29. 3.

29. mart/ožujak (29. 3.) je 88. dan godine po gregorijanskom kalendaru (89. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 277 dana.

Događaji

1461. – U najkrvavijoj bici "Rata dve ruže", u Engleskoj, oko 36.000 vojnika pod zastavom dinastije Jork kod Toutona, blizu Jorka, porazilo snage od oko 40.000 vojnika dinastije Lankaster, osiguravši time engleski presto Edvardu IV.
1638. – Švedski naseljenici osnovali su blizu zaljeva Delaware prvu švedsku koloniju u Sjevernoj Americi, koju su nazvali Nova Švedska.
1809. – Švedski kralj Gustav IV prisiljen da abdicira posle više poraza švedskih trupa u ratu s Danskom.
1831. – Veliki bosanski ustanak: Gradaščević se uputio prema Travniku s nekih 4.000 ljudi.
1848. – Počeo trogodišnji rat Danske s Pruskom u kojem su Danci pretrpeli poraz i izgubili veliki deo teritorije na jugu poluostrva Jitland.
1849. – Velika Britanija na osnovu sporazuma s maharadžom od Lahorea anektirala Pendžab i pripojila ga Britanskoj Indiji.
1864. – Grčka vratila suverenitet nad ostrvima u Jonskom moru koja su bila pod kolonijalnom upravom Velike Britanije.
1867. – Velika Britanija od Kvebeka, Ontarija, Nove Škotske i Nju Branzvika formirala dominion Kanadu, u koji su 1878. uključene ostale britanske teritorije Severne Amerike, izuzev Njufaundlenda.
1901. – U Australiji održani prvi federalni izbori. U prvom australijskom parlamentu najviše mesta dobila Laburistička partija.
1911. – Poluautomatski pištolj M1911, kojeg je dizajnirao John Browning, postao je dio standardne opreme vojske Sjedinjenih Država.
1945. – SSSR zvanično priznao Vladu Jugoslavije, koju su prethodno priznale Velika Britanija i SAD.
1946. – Novim ustavom Zlatna Obala, sadašnja Gana, postala prva britanska kolonija u Africi sa afričkom većinom u Parlamentu, ali na punu nezavisnost čekala još 14 godina.
1946. – Osnovana mađarska avionska kompanija Malév Hungarian Airlines.
1956. – U Novom Sadu osnovane Jugoslovenske pozorišne igre, "Sterijino pozorje", povodom 150 godina od rođenja i stogodišnjice smrti srpskog komediografa Jovana Popovića Sterije.
1967. – Porinuta prva francuska nuklearna podmornica.
1972. – Bolivija proterala 119 članova sovjetske ambasade u La Pasu, optuživši Moskvu da finansira levičarske pobunjenike.
1974. – Američki veštački satelit "Mariner 10" snimio prve fotografije Merkura.
1981. – Više od sedam hiljada atletičara je sudjelovalo u prvom trčanju Londonskog maratona.
1990. – Premijer Australije Bob Houk dobio izbore, postavši prvi laburista koji je četiri puta uzastopno osvojio položaj šefa vlade.
1994. – Republika Hrvatska i predstavnici Srba u Hrvatskoj potpisali sporazum o primirju i razgraničenju vojnih snaga na šest od ukupno 35 sektora na 300 kilometara dugom frontu.
1997. – Bežeći pred nasiljem koje je zahvatilo zemlju tokom krvavih nemira, više od 50 izbeglica iz Albanije utopilo se kada je njihov brod potonuo posle sudara sa italijanskim ratnim brodom u južnom Jadranu, blizu italijanske obale.
2002. – Izraelske oklopne jedinice ušle u Ramalu i blokirale sedište palestinskog lidera Jasera Arafata.
2003. – Svetska zdravstvena organizacija saopštila da je Karlo Urbani, lekar koji je prvi identifikovao ozbiljni akutni respiratorni sindrom, SARS, umro od te bolesti.
2006. – Desilo se delimično pomračenje Sunca u Srbiji. U delovima Azije i Afrike - potpuno.

.

Rođenja

1561. – Santorio Santorio, liječnik, izumitelj termometra († 1636.).
1790. – John Tyler, američki političar i predsjednik.
1826. – Wilhelm Liebknecht, njemački političari († 1900.).
1874. – Rudolf Maister, austro-ugarski i jugoslavenski oficir († 1934.).
1899. – Lavrentij Berija, sovjetski političar, obavještajac i vojskovođa († 1953.).
1901. – Andrija Maurović, hrvatski crtač stripova († 1981.).
1914. – Herta Haas, jugoslavenska komunistkinja, treća po redu supruga maršala Josipa Broza Tita i učesnica Narodnooslobodilačke borbe (NOB) († 2010.).
1916. – Eugene McCarthy, američki političar.
1939. – Terence Hill, talijanski glumac.
1943. – Vangelis, grčki skladatelj New Age-a.
1943. – Erik Ajdl, engleski glumac.
1943. – Sir John Major, britanski konzervativni političar koji je služio kao premijer Ujedinjenog Kraljevstva i vođa Konzervativne stranke od 1990. do 1997. Prije toga je u kabinetu Margaret Thatcher služio kao ministar vanjskih poslova i financija, a kao član Parlamenta je zastupao Huntingdon od općih izbora 1979. do 2001. godine.
1957. – Christopher Lambert, američki glumac, francuskog porijekla.
1957. – Boris Komnenić, srpski glumac.
1961. – Barbara Wussow, austrijska glumica.
1964. – Elle Macpherson, australijski supermodel i glumica.
1966. – Krasimir Balakov, bugarski nogometni trener, bivši reprezentativac i nekadašnji trener Hajduka iz Splita.
1967. – Anđelija Arbutina-Šarenac, srpska i jugoslovenska košarkašica.
1971. – Veljko Uskoković, bivši crnogorski i jugoslovenski vaterpolist.
1973. – Marc Overmars, nekadašnji nizozemski nogometaš.
1976. – Jennifer Capriati, američka teniserka.
1978. – Igor Rakočević, srpski košarkaš.
1978. – Mattias Andersson, švedski rukometaš.
1979. – Katarina Radivojević, srpska glumica.
1981. – Dolores Lambaša, hrvatska televizijska, filmska i kazališna glumica († 2013.).
1982. – Mario Carević, hrvatski nogometaš.
1984. – Juan Mónaco, argentinski teniser.
1986. – Petra Cicvarić, hrvatska kazališna, televizijska i filmska glumica.
1987. – Dimitri Payet, francuski nogometaš i reprezentativac.
1988. – Stefan Mitrović, srpski vaterpolist.

.

Smrti

1772. – Emanuel Swedenborg, švedski znanstvenik, filozof, teolog i mistik († 1688.).
1778. – Baltazar Adam Krčalić, hrvatski povjesničar, teolog i pravnik (* 1715.).
1891. – Žorž Sera, francuski slikar .
1906. – Slava Raškaj, hrvatska slikarica (* 1877.).
1912. – Robert Falkon Skot, engleski istraživač (* 1868.).
1965. – Zlatko Baloković, hrvatski violinist (* 1895.).
1982. – Karl Orf, nemački kompozitor (* 1895.).
1985. – Marc Chagall, ruski slikar židovskog podrijekla (* 1887.).
2006. – Zoran Bečić, bosanskohercegovački glumac.
2008. – Rajko Mitić, jugoslavenski nogometaš (* 1922.)

.

Blagdani/Praznici

Srpska pravoslavna crkva slavi:.

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar