3. 1.

3. januar/siječanj (3. 1.) je 3. dan godine po gregorijanskom kalendaru. Do kraja godine ima još 362 dana (363 u prijestupnoj godini).

Događaji uredi

1496. — Leonardo da Vinci iskušava bez uspjeha model letjelice.
1521. — Papa Leo X ekskomunicira Martina Luthera.
1795. — posle poraza ustanka Tadeuša Košćuška Pruska, Austrija i Rusija sklopile tajni ugovor o trećoj podeli Poljske.
1815. — Austrija, Britanija i Francuska stvorile vojni savez protiv Pruske i Rusije.
1868. — u Japanu ukinuta institucija šoguna i počela „prosvetiteljska era“ dinastije Meidži. Car Mucuhito uspostavio centralnu carsku vlast, sproveo reforme po evropskom uzoru i otvorio put za brzi razvoj Japana.
1924. — engleski egiptolog Hauard Karter u Dolini kraljeva u blizini Luksora u Egiptu našao sarkofag faraona Tutankamona.
1961. — SAD prekinule diplomatske odnose s Kubom.
1970. — u Brazavilu usvojen ustav kojim je Kongo-Brazavil proglašen Narodnom Republikom Kongo.
1977. — Međunarodni monetarni fond odobrio Velikoj Britaniji oko četiri milijarde dolara zajma za podršku britanskoj valuti. To je bio najveći zajam u tridesetgodišnjoj istoriji MMF-a.
1980. — predsednik Jugoslavije Josip Broz Tito primljen u Klinički centar u Ljubljani. Pošto operacija na krvnim sudovima nije uspela, 3. februara mu amputirana noga.
1990. — panamski general Manuel Antonio Norijega predao se trupama SAD posle 10 dana provedenih u Vatikanskoj ambasadi. Norijega potom deportovan na Floridu, gde mu je suđeno.
1990. — u železničkoj nesreći na jugu Pakistana poginulo 307 ljudi, kada je ekspresni voz udario u kompoziciju teretnog voza.
1993. — predsednici Rusije i SAD Boris Jeljcin i Džordž Buš potpisali sporazum o smanjenju nuklearnog oružja za dve trećine, START 2.
1994. — u Sibiru srušio ruski putnički avion „Tupoljev-154“. Poginulo svih 124 putnika i članova posade.
1996. — predstavnici međunarodnih mirovnih snaga u Bosni saopštili da je u toj zemlji, po završetku rata, ostalo četiri do pet miliona mina i da će ćišćenje minskih polja trajati oko 30 godina.
1997. — širom Srbije nastavljeni masovni građanski i studentski protesti, uprkos jakim policijskim snagama koje su 26. decembra 1996. počele da sprečavaju protestne šetnje. Protesti počeli u novembru 1996. zbog falsifikovanja rezultata na lokalnim izborima na kojima je pobedila opoziciona koalicija „Zajedno“.
2000. — na prvim parlamentarnim izborima u Hrvatskoj posle smrti predsednika Franje Tuđmana ubedljivo pobedila koalicija opozicionih stranaka, a odziv birača bio 80 odsto, najveći od 1990, kada su održani prvi višestranački izbori.
2001. — letonski supermaratonac Georg Jermolajev postavio svetski rekord u trčanju na duge staze, pretrčavši 5.000 kilometara za 888 časova i 42 minuta. To je bio prvi svetski rekord u novom milenijumu.
2002. — generalni sekretar Ujedinjenih nacija Kofi Anan odobrio osnivanje suda za ratne zločine tokom desetogodišnjeg rata u Sijera Leoneu.
2003. — u intervenciji policije na smirivanju uličnih protesta u Karakasu, u Venecueli, između grupe simpatizera i protivnika predsednika Uga Čavesa, poginule najmanje dve osobe, a 78 povređeno.

.

Rođenja uredi

106. pne. - Marko Tulije Ciceron, rimski pisac, filozof, političar i govornik.
1793. — Lucretia Mott, američki borac za ženska prava, aktivistkinja i reformatorka († 1880.).
1823. — Robert Whitehead, britanski brodarski inženjer, poznat po tome što je konstruirao prvi torpedo na svijetu († 1905.).
1825. — Tomo Skalica, hrvatski istraživač i putopisac († 1885.).
1829. — Konrad Duden.
1850. — Sonja Kowalewska, ruska matematičarka.
1883. — Clement Attlee, premijer Ujedinjenog Kraljevstva od 1945. do 1951. († 1967.).
1887. — August Macke, njemački slikar († 1914.).
1892. — J.R.R. Tolkien, pisac i jezikoslovac († 1973.).
1897. — Pola Negri, glumica († 1987.).
1897. — Marion Davies, glumica († 1961.).
1920. — Milan Srdoč, jugoslovenski glumac († 1988.).
1929. — Sergio Leone, italijanski filmski režiser, scenarist i producent († 1989.).
1930. — Robert Loggia, američki glumac († 2015.).
1933. — Maxie Wander, glumica.
1945. — Stephen Stills, američki gitaristi rock kompozitor.
1946. — Victoria Principal, američka glumica.
1952. — Gianfranco Fini, talijanski političar i ministar vanjskih poslova.
1956. — Mel Gibson, američki glumac.
1957. — Bojan Križaj, slovenski skijaš, bivši jugoslavenski reprezentativac u alpskom skijanju.
1960. — Marla Glen, američka pjevačica bluesa.
1964. — Cheryl Miller, američka profesionalna košarkašica i trener.
1968. — Shannon Sturges, američka glumica.
1969. — Michael Schumacher, nemački vozač formule 1.
1976. — Angelos Basinas, grčki nogometaš.
1985. — Marko Tomas, hrvatski profesionalni košarkaš.
1986. — Nikola Peković, crnogorski košarkaš.
1986. — Nejc Pečnik, slovenski nogometaš.

.

Smrti uredi

1322. — Philip V, kralj Francuske.
1784. — Baldassare Galuppi, talijanski skladatelj (* 1706.).
1875. — Pjer Atanaz Larus, francuski leksikograf i enciklopedista (r. 1817).
1896. — Miho Klaić, hrvatski političar (* 1829.).
1923. — Jaroslav Hašek, češki pisac (r. 1883).
1931. — Žozef Žak Sezar Žofr, francuski maršal.
1933. — Jack Pickford, glumac, Hollywoodski prvi "negativac".
1950. — Emil Jannings, glumac.
1967. — Jack Ruby, ubojica Lee Harvey Oswalda.
1979. — Conrad Hilton, hotelijer.
2011. — Fadil Hadžić, hrvatski režiser (* 1922.).

.

Praznici i dani sećanja uredi

.

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar