2002
godina
(Preusmjereno sa stranice 2002.)
2002. je bila redovna godina koja počinje u utorak prema gregorijanskom kalendaru.
Milenijum: | 3. milenijum |
---|---|
Vjekovi: | 20. vijek – 21. vijek – 22. vijek |
Decenija: | 1970-e 1980-e 1990-e – 2000-e – 2010-e 2020-e 2030-e |
Godine: | 1999 2000 2001 – 2002 – 2003 2004 2005 |
Gregorijanski | 2002. (MMII) |
Ab urbe condita | 2755. |
Islamski | 1422–1423. |
Iranski | 1380–1381. |
Hebrejski | 5762–5763. |
Bizantski | 7510–7511. |
Koptski | 1718–1719. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 2057–2058. |
• Shaka Samvat | 1924–1925. |
• Kali Yuga | 5103–5104. |
Kineski | |
• Kontinualno | 4638–4639. |
• 60 godina | Yang Voda Konj (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 12002. |
Podrobnije: Kalendarska era |
Ova godina bila je obilježena kao:
- Međunarodna godina ekološkog turizma i planina.
- Godina outbacka u Australiji.
- Nacionalna godina znanosti u Velikoj Britaniji.
- Godina svjesnosti autizma u Velikoj Britaniji.
Događaji
urediJanuar/Siječanj
uredi- 1. 1. - Uvođenje nove valute eura u papirnatim novčanicama i kovanicama u državama Austriji, Belgiji, Finskoj, Francuskoj, Grčkoj, Irskoj, Italiji, Luksemburgu, Nizozemskoj, Njemačkoj, Portugalu i Španjolskoj.
- 1. 1. - Stupio na snagu Ugovor o otvorenom nebu, međunarodni program osmatranja iz vazduha.
- 3. 1. - Savet Agencije za sanaciju i likvidaciju banaka predložio Narodnoj banci Jugoslavije da otvori stečaj nad Beogradskom bankom, Jugobankom, Investbankom i Beobankom; savezni ministar finansija Jovan Ranković 16. 1. dao ostavku zbog tog pitanja.
- 6/7. 1. - Na Božićnoj liturgiji se prvi put oglasila zvona Hrama Svetog Save.
- 7. 1. - Prilikom loženja božićnog badnjaka u gradskom parku u Beranama, u Crnoj Gori jake policijske snage sprečile su sukob između pristalica Srpske pravoslavne crkve i nepriznate Crnogorske pravoslavne crkve i uhapsile više lica.
- januar - Organizacija za odbranu od balističkih raketa je preimenovana u Agenciju za raketnu odbranu (Missile Defense Agency) - predsednik Bush je prošlog meseca obavestio Rusiju da se SAD povlače iz Ugovora ABM, o antiraketnoj odbrani, iz 1972.
- januar - Saudijci ruše osmansku tvrđavu Adžjad u Meki uprkos protestima iz Turske, a zatim i brdo Bulbul kako bi izgradili meganeboder Abradž al-Bait.
- 17. 1. - U Beogradu po poternici Interpola uhapšen Alija Delimustafić.
- 21. 1. - Nemački diplomata Mihail Štajner imenovan za šefa UNMIK-a.
- 22. 1. - BiH postala punopravni član Parlamentarne skupštine Saveta Evrope.
- 23. 1. - Skupština Srbije u načelu usvojila omnibus-zakon kojim je Vojvodini vraćeno preko 200 ovlašćenja iz 24 oblasti.
- 23. 1. - U Pakistanu otet Daniel Pearl, novinar Wall Street Journala koga otmičari optužuju da je agent CIA-e (ubijen 1. 2.).
- 27. 1. - Eksplozija u skladištu oružja u Lagosu, Nigerija, usled čijih posledica strada preko 1.000 ljudi.
- 29. 1. - Američki predsjednik George W. Bush u svojoj Poslanici o stanju nacije prvi put koristi izraz "Osovina zla" kako bi opisao Irak, Iran i Sjevernu Koreju.
- 31. 1. - Irska katolička crkva pristala je da plati odštetu od 110 miliona dolara ljudima koji su detinjstvo proveli u crkvenim sirotištima, gde su ih sveštena lica seksualno zlostavljala. Za sada je tužbe podnelo 3.500 ljudi koji su živeli u takvim crkvenim institucijama.
Februar/Veljača
uredi- 6. 2. - U Srpskih vladara, ispred srpske skupštine, postavljena "Čedina zebra".
- 8. - 24. 2. - Zimske Olimpijske igre u Salt Lake Cityju - Hrvatska 3 zlatne i 1 srebrna medalja (sve Janica Kostelić).
- 12. 2. - Početak suđenja Slobodanu Miloševiću u Hagu.
- 14. 2. - Prva hrvatska medalja na Zimskim olimpijskim igrama - zlato u skijaškoj kombinaciji za žene u Salt Lake Cityu - Janica Kostelić.
- 14. 2. - U Srbiji usvojen Zakon o lokalnoj samoupravi - šira ovlašćenja lokalnim organima i novi način izbora funkcionera.
- 15. 2. - Pogreb britanske princeze Margaret, tačno 50 godina od sahrane njenog oca Georga VI.; poslednje pojavljivanje kraljice majke.
- 15. 2. - Sretenje prvi put obeleženo kao Dan državnosti Srbije.
- 18. 2. - Emisija "Latinice" s temom "Treba li Hrvatskoj zakon o deustašizaciji" skinut zbog "neprofesionalnosti nekih priloga".
- 19. 2. - Počinje naučna misija 2001 Mars Odyssey.
- 20. 2. - Požar u vozu na liniji Kairo-Luksor, zvanično 383 poginulih.
- 23. 2. - Za vrijeme kampanje za predsjedničke izbore u Kolumbiji pripadnici ljevičarskog pokreta FARC otimaju kandidatkinju Ingrid Betancourt.
- 23.2. - Posetom Zlatiborskom okrugu počinje turneja Vlade "Srbija na dobrom putu".
- 27. 2. - U zapaljenom vozu u Gudžaratu poginulo 58 ljudi, uglavnom hindu hodočasnika - za ovo su okrivljeni muslimani, nakon čega dolazi do krvavih nemira u toj indijskoj državi.
- 27. 2. - Romi priznati kao nacionalna manjina u SRJ.
- 28. 2. - 1. 3. - Neuspela SFOR-ova akcija hapšenja Radovana Karadžića u Čelebićima.
- 28. 2. - Uveče bačene dve kašikare u hodnik zgrade u ul. Braće Jugovića u kojoj se nalazi sedište DSS.
Mart/Ožujak
uredi- 1. 3. - Rat u Afganistanu: Koalicija započela uspešnu Operaciju Anaconda protiv talibana.
- 4. 3. - Ibrahim Rugova je predsednik Kosova, a Bajram Redžepi premijer.
- 9. 3. - Druga Intifada: bombaš-samoubica ubio 11 ljudi u jerusalimskom Café Moment.
- 14. 3. - Potpisan Beogradski sporazum o preuređenju odnosa između Srbije i Crne Gore (osnova za Državnu zajednicu). Sporazum potpisali predsednik SRJ Vojislav Koštunica, visoki predstavnik EU Havijer Solana, potpredsednik savezne Vlade Miroljub Labus, premijer Srbije Zoran Đinđić i najviši crnogorski funkcioneri: Filip Vujanović i Milo Đukanović.
- 14/15. 3. - Potpredsednik srpske vlade Momčilo Perišić i prvi sekretar američke ambasade uhapšeni u motelu nadomak Beograda, u trenutku dok je prvi predavao izvesna dokumenta vojne prirode.
- 22. 3. - MMF odobrio SRJ kredit od 800 mil. dolara.
- 22. 3. - Afera "Dijamant": priveden generalni direktor Savo Knežević povodom sporne privatizacije.
- 24. 3. - Zemunski klan kidnapovao biznismena Miliju Babovića - pušten posle 40 dana i isplate 10,5 miliona evra[1].
- 24. 3. - 74. dodjela Oscara: A Beautiful Mind (najbolji film) i The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring po četiri nagrade od osam odn. 13 nominacija; najbolji strani film je bosanski "Ničija zemlja".
- 27. 3. - Masakr na Pashu: samoubica ubio trideset civila u Netanyi, Izrael odgovara dva dana kasnije operacijom Odbrambeni štit na Zapadnoj obali. Ovog meseca je u intifadi stradalo 135 Izraelaca, uglavnom civila.
April/Travanj
uredi- 1. 4. - Holandija postala prva zemlja na svijetu koja je legalizirala eutanaziju.
- 1. 4. - SFOR kod Bratunca uhapsio optuženika za ratne zločine Momira Nikolića.
- 1. 4. - Biro Vlade Republike Srpske za odnose s ICTY saopćio da niko od lica iz RS sa javnih optužnica tog suda više ne može dobiti garancije Vlade RS za odbranu sa slobode, jer je istekao jednomjesečni rok koji je Vlada odredila za dobrovoljnu predaju.
- 1. 4. - Vlada SR Jugoslavije jednoglasno podržala odluku Vlade Srbije da se u saradnji s ICTY direktno primjeni Statut tog suda.
- 1. 4. - Američki državni sekretar Kolin Pauel na neodređeno vrijeme odgodio odluku o deblokadi američke pomoći Srbiji i Crnoj Gori.
- 1. 4. - U Crnoj Gori prestao funkcionirati dvovalutni sistem, a euro postao jedino sredstvo plaćanja.
- 1. 4. - Kriza tajnih službi u Hrvatskoj: svu dokumentaciju Ureda za nacionalnu sigurnost dotadašnji direktor Tomislav Karamarko predao Hrvatskom državnom arhivu, uz objašnjenje da je nije imao nikom drugom predati.
- 1. 4. - Izrael odlučio u potpunosti izolirati palestinskog lidera Jasera Arafata, koga izraelska vojska drži pod opsadom u njegovom sjedištu u Ramalahu
- 1 - 15. 4. - Popis stanovništva u Srbiji: 7.498.001 stanovnika po novoj metodologiji (bez Kosova).
- 2. 4. - Načelnici općina s hrvatskom većinom u Hercegovačko-neretvanskom kantonu podnijele krivične prijave protiv kantonalnog ministra finansija Alije Tipure i pomoćnika direktora Trezora HNK Ahmeta Bebanića zbog zloupotrebe položaja.
- 2. 4. - Bivši premijer Kosova i bivši vioki funkcioner Demokratskog saveza Kosova (DSK) Bujar Bukoši osnovao Novu partiju Kosova (NPK).
- 2. 4. - Izraelski premijer Ariel Šaron izjavio da će dopustiti palestinskom lideru Jaseru Arafatu napuštanje njegovog štaba u Ramallahu jedino ako je "riječ o karti u jednom pravcu".
- 2. 4. - Izraelske snage započele opsadu Bazilike Rođenja Isusova u koju su se sklonili naoružani Palestinci (traje do 10. svibnja).
- 3. 4. - Tužilaštvo ICTY, zbog nedostatka dokaza, zatražilo povlačenje optužnice protiv bosanskog Srbina Nenada Banovića, kojeg je teretilo za zločine počinjene u logorima prijedorskog područja počinjene tokom 1992. godine.
- 3. 4. - Palestinski lider Jaser Arafat odbio ponudu izraelskog premijera Ariela Šarona da napusti palestinski teritorij u jednom pravcu.
- 4. 4. - Visoki predstavnik u BiH Wolfgang Petritsch donio odluku kojom se, u očekivanju provođenja reforme pravosudnog sistema, obustavljaju sva imenovanja sudija i tužilaca u BiH.
- 4. 4. - Javno preduzeće BH Pošta promoviralo markicu sa likom Davorina Popovića, umrlog pjevača sarajevske grupe "Indexi", koji je postao prvi muzičar u BiH čiji se lik našao na poštanskoj markici.
- 4. 4. - U Tuzli upriličeno svečano davanje imena košarkaša Mirze Delibašića dosadašnjoj Ulici Đure Đakovića u centru grada, u kojoj je Mirza rođen.
- 4. 4. - Haški tribunal (ICTY) dostavio Vladi Srbije optužnicu protiv deset lica iz RS koja su jugoslovensko državljanstvo dobila 1996. i 1997. godine.
- 6 - 7. 4. - Miroslav Ilić nastupa u Hrvatskoj (Koprivnica i Samobor).
- 10. 4. - Skupština SRJ usvojila Zakon o saradnji sa Haškim tribunalom.
- 11. 4. - Vlajko Stojiljković, bivši ministar srpske policije, optužen u Hagu za zločine na Kosovu 1999, izvršio samoubistvo ispred zgrade savezne Skupštine u Beogradu (umro dva dana kasnije).
- 11 - 14. 4. - Neuspešni puč protiv Ugo Čavesa.
- 16. 4. - Holandska vlada Wima Koka dala simboličnu ostavku nakon izveštaja o padu Srebrenice.
- 19. 4. - Crnogorski premijer Filip Vujanović podneo ostavku.
- 21. 4. - Održan prvi krug predsjedničkih izbora u Francuskoj na kojima se u drugi kvalificiraju dotadašnji predsjednik Jacques Chirac i Jean Marie le Pen, vođa ekstremno desnog Nacionalnog fronta.
- 24. 4. - BiH pristupa Savetu Evrope.
- 24. 4. - Jak zemljotres kod Gnjilana.
- 25. 4. - Mark Shuttleworth je drugi svemirski turista.
- 25. 4. - General Dragoljub Ojdanić stigao u Hag (dobrovoljna predaja).
- 26. 4. - Bivši učenik Gimnazije u njemačkom gradu Erfurtu počeo je pucati vatrenim oružjem na svoje bivše učitelje i ostale učenike ubivši 16 osoba prije negoli je počinio samoubojstvo.
Maj/Svibanj
uredi- 3. 5. - Predstavnici 36 od 44 zemlje Saveta Evrope, potpisali dokument o potpunoj zabrani smrtne kazne.
- 5. 5. - Jacques Chirac po drugi put izabran za predsjednika Francuske.
- 6. 5. - Ljevičarski aktivist u Nizozemskoj ubija antiimigrantskog političara Pima Fortuyna.
- 9. 5. - U ruskom gradu Kaspijsk eksplozija bombe tokom parade za Dan pobjede ubija 43, a ranjava najmanje 130 osoba.
- 11. 5. - Otvoren Most dr. Franja Tuđmana preko zaljeva Rijeka Dubrovačka.
- 15. 5. - Bivši predsednik RSK Milan Martić se predao Haškom tribunalu.
- 15. 5. - Jugoslovenski dinar konvertibilan za tekuća plaćanja sa inostranstvom.
- 17. 5. - Niški sporazum s namerom prevazilaženja pitanja odnosa SPC i nepriznate MPC.
- 20. 5. - Istočni Timor proglašen je nezavisnom državom.
- 24. 5. - Predsedništvo DOS odlučilo da zameni 50 najneredovnijih poslanika u srpskoj skupštini.
- 25. 5. - Pjesma Eurovizije u Talinu, Estonija: pobjedila Marie N iz Latvije, Vesna Pisarović iz Hrvatske 11. ("Everything I Want"), Maja Tatić iz BiH 13. ("Na jastuku za dvoje").
- 26. 5. - U Skupštini Srbije radikalska poslanica Nataša Jovanović polila vodom predsednicu Skupštine Natašu Mićić.
- 27. 5. - Paddy Ashdown je novi Visoki predstavnik u BiH, umesto Volfganga Petriča (do 2006) - jačanje centralnih institucija.
- 31. 5. do 30. lipnja - Svjetsko nogometno prvenstvo u Japanu i Južnoj Koreji. U finalu je reprezentacija Brazila pobijedila Njemačku rezultatom 2:0, a oba pogotka postigao je Ronaldo. Hrvatska ostala u grupnoj fazi.
Jun/Juni/Lipanj
uredi- 1 - 4. 6. - Britanska kraljica Elizabeta II slavi "Zlatni jubilej" - 50 godina vladavine.
- 6. 6. - Tzv. Istočnomediteranski događaj 2002, jaka eksplozija asteroida u atmosferi.
- 7. 6. - DSS u Srbiji predstavila Vladu u senci, predsednik Dragan Maršićanin.
- 8. 6. - U ženskom finalu Roland Garrosa Serena Williams pobjeđuje vlastitu sestru Venus Williams.
- 10. 6. - Na parkingu ispred beogradskog hotela „Jugoslavija“ ubijen general srpske policije Boško Buha.
- 11. 6. - Oduzeti mandati 21 poslanika DSS u srpskoj skupštini, zbog neredovnosti na zasedanjima.
- 14. 6. - U Beogradu počela s radom Happy TV.
- 15. 6. - Ceca pevala na Marakani.
- 18. 6. - Osnovan Dijalog za azijsku saradnju.
- 21. 6. - Bivši direktor RTS Dragoljub Milanović osuđen na 10 godina zatvora.
- 24. 6. - Koštunica smenio načelnika generalštaba VJ Nebojšu Pavkovića, koji zatim izjavljuje da je Vojsci Jugoslavije 4/5. juna 2001. ("Pijana junska noć") bilo naređeno da upadne u Biro za komunikacije Vlade Srbije. Aferu "Četvorožilni kabl" tokom leta ispituje Anketni odbor Skupštine Srbije.
- 29. 6. - Prvi Zagreb Gay Pride
- tijekom mjeseca: razotkriveni razni slučajevi seksualnog zlostavljanja u katoličkoj crkvi u SAD-u, Irskoj i Filipinima.
Jul/Juli/Srpanj
uredi- 1. 7. - Uspostavljen Međunarodni krivični sud ovlašten da proganja počinitelje genocida, zločina protiv čovječnosti, ratni zločina i agresije.
- 1. 7. - 72 osobe poginule su u sudaru rusko putničkog sa teretnim zrakoplovom iznad južne Njemačke.
- 2. 7. - Otvorena Moderna garaža (Bratislav Petković), prvi muzej automobila u Beogradu.
- 3. 7. - Steve Fossett obišao svet balonom za malo preko 13 dana.
- 5. 7. - Hrvatski premijer Ivica Račan dao ostavku, pošto HSLS, druga partija po veličini u koaliciji, ne podržava dogovor sa Slovenijom oko NE Krško.
- 8. 7. - U Beogradu predstavljena Karadžićeva knjiga pesama za decu "Ima čuda, nema čuda".
- 9. 7. - Organizacija afričkog jedinstva prestaje postojati, a zamjenjuje ju Afrička unija.
- 14. 7. - Na paradi za Dan Bastille na Jacquesa Chiraca pokušan bezuspješni atentat.
- 18. 7. - U Srbiji donet zakon po kojem je Resor Državne Bezbednosti transformisan u Bezbednosno-informativnu agenciju (BIA).
- 21. 7. - Američki telekomunikacioni džin WorldCom se prijavio za bankrot, najveći do tada (imovina kompanije je prevarom preuveličana za 11 milijardi dolara).
- 26. 7. - Savezni ustavni sud poništio odluku o oduzimanju 21 mandata DSS-u. Predsedništvo DOS zatim objavilo odluku o isključenju DSS iz te koalicije.
- 27. 7. - Sknilovska tragedija: Sudar dva ukrajinska aviona prilikom aeromitinga na lavovskom aerodromu izaziva smrt 85 osoba.
- 27. 7. - Dragan Čedić (32), u Leskovcu, pucajući iz automatske puške "kalašnjikov", ubio bivšu ženu i još šest osoba. Poslije zločina počinio samoubojstvo, a policija njegovo tijelo pronašla mjesec dana kasnije.
- 29. 7. - Nakon isključenja DSS iz DOS, Administrativni odbor Skupštine Srbije joj oduzeo 45 poslaničkih mesta.
- 30. 7. - Ivica Račan formirao novu vladu, sada bez HSLS.
Avgust/August/Kolovoz
uredi- 3. 8. - U Zemun Polju pucano na Ljubišu Buhu Čumeta, ubijen njegov telohranitelj.
- 10. 8. - Turkmenistan zakonom sve mjesece u godini preimeniju prema Ruhnami, knjizi predsjednika Saparmurata Nijazova.
- 11. 8. - KFOR i UNMIK uhapsili u Prištini Rustema Mustafu - Remija, bivšeg lidera OVK, pod optužbom za mučenja i ubistva - narednih dana protesti na Kosovu.
- 12. 8. - Slobodan Milošević iz Haga predlaže Šešelja za zajedničkog opozicionog patriotskog kandidata. SPS to odbija i kandiduje Batu Živojinovića.
- avgust - Stoletne poplave u centralnoj Evropi, pogođena i Hrvatska.
- 21. 8. - Hrvatska nogometna reprezentacija odigrala na Maksimiru svoju 100. službenu utakmicu. Sa Walesom je završilo 1:1.
- kolovoz - rujan - Zategnuto oko Piranskog zaliva (Savudrijske vale) između Slovenije i Hrvatske.
Septembar/Rujan
uredi- 2. 9. - Izdata novčanica od 5000 dinara - lik Slobodana Jovanovića, zelene nijanse (vredi 82€).
- 5. 9. - Auto-bombom ubijeno 30 ljudi u Afganistanu, istog dana neuspešan atentat na Hamida Karzaija.
- 5. 9. i kasnije - U "Nacionalu" i "Identitetu" se objavljuju navodna pisma Ljiljane Buhe u kojima ona optužuje svog supruga Ljubišu za kriminal i veze sa vladom Zorana Đinđića.
- 8. 9. - Završeno Svetsko prvenstvo u košarci 2002. u Indijanapolisu - SR Jugoslavija šampion, Dejan Bodiroga MVP finalnog meča, Predrag Stojaković u timu prvenstva (bek).
- 10. 9. - Švicarska postaje članicom Ujedinjenih naroda.
- 10. 9. - Na institutu za sudsku medicinu u Beogradu osnovana prva DNK laboratorija u SRJ.
- 13. 9. - Otvoren prvi golf teren u SR Jugoslaviji.
- septembar - Izdat singl Govedina "Beogradskog sindikata".
- 19. 9. - Započinje Prvi građanski rat u Obali Slonovače (pobuna severnjaka).
- 20. 9. - ICTY objavio optužnicu protiv Janka Bobetka (u vezi sa Medačkim džepom) - hrvatska vlada odbija njegovo izručenje, na osnovu njegovog lošeg zdravlja.
- 20. 9. - Karmadonsko klizište: u ruskoj Severnoj Osetiji poginulo 125 ljudi uključujući jednu filmsku ekipu.
- 22. 9. - Na njemačkim parlamentarnim izborima, suprotno očekivanjima, vladajuća socijaldemokratsko-zelena koalicija kancelara Gerharda Schrödera ostvaruje pobjedu i još jedan mandat.
- 26. 9. - Potonuće senegalskog feribota MV Le Joola, najmanje 1.863 stradalih.
- 27. 9. - Hrvatski sabor jednoglasno protiv optužnice za Janka Bobetka.
- 29. 9. - Prvi krug predsedničkih izbora u Srbiji, najviše glasova Vojislav Koštunica (DSS, predsednik SRJ) i Miroljub Labus (DOS, potpredsednik Savezne vlade i ministar za ekonomske odnose sa inostranstvom).
Oktobar/Listopad
uredi- 2. 10. - Biljana Plavšić izjavila da se oseća krivom po tački optužnice za zločin protiv čovečnosti, ostale tačke (uključujući genocid) povučene.
- 2. 10. - U okolici Washingtona započinju Beltwayski snajperski napadi (ukupno deset ubijenih).
- 5. 10. - Parlamentarni izbori u BiH: u Federaciji SDA 32,4%, SBiH 16,2%, u Republici Srpskoj SDS 33,7%, SNSD 23,4%. Ovo su prvi izbori koje su organizovale bh. vlasti.
- 7. 10. - od aktivnog igranja nogometa se na Maksimiru oprostio legendarni kapetan Vatrenih, Zvonimir Boban.
- 11. 10. - Senat SAD, uključujući većinu članova Demokratske stranke, donosi rezoluciju kojom je predsjednik George W. Bush ovlašten upotrijebiti vojnu silu protiv Iraka.
- 12. 10. - Bombaški napad na Baliju: 202 osobe su poginule, a više od 300 ih je ozlijeđeno u napadu na dva noćna kluba na Baliju.
- 13. 10. - U drugom krugu predsedničkih izbora, Koštunica pobedio Labusa ali pobeda ništavna zbog izlaznosti glasača manje od 50%.
- 20. 10. - Vanredni parlamentarni izbori u Crnoj Gori: "Demokratska lista za evropsku Crnu Goru-Milo Đukanović" osvojila apsolutnu većinu u parlamentu.
- 22. 10. - Vlada Srbije razrešila dužnosti gen. direktora firme Jugoimport SDPR, koja je sa "Orlom" iz Republike Srpske optužena od strane SAD da je kršila sankcije prema Iraku.
- 23. 10. - Talačka kriza u moskovskom kazalištu: čečenski teroristi uzimaju oko 800 talaca u kazalištu Dubrovka i traže povlačenje ruskih snaga iz Čečenije.
- 24. 10. - U Marylandu uhvaćeni beltwayski snajperi.
- 25. 10. - Paul Wellstone, popularni demokratski senator iz Minnesote, u avio-nesreći gine neposredno pred izbore za američki Senat.
- 26. 10. - U napadu ruskih specijalnih postrojbi na moskovsko kazalište u kojemu se odvijala talačka kriza stradala 129 civila i 41 čečenski terorista.
- 26. 10. - Lokalni izbori na Kosovu.
- 27. 10. - Luiz Inácio Lula da Silva postaje prvi ljevičar izabran za predsjednika Brazila (mandat od 1. januara).
- 27. 10. - U Beogradu počinju hapšenja pripadnika "Makine grupe", osumnjičene za ubistvo policijskog generala Buhe.
- 29. 10. - Nakon privođenja u policiju umro poznati srpski slikar Dragan Malešević Tapi.
Novembar/Studeni
uredi- 5. 11. - Na izborima za američki Kongres republikanci povećavaju nadzor nad Predstavničkim domom i ponovno osvajaju većinu u Senatu.
- 6. 11. - Ambasador Turske u BiH Ahmed Erozan otvorio u Tuzli Turski kulturni centar, prvi ovakve vrste u BiH.
- 7. 11. - Oko 20.000 stanovnika Gibraltara na referendumu odlučilo ostati u sastavu Velike Britanije, usprotivivši se pripajanju Španiji.
- 8. 11. - Kriza razoružanja Iraka: Rezolucija Saveta bezbednosti UN 1441, Sadamu Huseinu data "poslednja šansa za ispunjenje obaveze razoružanja" (prihvatio povratak inspektora).
- 11. 11. - Miroljub Labus, bivši predsednički kandidat, napustio DS.
- 14. 11. - U SRJ ukinut Dan republike (29. novembar).
- 15. 11. - Hu Jintao postaje novi generalni sekretar Komunističke partije Kine.
- 18. 11. - Inspektori za nuklearno oružje UN-a, predvođeni Hansom Blixom stigli u Irak.
- 18. 11. - Švajcarska deblokirala račun Milovana Bojića, bivšeg potpredsednika Vlade Srbije, jer nisu dostavljeni dokazi da se protiv njega vodi postupak.
- 19. 11. - Gensek UN Kofi Anan na turneji po ex-YU regionu.
- 19. 11. - Izlivanje nafte iz tankera Prestige na obali Galisije.
- 21. 11. - NATO je pozvao Bugarsku, Estoniju, Latviju, Litvu, Rumunjsku, Slovačku i Sloveniju da mu se pridruže.
- 22. 11. - U Nigeriji je ubijeno više od 100 ljudi u napadu ciljanom na kandidatkinje izbora za Miss svijeta.
- 25. 11. - Predsednik Crne Gore Milo Đukanović podneo ostavku, nakon što mu je juče poveren mandat za sastav vlade.
- 25. 11. - U SAD osnovan Departman domovinske sigurnosti.
- 27. 11. - Inspektori naoružanja stigli Iraku: UNMOVIC na čelu sa Hansom Blixom i IAEA na čelu sa Mohamedom ElBaradeiom.
- 28. 11. - 200-milioniti turista posjetio Ajfelov toranj.
- 30. 11. - Turska ukinula 15 godina dugo vanredno stanje na jugoistoku zemlje i time je završena era sukoba turskih snaga i kurdskih separatista, tokom kojih je poginulo oko 30.000 osoba.
- 30. 11. - U Podgorici uhapšen zamenik državnog tužioca Zoran Piperović, osumnjičen za posredovanje u prostituciji i trgovini ženama (afera "seks-trafiking", nakon ispovesti Moldavke S. C.)
Decembar/Prosinac
uredi- 1. 12. - Janez Drnovšek izabran za novog predsednika Slovenije (od 22. 12.).
- 4. 12. - Visoki predstavnik u BiH svedoči pred Haškim tribunalom protiv Radoslava Brđanina i Momira Talića.
- 5. 12. - U Beogradu otvoren novi tržni centar "Merkator" u prisustvu šefova diplomatije Gorana Svilanovića i Dimitrija Rupela.
- 6. 12. - Ustavna komisija usvojila Ustavnu povelju Državne zajednice Srbija i Crna Gora.
- 7. 12. - Irak inspektorima UN predao dokument o iračkom oružju za masovno uništenje kao i o vojnoj industriji, što je zahtijevano novembarskom rezolucijom Savjeta bezbjednosti.
- 8. 12. - Drugi pokušaj izbora predsednika Srbije: Koštunica i Vojislav Šešelj imaju najviše glasova, ali već u prvom krugu izlaznost manja od 50%. DSS se žali na "lažirane biračke spiskove".
- 15. 12. - Posmatrači UN okončali misiju na poluostrvu Prevlaka (započetu marta 1992), kontrola predata hrvatskim vlastima.
- 15. 12. - Nevladina organizacija G17 Plus transformisana u poliitičku stranku, predsednik Miroljub Labus.
- 15. 12. - Sazvano krovno tijelo hrv. manjine u Srbiji na elektorskoj skupštini, HNV. Slavi se kao nacionalni blagdan hrvatske manjine u Srbiji.
- 20. 12. - Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija usvojio rezoluciju o slanju Međunarodnih bezbednosnih snaga za pomoć Avganistanu pod komandom Velike Britanije, kao podršku privremenoj antitalibanskoj vladi.
- 20/21. 12. - Dignuta u vazduh oprema firme Difens Roud u Zemun Polju (vlasnik Ljubiša Buha).
- 22. 12. - Predsednički izbori u Crnoj Gori nisu uspeli zbog ispotpolovičnog odziva (Filip Vujanović bio ubedljivo prvi).
- 23. 12. - Pokrenuta Srpskohrvatska Wikipedija.
- 23. 12. - Potpisan ugovor o slobodnoj trgovini između SRJ i Hrvatske (Miroljub Labus i Ljubo Jurčić).
- 24. 12. - Pedesetak osoba sprečilo svečano bogosluženje Anglikanske crkve u Patrijaršiji SPC u Beogradu.
- 25. 12. - U Zemunu ubijen poštar, privremeno obustavljena dostava penzija na kućnu adresu.
- 27. 12. - Bombaš-samoubica u Groznom detonira kamion ispunjen eksplozivom i uništava sjedište pro-ruske čečenske vlade, 83 mrtvih.
- 29. 12. - Vlada Srbije saopštila da je od Telekoma Italije reotkupila udeo u Telekomu Srbija - 29% za 195 miliona eura.
- 30. 12. - Predsednica srpske skupštine Nataša Mićić postala v.d. predsednika republike, jer je Milutinoviću juče istekao mandat.
- decembar - Lothar Matthäus novi trener FK Partizana.
Rođenja
uredi- 23. 1. - Joško Gvardiol, nogometaš
- 15. 8. - Dominik Kuzmanović, rukometaš
- 30. 9. - Maddie Ziegler, plesačica, glumica, model
- 13. 11. - Emma Raducanu, teniserka
- 25. 11. - Pedri, španjolski fudbaler
Smrti
urediJanuar/Siječanj
uredi- 10. 1. - Vida Jocić, akademski vajar (* 1921)
- 12. 1. - Cyrus Vance, bivši državni sekretar SAD (* 1917.)
- 13. 1. - Antonije Isaković, srpski književnik. (* 1923.)
- 13. 1. - Gregorio Fuentes, kubanski brodski kapetan, inspiracija za roman „Starac i more“. (* 1897.)
- 15. 1. - Tomislav Kaloperović, srpski fudbaler (* 1932)
- 16. 1. - Branislav Ikonić, privrednik, predsednik RIV Srbije (* 1928)
- 16. 1. - Milutin Kukanjac, general JNA (* 1935)
- 17. 1. - France Križanič, slovenački matematičar. (* 1928.)
- 21. 1. - Peggy Lee, pjevačica (* 1920)
- 19. 1. - Dušan Ristić, političar i diplomata (* 1907)
- 28. 1. - Astrid Lindgren, švedska književnica (* 1907.)
- 31. 1. - Predrag Vranicki, filozof praxisovac (* 1922)
Februar/Veljača
uredi- 9. 2. - Princeza Margaret, grofica od Snowdona (* 1930)
- 10. 2. - Traudl Junge, Hitlerova sekretarica (* 1920)
- 11. 2. - Stojan D. Vujičić, književnik, istoričar književnosti i prevodilac (* 1933)
- 11. 2. - Barry Foster, glumac (* 1927)
- 15. 2. - Mihailo Švabić, društveno-politički radnik (* 1919)
- 17. 2. - Dragoljub Glintić, urednik Doma omladine i Nolita
- 20. 2. - Branko Stanković, fudbaler i trener (* 1921)
- 22. 2. - Chuck Jones, animator (* 1912)
- 22. 2. - Jonas Savimbi, angolanski vojnik i političar (* 1934)
- 26. 2. - Novo Vuković, književnik, profesor, akademik (* 1937)
Mart/Ožujak
uredi- 1. 3. - Milica Ribnikar-Bogunović, srpska vajarka (* 1931)
- 2. 3. - Ivo Latin, bivši predsjednik Predsjedništva SR Hrvatske (* 1929)
- 3. 3. - Anđela Bešlić, žrtva zločina (* 1985)
- 4. 3. - Velibor Vasović, fudbaler, trener, sportski radnik (* 1939)
- 6. 3. - Vera Božičković Popović, slikarka (* 1920)
- 9. 3. - Bora Spužić Kvaka, pevač (* 1934)
- 10. 3. - Vinko Kandija, rukometni trener i sportski radnik (* 1934)
- 11. 3. - Franjo Kuharić, hrvatski kardinal (* 1919.)
- 11. 3. - James Tobin, ekonomista nobelovac (* 1918)
- 12. 3. - Spiros Kiprijanu, bivši predsednik Kipra (* 1932)
- 14. 3. - Mijailo Kostić, novinar i urednik Sportske redakcije Radio Beograda (* 1959)
- 16. 3. - Danilo Bata Stojković, srpski glumac. (* 1934.)
- 16. 3. - Jovan Deretić, istoričar književnosti. (* 1934.)
- 20. 3. - Ibn al-Hatab, saudijski gerilac u Čečeniji (* 1969)
- 27. 3. - Milton Berle, glumac (* 1908)
- 27. 3. - Dudley Moore, glumac, kompozitor (* 1935)
- 27. 3. - Billy Wilder, reditelj, scenarista (* 1906)
- 30. 3. - Kraljica majka Elizabeth (* 1900)
April/Travanj
uredi- 1. 4. - Veljko Atanacković, hrvatski pedagog (* 1920)
- 1. 4. - Božidar S. Marković, prevodilac, prog. Pravnog fakulteta u Bg. (* 1903)
- 4. 4. - Milutin Garašanin (arheolog) (* 1920.)
- 4. 4. - Miodrag Ž. Pavlović, jedan od osnivača Muzičke omladine Srbije (* 1932)
- 4. 4. - Uroš Komlenović, novinar nedeljnika "Vreme" (* 1964)
- 11. 4. - Branko Bauer, hrvatski redatelj (* 1921)
- 11. 4. - Miodrag Kovač, kardiohirurg, savezni ministar za zdravstvo (* 1948)
- 11. 4. - Biljana Lukić, prevodilac (* 1948)
- 11. 4. - Jovan Živanović Joca, filmski reditelj, scenarista, scenograf (* 1924)
- 13. 4. - Vlajko Stojiljković, bivši ministar unutarnjih poslova Srbije i Haaški optuženik (* 1937.)
- 16. 4. - Robert Urich, glumac (* 1946)
- 18. 4. - Thor Heyerdahl, norveški pomorski istraživač (* 1914.)
- 20. 4. - Danilo Krstić, episkop budimski (* 1927)
- 22. 4. - Soja Jovanović, prva srpska režiserka. (*1922.)
- 22. 4. - Linda Lovelace, američka porno-glumica (* 1949.)
- 28. 4. - Dušan Plenča, istoričar i publicista (* 1925)
- 28. 4. - Aleksandar Lebed, ruski general i političar (* 1950)
Maj/Svibanj
uredi- 2. 5. - Izet Sarajlić, bosanskohercegovački književnik (* 1930)
- 5. 5. - Hugo Banzer, bivši predsednik Bolivije (* 1926)
- 6. 5. - Pim Fortuyn, holandski političar (* 1948)
- 11. 5. - Joseph Bonanno, gangster (* 1905)
- 13. 5. - Valerij Lobanovski, ukrajinski nogometni trener (* 1939)
- 20. 5. - Stephen Jay Gould, američki paleontolog, evolucionarni biolog i povjesničar znanosti (* 1941.)
- 22. 5. - Aleksandar Đokić, arhitekta (* 1936)
- 23. 5. - Emir Dragulj, akademski slikar, grafičar (* 1939)
- 25. 5. - Zoran Ratković, glumac i reditelj (* 1937)
- 25. 5. - Zoran Janković, vaterpolista (* 1940)
- 30. 5. - Berislav Kosier, književnik (*1930)
- maj - Dragiša Živković, srpski književnik. (*1914.)
Jun/Lipanj
uredi- 5. 6. - Dee Dee Ramone, rok muzičar (* 1951)
- 9. 6. - Dragoljub-Dragan Toković, pevač i kompozitor (* 1932)
- 10. 6. - Boško Buha, general-major MUP Srbije (* 1959)
- 10. 6. - John Gotti, gangster (* 1940)
- 20. 6. - Jovan Hristić, književnik (* 1933)
- 23. 6. - Milorad Ivković, graditelj HE Đerdap 1
Jul/Srpanj
uredi- 1. 7. - Stevan Šalajić, glumac (* 1929)
- 3. 7. - Cane Firaunović, glumac (* 1925)
- 4. 7. - Aleksandar Karakušević - Klas, karikaturista (* 1928)
- 9. 7. - Rod Steiger, glumac (* 1925)
- 11. 7. - Brana Jovanović, arhitekta, ilustrator, urednik Politike... (* 1933)
- 23. 7. - Đorđe Lobačev (Jurij Pavlovič), strip-crtač (* 1909)
Avgust/Kolovoz
uredi- 9. 8. - Miroslava Mira Čohadžić, akademski slikar i kostimograf (* 1930)
- 14. 8. - Radojka Živković, harmonikašica i kompozitor (* 1923)
- 16. 8. - Abu Nidal, palestinski militant (* 1937)
- 25. 8. - Branko Popović, profesor ETF u Bg., akademik (* 1934)
Septembar/Rujan
uredi- 3. 9. - Irena Kolesar, hrvatska glumica (* 1925)
- 10. 9. - Žarana Papić, sociologinja-antropologinja (* 1949)
- 18. 9. - Margita Stefanović Magi, dipl. arhitekta, klavijaturistkinja grupe Ekatarina Velika. (*1959.)
- 26. 9. - Branislav Petrović, književnik i novinar (* 1937)
- 27. 9. - Sredoje Šljukić Šljuka, kriminalac (* 1972)
- 30. 9. - Zagorka Šelmić, istoričarka umetnosti (* 1944)
Oktobar/Listopad
uredi- 1. 10. - Vanja Timer, hrvatska pjevačica (* 1914.)
- 1. 10. - Silvije Bombardelli, dirigent, skladatelj i kazališni djelatnik (* 1916)
- 1. 10. - Stevan Luketić, kipar (* 1925)
- 5. 10. - Mia Čorak Slavenska, prva hrvatska primabalerina (* 1916)
- 8. 10. - Milenko Maričić, pozorišni i TV reditelj (* 1928)
- 9. 10. - Sava Mrmak, TV reditelj i profesor (* 1929)
- 9. 10. - Aileen Wuornos, serijska ubica (* 1956)
- 17. 10. - Zekerijah Đezić, bosanskohercegovavčki interpretator sevdalinke, radiospiker i voditelj (* 1937)
- 18. 10. - Aleksandar Prlja, novinar i diplomata (* 1935)
- 22. 10. - Ilija Đukić, bivši ministar inostranih dela SRJ (* 1930)
- 23. 10. - Richard Helms, bivši direktor CIA (* 1913)
- 24. 10. - Harry Hay, američki gej aktivista (* 1912)
- 26. 10. - Nikola Čobeljić, srpski ekonomista i akademik (* 1912)
- 27. 10. - Jansana Petrović, novinarka i urednik TV Beograd (* 1952)
- 29. 10. - Dragan Malešević Tapi, srpski slikar (* 1949)
- 30. 10. - Rudolf Brucci, hrvatski skladatelj i vojvođansko/srpski akademik (* 1917.)
- 30. 10. - Jam Master Jay, reper i DJ (* 1965)
- 31. 10. - Jovan Šćekić, novinar i urednik TV Beograd (* 1916)
- 31. 10. - Jakov Sirotković, bivši predsjednik RIV SR Hrvatske (* 1922)
Novembar/Studeni
uredi- 5. 11. - Petar Slovenski, glumac, radio voditelj (* 1924)
- 15. 11. - Myra Hindley, ubica (* 1942)
- 18. 11. - James Coburn, američki glumac (* 1928.)
- 21. 11. - Nikola Pantić, srpski geolog. (* 1927.)
- 25. 11. - Hašim Kučuk Hoki, pevač (* 1946)
- 26. 11. - Nenad Batočanin, funkcioner policije SRJ (ubijen) (* 1964)
Decembar/Prosinac
uredi- 2. 12. - Slavko-Alojzij Podkubovšek, bosanskohercegovački sportista i univerzitetski profesor
- 2. 12. - Bonka Davičo, spiker Radio Beograda (* 1920)
- 2. 12. - Vjenceslav Richter, arhitekt (* 1917)
- 5. 12. - Ne Win, burmanski političar (* 1910)
- 6. 12. - Miloje Šarić, profesor PMF u N.S., akademik (* 1925)
- 10. 12. - Augustin Papić, političar, diplomata, gen. direktor NBJ (* 1917)
- 15. 12. - Dragan Vitomirović, gl. i odg. urednik "Timočke krimi revije" (* 1937)
- 22. 12. - Joe Strummer, britanski muzičar, pjevač The Clasha (* 1952)
- 27. 12. - Mitar Maksimović zvani Vojvoda Manda, srpski ratnik, predsednik SO Ugljevik (* 1963)
Kroz godinu
uredi- Bogdan Mamula, general JNA, narodni heroj (* 1918)
Nobelove nagrade
uredi- Fizika: Raymond Davis Jr., Masatoshi Koshiba i Riccardo Giacconi (pionirski doprinosi astrofizici, Davis i Koshiba naročito za otkriće kosmičkih neutrina, a Giacconi za doprinos otkriću kosmičkih rentgenskih zraka).
- Kemija: razvoj metoda za identifikaciju i strukturnu analizu bioloških makromolekula i to John B. Fenn, Koichi Tanaka (razvoj metoda jonizacije mekom desorpcijom za masenospektrometrijske analize bioloških makromolekula) i Kurt Wüthrich (razvoj spektroskopije nuklearnom magnetnom rezonancom za određivanje trodimenzionalne strukture bioloških makromolekula u rastvoru)
- Fiziologija i medicina: Sydney Brenner, H. Robert Horvitz i John E. Sulston (otkrića u vezi genetske regulacije razvoja organa i programirane smrti ćelije)
- Književnost: Imre Kertész (za pisanje koje podržava krhko iskustvo pojedinca nasuprot varvarske samovolje istorije)
- Mir: Jimmy Carter (decenije neumornog napora da pronađe miroljubiva rešenja za međunarodne konflikte, da unapredi demokratiju i ljudska prava i promoviše ekonomski i socijalni razvoj)
- Ekonomija: Daniel Kahneman (jer ima integrisane uvide iz psihološkog istraživanja u ekonomsku nauku, naročito u vezi ljudskog prosuđivanja i donošenja odluka u neizvesnosti) i Vernon L. Smith (jer je ustanovio laboratorijske eksperimente kao oruđe u empirijskoj ekonomskoj analizi, naročito u proučavanju alternativnih tržišnih mehanizama)
Reference
uredi- ↑ Otmice zemunskog klana (6): Legija u dve uloge, novosti.rs (07. mart 2013)
Spoljne veze
uredi- Hronologija 2002, Ebart medijski arhiv