2013
Godina
Godina 2013 je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru (link pokazuje kalendar).
Milenijum: | 3. milenijum |
---|---|
Vjekovi: | 20. vijek – 21. vijek – 22. vijek |
Decenija: | 1980-e 1990-e 2000-e – 2010-e – 2020-e 2030-e 2040-e |
Godine: | 2010 2011 2012 – 2013 – 2014 2015 2016 |
- Za ostala značenja, vidi 2013 (razvrstavanje).
Gregorijanski | 2013. (MMXIII) |
Ab urbe condita | 2766. |
Islamski | 1434–1435. |
Iranski | 1391–1392. |
Hebrejski | 5773–5774. |
Bizantski | 7521–7522. |
Koptski | 1729–1730. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 2068–2069. |
• Shaka Samvat | 1935–1936. |
• Kali Yuga | 5114–5115. |
Kineski | |
• Kontinualno | 4649–4650. |
• 60 godina | Yin Voda Zmija (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 12013. |
Podrobnije: Kalendarska era |
Ova godina je od UN označena kao:
Događaji
urediJanuar/Siječanj
uredi- 1. 1. - Senat SAD doneo rano ujutru kompromisni zakon kako bi se odložilo dejstvo "fiskalne litice" (Dom potvrdio sutradan).
- 1. 1. - Stampedo u Abidjanu nakon dočeka N. g., poginula 61 osoba, uglavnom deca.
- 1. 1. - Irska predsedava EU.
- 7. 1. - Grupa Srba uhapšena u Gračanici, žale se da su bili zlostavljani.
- 9. 1. - Eksplozija ispod teretnog vlaka kod Podsuseda, dva dana kasnije i na autobusnoj postaji u Stenjevcu - osumnjičeni povrijeđen.
- 11. 1. - Operacija Serval: Francuska započela vojne operacije protiv islamista iz severnog Malija, nakon njihove nove ofanzive (→ Azavad).
- 14. 1. - U Zagrebu izmjereno 68 cm snijega, najviše od početka mjerenja (u Beogradu ništa...).
- 14. 1. - Eksplozijom uništen spomenik pripadnicima Armije BiH u Mostaru.
- 16. 1. - Premijer Milanović u prvoj poseti Beogradu.
- 19. 1. - Završena talačka kriza u In Aménasu, istočni Alžir - ubijeno 29 militanata, stradalo i bar 49 stranih talaca.
- 20. 1. - U Preševu uklonjen spomenik pripadnicima OVPMB, slede rušenja srpskih nadgrobnih spomenika na Kosovu.
- 22. 1. - Parlamentarni izbori u Izraelu, mala većina za premijera Netanyahua.
- 23. 1. - Manja eksplozija na zagrebačkom Trgu bana Jelačića, dva dana kasnije uhićena grupa iz Vodica.
- 23. 1. - Britanski premijer David Cameron najavio referendum o EU do 2017, ako konzervativci pobede na sledećim izborima.
- 25. 1. - Neredi u Port Saidu nakon osude 21 navijača na smrt zbog prošlogodišnjih nereda na stadionu - u protestima gine 29 osoba; ovo se nadovezuje na krvave nerede u Suecu povodom godišnjice revolucije, predsednik Morsi uvodi vanredno stanje u tri provincije 27. 1..
- 26. 1. - Miloš Zeman je prvi direktno izabrani predsednik Češke.
- 27. 1. - Požar u noćnom klubu u južnom brazilskom gradu Santa Maria, najmanje 231 poginuli.
- 27. 1. - Novak Đoković treći put zaredom osvojio Australian Open.
- 11 - 27. 1. - Svjetsko prvenstvo u rukometu - Španjolska 2013.: domaćin je prvi, Hrvatska 3, Srbija 10, Crna Gora 22.
- 28. 1. - Francuska i maliska vojska ušli bez otpora u Timbuktu, islamisti pre odlaska zapalili biblioteku sa drevnim rukopisima.
Februar/Veljača
uredi- 1. 2. - Na striming platformi Netflix je objavljena prva sezona sa 13 epizoda serije House of Cards - prvi originalni program za Netflix.
- 2. 2. - Prosvjedi u Vukovaru protiv uvođenja ćiriličnih natpisa.
- ca. 2. 2. - Afera zbog sastanaka premijera Dačića sa članom Šarićevog klana.
- 4. 2. - Objavljeno da skelet pronađen ispod parkinga u Leicesteru pripada kralju Richardu III (poginuo 1485).
- 6. 2. - U Briselu prvi susret lidera Srbije i Kosova Nikolića i Jahjage.
- 6. 2. - U Tunisu ubijen sekularni političar Chokri Belaid, što izaziva nerede.
- 9. 2. - Dječiji FIS kup na Bjelašnici
- 11. 2. - Papa Benedikt XVI objavio da napušta položaj iz zdravstvenih razloga, s dejstvom 28. 2. (prva papska ostavka od 1415).
- 12. 2. - Sjeverna Koreja izvela treću nuklearnu probu.
- 14. 2. - Atletičar Oscar Pistorius ubio partnerku Reevu Steenkamp.
- februar - Skandal u UK i drugim zemljama EU sa konjskim mesom označenim kao govedina; u ex-Yu regionu povećan nivo aflatoksina u mleku.
- 15. 2. - Čeljabinski meteor, oko 1000 ljudi povređeno od stakla razbijenog udarnim talasom; 16 sati kasnije blizu Zemlje prošao nepovezani meteoroid 2012 DA14.
- ca. 15. 2. - Afera "Snimak" u Crnoj Gori: DPS koristi budžetska sredstva za zapošljavanje svojih članova i povećanje broja glasova.
- 16. 2. - "Epizoda u životu berača željeza" Danisa Tanovića osvojio Srebrnog medvjeda na Berlinskom filmskom festivalu, naturščik Nazif Mujić dobio isto za najboljeg glumca.
- 18. 2. - Skupovi u više crnogorskih gradova povodom ubistva dva brata u Baru.
- 20. 2. - Bugarska vlada Bojka Borisova dala ostavku nakon protesta zbog poskupljenja struje.
- 24. 2. - 85. dodjela Oscara: najbolji film je Argo, tri nagrade od sedam nominacija, Life of Pi četiri od 11, Les Misérables tri od osam.
- 24 - 25. 2. - Izbori u Italiji: pobeda Pier Luigi Bersanija (DP), Berlusconi 2, pokret komičara Beppe Grillo-a 3.
- 27. 2. - RS: ostavka vlade Aleksandra Džombića, novi mandatar je Željka Cvijanović.
- 27. 2. - Slovenija: izglasano nepoverenje vladi Janeza Janše, novi mandatar Alenka Bratušek.
- 28. 2. - Gen. Momčilo Perišić oslobođen optužbi pred ICTY (prvostepeno bio osuđen na 27 godina).
Mart/Ožujak
uredi- 1. 3. - Neredi u Skoplju nakon što je za ministra odbrane postavljen Talat Džaferi, bivši pripadnik ONA.
- 4. 3. - Građanski rat u Siriji: pobunjenici iz al-Nusre zauzeli centar Ar-Rake, kasnije će to postati glavni grad "Islamske države u Iraku i Šamu".
- 5. 3. - Umro Hugo Chavez, predsednik Venecuele od 1999, začetnik "Bolivarske revolucije".
- 7. 3. - Savet Bezbednosti UN uvodi nove sankcije Severnoj Koreji zbog nuklearne probe, na šta ona odgovara prekidanjem veza i pretnjama Južnoj Koreji i SAD.
- 9. 3. - Hrvatski ministar turizma Veljko Ostojić podnio ostavku.
- 10-11. 3. - Referendum na Falklandima, 99,8% za ostanak statusa Britanskog prekomorskog teritorija.
- 11. 3. - Hrvatski i slovenski premijeri Milanović i Janša potpisali sporazum o Ljubljanskoj banci.
- 13. 3. - Papska konklava 2013: izabran argentinski kardinal Jorge Mario Bergoglio pod imenom Franjo - prvi vaneuropski papa od Sirijca Grgura III. (731-741), prvi iz zapadne i južne hemisfere, prvi jezuit.
- 14. 3. - Xi Jinping, šef KPK, potvrđen za predsednika NR Kine nakon Hu Jintaoa; sutradan za premijera potvrđen Li Keqiang, nakon Wen Jiabaoa.
- 17. 3. - Kod Kistanja napadnuti učenici Bogoslovije u Krki.
- 19. 3. - Kiparski parlament odbacio nepopularni predlog za jednokratni porez na bankarske uloge, deo paketa bail-out-a od MMF i EU vrednog 10 milijardi eura (kasnije opterećeni depoziti preko €100.000).
- 22. 3. - Kvalifikacije za Brazil 2014: Hrvatska - Srbija 2:0 (utakmica izazivala veliki publicitet).
- 24. 3. - Pobunjenici Séléka u Centralnoafričkoj Republici zauzeli glavni grad Bangui - François Bozizé beži a za predsednika se proglašava Michel Djotodia.
- 27. 3. - Mićo Stanišić i Stojan Župljanin osuđeni prvostepeno pred ICTY na po 22 godine zatvora zbog progona Muslimana i Hrvata u BiH 1992.
- 29. 3. - Veselin Vlahović Batko osuđen u BiH na 45 godina zbog ratnih zločina.
April/Travanj
uredi- 7. 4. - Predsjednički izbori u Crnoj Gori: mala razlika između Filipa Vujanovića i Miodraga Lekića.
- 7. 4. - Miting protiv ćirilice u Zagrebu.
- 8. 4. - Vlada Srbije odbacila sporazum sa Prištinom predložen 2. aprila u Briselu.
- 9. 4. - Masakr u Velikoj Ivanči: Lj. B. (60) ubio na spavanju 13 osoba iz porodice i susedstva u selu blizu Mladenovca.
- 12. 4. - Miting "Stop razbijanju Srbije" u Novom Sadu povodom predložene Deklaracije o zaštiti ustavnih i zakonskih prava Vojvodine.
- 14. 4. - Prvi izbori za Europski parlament u Hrvatskoj: HDZ-ova koalicija 6 mandata, SDP-ova 5, laburisti 1; izlaznost oko 20%.
- 14. 4. - Predsednički izbori u Venecueli: Čavezov naslednik Nicolás Maduro pobedio sa 50,78% glasova.
- 15. 4. - Bombaški napad na Bostonski maraton, troje poginulih.
- 17. 4. - U Segedinu napadnuti političar Čedomir Jovanović i njegovi prijatelji, teže povređen Srđan Ćešić.
- 19. 4. - Parafiran Briselski sporazum između Beograda i Prištine o podeli vlasti na severu Kosova.
- 20. 4. - Srpskohrvatska Wikipedija ima 80.000 članaka.
- 22. 4. - Sinod SPC usvojio ostavku episkopa zvorničko-tuzlanskog Vasilija Kačavende.
- 24. 4. - Srušila se osmospratnica sa tekstilnim fabrikama kod Dhake, Bangladeš, poginulo preko 1200 ljudi.
- 26. 4. - Uhapšen predsjednik FBiH Živko Budimir pod optužbom za primanje mita, kao i još 18 osoba (akcije Patriot, Pravda i Memory).
- 30. 4. - Beatrix od Nizozemske abdicirala u korist sina Willema-Alexandra - prvi kralj Nizozemske od 1890.
Maj/Svibanj
uredi- 5. 5. - Izraelski raketni udar u blizini Damaska.
- 6. 5. - Na Kosovu uhapšen "narko-bos" Naser Keljmendi.
- 6. 5. - Tri žene u Clevelandu oslobođene nakon decenijskog zatočeništva.
- 8. 5. - Alex Ferguson objavio da se povlači s čela Manchester Uniteda, posle 26 godina i 38 trofeja.
- 11. 5. - Izbori u Pakistanu za prvi civilni prenos vlasti u historiji zemlje, najviše glasova za partiju bivšeg premijera Nawaza Sharifa (ponovo premijer od 5. 6.).
- 11. 5. - U turskom mestu Reyhanlı na sirijskoj granici dve auto-bombe odnose najmanje 46 života.
- 15. 5. - Erupcija vulkana Popocatépetl u Meksiku
- 15. 5. - Prvostepene presude "stečajnoj mafiji" pred Specijalnim sudom u Beogradu: od 34 optužena 16 osuđeno na kazne od jedne do devet godina.
- 17. 5. - Francuski predsednik potpisao zakon kojim su omogućeni istospolni brakovi.
- 14 - 18. 5. - Eurosong 2013. u Malmöu, Švedska - pobeda danske predstavnice Emmelie de Forest; BiH nije učestvovala, predstavnici ostalih sh. zemalja se nisu plasirali u finale.
- 19. 5. i 2. 6. - Lokalni izbori u Hrvatskoj: uspjeh HDZ, SDP izgubila većinu u zagrebačkoj Gradskoj skupštini mada osvaja Split i Osijek, splitski gradonačelnik Željko Kerum nije prošao u drugi krug.
- 19. 5. - Izbili neredi u pretežno imigrantskom predgrađu Stockholma.
- 21. 5. - I stjuardese Croatia Airlines prekinule štrajk (započele ga s pilotima 14. 5.).
- 22. 5. - Premijeri Dačić i Tači postigli načelni dogovor o primeni Briselskog sporazuma.
- 22. 5. - Hrvatska: Ustavni sud presudom obustavio primjenu spornog programa zdravstvenog odgoja u školama, koji je uveo ministar Željko Jovanović a nevladina organizacija U ime obitelji objavila kako su njeni aktivisti uspjeli prikupiti dovoljan broj potpisa za referendum kojim bi se ustavno zabranili istospolni brakovi.
- 24. 5. - Predsednici Nikolić i Putin potpisali u Sočiju Deklaraciju o strateškom partnerstvu.
- 26. 5. - Na Oplencu sahranjeni preneti ostaci kralja Petra II, kraljica Marije i Aleksandre i kraljevića Andreja.
- 29. 5. - Prvostupanjska presuda čelnicima Herceg-Bosne pred ICTY: Jadranko Prlić 25 godina, Bruno Stojić, Milivoj Petković i Slobodan Praljak po 20, Valentin Ćorić 16 i Berislav Pušić 10 godina.
- 30. 5. - Presuda pred ICTY: Jovica Stanišić i Franko Simatović oslobođeni (poništeno u decembru 2015, osuđeni na po 12 godina 2021).
- 30. 5. - Pored Dubrovnika se stvorila pijavica.
- 31. 5. - Asteroid 1998 QE2 prošao pored Zemlje sa udaljenosti od 5,8 miliona kilometara.
- maj - Preko 1000 mrtvih u napadima u Iraku - najsmrtonosniji mesec u pet godina.
- maj - Obamina administracija pod udarom: IRS naročito ispitivao Pokret Čajanke a Departman pravde je tajno pratio telefonske podatke novinara Associated Pressa zbog curenja informacija; republikanci još govore o napadu u Bengaziju prošlog septembra.
Jun/Lipanj
uredi- 1. 6. - Tornado pogodio Oklahomu.
- 1. 6. - Šibenik zatresao potres jačine 2,5 po rihteru.
- 1. 6. - Finale evropskog vaterpolo Final Four-a u Beogradu: Crvena zvezda - Jug 8:7.
- 5. 6. - Sirijska vojska uz pomoć libanskog Hezbolaha zauzela Al-Qusayr nakon tronedeljne opsade.
- 6. 6. - PRISM: izvešteno da američka NSA prikuplja podatke o telefonskim razgovorima preko Verizona i o internet saobraćaju preko najvećih kompanija (Apple, Google, YouTube, Facebook itd.).
- 6/7. 6. - Protest zbog matičnih brojeva blokirao zgradu Paralamentarne skupštine BiH.
- 11. 6. - Grčka vlada privremeno ugasila javni servis ERT.
- 14. 6. - Otvoren most Vidin-Kalafat na koridoru IV.
- 14. 6. - Agrokor kupuje 53,12% Mercatora (ponuda? - ostvareno 2014).
- 14. 6. - Na iranskim predsedničkim izborima u prvom krugu pobeđuje klerik Hassan Rouhani, opisan kao umeren.
- jun:
- Velike poplave u srednjoj Evropi, naročito oko Vltave i gornjeg Dunava, kasnije i Elbe, Budimpešta 9. juna 8,91 metar, polovinom meseca poplavni talas prolazi kroz Srbiju i Hrvatsku.
- Protesti u Turskoj inicirani planiranom gradnjom u istambulskom parku Gezi; u Brazilu nakon poskupljenja prevoza; u Bosni zbog matičnih brojeva; u Bugarskoj nakon imenovanja medijskog tajkuna Deljana Peevskog na čelo bezbednosne službe.
- 19. 6. - U Crnoj Gori, opština Petnjica je izdvojena iz Berana.
- 23. 6. - Edward Snowden, razotkrivač programa PRISM, doleteo iz Hong Konga u Moskvu.
- 23. 6. - Parlamentarni izbori u Albaniji, pobeda opozicionog Saveza za evropsku Albaniju Edi Rame.
- 23. 6. - Rumunski autobus sleteo u kanjon Morače, 18 poginulih.
- 24. 6. - U Srbiji poništena mala matura zbog provaljenog testa iz matematike.
- 26. 6. - Kevin Rudd se posle tri godine vratio na čelo australijskih laburista i vlade.
- 28. 6. - Savet Evrope odlučio da pristupni pregovori sa Srbijom počnu najkasnije u januaru; odlučeno i da počnu pregovori sa Kosovom o SSP.
- 28. 6. - Izmjena u hrvatskom Zakonu o pravosudnoj suradnji nazvana "Lex Perković" kojom se europski uhidbeni nalog odnosi samo na zločine od 2002.
Jul/Srpanj
uredi- 1. 7. - Hrvatska je 28. članica Europske unije.
- 1. 7. - U Chengduu otvoren New Century Global Centre, sa 1.700.000 kvm. korisnog prostora najveća zgrada na svetu u toj kategoriji.
- 3. 7. - Egipat: nakon četvorodnevnih masovnih protesta i sukoba, vojska zbacila predsednika Morsija i suspendovala ustav, obećani izbori.
- 4. 7. - U Zvečanu osnovana Privremena skupština KiM.
- 6. 7. - Kanadski grad Lac-Mégantic opustošen u udesu odbeglog voza koji je prevozio naftu.
- 7. 7. - Uveče okršaj srpske žandarmerije i kosovskih šumokradica kod kuršumlijskog sela Borovac - ranjeno šest Albanaca.
- 8. 7. - Pred kasarnom Predsedničke garde u Kairu ubijeno preko 50 pristalica zbačenog predsednika Morsija.
- 13. 7. - Slučaj Trayvon Martin: susedski stražar George Zimmerman koji ga je ubio oslobođen optužbi, što dovodi do protesta u SAD.
- 17. 7. - Smenjen komandant srpske žandarmerije Bratislav Dikić, nakon nekoliko krivičnih dela u koje su bili umešani žandarmi.
- 18. 7. - Američki grad Detroit se prijavio za bankrot.
- 19. 7. - "Dan kada se Zemlja nasmijala": snimak Zemlje sa Saturnove orbite.
- 21. 7. - Filip je novi kralj Belgijanaca nakon abdikacije njegovog oca Alberta II.
- 22. 7. - Rođen princ George od Cambridgea, treći na redu za presto UK
- 23/24. 7. - Demonstranti u Sofiji blokirali Sobranje, sukobi sa policijom.
- 24. 7. - Kamenovana Parada ponosa u Budvi, prva u Crnoj Gori.
- 24. 7. - U iskliznuću brzog voza kod Santiago de Compostele poginulo 78 ljudi.
- 25. 7. - Ubijen tuniski opozicioni političar Mohamed Brahmi.
- 26. 7. - Izgorio glavni objekt Kantonalne bolnice Bihać.
- 27. 7. - U Kairu ubijena najmanje 72 pro-Morsijeva demonstranta.
- 30 - 31. 7. - Odlučeno da se iz vladajuće koalicije u Srbiji isključi URS.
August/Kolovoz
uredi- 1. 8. - Etihad Airways predstavio novu kompaniju Air Serbia (bivši Jat Airways) i potpisao ugovor sa vladom Srbije (leti od sledećeg oktobra).
- 1. 8. - Uvedena fiskalizacija na tržnice u Hrvatskoj.
- 1. 8. - UEFA Euro U-19 u Litvaniji: Srbija prva.
- 3. 8. - Robert Mugabe dobio osmi mandat predsednika Zimbabvea na izborima osporene regularnosti.
- 11.8. - Počela sa radom Tuvanska Wikipedija.
- 19. 7. - 4. 8. - Svetski šampionat u vodenim sportovima u Barceloni. Vaterpolo: Mađarska 1, Crna Gora 2, Hrvatska 3, Srbija 7.
- 14. 8. - Tokom uklanjanja kampova pro-Morsijevih pristalica u Kairu ginu stotine ljudi, neredi u više gradova Egipta, vojna vlada uvodi vanredno stanje i policijski čas na mesec dana.
- 10 - 18. 8. - Svetski šampionat u atletici 2013., Moskva. Medalje: Sandra Perković (HR, z), Ivana Španović (SR, b), Emir Bekrić (SR, b).
- 21. 8. - Napad kemijskim oružjem na Gutu, predgrađe Damaska - stotine mrtvih.
- 21. 8. - Chelsea/Bradley Manning osuđen-a na 35 godina zatvora zbog dostavljanja materijala WikiLeaksu (2017. izmenjeno u sedam godina, što je tada već odležala).
- 28. 8. - Sudija Frederik Harhoff na zahtev optuženika Vojislava Šešelja diskvalifikovan iz suđenja - Harhoff je kritikovao neke presude u pismu iz juna (ovim je odloženo izricanje Šešeljeve presude).
- 29. 8. i 30. 8. - Posle odsluženih dve trećine kazne na slobodu pušteni Dragoljub Ojdanić odn. Momčilo Krajišnik.
Septembar/Rujan
uredi- septembar - Otkrivena velika masovna grobnica u Tomašici kod Prijedora, sa nekoliko stotina žrtava.
- 1. 9. - Stupio na snagu Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju Srbije i EU.
- 2. 9. - Polomljene dvojezične ćirilične table u Vukovaru.
- 2. 9. - Završena rekonstrukcija vlade Srbije, ima 11 novih ministara (npr. Lazar Krstić - finansije, Ivan Tasovac - kultura).
- 4 - 22. 9. - EuroBasket 2013 u Sloveniji: Francuska 1, Hrvatska 4, Srbija 7, BiH deli 13. a Crna Gora 17. mesto; Goran Dragić (SL) i Bojan Bogdanović (HR) u timu prvenstva.
- 7. 9. - Na izborima u Australiji pobedio opozicioni liberal Tony Abbott (premijer do 2015.).
- 8. 9. - Olimpijske igre 2020. dodeljene Tokiju.
- 10. 9. - Sirijska vlada prihvatila ruski predlog o nadzoru nad hemijskim oružjem, odloženo glasanje u američkom Senatu o intervenciji.
- 10. 9. - Vlada Srbije raspustila vlasti četiri opštine na severu Kosova.
- 12. 9. - Evropski parlament izglasao rezoluciju o zaštitnom mehanizmu koji omogućava povratak viza za zemlje iz kojih naglo poraste broj azilanata.
- 17. 9. - Objavljen je Grand Theft Auto V (za PS3 i Xbox 360), prihod dostiže milijardu dolara za tri dana prodaje.
- 18. 9. - Evropska komisija pokrenula postupak za uvodjenje sankcija Hrvatskoj zbog "Lex Perkovića".
- 18. 9. - Štrajk u hrvatskom zdravstvu.
- 19. 9. - Kod Zvečana ubijen litvanski pripadnik EULEX-a.
- 21. 9. - 24. 9. - Al-Shabaab izveo oružani napad u tržnom centru u Nairobiju, najmanje 72 mrtvih.
- 21. 9. - Kardinal Angelo Scola služio svečanu misu na niškom Čairu povodom 1700-godišnjice Milanskog edikta.
- 22. 9. - Redovni izbori za njemački Bundestag: vladajući CDU/CSU uvećao broj zastupnika ali koalicioni liberali nisu prešli cenzus.
- 22. 9. - Bivši zvaničnik KP Kine Bo Xilai osuđen na doživotni zatvor nakon optužbe za korupciju.
- 22. 9. - Najmanje 80 hrišćana ubijeno eksplozijama ispred crkve u Pešavaru.
- 24. 9. - Na inicijativu SNS, DSS, SPS-PUPS-JS razrešen dužnosti gradonačelnik Beograda Dragan Đilas (u novembru imenovan Privremeni organ: predsednik Siniša Mali, sekretar Goran Vesić).
- 27. 9. - I ove godine iz bezbednosnih razloga zabranjena parada ponosa u Beogradu.
- 28. 9. - U Grčkoj uhapšen lider "Zlatne zore" Nikolaos Mihaloljakos, deset dana nakon ubistva antifašističkog repera Pavlosa Fisasa.
- 29. 9. - U Danskoj završeno Evropsko prvenstvo u odbojci: Rusija 1, Srbija 3.
Oktobar/Listopad
uredi- 1. 10. - Shutdown mnogih federalnih institucija u SAD jer se Kongres nije mogao dogovoriti oko budžeta zbog nesuglasica oko tzv. Obamacare-a (Zakon o zaštiti pacijenata i priuštivoj nezi) - traje do 16. 10., kad je u zadnjem trenutku odloženo i pitanje plafona zaduživanja.
- 1 - 15. 10. - Popis stanovništva u Bosni i Hercegovini, prvi od 1991: 3.531.159 stanovnika, 50,11% Bošnjaka, 15,43% Hrvata i 30,78% Srba (rezultati objavljeni 2016).
- 3. 10. - Kod Lampeduse potonuo brod sa migrantima, možda 300 ih se utopilo.
- 6. 10. - U Nišu održana centralna proslava 1700-godišnjice Milanskog edikta, liturgiju služio patrijarh vaseljenski Vartolomej I uz sasluženje poglavara i predstavnika pravoslavnih crkava.
- 7. 10. - Osvještana Saborna crkva u Podgorici, najveća u Crnoj Gori (gosti kao u Nišu).
- 15. 10. - Pobjedom u Litvaniji Bosna i Hercegovina se plasirala na Mundijal 2014.
- 16. 10. - Predsjednik Ivo Josipović u zvaničnoj posjeti Beogradu.
- 18. 10. - Slučaj "tajanstvene devojčice" Marije, pronađene dva dana ranije u romskom naselju grčke Farsale - zbog svetle puti se mislilo da je oteta, ali je zapravo iz bugarske romske porodice.
- 20. 10. - Prva Gay Pride parada u Podgorici, okružena neredima.
- 23. 10. - Objavljeno da je američka NSA prisluškivala mobilni telefon kancelarke Angele Merkel.
- 26. 10. - Jovanka Broz sahranjena u "Kući cveća".
- 26. 10. - Prvi let kompanije Air Serbia - za Abu Dabi.
- 27. 10. - Na predsedničkim izborima u Gruziji pobedio Georgi Margvelašvili, saveznik Bidzine Ivanišvilija.
- 29. 10. - Otvoren železnički tunel Marmaray ispod Bosfora.
Novembar/Studeni
uredi- 3. 11. - Lokalni izbori na Kosovu. U severnoj Mitrovici na nekim mestima razbijene glasačke kutije (glasanje se ponavlja 17. 11.).
- 3. 11. - Hibridno pomračenje Sunca: prstenasto na početku iznad zapadnog Atlantika, zatim totalno iznad ostatka Atlantika i Afrike.
- 4. 11. - Gradsko vijeće Vukovara izbacilo odredbu o dvojezičnosti (protivno državnom zakonu) i proglasilo grad mjestom posebnog pijeteta.
- 5. 11. - Iz Indije lansirana Misija Marsovog orbitera, neformalno nazvana Mangalyaan.
- 8. 11. - Supertajfun Haiyan/Yolanda, jedan od najjačih zabeleženih (brzina vetra 87 m/s s udarima do 104 m/s), pogađa Filipine, naročito grad Tacloban i odnosi hiljade života uz veliko razaranje.
- 9. 11. - Najveći zrakoplov na svijetu Antonov An-225 sletio u Zagreb kako bi prevezao "Končarov" transformator od 140 tona na Filipine.
- 10. 11. - Milunka Savić prenesena u Aleju velikana 40 godina nakon smrti.
- 10 - 11. 11. - Nevrijeme u Hrvatskoj, na Krčkom mostu zabilješen udar bure od 220 km/h (61 m/s).
- 12. 11. - Uhićen Nadan Vidošević, predsjednik Hrvatske gospodarske komore.
- 12. 11. - Završen Treći plenum 18. CK KP Kine, najavljen niz reformi na području sigurnosti, ekonomije i socijale.
- 15. 11. - U Tripoliju došlo do sukoba građana i oružane milicije, preko 40 mrtvih.
- 18. 11. - Lansirana NASA-ina misija istraživanja Marsa MAVEN.
- 18. 11. - Vukovarski skandal - predsjednici Republike Hrvatske Ivo Josipović, Hrvatskog sabora Josip Leko i Vlade Zoran Milanović, su spriječeni na putu prema odavanju počasti žrtvama Vukovara. Blokadu je izvršio Stožer za obranu hrvatskog Vukovara.
- 19. 11. - Hrvatska se plasirala na Svjetski kup u nogometu pobjedom nad Islandom 2:0, Josip Šimunić vodio skandiranje "Za dom spremni!".
- 21. 11. - Ukrajina suspendovala pregovore o trgovačkoj asocijaciji sa EU (uslovljavano puštanjem Julije Timošenko iz zatvora) - dolazi do višednevnih protesta (Evromajdan).
- 21. 11. - U rušenju krova supermarketa u Rigi poginule 54 osobe.
- 23. 11. - NR Kina uspostavila Identifikacionu zonu vazdušne odbrane u Istočnom kineskom moru.
- 24. 11. - Zvanični početak radova na gasovodu Južni tok u Srbiji kod Šajkaša.
- 24. 11. - Iranski nuklearni program: u Ženevi postignut privremeni šestomesečni sporazum Irana i šest sila - delimično popuštanje sankcija u zamenu za ograničeno obogaćivanje uranijuma.
- 27. 11. - Italijanski Senat izbacio Silvija Berlusconija iz parlamenta zbog osude za poresku prevaru.
- 28. 11. - Perihel komete C/2012 S1.
- 29. 11. - Treći samit Istočnog partnerstva u Vilniusu: Gruzija i Moldavija parafirale sporazum o asocijaciji sa EU (Jermenija i Ukrajina ranije odustale).
Decembar/Prosinac
uredi- 1. 12. - Hrvatski ustavni referendum 2013.: 65,75% je za definiciju braka kao zajednice (isključivo) žene i muškarca, uz izlaznost 37,84%.
- 1. 12. - Drugi krug lokalnih izbora na Kosovu: Građanska inicijativa Srpska uzela 9 od 10 srpskih opština; u Prištini pobedio kandidat Pokreta Samoopredeljenje Špend Ahmeti.
- 2. 12. - Ilija Jurišić u odsustvu ponovo osuđen u Beogradu na 12 godina zbog zločina nad Tuzlanskom kolonom.
- 4. 12. - Savet bezbednosti UN odobrava upotrebu sile mirotvorcima UN i prisutnim francuskim vojnicima u Centralnoafričkoj Republici usled sukoba između bivših pripadnika muslimanske milicije Séléka i hrišćenske Anti-balaka.
- 5. 12. - Umro Nelson Mandela.
- 5. 12. - Narodna banka Kine zabranila finansijskim ustanovama u zemlji upotrebu Bitcoina.
- 6. 12. - Akcija "Grom" protiv dilera droge u Srbiji.
- 6 - 22. 12. - Svetsko prvenstvo u rukometu za žene 2013. u Srbiji: Brazil 1, Srbija 2, Crna Gora 11.
- 10. 12. - Urugvajski senat glasao za legalizaciju proizvodnje i prodaje marihuane, uz ograničenja - Međunarodni odbor za kontrolu narkotika kritikuje tu odluku.
- 11. 12. - Vrhovni sud Indije poništio odluku nižeg suda iz 2009. kojom je dekriminalizovan homoseksualni seks i prepustio stvar Parlamentu.
- 12. 12. - Pogubljen Jang Sung-taek, Kim Jong-unov teča, za koga se mislilo da je broj 2 u režimu Severne Koreje.
- 13. 12. - Snežna oluja u Jerusalimu, sneg pao i u Kairu, nevolja za sirijske izbeglice u Libanu.
- 14. 12. - Chang'e 3: kineski lender i rover sleteo na Mesec (prvo meko sletanje od Lune 24 1976.).
- 16. 12. - "Stožer za obranu hrvatskog Vukovara" dostavio Saboru preko 680.000 potpisa za referendum o podizanju praga za službenu upotrebu jezika i pisma nacionalnih manjina.
- 16. 12. - Južni Sudan: nakon sukoba predsednika Kiira i bivšeg potpredsednika Machara dolazi do borbi između naroda Dinka i Nuer, → Građanski rat u Južnom Sudanu odnosi stotine hiljada mrtvih u borbama i ratnim okolnostima.
- 17. 12. - Sastanak Putin - Janukovič u Moskvi: Rusija će smanjiti cenu gasa za trećinu i kupiti ukrajinskih obveznica za 15 milijardi dolara (protesti "Evromajdan" i dalje traju).
- 17. 12. - Angela Merkel započinje treći kancelarski mandat, sada na čelu velike koalicije sa SPD.
- 17. 12. - Korupcijski skandal u Turskoj: pritvoreno 47 osoba, među kojima i sinovi trojice ministara.
- 18. 12. - Savet ministara EU odlučio da 21. januara počnu pregovori o članstvu sa Srbijom (Evropski savet potvrđuje dva dana kasnije).
- 18. 12. - Američki Sistem federalnih rezervi odlučio da počne postepeno smanjivanje ekonomskog stimulusa.
- 19. 12. - Lansirana evropska svemirska opservatorija Gaia čiji je cilj stvaranje 3D kataloga milijardu zvezda.
- 20. 12. - U promet puštena dionica "Dalmatine" Vrgorac - čvor Ploče - Karamatići (16,1 km) i dionica Autoceste A10 Granica BiH - čvor Metković (7,5 km).
- 20. 12. - Bivši ruski tajkun Mihail Hodorkovski pušten iz zatvora predsedničkim ukazom; narednih dana puštene i preostale članice Pussy Riota i aktivisti Greenpeaca.
- 29. 12. - Michael Schumacher doživeo nesreću na skijanju nakon koje se nalazi u dužoj indukovanoj komi.
- 29 - 30. 12. - Teroristički napadi u Volgogradu, na železničku stanicu i trolejbus.
- 30. 12. - DR Kongo: pristalice samoproglašenog proroka Paula Josepha Mukungubile napale TV stanicu, aerodrom i vojnu bazu u Kinshasi.
- 31. 12. - Grupa Islamska država u Iraku i Šamu zauzela delove Faludže i Ramadija u Iraku nakon povlačenja iračke vojske koja se juče sukobljavala sa sunitskim plemenskim milicijama.
Godišnjice
uredi- 530. godina od rođenja Martina Luthera
- 200 godina od Njegoševog rođenja
- 70. godina od smrti Nikole Tesle
- 70. godina od smrti srpskog pisca Jovana Dučića
Rođenja
uredi- 22. 7. - Princ George od Cambridgea, treći na redu za presto UK
Smrti
uredi- Januar/Siječanj
- 1. januar - Patti Page, pjevačica (* 1927.)
- 1. 1. - Slobodan Rakitić, srpski pesnik i političar (* 1940)
- 1. 1. - Ante Dražančić, hrvatski liječnik (* 1928)
- 4. 1. - Zoran Žižić, bivši premijer SRJ (* 1951)
- 5. 1. - Lujo Medvidović, hrvatski književnik i odvjetnik (* 1950.)
- 5. 1. - Vladimir Šenauer, hrvatski nogometaš (* 1930)
- 5. 1. - Reg Dean , najstarija osoba u Engleskoj (* 1902.)
- 7. 1. - Sulejman Redžić, bosanski akademik, ekolog (* 1954)
- 11. 1. - Aaron Swartz, internet aktivista (* 1986)
- 12. 1. - Koto Okubo, najstarija osoba na svetu (1897.)
- 28. 1. - Anđela Potočnik, hrvatska folklorna umjetnica (* 1933.)
- 29. 1. - Borislav Milošević, srpski diplomata, Slobodanov brat (* 1934)
- 29. 1. - Nikola Ćubela, hrvatski umjetnik, dugogodišnji ravnatelj Zagrebačkog kazališta lutaka (* 1946)
- 30. 1. - Luka Tripković, novinar i publicist (* 1947)
- Februar/Veljača
- 1. 2. - Barney pas Džordža Buša (* 2000.)
- 3. 2. - Zlatko Papec, nogometaš (* 1934)
- 7. 2. - Krsto Papić, redatelj (* 1933)
- 8. 2. - Josif Tatić, glumac (* 1946)
- 13. 2. - Mića Orlović, voditelj TV Beograd (* 1934)
- 13. 2. - Ivan Večenaj, slikar-naivac (* 1920)
- 19. 2. - Dinko Tucaković, filmski radnik (* 1960)
- 21. 2. - Tanja Petrović, novinarka (* 1967)
- 22. 2. - Desa Trevisan, rođ. Pavlović, britanska novinarka (* 1925)
- 25. 2. - Đuro Utješanović, glumac (* 1940)
- 28. 2. - Slobodan Pavlović, spoljnopolitički novinar (* 1940)
- 28. 2. - DJ Ajax, australski glazbenik (* 1971.)
- 28. 2. - Donald Glaser fizičar (* 1926.)
- Mart/Ožujak
- 5. 3. - Hugo Chavez, predsednik Venecuele (* 1954)
- 7. 3. - Milica Lučić Čavić, novinarka (* 1938)
- 17. 3. - Šimun Seletković, glazbenik (* 1917)
- 20. 3. - Nora Šitum (* 2007.)
- 23. 3. - Boris Berezovski, oligarh (* 1946)
- 28. 3. - Boris Strel, skijaš (* 1959)
- April/Travanj
- 6. 4. - Veljko Despotović, filmski i TV scenograf (* 1931)
- 6. 4. - Bigas Luna, filmski reditelj (* 1946)
- 8. 4. - Margaret Thatcher, bivši premijer UK (* 1925)
- 18. 4. - Đermano Ćićo Senjanović, satiričar (* 1949)
- 26. 4. - George Jones, pjevač (* 1931.)
- Svibanj/Maj
- 2. svibnja - Ivan Turina, hrvatski nogometni vratar (*1980.)
- 2. svibnja . Jeff Hanneman, američki gitarist (*1964.)
- 3. svibnja - Branko Vukelić, hrvatski političar (*1958.)
- 4. svibnja - Christian de Duve citolog i biokemičar (* 1917.)
- 6. svibnja - Giulio Andreotti talijanski političar, (* 1919.)
- 7. svibnja - Ray Harryhausen, američki filmski producent (*1920.)
- 7. svibnja - Mato Ergović, hrvatski glumac (* 1927.)
- 13. svibnja - Joyce Brothers američki psiholog (* 1927.)
- 17. svibnja - Jorge Rafael Videla vojni diktator (* 1925.)
- 18. svibnja - Max najstariji pas u povjesti (* 1983.)
- 20. svibnja - Ray Manzarek američki glazbenik (* 1939.)
- 22. svibnja - Andrea Gallo italijanski svećenik (* 1928.)
- 23. svibnja - Georges Moustaki francuski pjevač (* 1934.)
- 23. svibnja - James Sisnett najstarija osoba otoka Barbadosa (* 1900.)
- 24. svibnja - Antonio Puchades španski nogometaš (* 1925.)
- 26. svibnja - Irena Golub, natjecateljica hrvatskog reality showa MasterChef (* 1985.)
- 28. svibnja - Caesar Trunzo američki političar (* 1926.)
- 28. maja - Zoran Erkman - Zerkman, džez i rok trubač (* 1963)
- 29. svibnja - Irénise Moulonguet najstariji muškarac u francuskoj (* 1901.)
- 29. svibnja - Dragan Banović, hrvatski fotograf, osnivač Dubrovačke televizije (* 1953.)
- 31. svibnja - Jean Stapleton američka glumica (* 1923.)
- Lipanj/Jun
- 1. juna - Jelena Genčić, srpska i jugoslovenska tenisačica (* 1936.)
- 3. juna - Frank Lautenberg, američki političar (* 1924.)
- 6. jun - Esther Williams, plivačica i glumica (* 1921)
- 7. juna - Richard Ramirez, zloglasni serijski ubojica (* 1960.)
- 8. juna - Willi Sitte, njemački slikar (* 1921.)
- 8. juna - Ratko Butorović, predsednik FK Vojvodina (* 1956)
- 9. juna - Dilip Sarkar, indiski političar (* 1949.)
- 9. juna - Iain Banks, škotski pisac (* 1954.)
- 9. juna - K. T. Francis, sudac Šri Lanke (* 1939.)
- 10. juna - Barbara Vucanovich, američka političarka (* 1921.)
- 12. jun - Vladimir Jevtović, glumac i pedagog (* 1947)
- 12. juna - Jiroemon Kimura, najstariji muškarac u povjesti (* 1897.)
- 15. juna - Heinz Flohe, njemački nogometaš (* 1948.)
- 16. juna - Josip Kuže, hrvatski nogometaš (* 1952.)
- 16. juna - Hans Hass, biolog, pionir ronjenja (* 1920)
- 19. 6. - James Gandolfini, glumac (* 1961)
- 19. 6. - Gyula Horn, mađarski političar (* 1932)
- 21. lipnja - Alen Pamić, hrvatski nogometaš (* 1989)
- 22. lipnja - Zoran Kravar, hrvatski književnik (* 1948)
- 24. jun - Mick Aston, arheolog, Time Team i dr. (* 1946)
- 25. lipnja - Božidar Božo Novak, novinar (* 1925)
- Jul/Juli/Srpanj
- 2. 7. - Douglas Engelbart, pionir kompjutera i interneta (* 1925)
- 2. 7. - Fawzia, egipatska princeza, iranska šahica (* 1921)
- 2. 7. - Branko Medojević, prof. Ekonomskog fakulteta u Beogradu (* 1950)
- 9. 7. - Željko Malnar, novinar, istraživač (* 1944)
- 9. 7. - Ivo Škopljanac, sportski novinar (* 1950)
- 12. 7. - Milorad Unković, bivši gradonačelnik Beograda (* 1945)
- 22. 7. - Dennis Farina, glumac (* 1944)
- 23. 7. - Dragan Babić, TV novinar (* 1937)
- 25. 7. - Jaša Grobarov, književnik-boem (* 1938)
- 26. 7. - Milan Trbojević, političar iz RS (* 1943)
- 26. 7. - Želimir Jurčić, menadžer novih tehnologija (* 1971)
- 29. 7. - Draga Matković, njemačka pijanistica (* 1907)
- Avgust/August/Kolovoz
- 11. 8. - Eliza Gerner, glumica (* 1920)
- 12. 8. - Spomenka Nedić, urednica TV Beograd (* 1933)
- 19. 8. - Mirko Kovač, književnik (* 1938)
- 24. 8. - Julie Harris, glumica (* 1925)
- 25. 8. - Andrej Mitrović, istoričar (* 1937)
- Septembar/Rujan
- 1. 9. - Zvonko Bušić, radikalni emigrant (* 1946)
- 12. 9. - Ray Dolby, inženjer i pronalazač (* 1933)
- 23. 9. - Vlatko Marković, nogometaš, trener, funkcionar (* 1937)
- Oktobar/Listopad
- 1. 10. - Tom Clancy, pisac trilera (* 1947)
- 3. 10. - Sergej Belov, košarkaš (* 1944)
- 4. 10. - Võ Nguyên Giáp, vijetnamski general (* 1911)
- 7. 10. - Ovadia Yosef, sefardski autoritet za halahu (* 1920)
- 10. 10. - Scott Carpenter, astronaut projekta Mercury (* 1925)
- 11. 10. - Erich Priebke, ratni zločinac (* 1913)
- 12. 10. - Jovan Ristić (TV reditelj) (* 1939)
- 16. 10. - Vojislav Lubarda, književnik (* 1930)
- 16. 10. - Belmina Ibrišević, simbol problema oko JMBG u BiH (* 2013)
- 20. 10. - Jovanka Broz, Titova udovica (* 1924)
- 23. 10. - Dolores Lambaša, glumica (* 1981)
- 25. 10. - Marcia Wallace, glumica (* 1942)
- 27. 10. - Lou Reed, rok muzičar (* 1942)
- 27. 10. - Milutin Baltić, narodni heroj, političar (* 1920)
- 28. 10. - Tadeusz Mazowiecki, bivši poljski premijer (* 1927)
- 28. 10. - Aleksandar Tijanić, novinar, direktor RTS (* 1949)
- 29. 10. - Srđa M. Popović, advokat (* 1937)
- 29. 10. - Graham Stark, glumac, komičar (* 1922)
- 30. 10. - Janoš Tot, glumac (* 1961)
- Novembar/Studeni
- 2. 11. - Zlatko Crnković (prevoditelj) (* 1931)
- 2. 11. - Milanko Renovica, političar (* 1928)
- 5. 11. - Mirko Lovrić, umetnički fotograf (* 1935)
- 10. 11. - Dragomir Čumić (Drago Čuma), glumac (* 1937)
- 17. 11. - Doris Lessing, književnica nobelovka (* 1919)
- 19. 11. - Frederick Sanger, biohemičar, dvostruki nobelovac (* 1918)
- 25. 11. - Ljerka Draženović, glumica (* 1943)
- 26. 11. - Blagoje Košanin, kompozitor i tekstopisac (* 1940)
- 28. 11. - Mitja Ribičič, političar (* 1919)
- 30. 11. - Paul Walker, glumac (* 1973)
- Decembar/Prosinac
- 5. 12. - Nelson Mandela, prvi crni predsednik Južne Afrike (* 1918)
- 9. 12. - Jovo Kapičić, narodni heroj, general (* 1919)
- 11. 12. - Vladimir Veselica, političar i ekonomist (* 1938)
- 13. 12. - Jang Sung-taek, severnokorejski političar (* 1946)
- 14. 12. - Peter O'Toole, glumac (* 1932)
- 15. 12. - Joan Fontaine, glumica (* 1917)
- 15. 12. - Momčilo Milovanović, vajar (* 1921)
- 18. 12. - Ronnie Biggs, kriminalac (* 1929)
- 19. 12. - Ružica Sokić, glumica (* 1934)
- 19. 12. - Tamara Kaliterna, novinarka (* 1945)
- 23. 12. - Mihail Kalašnjikov, konstruktor jurišne puške AK-47 (* 1919)
- 29. 12. - Sava Dautović, novinar (* 1946)
- 30. 12. - Ljubomir Tadić, filozof, akademik (* 1925)
Nobelove nagrade
uredi- Fizika: François Englert i Peter Higgs (teorija porekla mase subatomskih čestica)
- Kemija: Martin Karplus, Michael Levitt i Arieh Warshel (multiskalni modeli kompleksnih hemijskih sistema)
- Fiziologija ili medicina: James Rothman, Randy Schekman i Thomas C. Südhof (mašinerija vezikulnog saobraćaja u ćelijama)
- Književnost: Alice Munro (majstor savremene kratke priče)
- Mir: Organizacija za zabranu kemijskog oružja
- Ekonomija: Eugene Fama, Lars Peter Hansen i Robert J. Shiller (analiza cena aktive)
Reference
urediVažniji pokretni dani
urediU judaizmu i islamu dan se računa od zalaska Sunca, tako da i navedeni važni dani počinju od sumraka prethodnog dana.
Datum | Praznik/Blagdan | Religija/kultura |
---|---|---|
10. 2. | Kineska nova godina | Kina i dr. |
24. 2. | Purim („kocke“) | judaizam |
20. 3. | Novruz | Iran i dr. |
26. 3. | Pasha, prvi dan | judaizam |
27. 3. | Holi („festival boja“) | hinduizam |
31. 3. | Uskrs | katolici, protestanti, finski pravoslavci |
5. 5. | Uskrs/Vaskrs | istočno hrišćanstvo |
15. 5. | Šavuot („blagdan sedmica“) | judaizam |
9. 7. | Ramazan, prvi dan | islam |
8. 8. | Ramazanski bajram | islam |
5. 9. | Roš Hašana ("glava godine") | judaizam |
14. 9. | Jom Kipur (Dan pokajanja) | judaizam |
19. 9. | Sukot ("blagdan sjenica") prvi dan |
judaizam |
15. 10. | Kurban bajram | islam |
3. 11. | Diwali (festival svetiljki) | hinduizam |
4. 11. | Islamska nova godina | islam |
28. 11. | Hanuka (festival svetlosti), prvi dan |
judaizam |