1. 11.
| Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartnd. |
| Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartsr. |
| Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartpt. |
1. novembra/studenog (1. 11.) je 305. dan godine po gregorijanskom kalendaru (306. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 60 dana.
Događaji uredi
- 79. — Od erupcije vulkana Vezuv Pompeji zatrpani lavom i pepelom.
- 1500. — Rođen italijanski vajar i zlatar Benvenuto Čelini, najpoznatiji majstor svoga vremena za sitne zlatarske predmete za kraljevske i plemićke kuće. Radio je i skulpture i reljefe velikog formata.
- 1503. — Papa Julije II je otpočeo svoju.
- 1509. — Javnosti prvi put predstavljene slike na plafonu Sikstinske kapele koje je naslikao Mikelanđelo.
- 1755. — Zemljotres u Lisabonu, snage otprilike 9 stepeni Rihterove skale, cunami i požar koji je izazvao, razorili su dvije trećine tog grada, a poginulo je oko 60.000 ljudi.
- 1842. — Rođen srpski istoričar, filolog i državnik Stojan Novaković, autor "Srpske bibliografije" i "Istorije srpske književnosti". Kao ministar prosvjete između 1873. i 1883. proveo je reforme u srpskom školstvu. Poslije Prvog balkanskog rata (1912-13), kao šef srpske delegacije zaključio je u Londonu mir s Turskom. Objavio je više od 400 naučnih radova iz raznih oblasti.
- 1886. — U Beogradu osnovana Kraljevska srpska akademija. Prvi predsjednik bio je Josif Pančić.
- 1894. — Umro ruski car Aleksandar III, a na prijesto stupio Nikolaj II Romanov.
- 1918. — Srpska vojska je povratila Beograd od Austrougarske.
- 1918. — Italijani potopili bojni brod Viribus Unitis u Puli: više od 200 mrtvih.
- 1928. — U Turskoj arapsko pismo zamijenjeno latinicom, kao dio reformi osnivača moderne turske države Mustafe Kemala Ataturka.
- 1936. — Građanski rat u Španiji: otpočela je bitka za Madrid.
- 1944. — Predsjednik Nacionalnog komiteta oslobođenja Jugoslavije Josip Broz Tito i predsjednik izbegličke vlade Kraljevine Jugoslavije Ivan Šubašić u Beogradu potpisali sporazum o obrazovanju jedinstvene jugoslovenske vlade sa zadatkom da pripremi izbore za Ustavotvornu skupštinu.
- 1945. — Velika Britanija saopštila da je lider nacističke Njemačke Adolf Hitler najvjerovatnije izvršio samoubistvo u svom bunkeru u Berlinu.
- 1946. — Karol Vojtila postao je kaplan.
- 1946. — Generalna skupština UN-a osnovala Međunarodni fond UN-a za pomoć djeci (UNICEF).
- 1952. — SAD na Maršalskim ostrvima izvršile probu prve hidrogenske bombe.
- 1954. — U Alžiru počeo ustanak protiv francuske kolonijalne vlasti, koji je završen 1962. sticanjem nezavisnosti.
- 1956. — Na prijedlog Jugoslavije, Generalna skupština UN-a usvojila rezoluciju kojom je zatraženo da Velika Britanija, Francuska i Izrael odmah obustave oružane akcije, povuku se sa teritorije Egipta i omoguće ponovno otvaranje Sueckog kanala.
- 1964. — privremeno je otvoren prolaz u Berlinskom zidu.
- 1981. — Antigva i Barbuda je dobila nezavisnost.
- 1987. — Kineski lider Deng Sjaoping povukao se sa svih funkcija u Komunističkoj partiji.
- 1993. — nastala je Evropska unija.
- 1995. — U američkom vojnoj bazi u Dejtonu (Ohajo) počeli mirovni pregovori o BiH. Poslije tri sedmice mirovni sporazum kojim je okončan rat u BiH, parafirali su predsjednici Srbije i Hrvatske, Slobodan Milošević i Franjo Tuđman, te Alija Izetbegović.
- 1996. — Umro bivši predsjednik Šri Lanke Džunijus Ričard Džajavordene. Premijer od 1977, poslije uspostavljanja predsjedničkog sistema 1978. postao je prvi predsjednik države i na tom položaju je ostao do 1988.
- 1997. — Međunarodni monetarni fond imenovao Novozelanđanina za guvernera Centralne banke BiH. Nikol je na ovoj funkciji, koja ima jedinstvene ovlasti za utvrđivanje monetarne politike bio do 2005.godine.
- 1998. — osnovan je Evropski sud za ljudska prava.
- 2000. — SR Jugoslavija je primljena u UN. Jugoslovenske vlasti odbile su da, poslije raspada SFRJ i formiranja nove države SRJ (1992), podnesu zahtjev za prijem u svjetsku organizaciju kao novonastala država, insistirajući na kontinuitetu sa bivšom državom.
- 2000. — Skupština Crne Gore usvojila zakon o Centralnoj banci, a njemačka marka, koja je od 2. novembra 1999. bila paralelna valuta, postala je jedino sredstvo plaćanja u Crnoj Gori.
- 2001. — Turska, članica NATO-a pakta, prva je muslimanska zemlja koja je poslala trupe u rat protiv Afganistana.
- 2001. — Gruzijski predsjednik Eduard Ševarnadze smijenio gruzijsku vladu. Predsjednik Gruzije bio je do 2003. kada je svrgnut sa tog položaja.
- 2004. — Poljska je postala punopravna članica Evropola.
- 2005. — Generalna skupština UN-a proglasila 27. januar za Dan sjećanja na šest miliona Jevreja i mnoge druge žrtve nacističkog Holokausta tokom Drugog svjetskog rata.
- 2007. — Umro Amerikanac Pol Tibets pilot i komandant aviona B-29 iz kojeg je 1945. godine bačena atomska bomba na Hirošimu, od koje je poginulo između 70.000 i 100.000 ljudi.
Rođenja uredi
- 846. — Luj II., francuski kralj, francuski kralj († 879).
- 1500. — Benvenuto Celini, vajar, zlatar i pisaci († 1571).
- 1596. — Pietro da Cortona, rimski graditelj programatskog baroka.
- 1724. — Mihalj Šilobod, hrvatski matematičar († 1787).
- 1757. — Antonio Canova, talijanski kipar, slikar i arhitekt; glavni predstavnik klasicizma u skulpturi († 1822).
- 1761. — Angelo Anelli, talijanski libretist i književnik.
- 1813. — Petar II. Petrović Njegoš, pjesnik i vladika Crne Gore († 1851.).
- 1813. — Dragutin Rakovac (Dragutin Rakovec), hrvatski književnik, prevoditelj, publicist i javni djelatnik († 1854.).
- 1855. — Guido Adler, austrijski muzikolog († 1941).
- 1870. — Viktor Car Emin, hrvatski književnik († 1963).
- 1878. — Feliks Kapović, gradišćanskohrvatski teolog († 1933).
- 1880. — Alfred Vegener, nemački meterolog i geolog († 1930).
- 1889. — Philip Noel-Baker, britanski političar, diplomat, humanist i sportaš († 1982).
- 1902. — Eugen Johum, nemački dirigent († 1987).
- 1906. — Vasilj Gaćeša, partizanski komandant i narodni heroj Jugoslavije.
- 1909. — Bruno Bjelinski, jedan od najznačajnih jugoslavenskih i hrvatskih kompozitora 20. stoljeća († 1992).
- 1923. — Gordon Rupert Dikson, kanadski pisac naučne fantastike.
- 1923. — Viktorija de los Anheles, španski operski pevač.
- 1924. — Süleyman Demirel, turski političar i državnik.
- 1931. — Gustav Zemla, poljski vajar.
- 1931. — Nada Birko Kustec, športašica (skijaško trčanje).
- 1939. — Bernard Kouchner, francuski liječnik, političar i diplomat, židovskog podrijetla.
- 1942. — Larry Flynt, američki izdavač i predsjednik Larry Flynt Publications.
- 1943. — Salvatore Adamo, belgijski šansonjer.
- 1944. — Nikola Dragaš, hrvatski kuglač.
- 1944. — Keit Emerson, rok muzičar.
- 1944. — Ibrahim Kajan, bosanskohercegovački književnik.
- 1952. — Lari Flint, američki izdavač.
- 1952. — Borisav "Bora" Đorđević (Bora Čorba), pevač rok grupe Riblja čorba od njenog osnivanja 1978.
- 1954. — Vedran Rožić, hrvatski nogometaš.
- 1962. — Anthony Kiedis, američki glazbenik.
- 1963. — Mark Hughes, velški nogometaš i trener.
- 1970. — Igor Cvitanović, hrvatski nogometaš.
- 1975. — Roberto Dueñas, umirovljeni španjolski košarkaš.
- 1979. — Milan Dudić, umirovljeni srpski nogometaš.
- 1980. — Marija Tadić, hrvatska glumica.
- 1983. — Micaela Schäfer, nemačka glumica, model, tv-voditeljka i pjevačica.
- 1984. — Miloš Krasić, srpski nogometaš, bivši srpski reprezentativac.
- 1987. — Momir Rnić, srpski rukometaš.
Smrti uredi
- 1496. — Filip Kalimah, italijanski humanista i pisac (* 1437).
- 1700. — Karlo II, španjolski kralj, posljednji španjolski Habsburgovac (* 1661).
- 1870. — Viktor Car Emin, hrvatski književnik.
- 1893. — Jan Matejko, poljski slikar (* 1838).
- 1894. — Aleksandar III Aleksandrovič, car Rusije (* 1845).
- 1903. — Teodor Momsen, istoričar, pesnik i nemački pravnik (* 1817).
- 1907. — Alfred Jarry, francuski pesnik i pisac (* 1873).
- 1918. — Janko Vuković Podkapelski, hrvatski carski i kraljevski admiral (* 1871.).
- 1924. — Josip Lang, hrvatski biskup (* 1857).
- 1932. — Tadeusz Makowski, poljski slikar (* 1882).
- 1955. — Antun Barac, hrvatski povjesničar (* 1894.).
- 1956. — Pietro Badoglio, italijanski vojskovođa i političar (* 1871).
- 1966. — Petar Radaković, hrvatski nogometaš (* 1937.).
- 1971. — Jadviga Smosarska, poljska glumica (* 1898).
- 1971. — Gertrud von Le Fort, nemačka spisateljica (* 1876).
- 1972. — Ezra Pound, američki pesnik (* 1885).
- 1987. — Melita Lorković, prvi moderni hrvatski pijanist (* 1907).
- 1988. — Aleksa Benigar, slovensko-hrvatski svećenik (* 1893).
- 1990. — Zdenko Strižić, hrvatski arhitekt (* 1902.).
- 2001. — Bekir Misirlić, bosanskohercegovački slikar i skulptor.
- 2003. — Henryk Machalica, poljski glumac (* 1930).
Blagdani uredi
Praznici i dani sećanja uredi
- Katoličanstvo - Dan Svih Svetih.
- Alžir - Praznik revolucije (narodni praznik).
- Antigva i Barbuda - Praznik Nezavisnosti (narodni praznik).
- Britanska Devičanska Ostrva - Dan slobode.
Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar