3. 5.

3. maj/svibanj (3. 5.) je 123. dan godine po gregorijanskom kalendaru (123. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 242 dana.

Događaji

1481. – Bajazid II. postaje sultan poslije smrti oca Mehmeda II.
1494. – Španski moreplovac Kristifor Kolumbo otkrio ostrvo kasnije nazvano Jamajka.
1500. – Portugalski moreplovac Pedro Alvareš Kabral na putu ka Indiji otkrio Brazil i proglasio ga posedom Portugalije.
1791. – Poljski kralj Stanjislav II August Ponjatovski potpisao liberalan Ustav kojim je uspostavljena parlamentarna monarhija. To je bio drugi pisani Ustav u svetu, posle Ustava SAD.
1814. – Francuski kralj Luj XVIII vratio se, pod zaštitom saveznika, u Pariz posle bezuslovne predaje i abdikacije cara Napoleona I.
1841. – Novi Zeland proglašen za britansku koloniju.
1895. – Teritorije u posedu Britanske južnoafričke kompanije, južno od reke Zambezi dobile naziv Rodezija.
1919. – Kraj Bavarske sovjetske republike u Münchenu.
1922. – U Parizu osnovana Međunarodna železnička unija, među osnivačima i predstavnici "Jugoslovenske železnice".
1936. – U Jagodini u organizaciji Narodnog fronta slobode održane najmasovnije antifašističke demonstracije u Pomoravlju između dva svetska rata.
1939. – Smenjen sovjetski ministar inostranih poslova Maksim Litvinov, nov ministar postao Vjačeslav Molotov, koji je krajem avgusta potpisao pakt o nenapadanju s nacističkom Nemačkom.
1945. – Drugi svetski rat: Britanci u Drugom svetskom ratu zauzeli Rangun, glavni grad tadašnje Burme, danas Mjanmara, oslobodivši ga od japanske okupacije.
- Partizanske jedinice ušle u Rijeku.
1946. – U Tokiju zasedanje počeo Međunarodni vojni sud za Daleki istok, koji je sudio japanskim ratnim zločincima iz Drugog svetskog rata. U procesu koji je trajao do novembra 1948, od 28 okrivljenih sedam osuđeno na smrt, 16 na doživotnu robiju, a pet na vremenske kazne.
1968. – Žestokim sukobima s policijom u Parizu počele studentske demonstracije i štrajkovi zbog oklevanja vlasti da sprovede reforme univerziteta. Studentski protesti ubrzo zahvatili i druge evropske zemlje, a protest prerastao u revolt protiv građanskog društva.
1971. – Valter Ulbriht se povukao sa mesta generalnog sekretara Komunističke partije Istočne Nemačke. Zamenio ga Erih Honeker.
1991. – U rodno selo Lelić kod Valjeva iz SAD prenete mošti episkopa Srpske pravoslavne crkve Nikolaja Velimirovića.
1992. – Rat u Bosni i Hercegovini: Muslimanske snage u Sarajevu napale kolonu vozila JNA koja se povlačila prema kasarni u Lukavici.
1996. – Delegati 55 zemalja saglasili se, na konferenciji Ujedinjenih nacija u Ženevi, o novim pravilima korišćenja nagaznih mina, ali nisu prihvatili njihovu potpunu zabranu.
1999. – Tokom vazdušnih udara NATO na Jugoslaviju pogođen putnički autobus kod Pećii na Kosovu. Poginulo 20 ljudi, 43 povređeno. U Novom Sadu pogođena zgrada TV Novi Sad. U sedištu NATO u Briselu saopšteno da je za 42 dana vazdušnih napada na SRJ izvedeno 14.000 letova.
2003. – Kongres SAD, većinom glasova, izglasao budžet sa skoro 80 milijardi dolara namenjenih ratu u Iraku, a deo saveznicima i borbi protiv terorizma.

.

Rođenja

1469. – Niccolo Machiavelli, talijanski političar, historičar i pjesnik.
1748. – Emanuel Žozef Siej, francuski političar. .
1886. – Marcel Dupré, francuski skladatelj i književnik.
1898. – Golda Meir, izraelska političarka.
1902. – Alfred Kastler, francuski fizičar. .
1912. – Virgil Fox, američki orguljaš.
1913. – Heinz Kohut, američki psihoanalitičar i osnivač autopsihologije.
1925. – Olivera Marković, srpska glumica (u. 2011).
1925. – Vladimir Devidé, hrvatski matematičar, japanolog, akademik i književnik (u. 2010.).
1931. – Aldo Rossi, talijanski arhitekt.
1933. – Džejms Braun, soul muzičar.
1934. – Georges Moustaki, grčki kantautor i pjevač francuskih šansona.
1942. – Věra Čáslavská, čehoslovačka gimnastičarka (u. 2016.).
1959. – Željko Ninčić, srpski glumac.
1961. – Milorad Mandić, srpski glumac i televizijski voditelj.
1967. – Sam Greco, umirovljeni australijski kickboksač u superteškoj kategoriji i borac mješovitih borilačkih vještina (Mixed Martial Arts, MMA).
1973. – Michael Reiziger, nizozemski nogometaš.
1981. – Murilo Endres, brazilski odbojkaš.
1985. – Ezequiel Lavezzi, argentinski nogometaš.
1989. – Katinka Hosszú, mađarska plivačica.

.

Smrti

1481. – Mehmed II., turski sultan (* 1429.).
1616. – William Shakespeare, engleski književnik, kazališni glumac i redatelj (* 1564.).
1856. – Adolphe Adam, francuski skladatelj (* 1803.).
1898. – Svetislav Vulović, srpski književni kritičar. (*1847.).
1940. – Henry Ossian Flipper, afro-američki časnik u West Pointu († 1856.).
1916. – Padraig Pearse, vođa irskog Uskrsnog ustanka 1916. godine (* 1879.)
2008. – Leopoldo Calvo-Sotelo, španjolski predsjednik vlade (* 1926.).
2016. – Jadranka Stojaković, bosanskohercegovačka kantautorica (* 1950).
2023. – Nikica Valentić, hrvatski političar i poduzetnik, bivši premijer (* 1950).
2023. – Jasmin Stavros, hrvatski pjevač (* 1954).

Blagdani/Praznici

Međunarodni dan slobode štampe (od 1991.).
Poljska:.
- Državni praznik 3. svibnja - dan ustava 1791.
Srpska pravoslavna crkva slavi:.

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar