1984
godina
< |
19. vijek |
20. vijek
| 21. vijek
| >
< |
1950-e |
1960-e |
1970-e |
1980-e
| 1990-e
| 2000-e
| 2010-e
| >
<< |
< |
1980. |
1981. |
1982. |
1983. |
1984.
| 1985.
| 1986.
| 1987.
| 1988.
| >
| >>
- Ovo je članak o godini 1984. Za ostale upotrebe, v. 1984 (razvrstavanje).
- Za ostala značenja, vidi 1984 (razvrstavanje).
Godina 1984 bila je prijestupna godina koja počinje u nedjelju (link pokazuje kalendar).
Gregorijanski | 1984. (MCMLXXXIV) |
Ab urbe condita | 2737. |
Islamski | 1404–1405. |
Iranski | 1362–1363. |
Hebrejski | 5744–5745. |
Bizantski | 7492–7493. |
Koptski | 1700–1701. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 2039–2040. |
• Shaka Samvat | 1906–1907. |
• Kali Yuga | 5085–5086. |
Kineski | |
• Kontinualno | 4620–4621. |
• 60 godina | Yang Drvo Miš (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 11984. |
Podrobnije: Kalendarska era |
1984: <1> • <2> • <3> • <4> • <5> • <6> • <7> • <8> • <9> • <10> • <11> • <12> Rođenja • Smrti |
Događaji
urediJanuar/Siječanj
uredi- Od kraja prošle godine, u prodaji su "Računari u vašoj kući", specijalno izdanje časopisa "Galaksija", sa uputstvom za samogradnju istoimenog računara.
- 1. 1. - Brunej postaje nezavisna država.
- 1. 1. - Prikazana prva od osam epizoda serije "Kamiondžije opet voze".
- 2. 1. - RTL Television počinje emitovanje u Luksemburgu, sjedište u Kelnu od 1988. (RTL Televizija u Hrvatskoj od 2004).
- 3. 1. - Američki letač Bobby Goodman oslobođen iz sirijskog zarobljeništva, uz posredovanje Jesseja Jacksona.
- 5. 1. - Američki programer Richard Stallman započeo je razvoj projekta GNU.
- 6. 1. - Tuniski predsednik Habib Bourguiba objavljuje na televiziji da hleb neće poskupeti - u neredima prethodnih dana poginulo je preko 100 ljudi.
- c. 6. 1.? - Vučko, rad slikara Jožeta Trobeca, izabran za maskotu ZOI u Sarajevu[1].
- 10. 1. - SAD i Sveta stolica obnovili diplomatske odnose prekinute 1867.
- 12. 1. - U New York Times-u objavljen članak "Droge zatupljuju Zlatnu omladinu u Jugoslaviji" (tj. decu funkcionera), takođe i o problemu nezaposlenosti, nestašica i pitanja otići ili ostati[2].
- januar - U okviru američkog Departmana obrane osnovana Organizacija Strategijske obrambene inicijative.
- januar - Knjiga "Tajanstveni svet masona" Mihaila Popovskog - Jevreji se žale da su u njoj korišćeni izvodi iz Protokola sionskih mudraca[3]
- 16. 1. - Konferencija balkanskih zemalja u Grčkoj (Turska uslovila učešće stavljanjem pitanja zabrane nuklearnog oružja na Balkanu u drugi plan).
- 17. 1. - U Stokholmu počinje Konferencija o razoružanju u Evropi (do 1986).
- 17. 1. - Otvoren prošireni sarajevski aerodrom.
- 23. 1. - Prikazana TV drama "Karađorđeva smrt".
- 24. 1. - Steve Jobs predstavio prvi Apple Macintosh - prvi komercijalno uspešan računar sa mišom i grafičkim interfejsom. Čuvena reklama 1984 emitovana je dva dana ranije, tokom Super Bowl-a.
- 25. 1. - Gradonačelnik Sarajeva Uglješa Uzelac otvorio Olimpijsko selo (Mojmilo), takođe otvoren i pres centar u Skenderiji[4].
- 29. 1. - Olimpijski plamen prevezen iz Grčke u Dubrovnik, podeljen u dve baklje koje obilaze 90 gradova Jugoslavije[5].
- 30. 1. - "Pozitivna geografija", prvi album Bajage i instruktora.
- januar - Tropska oluja Domoina izaziva 100-godišnje poplave na Madagaskaru i jugu Afrike, 242 mrtvih.
Februar/Veljača
uredi- 1. 2. - Predsednik Predsedništva Mika Špiljak stigao u posetu SAD[6] (Vašington i Los Anđeles).
- 2. 2. - Liv Ullmann otvorila ispred UNESCO-a Međunarodnu izložbu dečije umetnosti u Sarajevu.
- 3. 2. - Rođena prva beba nakon transfera embriona.
- 6. 2. - Američki departman pravde traži da se vrati na snagu nalog za izručenje Andrije Artukovića iz 1952.
- 7. 2. - Astronaut Bruce McCandless II je prvi koji se kreće svemirom bez "pupčane vrpce" sa brodom (→ Manned Maneuvering Unit).
- 7 - 22. 2. - Prvi "Rat gradova" u Iračko-iranskom sukobu, irački avioni napadaju 11 iranskih gradova, a ovi uzvraćaju na Irak.
- 8. 2. - Američki USS New Jersey ispalio 288 granata od 16 inča na položaje Druza i Sirijaca u Dolini Beka.
- 8 - 19. 2. - Zimske olimpijske igre 1984. u Sarajevu. Jure Franko osvojio srebrnu medalju, prvu ikad za Jugoslaviju na zimskim igrama. Igre su ocenjene najboljim dotad. Potrošeno 130 miliona dolara (80% Sarajevo i SR BiH, 15% ostale republike, 5% federacija)[7] ili 160 miliona[8][9]. Veliko učešće vojske[10]. Posetioci zapanjeni gostoprimstvom Sarajlija, mada grad izgleda sivo[11][12].
- 8 - 11. 2. - Velike mećave u Jugoslaviji - poremećaj rasporeda na olimpijadi, preko 10.000 ljudi moralo biti spaseno iz nanosa od 5 metara blizu Beograda [13][14][15].
- 10. 2. - Masakr u Wagalli: kenijske snage ubile nekoliko stotina ili čak hiljada etničkih Somalaca na severoistoku zemlje.
- 13. 2. - Oboljeli Konstantin Černjenko naslijedio umrlog Jurija Andropova na mjestu generalnog sekretara KPSS, umire u martu 1985.
- 14. 2. - Britanski plesački par Torville i Dean na sarajevskoj Olimpijadi osvaja savršenih 12 ocjena 6.0 te zlatnu medalju za izvedbu Ravelovog Bolera.
- 14. 2. - Objavljeno da je jedan restoran u Sarajevu zatvoren jer je Kirku Douglasu i društvu naplatio desetostruko (54.000 din. tj. 440$)[16]. Ali turisti nalaze u "Magrosu" skijašku opremu i kristal za tri puta nižu cenu nego kod kuće[17].
- 14. 2. - Projekt Spinelli: Evropski parlament usvojio Nacrt ugovora o ustanovljenju Evropske unije. (→ fr)
- 14. 2. - 19. 3. - Iračko-iranski rat: počinja Močvarna bitka. Operacija Kheibar, Iranci otvaraju front u močvarama Hawizeh na jugu, prema naftonosnom ostrvu Madžnun. Iračani u ovo vreme počinju ekstenzivnu upotrebu hemijskog oružja.
- 15. 2. - Operacija Zora 5, dosada najveća iranska ofanziva, pokušavaju podeliti iračke snage kod Basre.
- 16. 2. - Angolski građanski rat, Južnoafrički granični rat: postignut Sporazum iz Lusake o faznom povlačenju južnoafričkih snaga iz Angole ali do sledeće godine propao.
- 18. 2. - Gvatemalski građanski rat: kidnapovan student i sindikalista Edgar Fernando Garcia, njegova supruga će organizovati pokret rođaka nestalih.
- 18. 2. - Potpisan konkordat između Italije i Svete stolice kojim su revidirani lateranski ugovori iz 1929: katolicizam više nije zvanična vera, Rim više nema naslov "Sveti grad".
- 22 - 24. 2. - Operacija Zora 6: Iranci pokušali preseći put Bagdad-Basra.
- 26. 2. - Libanski građanski rat: američki marinci napuštaju Bejrut, u ovo vreme odlazi i ostatak internacionalnih snaga, a kontrolu nad zapadnim Bejrutom preuzima šiitski pokret Amal i druska Progresivna socijalistička partija.
- 27. 2. - Irački avion gađao naftni terminal na iranskom ostrvu Hark, sledi "Tankerski rat", Iranci napadaju tankere koji nose iračku naftu.
- 29. 2. - Jugoslavija i MMF postigli dogovor u principu o stand-by kreditu od 400-500 miliona dolara (u junu odobreno 370 miliona, deo šireg paketa reprograma dugova MMF-u i komercijalnim bankama). Jugoslavija obećava podizanje kamata, devalvaciju dinara, deregulisanje cena i nametanje finansijske discipline.
- februar/mart - Verski neredi u Yoli i Jimeti na istoku Nigerije, oko 1.000 mrtvih.
Mart/Ožujak
uredi- 2. 3. - Prikazan mokumentarac This Is Spinal Tap.
- 3. 3. - Zemljotres na Kopaoniku, ima materijalne štete, troje povređenih.
- 4. 3. - U SSSR održani poslednji izbori za Vrhovni sovjet, poslednji pod potpunom kontrolom KPSS.
- 5. 3. - Iran optužuje Irak za korišćenje hemijskog oružja, što UN osuđuje 30. 3..
- 5. 3. - Pod pritiskom Sirije i muslimanskih grupa, Gemayelova libanska vlada poništava sporazum sa Izraelom od prošlog maja.
- 6. 3. - Započinje neuspešni jednogodišnji štrajk rudara u Velikoj Britaniji kako bi se sprečilo zatvaranje rudnika; manjina rudara je ostala na poslu, štrajk nisu podržali svi sindikati.
- ca. 12. 3. - Izvešteno da je otkazana poseta pape Ivana Pavla II. Jugoslaviji, planirana za rujan u Hrvatskoj.
- 8. 3. - Eksplozivna naprava oštetila jedan izlog u glavnoj prištinskoj ulici; dva dana ranije bačen Molotovljev koktel na sedište SK u Đakovici.
- 13. 3. - Mobilni telefon Motorola DynaTAC 8000X ulazi u prodaju.
- 13. 3. - Potpisan ugovor o izlasku Grenlanda, danske samoupravne teritorije, iz Evropske zajednice 1. januara 1985 (prema referendumu iz 1982).
- 14. 3. - Posle teških pregovora usvojen nacrt sporazuma o stand-by kreditu MMF-a Jugoslaviji u vrednosti pola milijarde dolara.
- 14. 3. - Severnoirski političar Gerry Adams teško ranjen u napadu unionista.
- 14. 3. - U Darmstadtu otkriven element hasijum (broj 108).
- tokom mjeseca: Masakr u Dash-e-Bolokhanu i Dash-e-Asukhanu. Sovjetski i afganistanski komunisti ubijaju nekoliko stotina osoba u tim selima.
- mart - Na konferenciji mladih SK Slovenije se kritikuje situacija u JNA, neki predlažu i njeno ukidanje (Janez Janša je predsednik komisije za narodnu odbranu i unutrašnju bezbednost), što krajem meseca otkriva novinar "Intervjua" Aleksandar Tijanić[18].
- mart - Slovenačke studentske novine "Tribuna" objavile "smrtovnicu" Jugoslaviji.
- mart - Po narudžbi Stipe Šuvara, informativna služba CK SK Hrvatske sastavila "Belu knjigu", spisak primera "zloupotrebe" kulture i stvaralaštva.
- mart - "Književne novine" neće izlaziti nekoliko meseci zbog objavljivanja dokumenata Odbora za zaštitu umetničkih sloboda.
- 16. 3. - William Francis Buckley, šef CIA-ine stanice u Bejrutu, otet od strane Hezbolaha - umreće u zatočeništvu juna 1985.
- 18. 3. - Slučaj Glico-Morinaga: u Japanu otet predsednik konditorske kompanije Ezaki Glico, kada on pobegne, "Čudovište sa 21 licem" preti trovanjem hrane.
- 20. 3. - Vojni vladar Nigerije Muhammadu Buhari pokreće Rat protiv nediscipline: drakonske ili ponižavajuće kazne za nedisciplinu i prekršaje. Tokom godine zabranjeni štrajkovi i demonstracije, propisano da izdavači i novinari odgovaraju pred vojnim sudom za "lažne informacije".
- 22. 3. - Predsednica SIV-a Milka Planinc preti "novom vrstom vlade" ako ne dobije punu podršku za program finansijskog oporavka.
- 22. 3. - Vaspitači vrtića McMartin u Manhattan Beach, California optuženi za masovno zlostavljanje dece i satanizam - optužbe odbačene posle šest godina procesa.
- 23. 3. - Prikazan prvi od sedam filmova Police Academy.
- 24. 3.? - Jugovizija: na Evroviziju odlaze Vlado & Izolda, ostaće poznatija pesma "Princeza" Dade i Slađane.
- 25. 3. - Papa posvetio cijeli svijet Bezgrješnom Srcu Marijinom u Fátimi.
- 26. 3. - Umro prvi predsednik Gvineje Ahmed Sékou Touré, koji je vladao od 1958; od aprila ga nasleđuje Lansana Conté (takođe do smrti, 2008).
- 28. 3. - Pokrajinski SUP Kosova objavio da je uhapšeno 12 albanskih ekstremista pod optužbom da su podmetali bombe u Prištini od oktobra 1982. do ovog meseca.
- 30. 3. - Rifat al-Asad, brat sirijskog predsednika Hafeza, pokušao je uzeti vlast sa svojim paravojnim Obrambenim četama, ali ostatak snaga reda je za predsednika.
April/Travanj
uredi- 1. 4. - Muzičar Marvin Gaye ubijen u svađi sa ocem.
- 2. 4. - U Beogradu rođena prva "beba iz epruvete", druga u SFRJ (prva u Zagrebu prošlog oktobra)[19].
- 6. 4. - Usvojen zakon koji saveznom SUP-u daje ovlašćenja da direktno interveniše u republikama i pokrajinama.
- 6. 4. - Predsednička garda pokušava udar protiv predsednika Kameruna Paula Biye, slomljeni nakon nekoliko dana borbi.
- 6. 4. - U Zapadnoj Nemačkoj prikazan film "Beskrajna priča" (Die Unendliche Geschichte, The NeverEnding Story). U SAD u julu, kada je izdat i istoimeni singl.
- 9. 4. - 56. dodjela Oskara: najbolji film je Terms of Endearment, ukupno pet nagrada od 11 nominacija, The Right Stuff 4 od 8, Fanny i Alexander 4 od 6.
- 9. 4. - U Engleskoj otvoren fuzioni eksperiment Joint European Torus.
- 13. 4. - Indijska operacija Meghdoot - osvojen veći deo glečera Siačen u Kašmiru.
- 15. 4. - Komičar Tommy Cooper umro tokom TV nastupa u Londonu.
- 15. 4. - Okupljanje mladih u Vatikanu, budući Svjetski dan mladih.
- 16. 4. - Slobodan Milošević izabran za predsednika Gradskog komiteta SK Beograda, nakon Ivana Stambolića koji je otišao na čelo republičkog SK (do 1986).
- 16. 4. - Pokret Diretas Já u Brazilu: preko milion ljudi u Sao Paulu zahteva direktne izbore za predsednika. U zemlji pod vojnom vlašću vlada visoka inflacija.
- 17. 4. - Nakon ubistva policajke Yvonne Fletcher počinje opsada libijske ambasade u Londonu.
- 19. 4. - Simboli Australije: nacionalna himna je Advance Australia Fair a boje zlatna i zelena.
- 20. 4. - U jednom beogradskom stanu uhapšeno 28 osoba koji su prisustvovali sastanku "Slobodnog univerziteta", među kojima su i Milovan Đilas, Vojislav Šešelj, Lazar Stojanović, Dragomir Olujić, Stojan Perović, Miodrag Milić i dr[20][21]; nekoliko dana kasnije hapšen i Srđa Popović.
- 21. 4. - Eksplozija metana u rudniku Vodna kod Resavice, poginula 34 rudara.
- 20. 4. - Afgansko-sovjetski rat: Sovjeti pokreću Sedmu Pandžširsku ofenzivu, do sada najveću, ali Ahmad-šah Masud je obavešten o njoj pa izvlači snage, a i Sovjeti i afganska armija se povlače u septembru.
- 26. 4. - Predsednik Ronald Reagan stigao u posetu NR Kini - između ostalog potpisan sporazum o pomoći nuklearnoj energetici u Kini.
- 27. 4. - Svetislav Dolašević na čelu SK Kosova (Srbin prvi put od 1965).
- 30. 4. - Radomir Radović, jedan od hapšenih pre deset dana, pronađen mrtav u vikendici kod Obrenovca. Zvanično, izvršio samoubistvo; prijatelji veruju da je ubijen.
- 30. 4. - Rashid Karami postaje libanski premijer po osmi put (do ubistva 1987).
Maj/Svibanj
uredi- maj - Umanjene kazne muslimanskim nacionalistima, zatvorenim 1983 (među kojima je i Alija Izetbegović).
- maj - ? Plenum CK SK Hrvatske - kritikovan blag stav srbijanskih vlasti prema disidentima.
- 3. 5. - SFRJ: odmrzavanje cena, mnoge skočile 60-100%.
- 5. 5. - Otvorena brazilsko-paragvajska hidroelektrana Itaipu (prva od 20 turbina, ostale instalirane do 1991, ukupno 14.000 MW, više od šest Đerdapa). Cena gradnje: 19,6 milijardi dolara.
- 5. 5. - Pesma Evrovizije u Luksemburgu: pobedio švedski bend Herreys, Vlado i Izolda (Ciao Amore) 12. mesto od 19.
- 5. 5. - Finale španskog Kraljevog kupa, Athletic Bilbao - Barcelona, zapamćeno po tuči nakon što je Maradona isprovociran (njegova poslednja utakmica za Barcelonu).
- 6. 5. - Peticija 19 beogradskih intelektualaca (uključujući gen. Gojka Nikoliša) saveznom sekr. unutr. poslova Dolancu da se rasvetli smrt Radomira Radovića (vidi 30.4.) - on i drugi bili tučeni u zatvoru[22].
- 6. 5. - Predsednički izboru u Salvadoru: demohrišćanin José Napoleón Duarte pobedio uz američku pomoć krajnjeg desničara Roberta D'Aubuissona (Duarte predsednik do 1989); u zemlji se nastavlja građanski rat.
- 6. 5. - Izbori u Panami, za predsednika zvanično izabran Norijegin kandidat, s vrlo malom razlikom.
- 8. 5. - SSSR objavio kako će bojkotirati Olimpijadu u Los Angelesu - pridružuju im se mnoge istočne zemlje.
- 10 - 12. 5. - U Ljubljani organizovan međunarodni simpozijum "Religija i nauka", u organizaciji Slovenačke ANU i vatikanskog Sekretarijata za nevernike.
- 13. 5. - Zemljotres kod Stona, materijalna šteta, jedna osoba poginula u Hercegovini.
- 15. 5. - Predsedništvo SFRJ dobija novi 9-člani sastav: Đuranović, Vlajković (jedini od ranije), Hasani, Mojsov, Mikulić, Dolanc, Ljubičić, Vrhovec + šef SKJ. Redovna rotacija: Veselin Đuranović predsednik predsedništva nakon Mike Špiljaka.
- 15. 5. - Rekonstrukcija SIV-a Milke Planinc, devet novih članova: spoljni poslovi - Raif Dizdarević um. Mojsova; unutrašnji - Dobroslav Ćulafić um. Dolanca itd.; najmlađi član Siniša Korica (35), sekretar za privredu i tržište (?).
- 15. 5. - U Sarajevu uhapšen univerzitetski predavač Vojislav Šešelj, pronađeni mu rukopisi u kojima se protivi vodećoj ulozi SKJ i tvrdi da je samoupravljanje promašaj (takođe, u članku poslatom "Komunistu" predlagao ukidanje pokrajina, ujedinjenje Srbije i Crne Gore i podelu BiH između Srbije i Hrvatske[23]) - stupa u štrajk glađu.
- 16. 5. - Jugoslavija potpisala sporazum sa 490 banaka o refinansiranju vredan 1,2 milijarde dolara, ovogodišnji dugovi reprogramirani u sedmogodišnji zajam sa četvorogodišnjim grace periodom, nisu traženi novi zajmovi[24]. Od izbijanja dužničke krize u 24 zemlje 1982, samo je u Jugoslaviji priliv novca od MMF bio veći od odliva bankama[25].
- maj - Parafiran sporazum SFRJ i MMF o finansijskoj podršci - SFRJ se obavezuje da će voditi ekonomsku politiku utvrđenu u pregovorima.
- 17. 5. - Katastrofa u Severomorsku: nakon četiri dana požara, dolazi do eksplozije municije u sovjetskoj bazi Severne flote u Severomorsku, gine 200-300 ljudi.
- 23. 5. - Prvi protesti na Haitiju protiv režima Jean-Claude Duvaliera (oboren u februaru 1986).
- 24. 5. - Iransko-irački rat: iračka raketa Exocet potopila panamski kargo brod Fidelity kod iranske luke Bušer. Poginula i tri mornara iz Jugoslavije: Frane Apačnik, Marijan Matejčić i Milan Pajić.
- 24. 5. - U Kraljevu prvi put isključena voda zbog prisustva fenola (problemi će trajati i narednih godina).
- 26. 5. - U Rumuniji inauguriran južni krak kanala Dunav – Crno more.
- 30. 5. - Atentat u La Penci: sedmoro mrtvih od bombe na konferenciji za štampu Edéna Pastore, saveznika kontraša na jugu Nikaragve.
- 31. 5. - Dvadeset devet ljudi optuženo za nelegalno krijumčarenje 2.100 Jugoslovena u SAD, uglavnom albanskog porekla[26].
Jun/Juni/Lipanj
uredi- 4. 6. - Bruce Springsteen objavio album Born in the U.S.A..
- 6. 6. - Operacija Blue Star: indijska vojska na juriš zauzima Zlatni hram u Amritsaru gdje su se sklonili sikski militanti - procenjenih 2.000 mrtvih, među kojima i Jarnail Singh Bhindranwale.
- 7. 6. - Prikazana komedija Ghostbusters.
- 8. 6. - Prikazan film Gremlins.
- 11. 6. - Umro je generalni sekretar Italijanske KP Enrico Berlinguer.
- 12. 6. - Plenum CK SKJ: treba izbaciti one koji ne slede program partije; republički i pokrajinski lideri ne slede federalne odluke; potrebna borba protiv nacionalizma, višepartizma i centralizovanog komunizma.
- 14 - 17. 6. - Drugi izbori za Evropski parlament, najviše mandata dobila Socijalistička grupa. Nacionalni front dobio deset mandata u Francuskoj.
- jun - Otvoreno pismo 19 poznatih srpskih intelektualaca kritikuje represiju koja je u toku (Beogradska šestorica i Vojislav Šešelj)[27].
- jun? - Prvak Jugoslavije u fudbalu Crvena zvezda; u Kup UEFA idu Partizan, Željezničar i Rijeka; Hajduk u Kup pobednika kupova.
- 16. 6. - Osnovana kanadska zabavna kompanija Cirque du Soleil.
- 18. 6. - Paul Volcker, predsednik američke Federalne rezerve, u poseti Jugoslaviji.
- 19. 6. - Jugoslavija se oprostila od Euro 84 u Francuskoj (0 poena, gol razlika 2:10).
- 19. 6. - Desetorica kosovskih Albanaca u Prištini osuđena na 3 do 12 godina pod optužbom antidržavne aktivnosti i neprijateljske propagande.
- 22. 6. - Prvi let avio-kompanije Virgin Atlantic.
- 23. 6. - Trojica disidenata su u drugom mesecu štrajka glađu: Vojislav Šešelj (od 21. 5.), Vlada Mijanović i Pavluško Imširević (od hapšenja u Beogradu 23. 5.); Milan Nikolić je prekinuo štrajk 10. 6. zbog infarkta.
- 23. 6. - Michel Aoun postaje komandant Libanske armije (do 1989, premijer 1988-90, predsednik od 2016).
- 25. 6. - Početak gradnje Palače parlamenta u Bukureštu, jedne od najvećih zgrada na svijetu, također i Bulevardul Unirii u okviru novog Centrul Civic, što je zahtjevalo rušenje 700 hektara starog gradskog središta (→ Ceaușima).
- 26. 6. - Na sastanku Evropskog saveta u Fontainebleauu dogovoren rabat za Ujedinjeno Kraljevstvo, smanjenje finansijskog doprinosa budžetu EZ (koji se najvećim delom troši za poljoprivredu) - na snazi od 1985.
- 26. 6. - Ali Šukrija novi jednogodišnji predsednik Predsedništva CK SKJ.
- 27. 6. - Sud u Beogradu zabranio rasparčavanje "Bele knjige" (sastav SK Hrvatske kojim se kritikuju antirežimski intelektualci), koja je izazvala oštre reakcije u Beogradu[28].
- 27. 6. - Francuska kao domaćin osvojila evropski šampionat u fudbalu (Francuska-Španija 2:0).
- 28. 6. - Požar u novoizgrađenoj zagrebačkoj džamiji (trebala je biti osvećena 12. 8., vlasti ranije zabranile radove na džamiji zbog "nepravilnosti").
- 29. 6. - Osuđeno još 14 kosovskih Albanaca, od jedne do 15 godina za separatizam.
- 30. 6. - Pierre Trudeau se povlači s čela kanadske vlade.
- Jun i kasnije - 15 zapadnih vlada i komercijalne banke odobrile zajam i reprogram dugova SFRJ vredne 2 milijarde dolara (dužničke obaveze SFRJ ove godine 5,39 milijardi dolara, ukupan dug oko 20 milijardi, tj. blizu 40% BNP).
Jul/Juli/Srpanj
uredi- 1. 7. - Lihtenštajn je poslednja evropska zemlja koja daje ženama pravo glasa, predlog je prošao sa 51,3% na referendumu (glasali su samo muškarci).
- 1. 7. - Richard von Weizsäcker novi predsednik SR Nemačke (do 1994).
- 2. 7. - 16. 9. - SSSR i još osam socijalističkih zemalja organizuju Igre prijateljstva, Družba-84.
- 5. 7. - Maradona obukao dres Napolija, nakon rekordnog transfera od 10,48 miliona dolara.
- 9. 7. - Vojislav Šešelj osuđen u Sarajevu na 8 godina zatvora zbog političkih prekršaja (kazna skraćivana u dva navrata, pušten 1986). U komunističkom rukovodstvu vlada podeljenost, Mitja Ribičič "ne bi sudio disidentima", Branko Mikulić bi[29].
- 9. 7. - 20. 9. - Afera sa minama u Crvenom moru, oštećeno 19 brodova[30].
- 14. 7. - Željeznička nesreća u Divači: teretnjak udario u putnički voz Beograd-Pula kod Divače u Sloveniji, 31 žrtva.
- 18. 7. - Masakr u McDonald's-u u San Ysidru, četvrti San Diega - čovek otvorio paljbu na restoran i ubio 21 osobu.
- 19. 7. - Demokratska konvencija u San Franciscu nominovala bivšeg potpredsednika Waltera Mondalea a Geraldine Ferraro je prva žena kandidat za potpredsednika.
- 21 - 28. 7. - 31. Pulski filmski festival: Velika zlatna arena za film "Balkanski špijun"[31].
- 23. 7. - Vanessa Williams daje ostavku kao Miss America nakon što su se pojavile njene nage fotografije (organizacija joj se izvinula 2016).
- 26. 7. - Laburista David Lange novi je premijer Novog Zelanda (do 1989). Zabranjuje ulazak plovila sa nuklearnim pogonom ili naoružanjem u novozelandske vode, što se praktično odnosi na celu mornaricu SAD.
- 28. 7. - 12. 8. - Olimpijada 1984 u Los Angelesu. Bojkotovali je SSSR i još 13 zemalja istočnog bloka, kao i Libija i Iran; najuspešnije ikad za Jugoslaviju: osvojeno je 18 medalja - 7 zlatnih, 4 srebrne i 7 bronzanih.
Avgust/August/Kolovoz
uredi- 2. 8. - Eksplozija na madraskom aerodromu Meenambakkam, 32 mrtvih - Tamilski Elam je namenio bombe za aerodrom na Šri Lanki, ali torbe su zadržane u Madrasu i tu eksplodirale.
- 4. 8. - Thomas Sankara promenio ime Gornje Volte u Burkina Faso ("Zemlja uspravnih ljudi"), sa novom zastavom ( ) i himnom, koju je sam napisao.
- 4. 8. - Sovjetska podmornica K-278 Komsomolec zaronila na rekordnih 1020 m u Norveškom moru.
- 5. 8. - Vidoje Žarković, član predsedništva CK SKJ, tvrdi da neprijatelji vlade pokušavaju da "eliminišu SKJ i uspostave višepartijski buržujski demokratski sistem" koristeći ekonomske probleme.
- 6. 8. - Optužnica u Beogradu zbog političkih krivica protiv šestorice hapšenih u aprilu: Vladimir Mijanović (sociolog), Miodrag Milić (pisac), Dragomir Olujić (radio tehničar?), Gordan Jovanović (student), Pavluško Imširović (prevodilac), Milan Nikolić (sociolog).
- 9. 8. - Jugoslovenski sudija diskvalifikovao Evandera Holyfielda zbog nepravilnog udarca, zlatnu medalju dobija Anton Josipović
- 11. 8. - We begin bombing in five minutes: predsednik Ronald Reagan se našalio pre radio obraćanja da će bombardirati SSSR.
- 13. 8. - Maroko i Libija potpisali Sporazum iz Oujde, ili Ugovor o Arapsko-afričkoj federaciji: Gadafi prekida pomoć pokretu Polisario (marokanski kralj Hasan poništio ugovor 1987).
- 14. 8. - Uveden IBM Personal Computer/AT, sa procesorom Intel 80286.
- 21. 8. - Pola miliona ljudi demonstrira u Manili protiv Markosovog režima.
- 24. 8. - Jumdžagin Cedenbal prinuđen na penziju posle 44 godine na čelu NR Mongolije, nasleđuje ga Džambin Batmenh (do 1990).
- 27. 8. - Počinilac ustrelio šestoricu u Paraćinu, četvorica mrtva na mestu, jedan kasnije.[32]
- 29. 8. - Josef Fritzl zatočio kćerku u podrum u Amstettenu, Austrija - oslobođena je 2008, sa njim je imala sedmoro dece i jedan pobačaj.
- 30. 8. - Space Shuttle Discovery poleteo na prvu misiju (u službi do 2011. sa 39 letova).
- 30. 8. - Eksplozije na parkingu aerodroma Varna i u čekaonici železničke stanice Plovdiv, gde je poginula jedna žena - osumnjičeni su bugarsko-turski teroristi (Turci u Bugarskoj su izloženi asimilacionom pritisku).
- 31. 8. - Otvorena tramvajska linija do Novog Beograda (7, 9 i 11)[33].
- avgust - Godišnja inflacija u SFRJ 59,9% (prema 62,1% prošlog meseca).
Septembar/Rujan
uredi- 1. 9. - U sklopu dugoročnog programa stabilizacije odmrznute cene većine roba i usluga, 55% cena slobodno formiranje, 37% putem samoupravnih sporazuma, 8% pod državnom kontrolom (pšenica, kukuruz i dr.)[34] (u skladu s obećanjem MMF-u).
- 1. 9. - Tajfun Ike/Nitang stiže na Filipine, gde izaziva blizu 1.500 žrtava.
- 2. 9. - Patrijarh srpski German osvetio crkvu u mestu Jasenovac.
- 2. 9. - Slučaj "Titogradski tunel": sudija Dobrivoje Srećković pretučen u tunelu nakon što je na utakmici Budućnost-Hajduk dosudio penal za Hajduk; sumnjičeni generalni sekretar "Budućnosti" Branko Bulatović i dvojica bivših igrača[35][36], ali slučaj nije rešen ni nakon tri decenije.
- 3. 9. - U skladu sa novim ustavom, poslednji premijer Južne Afrike P. W. Botha postaje prvi izvršni Državni predsednik (do 1989).
- 3. 9. - Neredi u Sharpevilleu, Južna Afrika, brutalno ubijen omrznuti zamenik gradonačelnika - za ovo će biti uhapšena Sharpevillska šestorka.
- 4. 9. - Ubedljiva pobeda konzervativnih progresivaca na izborima u Kanadi nad liberalima, 211:40 mandata (ranije 100:135).
- 6. 9. - Maršal Sergej Ahromejev načelnik sovjetskog generalštaba (do 1988) umesto Nikolaja Ogarkova.
- 7. 9. - Još jedan zemljotres u kopaoničkom kraju, M 5.1, ima materijalne štete.
- 8 - 9. 9. - Velika proslava u Mariji Bistrici: Trinaest stoljeća kršćanstva u Hrvata, tristota obljetnica našašća čudotvornog kipa Majke Božje Bistričke i Nacionalni euharistijski kongres; papina poseta je otkazana ranije tokom godine, prisutan je njegov izaslanik; aplauz okupljenih na svaki pomen kardinala Stepinca[37].
- 14 - 18. 9. - Joseph Kittinger prelazi Atlantik sam balonom.
- 18. 9. - Šimon Peres novi premijer Izraela u koaliciji sa Likudom Jichaka Šamira kao ministrom inostranih poslova, uz sporazum da će na pola mandata, 1986., zameniti mesta.
- 14. 9. - Posle 60 dana okončan štrajk u fabrici abrazivnog materijala "Idnina" u Kratovu, SR Makedonija (protivili se fuziji sa većim preduzećem; najduži štrajk dosad u drugoj Jugoslaviji).
- 14. 9. - Prva dodela MTV nagrada, upamćena po Madonninoj izvedbi Like a Virgin.
- 15. 9. - Petočlana čehoslovačka porodica pokušala da pređe Muru, jugoslovensko-austrijsku granicu - roditelji i jedna kćerka se udavili, dve kćerke preživele[38].
- septembar - Sud presudio da je štrajk rudara u Britaniji nelegalan, jer nije bilo nacionalnog glasanja.
- 17. 9. - Brian Mulroney postaje premijer Kanade (do 1993).
- 17. 9. - Američka Export-Import banka pristala da reprogramira ovogodišnji jugoslovenski dug.
- 17. 9. - Mitterrand i Gadafi postigli sporazum da se francuske (Operacija Manta) i libijske snage povuku iz Čada do novembra - Gadafi međutim ostavlja deo vojske u zemlji, tako da će se Francuzi vratiti 1986.
- 17. 9. - Prva epizoda animirane TV serije The Transformers, početak franšize (→ Transformers).
- 19. 9. - Izjava Predsedništva CK SKJ zahteva odlučnu borbu sa "buržujskim i nacionalističkim idejama".
- 20. 9. - Napad Hezbolahove auto-bombe na aneks američke ambasade u Bejrutu, 24 mrtvih.
- 22. 9. - Helmut Kohl i François Mitterand se drže za ruke na vojničkom groblju u Verdunu.
- 26. 9. - Velika Britanija i Kina potpisuju sporazum o povratku Hong Konga Kini 1997. godine.
- 26. 9. - Malcolm Bricklin najavljuje da će Yugo America, Inc. od sledeće godine uvoziti automobile Jugo.
- 28. 9. - Koordinacioni komitet 600 banaka kreditora Jugoslavije pristao da "istraži mogućnost" reprograma dela njenih dugova (zemlja je u skladu je sa programom MMF, sve kamate isplaćuje na vreme).
- 29. 9. - Masovna hapšenja mafijaša u Italiji (Tommaso Buscetta je postao pokajnik).
Oktobar/Listopad
uredi- oktobar - Prvi broj "Politikinog" časopisa "Svet kompjutera", prvobitno kao specijalno izdanje "Sveta".
- c. 1. 10. - Student Miloš Bogdanović, svedok na predstojećem suđenju Beogradskoj šestorici, pušten iz vojnog zatvora na kraju vojnog roka u kome je štrajkovao glađu.
- 4. 10. - "Večernje novosti" pišu da u SFRJ ima 40.000 malih privrednika "milijardera" (milijarda starih dinara = ~ 54.000 dolara), što se ne sviđa svima u vlasti.
- 5. 10. - Patrijarh moskovski Pimen u poseti SPC.
- 6. 10. - Prekinuti razgovori o kulturnoj saradnji SFRJ i Albanije (jugoslovenska strana tražila korist za sopstvene manjine u Albaniji).
- 7. 10. - Savezni statistički zavod procenjuje da bi inflacija u Jugoslaviji za 1984. mogla dostići 80%.
- 8. 10. - Predstavom "Mrešćenje šarana" Aleksandra Popovića otvoren beogradski Zvezdara teatar.
- 10. 10. - Izvešteno da se u Nišu porodila 11-godišnja devojčica.
- 11. 10. - Četrnaest kosovskih Albanaca na čelu sa Rifatom Kafedžolijem osuđeno na jednu do 20 godina zatvora zbog podmetanja bombi.
- 12. 10. - Privremena IRA pokušava u Brightonu bombom ubiti britansku premijerku Margaret Thatcher i članove njenog kabineta.
- 12. 10. - Beograd proglašen za područje zaraze, nakon što je besna lisica šetala centrom grada pre tri dana - "karantin" za pse i mačke[39].
- 16. 10. - 14. plenum CK SKJ - program stabilizacije ne uspeva da suzbije inflaciju; slovenačko-srpski sukob oko Nacrta reformskog progrma SK Srbije koji predviđa jačanje savezne vlade i smanjenje prerogativa pokrajina.
- 18 - 25. 10. - Operacija Zora 7, ograničena iranska ofanziva prema Mehranu.
- 19. 10. - Pripadnici poljske tajne policije otimaju katoličkog svećenika Jerzyja Popiełuszka - telo pronađeno 11 dana kasnije (beatifikovan 2010).
- 23. 10. - BBC obaveštava svet o gladi u Etiopiji (→ Glad u Etiopiji 1983–1985). Ove godine je i velika suša u Sahelu.
- 27. 10. - Eksplozija i požar u sisačkoj rafineriji, devet teško povređenih.
- 31. 10. - Indijsku premijerku Indiru Gandhi ubijaju njena dva sička tjelohranitelja u znak odmazde za napad na Zlatni hram - nasleđuje je sin Rajiv Gandhi (do 1989). Dolazi do nereda u kojima su ubijene hiljade Sika.
- tokom mjeseca: tijekom afgansko-sovjetskog rata, sovjetska Crvena armija izvršila bombardiranje 300 porodica u selu Ghagheharan, Provincija Gor, dok su bježali prema Pakistanu. Nepoznat broj poginulih i ranjenih.[40]
Novembar/Studeni
uredi- novembar - Predlog srpskog rukovodstva u smeru veće centralizacije i smanjenja autonomije pokrajina (ili u oktobru?). Slobodan Milošević u govoru kaže da bi srpski komunisti trebalo da se oslobode "kompleksa unitarizma"[41].
- 3 - 7. 11. - Neredi u nekim beogradskim studentskim domovima zbog poskupljenja hrane; dele se i leci sa tekstovima Beogradske šestorice (saznalo se desetak dana kasnije)[42].
- 4. 11. - Na izborima u Nikaragvi pobeđuju sandinisti.
- 4. 11. - Pokrenut francuski Canal+.
- 5. 11. - Početak suđenja Beogradskoj šestorici (optuženi u avgustu, "jedno od najvećih (političkih) suđenja u Istočnoj Evropi posle Staljinove ere". Suđenje izaziva pokret peticija među intelektualcima i studentima širom Jugoslavije.
- 6. 11. - Ronald Reagan uvjerljivo reizabran za predsjednika SAD - osvaja 49 država u duelu sa Carterovim bivšim potpredsednikom Mondaleom.
- 6. 11. - Čileanski diktator Augusto Pinochet ponovo uveo vanredno stanje, usled protesta i bombaškog napada na karabinjere u Valparaisu pre četiri dana sa 4 mrtvih.
- 8. 11. - Delegacija Srba sa Kosova na čelu sa Kostom Bulatovićem odlazi kod predsednika SR Srbije Dušana Čkrebića i dobija "zeleno svetlo" za formiranje Pokreta[43]
- 10. 11. - U Beogradu potpisan osnivački dokument Odbora za odbranu slobode misli i izražavanja (skup srpskih intelektualaca na inicijativu Dobrice Ćosića, slovenački i hrvatski intelektualci se nisu odazvali).
- 12. 11. - Zapadna Sahara prvi put učestvuje na konferenciji Organizacije afričkog jedinstva, u Adis Abebi, zbog čega Maroko objavljuje da napušta organizaciju - vratiće se 2017, tada u Afričku uniju.
- 14. 11. - Ratni zločinac Andrija Artuković uhapšen u Los Angelesu, posle 30 godina borbe protiv deportacije u Jugoslaviju.
- 16. 11. - U Murterskom moru potonuo talijanski tanker "Brigitta Montanari" sa 1.300 tona vinil-klorid-monomera.
- 18. 11. - Švedska TV novinarka Cats Falck i njena prijateljica nestale dok je ona istraživala šverc oružja u istočnu Evropu (tela pronađena sledećeg maja, osumnjičen Stasi).
- 19. 11. - Niz eksplozija u Pemex-ovim rezervoarima nafte kod Mexico City-ja, gine 500 ljudi.
- 20. 11. - Tačerizam: prodato preko 50% akcija British Telecoma (preostali državni udeo prodat do 1993).
- 25. 11. - Formiran Band Aid koji skuplja novac za gladne u Etiopiji, istog dana snimaju pesmu.
- 25. 11. - U Urugvaju se održavaju prvi izbori od vojnog udara 1973, pobeđuje partija Colorado (liberali).
- 27. 11. - Incident "Crk'o Maršal. Mislim na pojačalo." na riječkom koncertu Zabranjenog pušenja.
- 29. 11. - U Vatikanu potpisan Ugovor o miru i prijateljstvu između Čilea i Argentine, kojim je okončan spor oko morske granice u Beagleovom prolazu.
- 30. 11. - Šrilankanski građanski rat: Tamili vrše masakr nad Sinhalezima, nakon proterivanja Tamila od strane vlade; narednog meseca vojska vrši odmazdu nad Tamilima u Manal Aruu.
Decembar/Prosinac
uredi- 1. 12. - Controlled Impact Demonstration: jedan Boeing 720 s daljinskim upravljanjem srušen na poligonu u Kaliforniji radi dobijanja podataka i ispitivanja tehnologije.
- 3. 12. - Bopalska nesreća: više hiljada ljudi umrlo od curenja gasa iz fabrike pesticida u Bhopalu, Indija.
- 3. 12. - Izdata pesma Do They Know It's Christmas? (Bob Geldof i Midge Ure) - prihod za za pomoć Etiopiji.
- 5. 12. - Prikazan film Beverly Hills Cop.
- 8. 12. - Nikaragvanska sandinistička vlada sklopila sporazum sa Misurasatom, pokretom Indijanaca sa atlantske obale, ranije u savezništvu sa kontrašima.
- 8. 12. - Počinje Okupacija Hainburger Aua, naplavne ravni kod Hainburga nedaleko od Beča, kako bi se sprečila gradnja hidrocentrale, vlada zaustavila gradnju 21. 12., nakon sukoba sa okupantima - smatra se da je to prelomna tačka u politici Austrije i ekološkoj svesti srednje Evrope.
- 10. 12. - Osnovana kompanija Cisco Systems.
- 10. 12. - Generalna skupština UN usvojila Konvenciju Ujedinjenih nacija protiv torture (na snazi od 1987).
- 11. 12. - Autoubus sleteo s puta kod Knjaževca, devet mrtvih.
- 13. 12. - Jugoslavija optužuje SAD za mešanje u unutrašnje poslove nakon što je Kongresna komisija za evropsku bezbednosti i saradnju zatražila dozvolu da prisustvuje suđenju Beogradske šestorice - "korak unazad" u odnosima dve zemlje.
- decembar - Somalija i Kenija potpisale mirovni sporazum, Somalija se odriče teritorijalnih pretenzija (→ Velika Somalija).
- 16. 12. - Mihail Gorbačov, tada član Politbiroa, posetio London na čelu parlamentarne delegacije, susreo se sa premijerkom Thatcher ("Čovek s kojim se može sarađivati").
- 17. 12. - Na frankfurtskom aerodromu ukradene dve vreće sa 2,9 miliona maraka, koje su istovarivane iz jugoslovenskog aviona iz Ljubljane.
- 19. 12. - Potpisana Kinesko-britanska zajednička deklaracija: suverenitet nad Hong Kongom će biti prenet 1. jula 1997, tamošnji sistem neće biti menjan 50 godina (→ Jedna zemlja, dva sistema).
- 20. 12. - Umro uticajni sovjetski ministar odbrane maršal Dmitrij Ustinov, nasleđuje ga maršal Sergej Sokolov.
- 22. 12. - Bernhard Goetz upucao četvoricu mladih crnaca koji su pokušali da ga opljačkaju u njujorškom metrou - događaj izaziva veliku debatu u SAD.
- 23. 12. - Napad na Rapido 904 ili Božićnji masakr: mafija podmetnula bombu na voz Napulj-Milan, poginulo 12 ljudi.
- 24. 12. - Eskalacija Procesa preporoda u Bugarskoj: bugarski Turci moraju promentiti imena u bugarska, do februara zahvaćeno 800.000 ljudi.
- 31. 12. - SAD istupile iz UNESCO-a (vratili se 2003).
Kroz godinu
uredi- Ekonomska kriza i rastuće napetosti u SFRJ[44][45][46].
- Jovan Mirić: "Sistem i kriza".[47][48]
- Jugoslavija, Poljska i Mađarska su uključeni u zapadne muzičke tokove[49].
- Počinje proizvodnja tenka M-84.
- SSSR ove godine uvezao 28,1 miliona tona pšenice[50].
- Tri od četiri miliona puževa pojedenih u Francuskoj uvezeno iz Jugoslavije[51].
- U SAD se naglo uvećala potrošnja cracka, vrste kokaina, govori se o epidemiji koja traje do kraja decenije.
- Izgrađeni agregati A i B u RHE Velebit. [1][mrtav link]
1984. u temama
uredi- Televizija: TV serije: "Top lista nadrealista I" (TV Sarajevo); Kamiondžije opet voze" (snim. 1983), "Banjica", "Formula 1" (1984-86), "Ne tako davno", "Otkos", "Pozorište u kući 5", "Sedefna ruža", "Siluete" (1984-88), "Supermarket", "Ulični pevači" (TV Beograd); "Prosjaci i sinovi" (snim. 1971), "U raljama života", "Inspektor Vinko", "Gabrijel", "Uspon" (TV Zagreb), "Pjesak u automobilu" (TV Titograd).
- Neki domaći filmovi: "Varljivo leto '68", "Balkanski špijun", "Davitelj protiv davitelja", "O pokojniku sve najlepše", "Moljac", "Šta se zgodi kad se ljubav rodi", "Nema problema", "Jaguarov skok", "Groznica ljubavi", "Čudo neviđeno", "Una", "Mala pljačka vlaka", "Tajna starog tavana", "Zadarski memento" (→ Kategorija:Filmovi 1984.).
- Neki domaći muzički/glazbeni albumi[52]:
- Pop/rock: Azra: "Krivo srastanje"; Parni valjak: "Uhvati ritam"; Haustor: "Treći Svijet"; Film: "Sva čuda svijeta"; Riblja čorba: "Večeras vas zabavljaju muzičari koji piju"; Bajaga: "Pozitivna geografija"; Bijelo dugme: "Bijelo dugme (album)" i "Sanjao sam noćas da te nemam (velike rock balade)"; Zabranjeno pušenje: "Das ist Walter"; Elvis J. Kurtović & His Meteors: "Mitovi i legende o kralju Elvisu"; Katarina II: "Katarina II (album)"; Električni orgazam: "Kako bubanj kaže"; Pankrti: "Rdeči album"; Denis & Denis: "Čuvaj se!"; Stijene: "Balkanska korida"; Jakarta: "Maske za dvoje"; Željko Bebek: "Mene tjera neki vrag"; Videosex: "Video Sex '84"; D'Boys: "Muvanje"; Laki pingvini: "Muzika za mlade"
- Zabavni: Zdravko Čolić: "Ti si mi u krvi"; Neda Ukraden: "Oči tvoje govore"; Arsen Dedić: "Provincija"; Srebrna krila: "Nek' živi ljubav";
- Folk: Halid Bešlić: "Dijamanti..."; Lepa Brena i Slatki greh: "Bato, bato" i "Pile Moje"; Miroslav Ilić: "Putujem, putujem"; Zoran Kalezić: "Dobro veče izgubljena nado"; Nada Topčagić: "Zovem te, zovem"; Meho Puzić: "Il' me ženi, il' tamburu kupi"; Beba Selimović: "U srcu mome živiš samo ti"; Vida Pavlović: "Ostala je pesma moja"; Halid Muslimović: "Stoj jarane"; Izvorinka Milošević: "Pazi, pazi, šta činiš"; Tomislav Čolović: "Majka Muju šišala na struju"
- debitantski albumi: Bajaga, Jakarta, Zabranjeno pušenje, Elvis J. Kurtović, Denis & Denis, Videosex, Laki pingvini, ITD Band, Avtomobili, Regata, Dragana Mirković, Branka Sovrlić, Miloš Bojanić, Željko Samardžić... (→ Kategorija:Albumi 1984.)
- Neka vozila uvedena 1984:
-
Opel Kadett E (Evropski auto godine '85)
-
SEAT Ibiza Mk1
Rođenja
urediJanuar/Siječanj – Februar/Veljača
uredi- 4. 1. - Žarko Rakočević, crnogorski košarkaš
- 13. 1. - Tomislav Čubelić, glumac
- 15. 1. - Pierre Boya, kamerunski fudbaler
- 17. 1. - Sophie Dee, glumica
- 23. 1. - Arjen Robben, fudbaler
- 26. 1. - Antonio Rukavina, srpski fudbaler
- 26. 1. - Dejana Rosuljaš, TV voditeljica
- 30. 1. - Kid Cudi, hip hop muzičar
- 5. 2. - Carlos Tévez, argentinski fudbaler
- 8. 2. - Krunoslav Čičak, bosanskohercegovački nogometaš
- 22. 2. - Branislav Ivanović, srpski fudbaler
- 28. 2. - Karolína Kurková, češki model
Mart/Ožujak – April/Travanj
uredi- 3. 3. - Boško Janković, srpski fudbaler.
- 5. 3. - Branko Cvetković, srpski košarkaš.
- 6. 3. - Iva Visković, hrvatska glumica
- 10. 3. - Olivia Wilde, glumica
- 16. 3. - Aleksandar Rašić, srpski košarkaš
- 20. 3. - Fernando Torres, španski fudbaler
- 26. 3. - Silvija Nedeljković, srpska pevačica
- 30. 3. - Mario Ančić, hrvatski tenisač
- 30. 3. - Samantha Stosur, australska teniserka
- 3. 4. - Almir Alić, bosanskohercegovački nogometaš
- 11. 4. - Nikola Karabatić, francuski rukometaš
Maj/Svibanj – Jun/Lipanj
uredi- 5. 5. - Jelena Pudar, pevačica "Nevernih beba"
- 8. 5. - Sandra Šarić, hrvatska tekvandoašica
- 11. 5. - Andrés Iniesta, fudbaler
- 14. 5. - Mark Zuckerberg, američki programer i poduzetnik, tvorac Facebooka
- 21. 5. - Bojan Marović, pevač, glumac
- 24. 5. - Jovana Mitić (slikarka)
- 26. 5. - Tijana Kondić, glumica
- 28. 5. - Admir Kulović Kula, bosanskohercegovački rock-muzičar
- 29. 5. - Carmelo Anthony, košarkaš
- 31. 5. - Milorad Čavić, srpski plivač
- 2. 6. - Mile Ilić, srpski košarkaš
- 6. 6. - Igor Cukrov, hrvatski pjevač
- 8. 6. - Mia Borisavljević, pevačica
- 11. 6. - Nenad Mišanović, srpski košarkaš
- 22. 6. - Janko Tipsarević, srpski teniser
- 23. 6. - Duffy, pevačica
- 26. 6. - Indila, francuska pevačica
- 27. 6. - Khloé Kardashian, TV osoba
Jul/Srpanj – Avgust/Kolovoz
uredi- 20. 7. - Nataša Kojić, pevačica
- 1. 8. - Bastian Schweinsteiger, fudbaler
- 2. 8. - J. D. Vance, američki političar
- 3. 8. - Mile Jedinak, australski nogometaš
- 6. 8. - Maja Ognjenović, srpska odbojkašica
- 6. 8. - Vedad Ibišević, fudbaler
- 13. 8. - Niko Kranjčar, hrvatski nogometaš
- 14. 8. - Vanda Winter, pjevačica, glumica
- 14. 8. - Giorgio Chiellini, fudbaler
- 18. 8. - Dušan Basta, srpski fudbaler.
- 21. 8. - Jusuf Dajić, bosanskohercegovački nogometaš
- 21. 8. - Alizée, francuska pevačica
Septembar/Rujan – Oktobar/Listopad
uredi- 7. 9. - Vera Zvonarjova, ruska teniserka
- 12. 9. - Anastasija Buđić, fotomodel
- 15. 9. - Princ Harry, vojvoda od Sussexa
- 16. 9. - Dušan Đurić, švedski fudbaler srpskog porekla.
- 16. 9. - Katie Melua, pevačica iz Gruzije
- 27. 9. - Avril Lavigne, kanadska pevačica
- 2. 10. - Marion Bartoli, teniserka
- 15. 10. - Asmir Kolašinac, bacač kugle
- 17. 10. - Randall Munroe, crtač stripa xkcd
- 18. 10. - Lindsey Vonn, skijašica
- 22. 10. - Aleksandar Marić, srpski košarkaš
- 25. 10. - Karolina Šprem, hrvatska tenisačica
- 25. 10. - Katy Perry, američka rock-pjevačica
- 26. 10. - Sasha Cohen, američka umetnička klizačica
- 27. 10. - Danijel Subašić, nogometni vratar
- 27. 10. - Kelly Osbourne, engleska pjevačica, TV osoba, kreatorka
Novembar/Studeni – Decembar/Prosinac
uredi- 1. 11. - Miloš Krasić, srpski fudbaler
- 7. 11. - Lana Jurčević, hrvatska pjevačica
- 11. 11. - Muamer Hukić, kik-bokser
- 14. 11. - Marija Šerifović, srpska pevačica
- 14. 11. - Vincenzo Nibali, biciklista
- 15. 11. - Katarina Bulatović, rukometašica
- 22. 11. - Scarlett Johansson, američka glumica
- 24. 11. - Maria Höfl-Riesch, skijašica
- 28. 11. - Andrew Bogut, australski košarkaš
- 7. 12. - Robert Kubica, poljski vozač F1
- 14. 12. - Nika Fleiss, hrvatska skijašica
- 22. 12. - Basshunter, švedski kantautor, muzički producent i DJ
- 30. 12. - LeBron James, američki košarkaš
Kroz godinu
uredi- Lazar Krstić, srpski ekonomista, ministar
Smrti
urediJanuar/Siječanj – Februar/Veljača
uredi- 7. 1. - Ismet Mujezinović, bh. slikar (* 1907)
- 17. 1. - Jovan Milićević, srpski istoričar (* 1927)
- 20. 1. - Johnny Weissmuller, američki glumac (* 1904)
- 9. 2. - Jurij Andropov, šef partije i države SSSR (* 1914)
- 12. 2. - Julio Cortázar, argentinski književnik (* 1914)
- 12. 2. - Anna Anderson, pretendentkinja za Anastasiju Romanovnu (* 1896)
- c. 13. 2. - Naomi Uemura, japanski avanturista (* 1941)
- 15. 2. - Ethel Merman, glumica, pevačica (* 1908)
- 21. 2. - Mihail Šolohov, ruski pisac, nobelovac (* 1905)
- 25. 2. - Roza Papo, učesnica NOB, lekarka, general-major JNA (* 1914)
- 25. 2. - Luka Kaliterna, nogometaš i trener (* 1893)
Mart/Ožujak – April/Travanj
uredi- 1. 3. - Jackie Coogan, glumac (* 1914)
- 1. 3. - Danko Grlić, hrvatski marksistički filozof (* 1923)
- 5. 3. - William Powell, glumac (* 1892)
- 6. 3. - Martin Niemöller, teolog, protivnik nacizma (* 1892)
- 16. 3. - John Hoagland, fotograf (* 1947)
- 23. 3. - Shauna Grant, glumica (* 1963)
- 24. 3. - Sam Jaffe, glumac (* 1891)
- 26. 3. - Branko Ćopić, jugoslovenski književnik i pjesnik (* 1915)
- 26. 3. - Zoltan Čuka, književnik i prevodilac (* 1901)
- 26. 3. - Ahmed Sékou Touré, predsednik Gvineje (* 1922)
- 1. 4. - Marvin Gaye, kantautor, muzičar (* 1939)
- 4. 4. - Oleg Antonov, konstruktor aviona (* 1906)
- 4. 4. - Dobrivoje Radosavljević Bobi, društveno-politički radnik, narodni heroj (* 1915)
- 5. 4. - Arthur Harris, maršal RAF (* 1892)
- 8. 4. - Pjotr Kapica, fizičar, nobelovac (* 1894)
- 12. 4. - Stjepan Mihalić, hrvatski književnik (* 1901)
- 13. 4. - Srđa Prica, društveno-politički radnik, novinar, diplomata (* 1905)
- 21. 4. - Nedim Filipović, orijentalista, turkolog (* 1915)
- 21. 4. - Marino Tartaglia, hrvatski slikar (* 1894)
- 26. 4. - Count Basie, džez muzičar (* 1904)
- 29. 4.? - Radomir Radović, sindikalac, disident (* 1951)
Maj/Svibanj – Jun/Lipanj
uredi- 4. 5. - Diana Dors, engleska glumica (* 1931)
- 14. 5. - Walter Rauff, projektant dušegupki (* 1906)
- 16. 5. - Irwin Shaw, američki pisac (* 1913.)
- 16. 5. - Andy Kaufman, glumac, komičar (* 1949)
- 27. 5. - Vasilije Mokranjac, kompozitor (* 1923)
- 30. 5. - Šukrija Pandžo, bosanskohercegovački književnik (* 1910)
- 2. 6. - Izidor Štrok, učesnik Španskog rata i NOB, narodni heroj (* 1911)
- 6. 6. - Jarnail Singh Bhindranwale, sički teolog i lider (* 1947)
- 8. 6. - Adam Petrović, društveno-politički radnik SRH i SFRJ, narodni heroj (* 1913)
- 11. 6. - Enrico Berlinguer, generalni sekretar Italijanske KP (* 1922)
- 13. 6. - Franjo Nevistić, hrvatski novinar u emigraciji (* 1913)
- 16. 6. - Mirko Deanović, italijanist, romanist, profesor FFSZ (* 1890)
- 22. 6. - Pavao Bačić, hrvatski književnik i skladatelj (* 1921.)
- 25. 6. - Michel Foucault, francuski filozof (* 1926.)
- 26. 6. - Vladimir Filipović, hrvatski filozof (* 1906)
- 30. 6. - Henri Fabre, pronalazač hidroaviona (* 1882)
Jul/Srpanj – Avgust/Kolovoz
uredi- 3. 7. - Raoul Salan, francuski general (* 1899)
- 4. 7. - Miloje Milojević (narodni heroj), general-pukovnik JNA (* 1912)
- 8. 7. - Brassaï, fotograf (* 1899)
- 12. 7. - Marko Ristić, književnik i diplomata (* 1902)
- 14. 7. - Rajko Tanasković, general-pukovnik JNA (* 1917)
- 19. 7. - Marko Tajčević, srpski kompozitor (* 1900)
- 26. 7. - George Gallup, statističar, ispitivač javnog mnenja (* 1901)
- 27. 7. - James Mason, glumac (* 1909)
- 5. 8. - Richard Burton, britanski filmski glumac (* 1925.)
- 13. 8. - Tigran Petrosjan, sovjetski šahist (* 1929.)
- 16. 8. - Dušan Radović, srpski pisac i novinar (*1922)
- 17. 8. - Nenad Brixy, hrvatski novinar i književnik (* 1924.)
- 25. 8. - Truman Capote, američki pisac (* 1924)
- 28. 8. - Muhammad Naguib, general, prvi predsednik Egipta (* 1901)
- 29. 8. - Pierre Gemayel, libanski političar (* 1905)
- 31. 8. - Stanka Veselinov Seka, društveno-politička radnica (* 1920)
Septembar/Rujan – Oktobar/Listopad
uredi- 8. 9. - Mijo Udovčić, šahovski velemajstor (* 1920)
- 14. 9. - Janet Gaynor, glumica (* 1906)
- c. 16. 9. - Richard Brautigan, književnik (* 1935)
- 25. 9. - Walter Pidgeon, glumac (* 1897)
- 1. 10. - Blagoje Marjanović - Moša, fudbaler, trener (* 1907)
- 14. 10. - Martin Ryle, radio astronom, nobelovac (* 1918)
- 19. 10. - Jerzy Popiełuszko, poljski svećenik (* 1947)
- 21. 10. - François Truffaut, francuski režiser (* 1932)
- 31. 10. - Indira Gandhi, premijerka Indije (* 1917.)
Novembar/Studeni – Decembar/Prosinac
uredi- 11. 11. - Blagoje Nešković, učesnik Španskog rata i NOB, lekar, bivši političar (* 1907)
- 30. 11. - Kasim Prohić, filozof, prevodilac (* 1937)
- 1. 12. - Živan Knežević, predratni oficir, zaverenik 27. marta (* 1906)
- 10. 12. - Ljudevit Pelzer, arhitekt (* 1912)
- 20. 12. - Dmitrij Ustinov, ministar odbrane SSSR (* 1908)
- 24. 12. - Peter Lawford, glumac (* 1923)
- 24. 12. - Miloš Zekić, narodni heroj (* 1915)
- 27. 12. - Milorad Vlaškalin, predratni političar (* 1890)
- 28. 12. - Sam Peckinpah, filmski režiser (* 1925)
- 29. 12. - Gvido Tartalja, književnik (* 1899)
Kroz godinu
uredi- Milan Kojić, pronalazač rotirajuće električne četkice za zube (* 1921)
- Borislav Todorović, srpski emigrant (* 1913)
Fikcija
uredi- 4. 4. - Winston Smith, glavni junak Orwellovog romana 1984, počinje pisati dnevnik.
Nobelova nagrada za 1984. godinu
uredi- Fizika: Carlo Rubbia i Simon van der Meer (odlučujući doprinos velikom projektu koji je doveo do otkrića čestica W i Z, komunikatora slabe interakcije)
- Kemija: Robert Bruce Merrifield (razvoj metodologije za hemijsku sintezu na čvrstoj matrici)
- Fiziologija i medicina: Niels Kaj Jerne, Georges J. F. Köhler i César Milstein (teorije u vezi specifičnosti u razvoju i kontroli imunosistema i otkriće principa za proizvodnju monoklonalnih antitela)
- Književnost: Jaroslav Seifert (poezija obdarena svežinom, senzualnošću i bogatom inventivnošću daje oslobodilačku sliku nepokorivog duha i svestranosti čoveka)
- Mir: Desmond Tutu (nenasilna opozicija južnoafričkom apartheidu)
- Ekonomija: Richard Stone (fundamentalni doprinos razvoju sistemâ nacionalnih obračuna i stoga znatno poboljšana osnova empirijske ekonomske analize)
Reference
uredi- ↑ Foreign News Briefs. upi.com Archives Jan. 6, 1984
- ↑ Binder, David (January 12, 1984). Drugs Dulling Golden Youth in Yugoslavia. New York Times
- ↑ Jews in Yugoslavia[mrtav link], Stanković, RFE Research
- ↑ It snowed when Mayor Ugljesa Uzelac Wednesday formally opened.... upi.com Archives Jan. 25, 1984
- ↑ The Olympic flame was flown from Greece to Yugoslavia.... upi.com Archives Jan. 29, 1984
- ↑ „Izjave za štampu (engleski)”. Arhivirano iz originala na datum 2011-07-28. Pristupljeno 2010-04-20.
- ↑ Yugoslavs are counting on the fun, friendship and frolics.... upi.com Archives Jan. 28, 1984
- ↑ Sarajevo readies for Winter Olympics. upi.com Archives Feb. 3, 1984
- ↑ Organizers of the Olympic Winter Games hope to recover.... upi.com Archives Feb. 11, 1984
- ↑ Olympic Briefs. upi.com Archives Feb. 4, 1984
- ↑ Cold cereal and plum brandy for breakfast?. upi.com Archives Feb. 9, 1984
- ↑ The XIV Winter Games closed Sunday night, with the.... upi.com Archives Feb. 19, 1984
- ↑ NEWS AT A GLANCE. upi.com Archives Feb. 12, 1984
- ↑ Rescuers dug through snowdrifts 17 feet high outside the.... upi.com Archives Feb. 12, 1984
- ↑ Hundreds of troops today freed most of the 1,500.... upi.com Archives Feb. 13, 1984
- ↑ A fancy restaurant was closed for overcharging American actor.... upi.com Archives Feb. 14, 1984
- ↑ Tourists get bargains at Olympics. upi.com Archives Feb. 15, 1984
- ↑ Controversy Surrounding Yugoslav Army[mrtav link], S.Stanković, RFE Research
- ↑ Yugoslavia's second test tube baby, a boy weighing nearly.... upi.com Archives April 2, 1984
- ↑ Detention of Djilas Seen as a Warning to the Opposition[mrtav link], Stanković, RFE
- ↑ Djilas Discusses His Detention[mrtav link]
- ↑ The Offensive Against Rightist Elements in Yugoslavia Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, RFE
- ↑ Soso, p. 57
- ↑ Yugoslavia Wednesday signed a $1.2 billion refinancing agreement with.... upi.com Archives May 16, 1984
- ↑ The world 'debt bomb' crisis heats up. upi.com Archives June 17, 1984
- ↑ Twenty-nine people were indicted for illegally smuggling thousands of.... upi.com Archives May 31, 1984
- ↑ Saviours of the nation: Serbia's intellectual opposition and the revival of ... By Jasna Dragović-Soso, page 58, Google Books)
- ↑ Croatian Party Document Confiscated by Belgrade Police[mrtav link], Stanković, RFE Research
- ↑ Yugoslav Leaders Divided Over Seselj's Trial[mrtav link], Stanković, RFE Research
- ↑ Middle East Contemporary Survey, Vol. 8, 1983-84. The Moshe Dayan Center. 1986. str. 188–. ISBN 978-965-224-006-4.
- ↑ 31. Pulski filmski festival[mrtav link]. arhiv.pulafilmfestival.hr
- ↑ "Borba", 1. sept. 1984, str. 4. istorijskenovine.unilib.rs
- ↑ Od konjske vuče do "španaca": Dan kada je Novi Beograd dobio tramvaje (FOTO). telegraf.rs 15. septembar 2017
- ↑ Yugoslavia lifts price controls. upi.com Archives Sept. 1, 1984
- ↑ The manager and two former players of Buducnost soccer.... upi.com Archives Sept. 17, 1984
- ↑ Sports Briefs. upi.com Archives Sept. 18, 1984
- ↑ Croatian Catholic Church Anniversary[mrtav link], S.Stanković, RFE Research
- ↑ Yugoslavia: The Czechoslovaks' Freedom Trail?[mrtav link], Stanković, RFE Research
- ↑ Authorities, fearing an outbreak of rabies in the Yugoslav.... upi.com Archives Oct. 12, 1984
- ↑ Komisija za ljudska prava Ujedinjenih nacija (19.2. 1985). „Report on the situation of human rights in Afghanistan / prepared by the Special Rapporteur, Felix Ermacora, in accordance with Commission on Human Rights resolution 1984/55”. str. 30.
- ↑ Audrey Helfant Budding Expert Report Serbian Nationalism in the Twentieth Century: Historical Background and Context
- ↑ Belgrade Students Express Dissatisfaction and Support Dissidents[mrtav link], Antić, RFE Research
- ↑ Čovek koji je "položio ispit" (Naša Borba)
- ↑ Drastic Decline in Yugoslav Standard of Living[mrtav link], Antić
- ↑ Crisis and Dissent in Yugoslavia[mrtav link], Z.Antić, RFE Research
- ↑ http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/87-1-119.shtml[mrtav link] Growing Disconient In Yugoslavia], Antić
- ↑ "Borba", 17. okt. 1984, str. 5
- ↑ "Borba", 7. dec. 1984, str. 4
- ↑ Rock 'n' roll is here to stay in communist Europe. upi.com Archives Sept. 9, 1984
- ↑ U.S.S.R. Wheat Imports by Year. indexmundi.com
- ↑ Food: Snails pose France's newest culinary crisis. upi.com Archives Oct. 23, 1984
- ↑ Explore Yugoslavia LP Album from 1984 on Discogs. discogs.com (pristup. 23. 6. 2016.)
- Collier's Year Book za 1984 (Microsoft Encarta 2004).
- Violations of the Helsinki accords, Yugoslavia (Google Books)
Spoljne veze
uredi- The Fourth Anniversary of Tito's Death Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, Slobodan Stanković, Open Society Archives - Radio Free Europe
- Yugoslavia's New State Presidency Arhivirano 2016-03-07 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- Yugoslavia: A Communist Country Where the Impossible is Possible Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, Stanković, OSA-RFE
- New Interest in the Role of Freemasonry in Prewar Yugoslavia Arhivirano 2012-05-28 na Wayback Machine-u, Zdenko Antić, OSA-RFE
- The Richest Farmer in Yugoslavia Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, Slobodan Stanković, OSA-RFE
- The Offensive Against Rightist Elements in Yugoslavia Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- Warnings Against "Hostile Elements" In Yugoslavia Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- Yugoslav Government Reshuffled: a Moslem is New Foreign Minister Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- Unemployment In Kosovo Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, Louis Zanga, OSA-RFE
- Pristina Officials Accuse Hoxha of "Greater Albania" Aspirations Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, L.Zanga, OSA-RFE
- Albania's Relations With Its Neighbors Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, L.Zanga, OSA-RFE
- Yugoslavia Remembers 35th Anniversary of the Rajk Trial Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- Planing To Visit Sofia: New Look At Old Yugoslav-Bulgarian Quarrel Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- Milka Planinc in Sofia: A New Look at an Old Problem Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- Yugoslavia's Longest Strike Ends Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, Stanković, OSA-RFE
- Polemic Between Moscow and Belgrade Over Yugoslavia's Liberation Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- Yugoslav Military Expert Discusses Warsaw Pact Maneuvers Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- Yugoslav Commentator Gives Details of Soviet Commander's New Duties Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE
- Yugoslav Leader Says Security Service Has No Political Role Arhivirano 2016-03-08 na Wayback Machine-u, S.Stanković, OSA-RFE