1971
godina
(Preusmjereno sa stranice 1971.)
- Ovo je članak o godini 1971.
Godina 1971 (MCMLXXI) bila je redovna godina koja počinje u petak.
Milenijum: | 2. milenijum |
---|---|
Vjekovi: | 19. vijek – 20. vijek – 21. vijek |
Decenija: | 1940-e 1950-e 1960-e – 1970-e – 1980-e 1990-e 2000-e |
Godine: | 1968 1969 1970 – 1971 – 1972 1973 1974 |
Gregorijanski | 1971. (MCMLXXI) |
Ab urbe condita | 2724. |
Islamski | 1390–1391. |
Iranski | 1349–1350. |
Hebrejski | 5731–5732. |
Bizantski | 7479–7480. |
Koptski | 1687–1688. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 2026–2027. |
• Shaka Samvat | 1893–1894. |
• Kali Yuga | 5072–5073. |
Kineski | |
• Kontinualno | 4607–4608. |
• 60 godina | Yin Metal Svinja (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 11971. |
Podrobnije: Kalendarska era |
1971: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 Rođenja • Smrti |
Događaji
urediJanuar/Siječanj
uredi- 1. 1. - Počela obavezna primena poštanskog broja u SFRJ.
- 1. 1. - Decentralizacija u SFRJ: ukinut Savezni investicioni fond, republike obavezne da same finansiraju sve investicione projekte na svojoj teritoriji[1].
- 1. 1. - SKJ ima 1.049.334 članova, 62.348 manje nego godinu dana ranije.
- 1. 1. - U SAD zabranjene TV reklame za cigarete.
- 2. 1. - Katastrofa na stadionu Ibrox u Glasgowu: 66 navijača stradalo na stepeništu.
- 3. 1. - Hladnoća i snijeg u Evropi, Sarajevo odsječeno snjegovima od preko dva metra[2], u samom gradu je 83 cm.
- 5. 1. - Vijetnamski rat: stupio na snagu Cooper–Churchov amandman, kojim se ograničava upotreba američkih oružanih snaga u Jugoistočnoj Aziji van Južnog Vijetnama, uprkos predsednikovoj volji (npr. kopnene snage neće smeti ući u Laos sledećeg meseca).
- 6. 1. - Njemački novinar Hans-Peter Rullmann osuđen u Beogradu na šest godina zatvora (pušten u lipnju).
- 8. 1. - Urugvajski Tupamarosi oteli tamošnjeg britanskog ambasadora, drže ga do septembra.
- 8 - 16. 1. - Prvi filmski festival FEST u Beogradu.
- 12. 1. - U SAD debituje TV serija All in the Family - 205 epizoda u 9 sezona. Američke televizije ove godine sprovode "ruralnu čistku", programi sa seoskim temama su zamenjeni onima sa gradskim.
- 15. 1. - Svečano inaugurirana Asuanska brana, Naserovo jezero se puni do 1976.
- 15. 1. - U Kamerunu streljan vođa gerile Ernest Ouandié.
- januar - Miloš Crnjanski dobio NIN-ovu nagradu za "Roman o Londonu".
- 21/22. 1. - Vijetnamski komunistički komandosi napali kambodžansku bazu Pochentong i praktično uništili njeno vazduhoplovstvo - 69 uništenih i teško oštećenih letelica (Amerikanci će dati nove avione).
- 23. 1. - Pod pritiskom štrajkova i demonstracija, poljski ministar unutrašnjih poslova Kazimierz Świtała podneo ostavku - posledica prošlomesečnog krvoprolića.
- 23. 1. - Posledice operacije Zeleno more: više desetina Gvinejaca koji su pomogli portugalsku akciju prošlog novembra osuđeno na smrt.
- 24. 1. - Devalvacija dinara sa 12,5 na 15 za američki dolar - uvoz svejedno raste, kao i inflacija[3].
- 25. 1. - Puč u Ugandi: predsednik Milton Obote zbačen tokom boravka u inostranstvu, vlast preuzima Idi Amin (do 1979).
- 26. 1. - Komisija o valutnoj reformi Savezne skupštine prihvatila amandmane koji liberalizuju zakon o zajedničkim preduzećima sa stranim investitorima iz 1967.
- 28. 1. - U hrvatskim i srpskim novinama objavljena "Sarajevska deklaracija o hrvatskom jeziku" sedmorice hrvatskih književnika (V. Lukić, M. Pešorda, N. Martić, V. Koroman, M. Marjanović, V. Pavlović, S. Bašić).
- 29. 1. - Disident Mihajlo Mihajlov optužen za kršenje zabrane objavljivanja, zbog pisma objavljenog u NY Timesu prošlog oktobra - neuobičajeni progon nepolitičke publikacije u inostranstvu.
- 31. 1. - U bolnici na Sušaku izvršena je prva transplantacija bubrega u nas.
- 31. 1. - 9. 2. - Apollo 14, treća uspešna ekspedicija na Mesec.
- januar - Matica hrvatska se i formalno povukla iz projekta zajedničkog Rečnika srpskohrvatskog jezika[4][5]; "savez komunista i katolika" ističe ekonomska prava, te kulturalni i etnički identitet Hrvata[6].
Februar/Veljača
uredi- 2. 2. - U Iranu potpisana Ramsarska konvencija, međunarodni ugovor za očuvanje močvarnih područja (na snazi od 1975).
- 4. 2. - Odlučeno da se osnuje Televizija Novi Sad.
- 4. 2. - Britanski Rolls-Royce Limited nacionalizovan nakon bankrotstva.
- 6. 2. - Potres u talijanskom gradu Tuscania, 31 žrtva.
- 8. 2. - Počelo trgovanje na berzi NASDAQ, prvoj elektronskoj na svetu.
- 8. 2. - Siahkalski incident u Iranu: protivnici režima napali žandarmerijsku stanicu; zbog ovoga će biti pogubljeno 13 osoba, među kojima i dvojica koji su bili u zatvoru u vreme događaja.
- 8. 2. - 25. 3. - Operacija Lam Son 719, neuspešni upad južnovijetnamskih snaga u Laos, Amerikanci podržavaju logistički, kao i vazdušnim i artiljerijskim bombardovanjem (Operacija Dewey Canyon II).
- 9. 2. - Sylmarski zemljotres u okolini Los Angelesa, 58-65 mrtvih.
- 10. 2. - Dvojica hrvatskih emigranata zauzela jugoslovenski konzulat u Geteborgu, Švedska, traže oslobađanje zatvorenika u Jugoslaviji - sutradan se predali švedskim vlastima.
- 11. 2. - Sukob jordanskih i palestinskih snaga u Amanu (posledice Crnog septembra).
- 11. 2. - Potpisana zabrana postavljanja oružja masovnog uništenja na dno okeana.
- 13. 2. - U Zapadnoj Nemačkoj otkrivena ekstremno desna vojno-sportska grupa Hengst.
- 14. 2. - Požar u železničkom tunelu Vranduk kod Zenice, poginula 33 putnika.
- 14. 2. - Teheranski sporazum: zemljama proizvođačima nafte ostaje 55% prihoda, cena povišena za 35 centi (na 2,15$) - prekretnica za snagu OPEC-a[7].
- 14. 2. - Niksonove trake: u nekim prostorijama Bele kuće instaliran sistem za audio snimanje aktiviran glasom - radi do jula 1973, imaće veliki značaj u aferi Watergate.
- 15. 2. - Decimalizacija valute u Ujedinjenom Kraljevstvu i Irskoj.
- februar - Konzervativni članovi SK Hrvatske traže akciju protiv Matice hrvatske, Savke Dabčević-Kučar i Pera Pirkera, ali inicijativa blokirana.
- 21. 2. - U Beču potpisana Konvencija o psihotropnim supstancama (na snazi od 1976).
- 21 - 22. 2. - Donju dolinu Mississippija pogodilo 19 tornada, 123 žrtve.
- 22. 2. - Hafez al-Assad postaje predsednik Sirije (na vlasti je od "korektivne revolucije" prošlog novembra, ostaje do smrti 2000).
- 23. 2. - Suzbijena pobuna u Reggiu, započeta prošlog jula kada je odlučeno da će Catanzaro biti glavni grad Calabrije, pobunu su koristili neofašisti.
Mart/Ožujak
uredi- 1. 3. - Eksplozija bombe u toaletu američkog Kapitola, Weathermeni preuzimaju odgovornost.
- 1. 3. - Tenisač Željko Franulović je na svom vrhuncu, na osmom mjestu.
- 2. 3. - 23. 5.[8] - U pariskom Grand Palais se održava izložba "Umetnost na tlu Jugoslavije od praistorije do danas" (L'Art en Yougoslavie de la préhistoire à nos jours); izložba će zatim biti preneta u sarajevsku "Skenderiju" (avgust-decembar).
- 3 - 5. 3. - Istočnokanadska mećava, u Kvebeku poznata kao "Oluja stoleća".
- 5. 3. - U opticaj ulaze kovanice od dva i pet dinara.[9]
- mart - Javna rasprava o novim amandmanima na Ustav SFRJ na beogradskom Pravnom fakultetu. Filozof Mihailo Đurić smatra da je položaj Srba u Jugoslaviji već neodrživ i dovodi u pitanje granice između republika u slučaju stvaranja nacionalnih država (biće uhapšen i osuđen na robiju 1972).
- 7. 3. - Sheikh Mujibur Rahman poziva mase Istočnog Pakistana da budu spremne na borbu za nezavisnost - pakistanske vojne vlasti odugovlače sa konstituisanjem parlamenta, jer je istočna Awami liga osvojila većinu mandata.
- 8. 3. - "Meč stoleća": Joe Frazier porazio izazivača Muhammad Ali-ja.
- 8. 3. - Osnovan hor Collegium musicum, akademski kamerni hor studenata Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu.
- 10. 3. - Sjevernoirski sukob: ubojstvo trojice škotskih vojnika blizu Belfasta.
- 12. 3. - Vojni puč u Turskoj, tzv. "puč memorandumom": premijer Süleyman Demirel prinuđen na ostavku - u zemlji je haotično stanje, sledi represija levice.
- 18. 3. - Kamena lavina stvara veliki talas u peruanskom jezeru Yanawayin od koga strada najmanje 200 ljudi u rudarskom kampu.
- 20. 3. - T. Rexov singl Hot Love je na vrhu engleske liste; njihov nastup na Top of the Pops ovog meseca se smatra okidačem za pokret Glam rock, koji traje do 1975-76.
- 22. 3. - Alejandro Agustín Lanusse je novi vojni predsednik Argentine (do 1973) - pojačanje gerilske aktivnosti u zemlji.
- 23. 3. - Nixonov sastanak sa predstavnicima mlečne industrije: mlekari će davati novac za njegovu kampanju 1972, u zamenu za federalne subvencije cene mleka (nelegalno).
- 24. 3. - Strasbourškim sporazumom uspostavljena Međunarodna klasifikacija patenata (na snazi od 1975).
- 26. 3. - Bangladeš (Istočni Pakistan) proglašava neovisnost, nakon što su savezne vlasti pokrenule vojnu operaciju Searchlight. Počinje Bangladeški oslobodilački rat, praćen genocidom.
- 26 - 27. 3. - Predrag Cune Gojković i Mile Bogdanović se natpevavaju 15 sati u hotelu "Jugoslavija".
- 28. 3. - Poslednji The Ed Sullivan Show - 1.068 izdanja od 1949.
- 29. 3. - Masakr u My Laiu: poručnik armije SAD William Calley osuđen na doživotnu kaznu zbog 22 ubistva - ubrzo je pomilovan, s čime se slaže većina Amerikanaca a konzervativci ga smatraju herojem.
- 29. 3. - Tokom posete Italiji, predsednik Tito u audijenciji kod pape Pavla VI, prva zvanična poseta šefa komunističke države Vatikanu.
- 31. 3. - Popis stanovništva 1971. u SFRJ (referentna tačka) - preko 20,5 miliona stanovnika, najveći rast na Kosovu[10], Muslimani prvi put kao narod. Jugoslaveni po prvi put iskazani kao posebna grupa na popisu.[11]
- 31. 3. - U Seattlu otvoren prvi Starbucks, gde se prodaje pržena kafa (kafeni napici od ca. 1988).
April/Travanj
uredi- 1. 4. - Počinje upis narodnog zajma SR Srbiji za dovršetak pruge Beograd-Bar na 500 miliona dinara ("Zajam se vraća – pruga ostaje"), do novembra prikupljeno preko 900 miliona[1], izraz "srpskog ponosa" (NYT).
- 1. 4. - Vlada UK ukida sva ograničenja na posedovanje zlata.
- 1. 4. - Madagaskarska partija MONIMA podstiče niz farmerskih i studentskih protesta (Rotaka), koji će dogodine dovesti do pada predsednika Tsiranane i Prve republike.
- 3. 4. - Pesma Evrovizije: pobeđuje numera iz Monaka, Krunoslav Slabinac je 14.
- 4. 4. - Hrvatski proljećari preuzeli kontrolu nad zagrebačkim studentskim udruženjem[12].
- 5. 4. - Erupcija Etne: zatrpana opservatorija iz 19. st, uništena žičara.
- 5. 4. - U Francuskoj objavljen Manifest 343 u prilog reproduktivnih prava - taj broj žena priznaje da je imalo abortus, što je u to vreme bilo nelegalno; u junu sledi slična akcija u nemačkom Sternu, "Imale smo abortus!".
- 5. 4. - Pobuna komunističke Janatha Vimukthi Peramuna na Cejlonu protiv leve vlade Sirimavo Bandaranaike; među zemljama koje šalju pomoć vladi je i Jugoslavija[5].
- 7. 4. - Hrvatski teroristi (Miro Barešić i Anđelko Brajević) teško ranili jugoslovenskog ambasadora u Švedskoj, Vladimira Rolovića (umro 15. 4.).
- 7. 4. - Lideri SK Hrvatske tvrde da postoji zavera protiv njih, spolja i iznutra[13].
- 9. 4. - Charles Manson osuđen na smrt (dogodine svim osuđenicima na smrt u Kaliforniji kazna preinačena u doživotnu).
- 10. 4. - Ping-pong diplomatija: nakon iznenadnog poziva, stonoteniska reprezentacija SAD stiže u NR Kinu.
- 12. 4. - Palestinske organizacije se povlače iz Amana na sever Jordana.
- 15. 4. - 43. dodjela Oscara: Patton je najbolji film, ukupno sedam nagrada od deset nominacija.
- 15. 4. - Tito izjavljuje da su nacionalističke razlike među komunističkim liderima tolike, da će možda morati da obavi čistku kako bi očuvao nacionalno jedinstvo[14].
- april - Glasine u Beogradu da SSSR daje finansijsku podršku ustaškom pokretu[5][15] i ohrabruje prosovjetska osećanja u Srbiji[5].
- 16. 4. - U nakladi Matice hrvatske izlazi prvi broj "Hrvatskog tjednika" (do prosinca).
- 16. 4. - U Zagrebu potpisan sporazum o saradnji jugoslovenskih i sovjetskih pisaca, napisan makedonskim jezikom (Sovjeti ranije, zbog Bugarske, nisu priznavali taj jezik)[16].
- 17. 4. - U Bengaziju proglašena Federacija Arapskih Republika - Libije, Egipta i Sirije, potvrđena referendumom 1. septembra u sve tri zemlje (nije zaživela).
- 19. 4. - SSSR lansirao Saljut-1, prvu svemirsku stanicu - u orbiti je do oktobra, imao je dve posade.
- 19 - 23. 4. - Tzv. Operacija Dewey Canyon III: mirni antiratni protesti organizacije Vietnamski veterani protiv rata u Washingtonu, DC, stotine veterana bacaju svoje medalje na stepenice Kapitola.
- 20. 4. - Swann v. Charlotte-Mecklenburg Board of Education: Vrhovni sud SAD presudio da se đaci mogu razvoziti autuobusom (busing) kako bi se promovisala rasna integracija u školama.
- 21. 4. - Umro diktatorski predsednik Haitija François Duvalier - Papa Doc, nasleđuje ga sin Jean-Claude Duvalier - Baby Doc (do 1986).
- 21. 4. - Nakon što je proglasio republiku, premijer Sijera Leonea Siaka Stevens postaje predsednik (do 1985).
- 24. 4. - Cunami visine 85 metara na japanskim ostrvima Rjukju.
- 26. 4. - Proglašeno ratno stanje u 11 od 67 turskih provincija usled talasa terora Turske narodne oslobodilačke armije.
- 28 - 30. 4. - 17, zatvorena, sednica Predsedništva SKJ na Brionima o problemu nacionalizma u Hrvatskoj i Srbiji - oštra diskusija.
- 30. 4. - Zabranjeno specijalno izdanje novina beogradskog univerziteta sa debatom o ustavnim amandmanima.
Maj/Svibanj
uredi- 1. 5. - Predsednik Tito pustio u pogon termoelektranu Plomin[17]. Titov govor u Labinu - SKJ izgubila kontrolu nad delom medija.
- 3. 5. - Mayday Tribe: antiratni militanti pokušavaju omesti rad državnih službi u Washingtonu D.C., policijske i vojne jedinice uhapsile skoro 12.000 ljudi narednih dana.
- 3. 5. - Walter Ulbricht prinužen na ostavku kao generalni sekretar CK vladajuće istočnonemačke partije, ostaje šef države do smrti 1973; novi šef partije je Erich Honecker (do 1989).
- 3. 5. - Zabranjeno rasturanje vanrednog broja "Studenta" od 30. 4., koji donosi stenograme diskusije i tekstove dokumenata sa Skupštine saveza novinara BU od 20 - 21. 4.
- 5. 5. - Američki dolar plavi evropska tržišta valutama, naročito preti nemačkoj marki, centralne banke nekih zemalja obustavile trgovanje - razotkrivene su slabosti američke privrede, visok deficit i inflacija, kada bi svi zahtevali isplatu zlata za dolare, SAD bi bankrotirale[18]. Zapadna Nemačka odbija revalvaciju marke prema dolaru, koji pada 7,5% do avgusta (→ Nixonov šok).
- 5 - 8. 5. - Drugi kongres samoupravljača Jugoslavije u Sarajevu: učestvovao 3.301 delegat, doneseno 29 rezolucija, neke će poslužiti pri donošenju ustava iz 1974, Tito kaže da je kongres najimpozantniji skup od Petog kongresa KPJ 1948[19].
- 8. 5. - Umro Milentije Popović, predsednik Savezne skupštine i član Predsedništva SKJ.
- 9. 5. - Arsenal FC osvojio duplu krunu.
- 10. 5. - Premijera filma W. R. - Misterije organizma Dušana Makavejeva.
- 11. 5. - Afera "Podravska Slatina" - "Politika" objavljuje da su pripadnici Matice hrvatske pokušali da rasture okupljanje boraca u Podravskoj Slatini, što "Glas Slavonije" poriče. Komisije SK Hrvatske zaključuje 30. 5. da nije bilo provokacija.
- 12. 5. - Jak zemljotres u Turskoj, razoren grad Burdur; deset dana kasnije još jedan razara Bingöl, 1000 mrtvih.
- 15. 5. - Kidnapovan izraelski ambasador u Turskoj, Efraim Elrom, pronađen mrtav 10 dana kasnije.
- 15. 5. - "Korektivni pokret" ili revolucija u Egiptu: Anvar al Sadat čisti naserističke leve prosovjetske članove vlade, uhapšen potpredsednik Ali Sabri.
- maj - Godišnja skupština Srpske književne zadruge - Ćosićev govor o ugroženom jugoslovenskom i srpskom jedinstvu.
- maj - Sud u Sisku zabranjuje "Praxis" za maj-avgust, zbog članka Milana Kangrge protiv nacionalizma (Vrhovni sud Hrvatske će poništiti zabranu).
- 18. 5. - Bugarska dobila novi ustav, tzv. Živkovljev (do 1991).
- 23. 5. - Aviogenex let 130: avion pao kod Omišlja na Krku, pri sletanju na aerodrom Rijeka - poginulo 78 osoba, među kojima i hrvatski pjesnik Josip Pupačić sa ženom i kći, inače stradali britanski turisti.
- 25. 5. - U Zagrebu zabranjen broj "Večernjih novosti" zbog karikature "Kafanski stol", uz obrazloženje da se njome "nanosi povreda časti i ugleda hrvatskog naroda i njegovih najviših predstavnika" (šahovničasti stolnjak).
- 26. 5. - Studenti ljubljanskog filozofskog fakulteta protestuju zbog dugog pritvora trojice kolega od 24. 4., uhapšenih na demonstracijama protiv francuskog premijera.
- 27. 5. - Totalno odumiranje flore i faune Palićkog jezera usled višedecenijskog ispuštanja otpadnih voda - sanacija traje šest godina.
- 27. 5. - Sudar dva voza u nemačkom mestu Dahlerau, 46 mrtvih, uglavnom đaka.
- 27. 5. - Ugovor o prijateljstvu Egipta i SSSR (poništen 1976).
Jun/Juni/Lipanj
uredi- 2. 6. - 18. sednica predsedništva SKJ - osuđeni slučajevi nacionalizma i aktivnosti prosovjetskih elemenata.[20].
- 3. 6. - Održano poslednje finale Kupa velesajamskih gradova (i još jedan plej-of u septembru za posedovanje trofeja) - od sledeće sezone ga zamenjuje Kup UEFA.
- ca. 8. 6. - Jugoslovenski sekretarijat inostranih poslova protestovao SSSR-u zbog tamošnjih aktivnosti kominformističkih emigranata[21]
- 9. 6. - Jugoslovenski ino. ministar Mirko Tepavac u poseti Kini (poboljšavanje odnosa).
- 10. 6. - SAD okončale trgovački embargo NR Kini.
- 10. 6. - Pokolj na Tijelovo u gradu Meksiku, ubijeni studenti demonstranti.
- 11 - 19. 6. - EP u amaterskom boksu, Madrid: Mate Parlov europski prvak u poluteškoj kategoriji, Svetomir Belić srebrni u polusrednjoj.
- 13. 6. - The New York Times počinje objavljivati "Pentagonske papire" koje mu je dostavio Daniel Ellsberg - otkrivene tajne aktivnosti SAD u Vijetnamu, Kambodži i Laosu, Džonsonova administracija je lagala javnost i Kongres.
- 14. 6. - Norveška počinje proizvodnju nafte u Severnom moru.
- 14. 6. - Jovan Pečenović imenovan za ambasadora u Albaniji, čime su okončane tenzije sa tom zemljom.
- jun - Rumunski lider Nicolae Ceauşescu u poseti Kini i Severnoj Koreji, gde navodno dobija ideju za sopstveni kult ličnosti.
- 16. 6. - Tito u "Galenici": "Jugoslaviju danas potresa propaganda neprijatelja, Jugoslaviju su poplavili špijuni", okretanje republika sebi (amandmani krajem meseca) ukloniće nacionalne trzavice.
- 17. 6. - Američki predsednik Nikson objavljuje "Rat drogama".
- 17. 6. - SAD i Japan potpisali sporazum o povratku prefekture Okinawa pod japanski suverenitet (1972), uz ostanak američkog vojnog prisustva.
- 20. 6. - Proširena sednica Opštinskog Komiteta SK Prištine, govori se o iseljavanju pod pritiskom, diskriminaciji pri zapošljavanju, pritiscima na tursko stanovništvo da se na popisu izjasne kao Albanci.
- 30. 6. - Nakon uspešne misije na Saljutu-1, tročlana posada Sojuza-11 stradala usled nedostatka kiseonika.
- 30. 6. - New York Times Co. v. United States: Ustavni sud presudio da NYT može objaviti Pentagonske papire.
- 30. 6. - Amandmani XX-XLII na Ustav SFRJ:
- XX i XXI am. - "Povelja samoupravljanja": SFRJ je "...zajednica dobrovoljno ujedinjenih naroda i njihovih socijalističkih republika, kao i socijalističkih autonomnih pokrajina Vojvodine i Kosova koje su u sastavu Socijalističke Republike Srbije,..." (am. XX).
- Ustanovljeno je Predsedništvo SFRJ (po troje iz republika i dvoje iz pokrajina (am. XXXVI) + Tito kao Predsednik Republike (am. XXXVII);
- Ograničena savezna ovlašćenja u investicijama i zakonodavstvu; Veće naroda, Predsedništvo SFRJ i SIV obrazovani na bazi pariteta - Federacija funkcioniše samo dogovorom republika.
Jul/Juli/Srpanj
uredi- 1. 7. - U Jugoslaviji je registrovano 807.874 putničkih automobila[22].
- 1. 7. - Ustav SAD dobija 26. amandman: pravo glasa sa 18 godina umesto 21.
- 3. 7. - Jim Morrison pronađen mrtav u Parizu.
- 3. 7. - U Jugoslaviji se održava jedna trka glisera, deo svetskog šampionata (Offshore powerboat racing).
- 4. 7. - Sastanak Tita i hrvatskog rukovodstva u vili "Vajs" u Zagrebu ("hoćemo li opet imati 1941?").
- 4. 7. - Michael S. Hart postavio kopiju Deklaracije nezavisnosti SAD na kompjuter ilinojskog univerziteta - to se smatra prvom E-knjigom i začetkom Projekta Gutenberg.
- 6. 7. - Nicolae Ceauşescu iznosi "Julske teze": zaoštravanje režima, "mini kulturna revolucija".
- 6. 7. - Nixonov govor u Kansas Cityju: prava trka u naoružanju se vodi u trgovini i tržištima, ekonomska snaga je ključ drugih vrsta snage; pet velikih centara ekonomske moći su SAD, Zapadna Evropa, Japan, SSSR i NR Kina (Japan i Evropa su potencijalni rivali)[23].
- 9. 7. - Bugarski premijer i šef partije Todor Živkov postaje predsednik Državnog saveta (do 1989).
- 9 - 11. 7. - Državni sekretar SAD Henry Kissinger u tajnoj poseti NR Kini. Predsednik Nixon objavio ovo 15-og i najavio sopstvenu posetu.
- 10 - 11. 7. - Pokušaj puča u Maroku, tokom proslave rođendana kralja Hasana II.
- 14. 7. - Dvojica hrvatskih nacionalista-terorista (Miro Barešić i Anđelko Brajović) osuđeni na doživotnu robiju u Stokholmu, zbog ubistva tamošnjeg jugoslovenskog ambasadora Vladimira Rolovića.
- jul - I'd Like to Teach the World to Sing (in Perfect Harmony): emitirana je TV reklama za Coca-Colu, do tada najskuplja.
- 16. 7. - Španski diktator Francisco Franco odredio princa Juana Carlosa za svog naslednika.
- 16. 7. - "Čileanizacija bakra": kongres jednoglasno odobrio predlog zakona predsednika Allendea koji omogućava nacionalizaciju svih rudnika bakra u Čileu ("Dan nacionalnog dostojanstva").
- 17. 7. - U SR Hrvatskoj objavljen nacrt amandmana na republički ustav, kojim bi bio garantovan jednak položaj za srpski jezik, pismo i kulturu[24].
- 17. 7. - Epilog Crnog septembra: jordanski kralj objavljuje da je suverenitet potpuno povraćen, svi fedajini su se predali i uglavnom otišli u Siriju, neki su čak pobegli u Izrael.
- 17. 7. - Sporazum Italije i Austrije o autonomiji Južnog Tirola.
- 18. 7. - Prijateljska utakmica Brazil - Jugoslavija 2:2, Peléova poslednja za reprezentaciju.
- 18. 7. - Šest od sedam Trucijalnih država u Persijskom zalivu dogovorilo stvaranje federacije nakon odlaska Britanaca u decembru.
- 19. 7. - Prokomunistički puč u Sudanu, ugušen posle tri dana.
- 21. 7. - Skup 3.000 pravnika iz 114 zemalja u Beogradu, pod okriljem Centra za svetski mir putem prava.
- 23. 7. - Šime Đodan i Marko Veselica isključeni iz SK zbog etnocentrizma - prva takva mera od 1967.
- 24. 7. - U Beloj kući osnovana Specijalna istražna jedinica, tajna grupa poznata kao "Vodoinstalateri" jer im je cilj bio sprečavanje curenja informacija, ali ubrzo ulaze u nelegalne aktivnosti (→ Afera Watergate).
- 26. 7. - 7. 8. - Misija Apollo 15 provodi tri dana na Mesecu, prva sa lunarnim vozilom.
- 26. 7. - 2. 8. - 18. Filmski festival u Puli, Velika zlatna arena za film "Rdeče klasje"[25].
- 28. 7. - SIV traži od Skupštine odobrenje mera štednje - troškovi života su porasli 14%, platni deficit je 700 miliona dolara.
- 29. 7.[26] - Na zajedničkoj sednici oba veća Savezne skupštine, Josip Broz Tito ponovo izabran za predsednika Republike, s petogodišnjim mandatom - za sada odbija imenovanje za doživotnog predsednika, kaže da bi se mogao povući i pre kraja mandata[27].
- Izabrano je i prvo Predsjedništvo SFRJ (po troje iz republika i dvoje iz pokrajina): Hamdija Pozderac, Rato Dugonjić i Augustin Papić; Vidoje Žarković, Veljko Mićunović i Dobroslav Ćulafić; Jakov Blažević, Đuro Kladarin i Milan Mišković; Nikola Minčev, Krste Crvenkovski i Kiro Gligorov; Sergej Krajger, Marko Bule i Mitja Ribičič; Dragoslav Marković, Koča Popović i Dragi Stamenković; Ilija Rajačić i Maćaš Kelemen; Ilijaz Kurteši i Veli Deva[28].
- 30. 7. - Džemal Bijedić novi predsjednik Saveznog izvršnog vijeća (do 1977), nakon Mitje Ribičiča. Najavljuje ograničenje uvoza, investicija i potrošačkog kredita[5]
- 30. 7. - All Nippon Airways Flight 58: sudar putničkog i vojnog aviona u Japanu, 162 mrtvih.
- jul - U prvih sedam meseci, uvoz blizu dve milijarde dolara (+33% u odnosu na prošlu godinu), duplo viši od izvoza; kriza likvidnosti, zadužena preduzeća[29].
- leto - Iskopavanja u Sremskoj Mitrovici otkrivaju rimski hipodrom (→ Sirmium).
Avgust/August/Kolovoz
uredi- 1. 8. - Novčanica od 500 dinara ulazi u opticaj.
- avgust - Rasni neredi u Camdenu u američkoj državi New Jersey, što se smatra početkom propadanja tog dotada prosperitetnog grada.
- 5 - 7. 8. - Osnovan Južnopacifički forum (Pacific Islands Forum).
- 9. 8. - Indija potpisala ugovor o prijateljstvu i saradnji sa SSSR.
- 9. 8. - Sjevernoirski sukob: britanske bezbednosne snage pritvaraju bez suđenja stotine nacionalista; slede neredi sa 20 mrtvih, nekoliko hiljada ljudi beži u Republiku Irsku.
- 14 - 20. 8. - Stenfordski zatvorski eksperiment - kontroverzni psihološki opit o odnosima zatvorenika i čuvara.
- 15. 8. - Bahrein nezavisan od UK.
- 15. 8. - Niksonov šok: predsednik SAD Richard Nixon objavljuje da se dolari više neće razmenjivati za zlato po fiksnoj vrednosti, čime je praktično okončao međunarodni brettonwoodski sistem iz 1944; plate i cene u SAD su zamrznute na 90 dana kako bi se suzbila inflacija.
- 18. 8. - Australija i Novi Zeland odlučili povući svoje trupe iz Vijetnamskog rata.
- 20. 8. - Kambodžanski građanski rat: počinje operacija Chenla II, ofanziva kambodžanske vlade - u početku uspešna, ali komunisti odnose pobedu u decembru.
- 22. 8. - General Hugo Banzer krvavim pučem preuzeo vlast u Boliviji (1971-78 kao diktator, 1997-2001 demokratski izabran); zbačeni Juan José Torres će biti ubijen 1976. u Argentini.
- 23. 8. - Lewis F. Powell Jr., kasnije sudija Vrhovnog suda SAD, poslao prijatelju poverljivi memorandum u kome tvrdi da korporativna Amerika mora biti agresivnija u oblikovanju javnog mnenja; memorandum se smatra planom uspona konzervativizma pa i neoliberalizma (otkriven sledeće godine).
- 23. 8. - U Ljubljani otvoren kongres Međunarodne federacije za obradu informacija.
- leto - Manevri Varšavskog pakta - "Jug - 71" u Bugarskoj i "Opal - 71" u Mađarskoj[30] i Čehoslovačkoj (zebnje u Rumuniji i Jugoslaviji).
Septembar/Rujan
uredi- 2. 9. - Zvaničan kraj Ujedinjene Arapske Republike: deset godina nakon otcepljenja Sirije, Egipat je ponovo Arapska Republika Egipat. Zemlja dobija i novi ustav 11-og.
- 3. 9. - Katar nezavisan od UK.
- 3. 9. - Dogovoren Sporazum četiri sile o Berlinu (na snazi od sledećeg jula): obnova veza u gradu, osnova za detant.
- 3/4. 9. - "Vodoinstalateri" iz Bele kuće provalili u ordinaciju Daniel Ellsbergovog psihijatra, u nadi da će pronaći kompromitujuće informacije.
- 4. 9. - Alaska Airlines Flight 1866: avion udario u planinu na Aljasci, 111 mrtvih.
- 5. 9. - Predsednik Tito otkrio u Dolini heroja kod Tjentišta spomenik palim Borcima na Sutjesci. U toku je i snimanje filma "Sutjeska" sa Richardom Burtonom[31].
- 6. 9. - Bjekstvo 106 urugvajskih tupamarosa iz zatvora prokopanim tunelom, vojska preuzima zavođenje reda u zemlji.
- 6 - 14. 9. - Jugoslovenska vojna misija, na čelu sa gen-maj. Veljkom Kadijevićem posetila SAD - prva takva poseta u 20 godina.
- 8. 9. - U Washingtonu otvoren John F. Kennedy Center for the Performing Arts.
- 9. 9. - Drugi Lennonov album, Imagine.
- 9 - 13. 9. - Pobuna zatvorenika protiv uvjeta u zatvoru Attica kod New Yorka završila je pogibijom najmanje 39 osoba od čega deset stražara i civilnih zaposlenika.
- 13. 9. - Avion sa kineskim maršalom i Maovim označenim naslednikom Lin Biaom, i nekoliko članova njegove porodice, pao u Mongoliji, navodno nakon neuspelog pokušaja puča (Projekt 571).
- 14. 9. - Počinje prva sezona Kupa UEFA (do 2008-09, zatim UEFA Europska liga).
- septembar - Argentinska vojna vlada ekshumirala balsamovano telo Eve Perón iz tajnog groba u Milanu, Italija, i predala ga udovcu Juanu u Španiji.
- 21. 9. - U Pakistanu proglašeno vanredno stanje.
- 22 - 25. 9. - Leonid Brežnjev u poseti Jugoslaviji, prvoj od 1966. Reafirmirana Beogradska deklaracija iz 1955. i samostalnost jugoslovenske politike. Moskva je bila zabrinuta zbog rastućeg kineskog uticaja u Jugoslaviji i Rumuniji[32].
- 26. 9. - Aktivisti počinju zauzimanje Kristijanije - nastaje autonomna anarhistička zajednica u Kopenhagenu.
- 28. 9. - Mađarskom kardinalu Józsefu Mindszentyju dozvoljeno da napusti američku ambasadu u Budimipešti, u koju se sklonio još 1956.
- 28. 9. - Radivoj Uvalić, novopostavljeni ambasador u Indiji, poginuo u saobraćajnoj nesreći u Iranu.
- 29. 9. - Objavljeno da je iz zagrebačke galerije ukradeno sedam slika, uključujući Rembrandta i El Greca, procjenjenih na 325.000 dolara.
- 29. 9. - Ciklon u indijskoj državi Orissa, strada 10.000 ljudi.
- 30. 9. - Ian Paisley osnovao Demokratsku unionističku partiju u Severnoj Irskoj.
- septembar i novembar - "Hrvatski tjednik" objavljuje delove "Zelene knjige" o navodnom monopolizovanju kreditiranja u Dalmaciji od strane beogradskih banaka.
Oktobar/Listopad
uredi- 1. 10. - Na programu "Beograd 202" počelo emitovanje studentskog radio programa "Index 202".
- 1. 10. - U Orlandu, Florida otvoren Disney World; prvi tematski park je "Čarobno kraljevstvo" sa "Pepeljuginim dvorcem".
- 2 - 9. 10. - Manevri "Sloboda 71" u centralnoj Hrvatskoj i susednim delovima BiH i Slovenije - učestvuje JNA i Teritorijalna odbrana. U isto vreme se u Mađarskoj održavaju sovjetski manevri[33].
- 8. 10. - Posle više od godinu dana završena američko-južnovijetnamska Operacija Jefferson Glenn, zaštita instalacija u Hueu i Da Nangu.
- 9. 10. - Prikazan film The French Connection.
- 10. 10. - U Austriji je na izborima za Nacionalno vijeće SPÖ (Socijalistička stranka Austrije) prvi put dobila više od 50 posto glasova.
- 10. 10. - Prva epizoda nagrađivane britanske serije Upstairs, Downstairs (68 epizoda u pet sezona).
- 12. 10. - U Predstavničkom domu SAD usvojen Amandman o jednakim pravima (Equal Rights Amendment - ERA), što se odnosi na žene - dogodine i u Senatu.
- 12 - 16. 10. - Raskošna proslava 2500 godina Persijskog carstva u Iranu, prisustvuje i predsednik Tito. U Teheranu je predstavljena kula Šahyād, kasnije Azadi.
- 15. 10. - Početak proizvodnje Zastave 101, tj. Stojadina.
- 20. 10. - Ugandanski avioni uništili tanzanijski vojni logor, navodno bazu Oboteovih pristalica[34].
- 22. 10. - Prikazan film The Last Picture Show.
- 26. 10. - Glavna skupština UN donijela je odluku o primanju Narodne Republike Kine uz istodobno isključenje Tajvana.
- 27. 10. - Zair je novo ime Demokratske Republike Kongo - deo Mobutuove ideologije "Autentičnosti" (do 1997).
- 28. 10. - Britanski Donji dom glasao 356–244 za priključenje Evropskoj ekonomskoj zajednici.
- 28. 10. - UK postala šesta nacija koja je lansirala satelit u orbitu: Prospero, raketom Black Arrow, čiji je projekt ukinut prošlog jula.
- 28. 10. - U Kairu izgorela Hedivska opera iz 1869.
- 29. 10. - Vijetnamizacija: u Vijetnamu ostalo 196.700 američkih vojnika, najmanje od 1966.
- 31. 10. - U Švicarskoj su na izborima za Nacionalno vijeće prvi put smjele sudjelovati i žene.
- 31. 10. - U Beogradu počeo prvi Newport Jazz Festival (otvorio ga Duke Ellington and His Orchestra).
- 31. 10. - Bomba Privremene IRA-e eksplodirala na vrhu Poštanskog tornja (danas BT Tower), najviše građevine u Londonu.
- oktobar-novembar - Tito u poseti SAD (27. 10. - 2. 11.), Kanadi i Britaniji[35][36]).
- jesen - Objavljen Hrvatski pravopis, "Londonac".
Novembar/Studeni
uredi- studeni - "Hrvatski tjednik" piše o malom udelu Hrvata u institucijama BiH.
- 3. 11. - I nakon rimskoga glasovanja vrha Katoličke crkve, svećenički celibat ostao je na snazi.
- 3. 11. - Objavljen UNIX Programmer's Manual.
- 3. 11. - Prikazan američki film "Violinista na krovu".
- 5. 11. - Američki pilot kapetan Elgen Long krenuo je sa aerodroma u San Franciscu na prvi let oko svijeta preko Sjevernog i Južnog pola. Letio je 215 sati i preletio 62 597 kilometara. Let je započeo 5. 11., a završio 3. 12. 1971.
- 6. 11. - Operacija Grommet, test Cannikin: na aleutskom ostrvu Amčitka je izvedena najveća podzemna detonacija u SAD, snage pet megatona; brod Greenpeace je pokušavao doći do lokacije testa, što se smatra početkom akcija te organizacije.
- 8. 11. - Album Led Zeppelin IV na kojem se nalaze rock klasici poput pjesama "Rock & Roll" i "Stairway to Heaven".
- 10. 11. - Kambodžanski građanski rat: Crveni Kmeri napali Pnom Pen i aerodrom.
- 10. 11. - 3. 12. - Kubanski lider Fidel Castro u poseti Čileu.
- 12 - 17. 11. - Tito u Bugojnu[37], vojni komandanti mu pokazuju snimke nacionalističkih skupova u Hrvatskoj[38].
- 13. 11. - Mariner 9 je prva letelica koja je uspešno ušla u Marsovu orbitu. Slikanje planete se mora odložiti za par meseci zbog globalne peščane oluje.
- 15. 11. - Predstavljen Intel 4004 - prvi komercijalno dostupan mikroprocesor.
- 19. 11. - Zajednička sednica Predsedništva SFRJ i Saveznog izvršnog veća.
- 20. 11. - TV Titograd počinje emitovanje samostalnog programa.
- 23. 11. - Hrvatsko proljeće: počeo štrajk na Zagrebačkom sveučilištu (prvobitno planiran za januar), tema su savezni propisi u vezi valuta, bankarstva i trgovine, kao i razni lingvistički, vojni i politički zahtevi; Savez studenata pozvao na štrajk na svim visokoškolskim institucijama u Hrvatskoj, što je prihvaćeno.
- 24. 11. - Čovek koji se predstavio kao D. B. Cooper iskočio sa 200.000 dolara otkupnine iznad države Washington iz putničkog aviona koji je oteo - više nikada nije viđen.
- 25. 11. - Predstavnici NR Kine zauzeli mesto u Savetu bezbednosti Ujedinjenih nacija.
- 25. 11. - Danska i Norveška su kao prve članice NATO uspostavile diplomatske odnose sa Sjevernim Vijetnamom.
- 27. 11. - Lender sovjetskog Marsa 2 je prvi objekat na toj planeti ali se razbio na sletanju.
- 28. 11. - Jordanski premijer Wasfi al-Tal ubijen od strane Crnog septembra.
- 30. 11. - Zauzeće Abu Muse i Velikog i Malog Tunba: iranski komandosi zauzeli tri otoka u Hormuškom tjesnacu nakon povlačenja Britanaca - dolazi do spora sa arapskim zemljama.
- 30. 11. - 1. 12. - Sastanak Tita i IK SKH i rukovodilaca društveno-političkih organizacija Hrvatske - ograđuje se od politike hrvatskog rukovodstva.
Decembar/Prosinac
uredi- 1. 12. - Podmornica Redoutable ulazi u službu (do 1991) - prva francuska podmornica sa balističkim raketama (→ Force de dissuasion).
- 1 - 2. 12. - XXI sednica predsedništva SKJ u Karađorđevu, predsedava Tito - osuda šovinizma, uvod u kraj "Hrvatskog proljeća" (Maspoka), slede čistke, zatvaranja i "Hrvatska šutnja" (nekoliko fotografija).
- 2. 12. - Ujedinjeni Arapski Emirati - šest udruženih emirata se osamostalilo od UK, još jedan se pridružuje sledećeg februara.
- 2. 12. - Sovjetski Mars 3 šalje radio i TV signale sa Marsa (prvo meko spuštanje na tu planetu).
- 3. 12. - Treći indijsko-pakistanski rat: kratkotrajni sukob izbija zbog konflikata oko Istočnog Pakistana.
- 4. 12. - Tokom koncerta Franka Zappae izgoreo kazino u Montreuxu, što će inspirisati pesmu Smoke on the Water Deep Purple-a.
- 11. 12. - U SAD osnovana Libertarijanska partija.
- 12. 12. - Miko Tripalo, Savka Dabčević-Kučar, Pero Pirker i Marko Koprtla podneli ostavke. Studenti odgovoraju sa četiri večeri demonstracija, traže hrvatsku državu ili sedište u UN[39].
- 13. 12. - 23. sednica CK SK Hrvatske: Milka Planinc je novi predsednik CK SKH (umesto Savke), Josip Vrhovec je novi sekretar izvršnog komiteta.[40]; prihvaćene ostavke Savke Dabčević-Kučar i Pera Pirkera, CK upoznat sa Tripalovim ostavkama na partijske i državne funkcije, ostavku podneo Mirko Koprtla i najavio Ivan Šibl.
- 13. 12. - Oko 400 okupljenih, uglavnom studenata, okuplja se uveče na zagrebačkom Trgu republike u podršku hrvatskim liderima, u sukobu sa milicijom ima povređenih s obe strane[41].
- 13. 12. - Bugarski ministar inostranih poslova Ivan Bašev stradao na skijanju.
- 14. 12. - Predsednik Tito podneo Saveznoj skupštini Predlog o pokretanju postupka za ustavne promene[42].
- 14. 12. - U očekivanju poraza, Pakistanci i lokalna milicija ubijaju veliki broj bangladeških intelektualaca (kasnije Dan mučeničkih intelektualaca u toj zemlji).
- 14. 12. - Diamonds Are Forever, poslednji film o Bondu sa Seanom Conneryjem.
- decembar - Neredi na Prištinskom univerzitetu, sukob albanskih i slovenskih studenata[43].
- 16. 12. - Uhapšeno 234 mladih u zagrebačkom studentskom domu, nakon četiri dana uličnih demonstracija[44].
- 16. 12. - Kapitulirala je pakistanska vojska u Bangladešu i time je nezavisnost te zemlje faktički osigurana.
- 17. 12. - Objavljen Bowiejev album Hunky Dory.
- 18. 12. - Tito izjavljuje da je moglo doći do građanskog rata, da hrvatski pokret nije zaustavljen[45].
- 18. 12. - Dovršena Hidroelektrana Krasnojarsk, tada najveća na svetu.
- 18. 12. - Smithsonianski sporazum: Grupa 10 pristala da apresira svoje valute u odnosu na dolar i vežu ih uz fluktuaciju do 2,25% (ali već od 1973. plutajući kursevi).
- 19. 12. - Pretpremijera A Clockwork Orange.
- 20. 12. - Kolektivna ostavka Upravnog odbora i Predsjedništva Matice hrvatske.
- 20. 12. - Penzioner i njegova unuka povređeni u eksploziji paketa koji su našli na ulici u Beogradu[46].
- 20. 12. - Pošto je Yahya Khan dao ostavku, novi predsednik Pakistana je Zulfikar Ali Bhutto (1971-73, zatim premijer do 1977).
- 21. 12. - Tito u Sarajevu: zadatak Armije je ne samo da brani zemlju od spoljne agresije, već i da brani naš socijalizam kada vidimo da je u opasnosti i da nema drugog načina da ga odbranimo[47].
- 21. 12. - Osnovani Lekari bez granica.
- 22. 12. - Devalvacija dinara sa 15 na 17 za američki dolar (sa ustavnim amandmanima, početak ispunjavanja zahteva "proljećara").
- 23. 12. - Prikazan film Dirty Harry, prvi od pet sa tim likom.
- pre 25. 12. - Glavni urednik "Ježa" Nikola Rudić i njegov pomoćnik Brana Crnčević smenjeni pod optužbom za srpski nacionalizam.
- 27. 12. - Predstavnici republika i pokrajina se dogovorili oko novog deviznog sistema (rešenje "deviznog pitanja")[48].
- 31. 12. - TV Beograd počinje emitovanje Drugog programa i to u boji (oba programa u boji od 1977).
Kroz godinu
uredi- Počela proizvodnja u Kombinatu aluminijuma Titograd.
- Politikin zabavnik dobija hrvatsko i slovenačko izdanje.
- U SFRJ ima 720.800 putničkih automobila, po jedan na 27 stanovnika (u 1954. bilo ih je 11.290 tj. 1/1.500); svaki 17. automobil bio je umešan u saobraćajnu nezgodu, smrtnost u saobraćaju je 10 puta veća nego u SAD[49].
- Spomenik borcima Kosmajskog odreda.
- Prema pisanju New York Timesa, u Zapadnoj Nemačkoj ima oko 12.000 hrvatskih azilanata, lider pokreta je radikalni desničar Branko Jelić, glavnina finansija njegove organizacije potiče od ucenjivanja iseljenika, nešto sredstava je možda dobio i od SSSR[50].
- U logoru kod Trsta ima oko 3.000 izbeglica, 1.000 iz Mađarske, 600 iz SFRJ, 400 Poljaka, 300 Rumuna, 200 Bugara itd.[51]
- Advent Corporation pustila na tržište Model 201, kasetofon sa Dolby B redukcijom šuma i hromoksidnim kasetama.
- Broj monaha na Svetoj Gori je pao na 1.145, srednje starosti 55 godina, sa 9.900 u 1910.[52] (broj se uvećava na približno 2.000 u 21. veku).
1971. u temama
uredi- Lideri SFRJ:
- Predsednik Republike: Josip Broz Tito
- Predsednik Saveznog izvršnog veća: Mitja Ribičič pa Džemal Bijedić od 30. 7.
- Predsednik Savezne skupštine: Milentije Popović pa Mijalko Todorović od maja?
- Televizija. TV Serije: "Na slovo, na slovo", "Čedomir Ilić", "Pesnici svog zanata", "S vanglom u svet", "Ceo život za godinu dana", "Diplomci", "Hronika palanačkog groblja", "Od svakog koga sam volela", "Sve od sebe" (kviz), "Uniforme" (TV Beograd), "Kuda idu divlje svinje", "Prosjaci i sinovi" (prikazana 1984) (TV Zagreb).
- Neki domaći filmovi: "Bubašinter", "Mlad i zdrav kao ruža", "Doručak sa đavolom", "Plastični Isus", "W. R. - Misterije organizma", "Uloga moje porodice u svjetskoj revoluciji", "Putovanje na mjesto nesreće", "U gori raste zelen bor" (→ Kategorija:Filmovi 1971.).
Rođenja
urediJanuar/Siječanj
uredi- 1. 1. - Jyotiraditya Scindia, indijski političar
- 2. 1. - Marko Stojanović (glumac)
- 7. 1. - Jeremy Renner, glumac
- 8. 1. - Jesper Jansson, švedski nogometaš
- 11. 1. - Mary J. Blige, američka pjevačica
- 11. 1. - Priyanka Gandhi, indijska političarka
- 11. 1. - Mile Kekin, frontmen "Hladnog piva"
- 17. 1. - Kid Rock, muzičar
- 18. 1. - Pep Guardiola, fudbaler, trener
- 18. 1. - Christian Fittipaldi, vozač F1
- 18. 1. - Saša Vidić, modni kreator († 2023)
- 24. 1. - Zlatko Sudac, hrvatski katolički svećenik
- 26. 1. - Dorian Gregory, američki glumac
Februar/Veljača
uredi- 3. 2. - Sarah Kane, britanska spisateljica i režiserka († 1999)
- 4. 2. - Fatmir Limaj, pripadnik OVK, kosovski političar
- 16. 2. - Igor Lazić Niggor, hip hop pevač
- 17. 2. - Denise Richards, glumica, model
- 20. 2. - Jari Litmanen, finski fudbaler
- 26. 2. - Erykah Badu, kantautorka, aktivistkinja
Mart/Ožujak
uredi- 1. 3. - Allen Johnson, američki atletičar
- 10. 3. - Almir Imširević, bosanskohercegovački dramski pisac
- 10. 3. - Jon Hamm, glumac
- 12. 3. - Dragutin Topić, skakač u vis
- 22. 3. - Steven Hewitt, američki muzičar, bubnjar u Placebo
- 22. 3. - Peter Frankopan, britanski povjesničar
- 23. 3. - Karen McDougal, model
- 27. 3. - Nathan Fillion, glumac
- 31. 3. - Ewan McGregor, škotski glumac
April/Travanj
uredi- 9. 4. - Jacques Villeneuve, vozač F1
- 11. 4. - Oliver Riedel, njemački muzičar, basista u Rammstein
- 12. 4. - Shannen Doherty, glumica († 2024)
- 13. 4. - Čedomir Jovanović, srpski političar
- 13. 4. - Saša Ivaci, hrvatski operni pjevač
- 16. 4. - Nataša Zvereva, bjeloruska teniserka
- 18. 4. - David Tennant, glumac
- 21. 4. - Anvar al-Avlaki, propagandista Al Kaide u Jemenu († 2011)
- 27. 4. - Artūras Karnišovas, košarkaš
- 27. 4. - Aleksandar Knežević - Knele, kriminalac († 1992)
- 29. 4. - Siniša Vuco, hrvatski pjevač
Maj/Svibanj
uredi- 1. 5. - Nenad Peruničić, rukometaš, trener
- 6. 5. - Chris Shiflett, njemački muzičar, gitarista u Foo Fighters
- 14. 5. - Sofia Coppola, scenarista, producent, režiser
- 17. 5. - Máxima, kraljica-supružnica Holandije
- 26. 5. - Kylie Ireland, glumac
- 26. 5. - Matt Stone, ko-kreator South Park-a
Jun/Juni/Lipanj
uredi- 3. 6. - Gabor Sagmajster, motociklista
- 4. 6. - Joseph Kabila, predsednik DR Kongo
- 5. 6. - Mark Wahlberg, glumac, pevač
- 10. 6. - Bobby Jindal, američki političar
- 16. 6. - Tupac Shakur, američki hiphop-artist i glumac († 1996)
- 26. 6. - Max Biaggi, motociklista
- 27. 6. - Dipendra Bir Bikram Shah Dev, kralj Nepala 1-4 juna 2001. († 2001)
- 28. 6. - Fabien Barthez, golman
- 28. 6. - Elon Musk, preduzetnik (PayPal, Tesla Motors, SpaceX)
- 28. 6. - Abu Bakr al-Bagdadi, samozvani kalif u Iraku i Siriji
Jul/Juli/Srpanj
uredi- 3. 7. - Julian Assange, novinar, aktivista
- 6. 7. - Mlađan Šilobad, košarkaš
- 9. 7. - Marc Andreessen, koautor brauzera Mosaic
- 11. 7. - Leisha Hailey, američka glumica
- 12. 7. - Kristi Yamaguchi, klizačica
- 13. 7. - Ivana Boban, glumica
- 15. 7. - Danijela Martinović, hrvatska pjevačica
- 17. 7. - Cory Doctorow, autor, aktivista
- 19. 7. - Vitalij Kličko, bokser, ukrajinski političar
- 20. 7. - Sandra Oh, glumica
- 21. 7. - Charlotte Gainsbourg, glumica, pevačica
- 28. 7. - Abu Bakr al-Bagdadi, lider ID († 2019)
Avgust/August/Kolovoz
uredi- 7. 8. - Gregor Fučka, košarkaš
- 10. 8. - Roy Keane, irski nogometaš
- 12. 8. - Pete Sampras, američki teniser
- 20. 8. - David Walliams, glumac, komičar
- 22. 8. - Vojin Ćetković, srpski glumac
- 28. 8. - Nikola Bulatović, košarkaš
- 30. 8. - Zvonko Milojević, golman
- 31. 8. - Chris Tucker, glumac, komičar
Septembar/Rujan
uredi- 1. 9. - Hakan Şükür, turski nogometaš
- 6. 9. - Dolores O'Riordan, kantautorica The Cranberries († 2018)
- 8. 9. - David Arquette, glumac
- 11. 9. - Markos Moulitsas, američki politički aktivist i bloger
- 12. 9. - Goran Ivanišević, hrvatski tenisač, pobjednik Wimbledona
- 13. 9. - Stella McCartney, modni kreator
- 17. 9. - Sergej Barbarez, bosanskohercegovački nogometaš
- 17. 9. - Slavko Goluža, rukometaš, trener
- 17. 9. - Adriana Karembeu, manekenka
- 18. 9. - Lance Armstrong, biciklista
- 18. 9. - Ana Netrebko, operska pevačica
- 18. 9. - Lora Orlović, glumica
- 20. 9. - Henrik Larsson, švedski nogometaš
- 21. 9. - Zoran Mirković Bata, fudbaler
- 22. 9. - Märtha Louise, princeza Norveške
- 30. 9. - Jenna Elfman, glumica
Oktobar/Listopad
uredi- 10. 10. - Elvir Bolić, bosanskohercegovački nogometaš
- 13. 10. - Sacha Baron Cohen, glumac, komičar
- 15. 10. - Niko Kovač, nogometaš
- 20. 10. - Snoop Dogg, američki raper
- 20. 10. - Aleksandar Popović, srpski hemičar i političar
- 20. 10. - Dannii Minogue, pevačica
- 21. 10. - Jade Jagger, draguljarka, Mickova kćerka
- 22. 10. - Amanda Coetzer, teniserka
- 29. 10. - Winona Ryder, američka glumica
- 31. 10. - Sašo Gešovski, vojnik JNA († 1991)
Novembar/Studeni
uredi- 7. 11. - Elvedin Beganović, bosanskohercegovački nogometaš
- 16. 11. - Aleksandar Popov, ruski plivač
- 21. 11. - Srna Lango, glumica
- 24. 11. - Aleksandar Božović, bosanskohercegovački golman
- 25. 11. - Christina Applegate, američka glumica
- 25. 11. - Vesna Vukelić Vendi, pevačica
- 26. 11. - Boris Milivojević, glumac
Decembar/Prosinac
uredi- 6. 12. - Helena Bulaja, multimedijalna umjetnica
- 6. 12. - Richard Krajicek, holandski teniser
- 7. 12. - Jasmin Bašić, operni pjevač
- 15. 12. - Mirela Holy, hrvatska političarka
- 17. 12. - Igor Kokoškov, košarkaški trener
- 18. 12. - Željka Kovačević Andrijanić, hrvatska književnica
- 18. 12. - Arantxa Sánchez Vicario, teniserka
- 24. 12. - Ricky Martin, pjevač
- 25. 12. - Justin Trudeau, premijer Kanade
- 25. 12. - Dido, pjevačica
- 25. 12. - Boban Rajović, pjevač
- 26. 12. - Jared Leto, glumac, pevač
Kroz godinu
uredi- Ašhen Ataljanc, balerina
Smrti
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 10. 1. - Coco Chanel, francuska modna kreatorica (* 1883)
- 14. 1. - Aleksandar Solovjev, ruski istoričar i srpski naučnik (* 1890)
- 25. 1. - Hermann Hoth, nemački general (* 1885)
- 25. 1. - Savić Marković Štedimlija, književnik (* 1906)
- 27. 1. - Jacobo Árbenz, bivši predsednik Gvatemale (* 1913)
- 27. 1. - Milovan Zoričić, hrvatski pravnik i sportski djelatnik (* 1884)
- 25. 2. - Theodor Svedberg, hemičar, nobelovac (* 1884)
- 26. 2. - Fernandel, francuski filmski glumac (* 1903)
- 28. 2. - Paul Bader, nemački general (* 1883)
- 8. 3. - Harold Lloyd, američki glumac (* 1893)
- 9. 3. - Papa Kiril VI od Aleksandrije (* 1902)
- 11. 3. - Philo Farnsworth, pionir televizije (* 1906)
- 16. 3. - Thomas E. Dewey, američki političar (* 1902)
- 22. 3. - Hazim Šabanović, historičar-osmanista (* 1916)
- 31. 3. - Toma Živanović, pravnik, akademik (* 1884)
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 3. 4. - Joseph Valachi, gangster (* 1903)
- 6. 4. - Igor Stravinski, ruski kompozitor (* 1882)
- 8. 4. - Ivan Vurnik, slovenski arhitekt (* 1884)
- 19. 4. - Ljubo Karaman, povjesničar umjetnosti, konzervator (* 1886)
- 21. 4. - François Duvalier, predsednik Haitija (* 1907)
- 8. 5. - Milentije Popović, pred. savezne skupštine (* 1913)
- 12. 5. - Tor Johnson, rvač, glumac (* 1903)
- 16. 5. - Fedor Aranacki, hrvatski pravnik (* 1888.)
- 19. 5. - Ogden Nash, pesnik (* 1902)
- 23. 5. - Josip Pupačić, hrvatski književnik (* 1928.)
- 28. 5. - Audie Murphy, glumac, visokoodlikovani vojnik (* 1925)
- 30. 5. - Marcel Dupré, orguljaš, kompozitor (* 1886)
- 1. 6. - Reinhold Niebuhr, američki teolog, etičar (* 1892)
- 4. 6. - György Lukács, mađarski filozof i književni kritičar (* 1885)
- 17. 6. - Arif Heralić, rudar, lik sa novčanice (* 1922)
- 25. 6. - John Boyd Orr, biolog, političar, nobelovac (* 1880)
- 28. 6. - Franz Stangl, njemački SS-oficir (* 1908)
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 1. 7. - William Lawrence Bragg, engleski fizičar, nobelovac (* 1890)
- 3. 7. - Jim Morrison, pjevač, legendarni vođa Doors-a (* 1943)
- 6. 7. - Louis Armstrong, američki jazz-muzičar (* 1901)
- 7. 7. - Ub Iwerks, animator (* 1901)
- 9. 7.. - Zlatko Šulentić, hrvatski slikar (* 1893.)
- 15. 7. - Ljubiša Jovanović, srpski glumac (* 1908)
- 23. 7. - Van Heflin, glumac (* 1908)
- 26. 7. - Diane Arbus, fotografkinja (* 1923)
- 1. 8. - Vincent Harris, britanski arhitekta (* 1876)
- 14. 8. - Mehmedalija Mak Dizdar, veliki bosanski pjesnik (* 1917)
- 27. 8. - Margaret Bourke-White, fotografkinja (* 1904)
- 6. 9. - Mladen Kauzlarić, arhitekt (* 1896)
- 11. 9. - Nikita Hruščov, bivši šef partije i vlade SSSR (* 1894)
- 11. 9. - Bella Darvi, poljsko-francuska glumica (* 1928)
- 13. 9. - Lin Biao, potpredsednik KP Kine, ministar odbrane (* 1907)
- 20. 9. - Jorgos Seferis, pesnik, nobelovac (* 1900)
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- 11. 10. - Chester Conklin, glumac (* 1886)
- 12. 10. - Gene Vincent, američki rock-muzičar (* 1935)
- 12. 10. - Dean Acheson, bivši državni sekretar SAD (* 1893)
- 29. 10. - Arne Tiselius, švedski hemičar, nobelovac (* 1902)
- 6. 11. - Carol Willis, model (* 1949)
- 17. 11. - Gladys Cooper, glumica (* 1888)
- 11. 12. - Maurice McDonald, pionir brze hrane (* 1902)
- 12. 12. - David Sarnoff, RTV pionir (* 1891)
- 15. 12. - Paul Pierre Lévy, francuski matematičar
- 18. 12. - Diana Lynn, pijanistkinja, glumica (* 1926)
- 20. 12. - Roy O. Disney, direktor kompanije (* 1893)
- 22. 12. - Sulejman Filipović, društveno-politički radnik (* 1896)
- 28. 12. - Max Steiner, filmski kompozitor (* 1888)
- 30. 12. - Borut Kardelj, pesnik, arhitekt, Edvardov sin (* 1941)
Nobelove nagrade
uredi- Fizika: Dennis Gábor (izum i razvoj holografskog metoda)
- Kemija: Gerhard Herzberg (doprinos poznavanju elektronske strukture i geometrije molekula, naročito slobodnih radikala)
- Fiziologija i medicina: Earl W. Sutherland, Jr. (otkrića u vezi mehanizma akcije hormona, → sistem sekundarnih glasnika)
- Književnost: Pablo Neruda (za poeziju koja s akcijom elementarne sile oživljava sudbinu i snove jednog kontinenta)
- Mir: Willy Brandt (za poboljšanje odnosa sa Istočnom Nemačkom, Poljskom i SSSR)
- Ekonomija: Simon Kuznets (empirijski zasnovano tumačenje ekonomskog rasta koje je dovelo do novog i produbljenog uvida u ekonomsku i socijalnu strukturu i procese razvoja)
Reference
uredi- ↑ 1,0 1,1 Kežić, Danijel (2011)PRUGA BEOGRAD–BAR 1952–1976 ISTORIJA FINANSIRANJA NAJVEĆEG INFRASTRUKTURNOG PROJEKTA U SOCIJALISTIČKOJ JUGOSLAVIJI Arhivirano 2017-12-01 na Wayback Machine-u. epub.ff.uns.ac.rs
- ↑ Copters Drop Food to Snowbound Rhone Communities. nytimes.com JAN. 4, 1971
- ↑ DIVISIONS PLAGUE YUGOSLAV LEADERS. nytimes.com APRIL 12, 1971
- ↑ SERBS AND CROATS IN LANGUAGE SPLIT. nytimes.com JAN. 31, 1971
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Collier's Year Book za 1971 (Microsoft Encarta 2004)
- ↑ Croatian Nationalism Gets New Impetus. nytimes.com FEB. 10, 1971
- ↑ Daniel Yergin (11 September 2012). The Prize: The Epic Quest for Oil, Money & Power. Simon and Schuster. ISBN 978-1-4711-0475-6.
- ↑ Bajec, Dolničar, 1981, str. 249
- ↑ "Borba", 5. mart 1971, str. 11. istorijskenovine.unilib.rs
- ↑ Sharp Growth In Kosovo Population Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, OSA-RFE
- ↑ Muzej 25. maj: Jugoslavija od početka do kraja Večernje novosti. Savo Popović, 01.12.2012
- ↑ Belgrade Cautious in Trial of 4 Croats. nytimes.com AUG. 30, 1972
- ↑ Problems of Contemporary Yugoslavia Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, page 4, Slobodan Stanković, OSA-RFE
- ↑ Tito Threatens Purge in Unity Crisis. nytimes.com APRIL 16, 1971
- ↑ Moscow Supports Croat Separatists? Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, Slobodan Stanković, OSA-RFE
- ↑ Yugoslav-Soviet Controversy over Macedonian Language Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, Z.Antić, OSA-RFE
- ↑ Puštanje u pogon termocentrale Plomin. foto.mij.rs
- ↑ Robert O. Paxton; Julie Hessler (1 January 2011). Europe in the Twentieth Century. Cengage Learning. str. 547–. ISBN 0-495-91319-7.
- ↑ Bajec, Dolničar, 1981, str. 260-1
- ↑ After the 18th Session of the Yugoslav Party Presidium Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- ↑ Belgrade Protests Against Soviet Support For Anti-Yugoslav émigrés Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- ↑ An Ever Growing Number of Private Automobiles in Yugoslavia Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S. Stanković, OSA-RFE
- ↑ Remarks to Midwestern News Media Executives Attending a Briefing on Domestic Policy in Kansas City, Missouri. Arhivirano 2011-07-12 na Wayback Machine-u presidency.ucsb.edu
- ↑ Croatia Drafts Serbian Rights In Attempt to Ease Rivalries. nytimes.com JULY 18, 1971
- ↑ 18. Pulski filmski festival Arhivirano 2018-08-11 na Wayback Machine-u. arhiv.pulafilmfestival.hr
- ↑ Ozbiljna pretnja vojskom. novosti.rs. 26. januar 2003.(pristup. 27.4.2016.)
- ↑ Tito Re‐elected to a 5‐Year Term. nytimes.com JULY 30, 1971
- ↑ Bajec, Dolničar, 1981, str. 245
- ↑ Big Push in Exports Narrows Yugoslav Trade Gap. nytimes.com AUG. 16, 1971
- ↑ [http://www.country-data.com/cgi-bin/query/r-11316.html Romania, The Warsaw Pact
- ↑ Osmatranje snimanja pojedinih kadrova filma "Bitka na Sutjesci". foto.mij.rs
- ↑ A Heavy Strain On the Party Line; Brezhnev and Tito. nytimes.com SEPT. 26, 1971
- ↑ After Tito—Who Can Keep Together The Serbs, Croats, Slovenes, Macedonians, Bosnian Moslems, Albanians, Hungarians and Montenegrins?. nytimes.com JAN. 16, 1972
- ↑ Michael Brecher; Jonathan Wilkenfeld (1997). A Study of Crisis. University of Michigan Press. str. 448–. ISBN 0-472-10806-9.
- ↑ Tito's Washington Visit... Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, Zdenko Antić, OSA-RFE
- ↑ Yugoslav-Us Relations on The Eve of Tito's Visit to Washington Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- ↑ Kamberović, Husnija. Percepcija Hrvatskog proljeća u Bosni i Hercegovini. academia.edu
- ↑ Tito at 80: An Uncomplicated Marxist. nytimes.com MAY 25, 1972
- ↑ Croatian Capital Is Quiet After 4 Nights of Riots Stirred by Nationalist Resentment Against Belgrade. nytimes.com DEC. 17, 1971
- ↑ „Mme. Planinc Replaces... -- Crvenkovski Attacked”. Arhivirano iz originala na datum 2011-07-28. Pristupljeno 2017-10-30.
- ↑ CROATIA PARTY SHIFT SAID TO CAUSE RIOT. nytimes.com DEC. 14, 1971
- ↑ Bajec, Dolničar, 1981, str. 244
- ↑ A Review Of Current Developments In Kosovo Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, page 7, OSA-RFE
- ↑ Croatian Charges Nationalists Hoped for Foreign Intervention. nytimes.com DEC. 18, 1971
- ↑ Clash With Croatians Reported Gravely Damaging Yugoslavia. nytimes.com DEC. 20, 1971
- ↑ Bomb Injures 2 in Belgrade. nytimes.com DEC. 27, 1971
- ↑ The Army is a Topic of Discussion in Yugoslavia Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- ↑ Yugoslavia Introduces Foreign Currency Market Arhivirano 2016-03-10 na Wayback Machine-u, Zdenko Antić, OSA-RFE
- ↑ An Increasingly Motorized Yugoslavia Has New Headache: Wild Turkish Drivers Dashing Home. nytimes.com JULY 24, 1972
- ↑ West Germany Is Haven. nytimes.com JAN. 28, 1972
- ↑ Trieste Is a Busy Crossroads and East‐to‐West Escape Hatch. nytimes.com FEB. 1, 1972
- ↑ What Happened on Mount Athos in 1910 – 1971. catalog.obitel-minsk.com May 20, 2019
- Literatura
- Milan Bajec, Ivan Dolničar (1981). Jugoslavija 1941-1981, Beograd: Eksport pres.
Spoljne veze
uredi- Problems of Contemporary Yugoslavia Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, Slobodan Stanković, Open Society Archives - Radio Free Europe.
- Yugoslavia's Population After Recent Census Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, OSA-RFE
- On the Eve of Yugoslav Self-Managers' Congress Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, Stanković, OSA-RFE
- Vukmanovic Describes His Last Meeting with Khrushchev; How Rankovic "Bugged" Tito's Bedroom Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- Vukmanovic Continues His Story of the Conflict between Yugoslav and Bulgarian Communists Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- Yugoslavia's "New Left" Reappears Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, OSA-RFE
- Yugoslav-Soviet Relations Beset with "Serious Differences," Zagreb Daily Claims Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- Zagreb Daily Protests Against Anti-Yugoslav Line in the Soviet Party History Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE