1907
godina
(Preusmjereno sa stranice 1907.)
< |
19. vijek |
20. vijek
| 21. vijek
| >
< |
1870-e |
1880-e |
1890-e |
1900-e
| 1910-e
| 1920-e
| 1930-e
| >
<< |
< |
1903. |
1904. |
1905. |
1906. |
1907.
| 1908.
| 1909.
| 1910.
| 1911.
| >
| >>
Godina 1907 (MCMVII) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom, odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po 13 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju kalendare).
Gregorijanski | 1907. (MCMVII) |
Ab urbe condita | 2660. |
Islamski | 1324–1325. |
Iranski | 1285–1286. |
Hebrejski | 5667–5668. |
Bizantski | 7415–7416. |
Koptski | 1623–1624. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 1962–1963. |
• Shaka Samvat | 1829–1830. |
• Kali Yuga | 5008–5009. |
Kineski | |
• Kontinualno | 4543–4544. |
• 60 godina | Yin Vatra Koza (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 11907. |
Podrobnije: Kalendarska era |
1907: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 Rođenja • Smrti |
Događaji
urediJanuar/Siječanj
uredi- 3. 1. - Muhamed Ali-šah Kadžar je novi šah Persije (do 1909), vodi politiku protiv novog ustava i Medžlisa.
- 3. 1. - U Sofiji otvorena zgrada Narodnog kazališta. Studenti su vrijeđali kneza Ferdinanda pa je univerzitet zatvoren na šest mjeseci.
- 6. 1. - U Rimu otvoreno prvo školsko odeljenje po metodi Montessori.
- 6. 1. - Papina enciklika Une fois encore: ponovo se osuđuje separacija države i crkve u Francuskoj.
- 7 - 8. 1. - Štrajk i neredi tekstilnih radnika u Río Blanco, Meksiko, u intervenciji vojske stradalo najmanje 50 ljudi.
- 14. 1. - Zemljotres pogodio Kingston na Jamajci, do 1000 mrtvih.
- januar - I Srbi i muslimani se bune u Sandžaku povodom razrezivanja poreza.
- januar, polovinom - Carinski rat: srpska predstavka Beču - traže se ravnopravni trgovački pregovori.
- 25. 1. - Izbori za Rajhstag u Nemačkoj: SPD sa 29% glasova dobija 43 mandata, a Partija Centra sa 19,4% dobija 105 mandata (izborni zakon favorizuje ruralne okruge).
- 27. 1. (14. 1. po j.k.) - Crnogorski predsjednik vlade Marko Radulović podnio ostavku zbog knjaževih smetnji, četiri dana kasnije dolazi Andrija Radović.
- 29. 1. - Lee De Forest patentirao triodu.
Februar/Veljača
uredi- 5. 2. - Tajni memorandumi von Aehrenthala, ministra inostranih poslova Austrougarske: anektirati Bosnu i Hercegovinu, formirati hrvatsko-srpsku grupu zemalja sa centrom u Zagrebu, pod okriljem Krune svetog Ištvana, čime bi se oslabila Ugarska i Srbija uvukla u habsburšku orbitu[1].
- 7. 2. - "Blatnjavi marš" u Londonu je prvi veliki događaj u organizaciji Nacionalnog saveza društava ženskog prava glasa.
- 8. 2. - SAD preuzimaju finansijsku kontrolu nad Dominikanskom Republikom zbog njenih velikih dugova.
- 11. 2. - Parobrod Larchmont se sudario s drugim brodom kod Rhode Islanda, stradalo 140 ljudi.
- 15. 2. - Zakon o narodnijem školama u Crnoj Gori (na snazi od 1/14. marta).
- februar - Osnovan Royal Dutch Shell.
- 15. 2. - "Džentlmenski", neformalni, sporazum između SAD i Japana: SAD neće uvoditi ograničenja na doseljavanje iz Japana, a Japan neće dozvoliti iseljavanje u SAD.
- 21. 2. (8. 2. po j.k.) - Seljačka buna u Rumuniji: počinje u severnoj Moldaviji, da bi se proširila i na ostatak zemlje. U gušenju do aprila poginule hiljade seljaka.
- 21. 2. - Britanski feribot SS Berlin potonuo blizu Roterdama, 128 stradalih.
- 22. 2. - Austrijski brod Imperatrix se nasukao na Kreti, 40 mrtvih.
Mart/Ožujak
uredi- 5. 3. - Otvorena druga Državna duma Ruske imperije, sada su prisutni i boljševici, menjševici i eseri - raspuštena u junu.
- 11. 3. - Početak revolta vinara u francuskom Langdoku.
- 11. 3. - Ubijen bugarski premijer Dimitar Petkov.
- 14. 3. (1. 3. po j.k.) - Štrajk radnika Fabrike šećera na beogradskoj Čukarici okončan uvođenjem novih radnika; u sukobu sa žandarmerijom ubijena četiri štrajkača[2].
- mart - Ratifikovan trgovinski ugovor Srbije i Crne Gore.
- mart - Studentski štrajk na portugalskom univerzitetu Coimbra.
- 16. 3. - Održani izbori za Finski parlament, prvi u Evropi sa univerzalnim pravom glasa, uključujući i žene, kojih je izabrano 19.
- 16. 3. - Porinut prvi bojni krstaš, britanski HMS Indomitable iz klase Invincible - narednih meseci još dva, u službi od 1908.
- 17. i 23. 3. - Bitka kod Namasigüea, nikaragvanske snage porazile honduraske i salvadorske, 27-og ulaze u glavni grad Hondurasa. Nikaragvanski predsednik José Santos Zelaya ima ambicije da ujedini Centralnu Ameriku.
- 19. 3. - Francuski doktor Emile Mauchamp pretučen na smrt u marokanskom gradu Marakešu, na šta Francuska odgovara deset dana kasnije zauzimanjem grada Oujda.
- 22. 3. - U Transvalu donesen izmenjeni akt o registraciji Azijata ("Crni zakon"), što izaziva proteste - Mohandas Gandi pokreće 29-og kampanju nenasilnog otpora (→ satyagraha).
- 23. 3. - Sijam daje Francuzima pokrajine Battambang, Siem Reap i Sisophon, tj. zapadnu Kambodžu, a Francuzi mu vraćaju delove provincija Loei na severu i Trat na jugu. Inače, kralj Chulalongkorn je ove godine na putovanju u Evropi.
- 25. 3. - Vlada Dimitrie Sturdze u Rumunjskoj, ministar rata gen. Alexandru Averescu - prvi zadatak je gušenje seljačke bune.
- ca. 28. 3. - Velika erupcija vulkana Ksudač na Kamčatki, razneti pepeo izaziva hladnoću u Severnoj Americi.
April/Travanj
uredi- 14. 4. - U Tripoliju osnovana filijala italijanske Banco di Roma, od 1911. Banka Umma.
- 15. 4. - U Crnoj Gori i Radović dao ostavku zbog opstrukcije knjaževih poslanika, dva dana kasnije postavljen dr Lazar Tomanović (do 1912).
- april - Knjaževe pristalice prvi put ruše štampariju nikšićke "Narodne misli".
- april - Srbija: zbog opstrukcije samostalnih radikala nemoguće donošenje budžeta - Pašić će žrtvovati ministra unutrašnjih poslova Stojana Protića.
- 17. 4. - U Engleskoj počinje gradnja drednota Minas Geraes za brazilsku mornaricu, što vodi Južnoameričkoj trci u drednotima.
- 27. 4. - U Nemačkoj izbija Harden–Eulenburgova afera o homoseksualcima u okruženju cara Vilhelma.
- 28. 4. - Američki marinci se iskrcavaju u Honduras, štite posao sa bananama i suprotstavljaju nikaragvanskom napredovanju.
- april, krajem - Izveštava se o 5.000 mrtvih od gladi dnevno u Kini[3].
Maj/Svibanj
uredi- 2. 5. - Portugalski premijer João Franco zavodi diktatorsku vlast do sledećeg januara - raste republikanska agitacija.
- 11. 5. - Sastanak srpskih lidera u Sarajevu - rezolucija traži formiranje srpske političke organizacije, ustavne slobode i autonomiju BiH bez promene suvereniteta.
- 13. 5. - 1. 6. - Peti kongres Ruske SDRP se tajno održava u Londonu; nakon burnih debati, boljševici dobijaju većinu za revolucionarni pravac; "aproprijacije" (pljačke) radi finansiranja partija su osuđene.
- 14. 5. - Izbori za Carevinsko vijeće Cislajtanije, prvi sa univerzalnim muškim pravom glasa, najjači Kršćanska socijalna stranka i Socijaldemokrati.
- svibanj - Željezničarska pragmatika: predlaže se ozakonjenje mađarskog jezika na željeznicama u Hrvatskoj-Slavoniji, protivno Nagodbi - Hrvatsko-srpska koalicija započinje opstrukciju zajedničkog sabora.
- maj - "Srpska omladina iz Crne Gore" - novi proglas iz Beograda protiv knjaza Nikole - ovaj to shvata kao poziv na revoluciju, dolazi do progona Narodne stranke.
- maj-jun? - U Londonu se održava Izložba balkanskih država, učestvuju Srbija, Bugarska i Crna Gora.
Jun/Juni/Lipanj
uredi- 1. 6. - Muslimanski memorandum i pregovori sa Zemaljskom vladom BiH tokom juna i jula.
- 2. 6. - Mađarizacija: Apponyijev zakon bi uveo zakletvu vjernosti za školske nastavnike, mogli bi biti otpušteni ako im đaci ne bi znali madžarski jezik, narodnostima se oduzima pravo na privatne škole[4][5].
- 6. 6. - U Nemačkoj predstavljen detergent Persil.
- 9. 6. (27. 5. po j.k.) - Ostavka Pašićeve vlade, sutradan formira novu bez Stojana Protića.
- 9. 6. - Vrhunac revolta vinara na jugu Francuske, u Montpellieru se okupilo najmanje 600.000 ljudi.
- jun - Poseta knjaza Nikole Beču.
- 10. 6. - Na tržište izašao Autochrome Lumière, glavni proces kolor fotografije do polovine 1930-tih.
- 10. 6. - Potpisan Francusko-japanski ugovor o sferama uticaja u Kini.
- 10. 6. - Krenula auto-trka Peking-Pariz - Scipione Borghese stiže 10. avgusta.
- c. 13. 6. (Spasovdan) - Borba za Makedoniju: Bitka kod Drenova u Makedoniji, srpske čete porazile bugarske (ovekovečeno u pesmi "Sprem'te se sprem'te četnici").
- 15. 6. - Počinje druga haška mirovna konvencija, okuplja 44 države (uključujući Srbiju) - usvojeno 13 konvencija i deklaracija.
- 16. 6. (3. 6. po j.k.) - Trećejunski prevrat, nazvan i Stolipinov: raspuštena ruska Državna duma, uvodi se novi izborni zakon koji daje prednost imućnim klasama.
- 20. 6. - Prikazan L'Enfant prodigue, prvi dugometražni film u Evropi, zapravo snimljena predstava.
- 26. 6. - Aleksandar Rakodczay novi hrvatski ban, nakon što je Teodor Pejačević odstupio zbog Željezničarske pragmatike.
- 26. 6. - Tifliska pljačka banke ili "Aproprijacija na Jerevanskom trgu": boljševici u Tbilisiju opljačkali kola koja su prevozila novac u banku, u napadu poginulo 40 ljudi.
- 28. 6. - U Banjaluci izašao prvi broj književnog časopisa "Otadžbina".
Jul/Juli/Srpanj
uredi- 1. 7. - Prikazan Mélièsov film Le Tunnel sous la Manche ou le Cauchemar franco-anglais.
- 4. 7. - Papska bula Lamentabili Sane Exitu osuđuje modernističke stavove u crkvi.
- 6. 7. - U Dublinskom zamku otkrivena krađa Irskih krunskih dragulja (znamenja Ordena svetog Patrika) - nikada nisu pronađeni.
- 9. 7. - U Crnoj Gori raspuštena skupština koja se nije okupljala od aprila; novoizabrana se sastala 21. 11.
- jul - Nastavljeni srpsko-austrougarski pregovori - traju do sledeće godine, a u međuvremenu Srbija je prekinula austrougarski trgovački monopol.
- jul - Čikaški Essanay Studios snimio prvi film, takođe i prvenac Bena Turpina.
- 14. 7. - Četa vojvode Dušana je stradala kod Pasjana blizu Gnjilana, na putu prema Makedoniji. Nakon ovoga dolazi do sloma albansko-srpskih besa u gnjilanskom kraju, koje su dogovorene prošle godine - dolazi do odmazdi nad srpskim stanovništvom.[6]
- 18. 7. - Lee De Forest odradio prvu emisiju svojim "radiotelefonom" između broda na jezeru Erie i kopna.
- 20. 7. - Sunjong postaje drugi i poslednji car Koreje (do 1910) - njegov otac Gojong je prinuđen na abdikaciju nakon što je tajno poslao predstavnike na Hašku konferenciju, ne bi li se osamostalio od japanskog protektorata.
- 24. 7. - Japansko-korejski ugovor: unutrašnja uprava Koreje stavljena pod japansku kontrolu.
- 30. 7. (17. 7. po j.k.) - Umro patrijarh srpski Georgije Branković; sledeće godine ga nasleđuje Lukijan Bogdanović.
- 30. 7. - Rusija i Japan sklopili Sporazum o opštim političkim pitanjima, tajni deo deli Mandžuriju na sfere uticaja.
- ljeto - Pablo Picasso naslikao "Gospođice iz Avignona" (→ protokubizam).
Avgust/August/Kolovoz
uredi- 1. 8. - Zemljotres kod Stoca u BiH (M 5.7, Int. VIII).
- 1 - 9. 8. - Mladi izviđači: Robert Baden Powell drži eksperimentalni kamp na ostrvu Brownsea.
- 2. 8. - Haldaneove reforme britanske vojske: u Ujedinjenom Kraljevstvu osnovane Teritorijalne snage i Specijalna rezerva redovne armije.
- 5. 8. - Francuski brodovi bombarduju Kazablanku iz odmazde za ubistvo nekoliko Evropljana (→ Francusko osvajanje Maroka).
- 11. 8. - Nimrodova ekspedicija Ernesta Shackletona krenula prema Antarktiku.
- 14. - 21. 8. - Osmi cionistički kongres u Hagu: osnovano odeljenje za praćenje napretka naseljavanja u Palestini, prihvaćen hebrejski kao zvanični jezik.
- 17. 8. - Srpska narodna radikalna stranka na sednici u Zagrebu istupila iz Hrvatsko-srpske koalicije (loši odnosi sa Srpskom samostalnom narodnom strankom).
- 17. 8. - Abdulhafid se proglasio za sultana u Marakešu, protiv svog brata Abdulaziza, kojeg napada zbog ustupaka strancima (sultan Maroka 1908-12).
- 18 - 24. 8. - Međunarodni socijalistički kongres u Štutgartu, paralelno se održava prva Međunarodna socijalistička konferencija žena sa Clarom Zetkin i prva međunarodna konferencija socijalističkih omladinskih organizacija.
- 24 - 31. 8. - Međunarodni anarhistički kongres u Amsterdamu, debata o karakteru i ulozi sindikata.
- 27. 8. - Bitka kod Mufiloa: Portugalci porazili Ovamboe na jugu Angole.
- 29. 8. - Srušio se Quebečki most u gradnji, poginulo 75 radnika (još jedno rušenje 1916, završen 1919).
- 31. 8. - Grof Aleksandar Izvoljski i Sir Artur Nikolson potpisali u Sankt Petersburgu Anglo-rusku antantu - tri zone uticaja u Persiji, Afganistan u britanskoj sferi, Tibet neutralan; pošto već postoje ugovori Francuske sa Rusijom i Britanijom ovo označava nastanak Antante.
Septembar/Rujan
uredi- 3. 9. - Francuzi smenili vijetnamskog cara Thành Tháia, postavljaju njegovog malog sina Duy Tâna (do 1916).
- 7. 9. - RMS Lusitania kreće na prvo putovanje.
- 8. 9. - Papina enciklika Pascendi Dominici gregis osuđuje Modernizam u Katoličkoj crkvi.
- 7 - 9. 9. - Antiorijentalni neredi u Vancouveru, u ovo vreme slična kretanja se događaju i drugde na Zapadnoj obali SAD i Kanade.
- 9. 9. (27. 8. po j.k.) - Kralj Petar I Karađorđević postavio kamen temeljac za zgradu Skupštine[7] (projekat naručen 1901, biće završena 1936).
- septembar - U Cirihu otvorena prva narodna opservatorija u Evropi.
- septembar - Knjaževe pristalice opet ruše štampariju nikšićke "Narodne misli" - list je ugašen.
- 26. 9. - Novi Zeland i Newfoundland postaju dominioni (do 1947. odn. '49).
- septembar, krajem - Suočena sa progonima (npr. rušenje štamparije "Narodne misli"), crnogorska Narodna stranka odlučila da ne izlazi na izbore, što znači i njen kraj.
- 24. 9. - Zakon o zabrani tohunge, tradicionalnog maorskog lečenja na Novom Zelandu (povučen 1962), usmeren protiv proroka i iscelitelja Rue.
- 29. 9. (16. 9. po j.k.) - U beogradskoj Glavnoj policiji ubijeni Milan i Maksim Novaković. Milan je bio jedan od vođa antizavereničkog pokreta.
Oktobar/Listopad
uredi- 12. 10. - Karl Liebknecht osuđen na 18 meseci zatvora zbog svog spisa "Militarizam i antimilitarizam".
- 13. 10. (30. 9. po j.k.) - Zbor univerzitetske omladine u Beogradu povodom ubistva braće Novaković.
- oktobar - Na Cetinju uhvaćeni studenti izbeglice s bombama - Bombaška afera pogoršava crnogorsko-srbijanske odnose do aneksije BiH sledeće godine.
- 17. 10. - Guglielmo Marconi započinje redovnu radio-telegrafsku službu preko Atlantskog okeana (Irska - Nova Scotia).
- 21. 10. - U Nemačkoj otkriven prvi fosil Homo heidelbergensis-a.
- 21. 10. - Karataški zemljotres sa klizištem u dan. Tadžikistanu, 12.000 mrtvih.
- 27. 10. - Černovska tragedija u današnjoj Slovačkoj: žandarmi ubili 15 ljudi na osvećenju crkve.
- 31. 10. - U BiH osnovana Srpska narodna organizacija ujedinjenjem tri grupe - borci za autonomiju (Gligorije Jeftanović, Vojislav Šola, Milan Srškić, oko list "Srpska riječ" od 1905), inteligencija sa centrom u Mostaru (Risto Radulović, Vasilj Grđić, list "Narod" od 1907) i grupa iz Bosanske krajine (Petar Kočić, list Otadžbina).
- oktobar - Panika 1907.: finansijska kriza u SAD, tokom koje je Dow Jones izgubio polovinu vrednosti.
Novembar/Studeni
uredi- 4. 11. - U kongoanskoj provinciji Kasai pronađeni dijamanti.
- 13. 11. - Francuz Paul Cornu pokrenuo rudimentarni helikopter.
- 16. 11. - Oklahoma postaje 46. država SAD, nakon što su spojene Teritorija Oklahoma i Indijanska Teritorija (u ovoj drugoj su želeli Državu Sequoyah).
- 16. 11. - Najveći i najbrži putnički brod RMS Mauretania (do 1911) kreće na prvo putovanje.
- novembar - Treća ruska Duma: dominiraju plemići, zemljoposednici i biznismeni, traje pun mandat do 1912.
- 27. 11. - Južnoafrička britanska kolonija Orange River dobija samoupravu (od 1910. deo Južnoafričke Unije).
- 28. 11. - Knjaz Nikola otvara skupštinu, saopštava o otkriću bombi.
- 29. 11. - Pučko otvoreno učilište: tri zagrebačka fakulteta, Filozofski, Pravni i Bogoslovni, donijela odluku o održavanju predavanja otvorenih za javnost (počinje 1912.).
Decembar/Prosinac
uredi- 1. 12. - Prva sednica zajedničkih ministara Austro-Ugarske Monarhije o aneksiji BiH: treba je ostvariti "kad je prilike zatraže i dopuste"[8].
- 6. 12. - Eksplozija u rudniku kod Monongah, West Virginia - zvanično 362 poginula rudara.
- 7. 12. - Petar Kočić i njegov saradnik Kondić osuđeni u Banjaluci na po osam meseci zatvora.
- 7. 12. - Početak djelovanja Hrvatskog narodnog kazališta u Osijeku.
- 8. 12. - Gustaf V je novi švedski kralj (do 1950).
- 12. 12. - Na otvaranju Hrvatskog sabora, Hrvatsko-srpska koalicija zatražila da se ban Rakodczay, koji je bez prigovora prihvatio Željezničarsku pragmatiku, stavi pod optužbu - međutim, Sabor je raspušten a ban odstupa (istog dana i radničke demonstracije u Zagrebu).
- 12. 12. - Lenjin ponovo odlazi u emigraciju (do 1917).
- 14. 12. - Na ostrvima Scilly se nasukao Thomas W. Lawson, škuna sa sedam jarbola, najveći ikada napravljeni čisti jedrenjak, pri čemu je došlo do izliva nafte, verovatno prvog većeg u historiji.
- decembar - Austrougarski načelnik generalštaba Conrad von Hötzendorf zamišlja "politiku velikog stila": aneksija BiH, priključenje Srbije, naročito Niša, prijateljski sa Crnom Gorom, preventivni rat sa Italijom; ministar Aehrenthal mu istog meseca kaže da je cilj balkanske politike aneksija BiH i inkorporacija dela Srbije "koji nije Bugarski"[9].
- 16. 12. - Američka Velika bela flota kreće na putovanje oko sveta po naređenju predsednika Ruzvelta (do februara 1909).
- 17. 12. - Ugyen Wangchuck postaje prvi kralj Butana (do 1926).
- 19. 12. - Eksplozija u rudniku Jacobs Creek, Pensilvanija - 239 poginulih.
- 20. 12. - Prvi Washingtonski sistem: centralnoameričke zemlje (Kostarika, Salvador, Gvatemala, Honduras i Nikaragva) zaključile niz konvencija s ciljem suživota i integracije.
- 21. 12. - Masakr u školi Santa María u Čileu: vojska zvanično ubila 195 rudara-štrajkača, nezvanično 2200.
- 31. 12. - Prvi put se spušta kugla za Novu godinu na njujorškom Times Squareu.
Kroz godinu
uredi- U Zagrebu proradila "Munjara" snage 0,8 MW na ugljen.
- U Beogradu postoje dva benzinska i jedan parni automobil, "Darag" sa 12 sedišta.[10]
- Hrvatski sokolski savez član Međunarodne gimnastičke federacije (FIG).
- Kuluk isključivo novcem u Crnoj Gori.
- Povjerljiva poruka knjaza Nikole kralju Petru Karađorđeviću radi uspostavljanja bratske saradnje[11].
- Anarhija u Metohiji, na Kosovu "besa" i relativno mirno.
- Izgrađena nova Velika džamija u Djennéu.
- Književnost:
- Vojislav Jovanović Marambo: "Naši sinovi".
- Aleksa Šantić: pesma "Mi znamo sudbu...".
- Ivan Cankar: "Sluga Jernej i njegovo pravo".
- Nauka i tehnika:
- Slavoljub Penkala napravio nalivpero sa čvrstom tintom.
- Alfred Bertheim sintetisao arsfenamin (salvarsan), za koji će se ispostaviti da leči sifilis.
- Aurel Stein nabavio u Kini primerak Dijamantne sutre iz 868, najstariji kompletan štampani i datirani primerak (→ Dunhuanški rukopisi).
- 1907/08 - Josef Friedrich Schmidt razvija igru "Čovječe, ne ljuti se".
Rođenja
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 12. 1. - Sergej Koroljov, raketni inženjer († 1966)
- 23. 1. - Hideki Yukawa, fizičar, nobelovac († 1981)
- 24. 1. - Maurice Couve de Murville, francuski političar, diplomata († 1999)
- 11. 2. - Blagoje Nešković, lekar i političar († 1984)
- 15. 2. - Cesar Romero, američki glumac († 1994)
- 21. 2. - W. H. Auden, američki pjesnik engleskog porijekla († 1973.)
- 27. 2. - Momčilo Đujić, četnički vojvoda († 1999)
- 5. 3. - Žarko Cvejić, operski pevač († 1994)
- 8. 3. - Konstantinos Karamanlis, grčki političar († 1998)
- 13. 3. - Mircea Eliade, historičar religije, filozof († 1986)
- 13. 3. - Petre Prličko, glumac († 1995)
- 15. 3. - Zarah Leander, švedska glumica i pjevačica († 1981)
- 22. 3. - Rade Grmuša, narodni heroj, general JNA († 1975)
- 24. 3. - Arso Jovanović, general-pukovnik JA († 1948)
- 25. 3. - Spasenija Babović, narodni heroj, političarka († 1977)
- 28. 3. - Blažo Jovanović, narodni heroj, predsednik vlade NR CG († 1976)
- 28. 3. - Lucia dos Santos, vizionarka iz Fatime († 2005)
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 10. 4. - Frederick Copleston, historičar filozofije († 1994)
- 14. 4. - François Duvalier, haićanski diktator († 1971)
- 16. 4. - Miloš Žunjić, vojni pilot († 1941)
- 16. 4. - Joseph-Armand Bombardier, pronalazač snegomobila, osnivač firme († 1964)
- 29. 4. - Fred Zinnemann, američki filmski redatelj austrijskog porijekla († 1997.)
- 4. 5. - Lincoln Kirstein, američki pisac i impresario
- 6. 5. - Pašaga Mandžić, narodni heroj († 1975)
- 9. 5. - Baldur von Schirach, nacista, šef Hitlerjugenda († 1974)
- 12. 5. - Katharine Hepburn, glumica († 2003)
- 13. 5. - Daphne du Maurier, engleska spisateljica († 1989)
- 14. 5. - Muhammad Ayub Khan, prvi pakistanski vojni diktator († 1974)
- 18. 5. - Tošo Dabac, fotograf († 1970)
- 22. 5. - Hergé, crtač stripova, tvorac Tintina († 1983)
- 22. 5. - Laurence Olivier, glumac († 1989)
- 25. 5. - U Nu, prvi premijer Burme († 1995)
- 26. 5. - John Wayne, američki filmski glumac († 1979.)
- 29. 5. - Nikola Graovac, slikar († 2000)
- 1. 6. - Frank Whittle, pronalazač turbomlaznog motora († 1996)
- 4. 6. - Rosalind Russell, glumica († 1976)
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 6. 7. - Frida Kahlo, meksička slikarka († 1954)
- 7. 7. - Robert A. Heinlein, američki SF pisac († 1988.)
- 7. 7. - Ita Rina, glumica († 1979)
- 9. 7. - Pavle Đurišić, četnički vojvoda († 1945)
- 16. 7. - Barbara Stanwick, američka filmska glumica († 1990.)
- 27. 7. - Božo Težak, hrvatski kemičar († 1980.)
- 27. 7. - Petar Lubarda, slikar i akademik († 1974)
- 29. 7. - Ljudevit Jonke, jezikoslovac, prevoditelj († 1979)
- 16. 8. - Đuro Kurepa, matematičar († 1993)
- 19. 8. - Radovan Zogović, književnik i prevodilac († 1986)
- 19. 8. - Vladimir Velebit, pravnik, diplomata († 2004)
- 9. 9. - Blagoje Marjanović - Moša, fudbaler († 1984)
- 23. 9. - Anne Desclos, francuska spisateljica († 1998)
- 26. 9. - Anthony Blunt, historičar umjetnosti, špijun († 1983)
- 29. 9. - Gene Autry, pevač i glumac († 1998)
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- 2. 10. - Víctor Paz Estenssoro, predsednik Bolivije († 2001)
- 9. 10. - Jacques Tati, glumac i režiser († 1982)
- 9. 10. - Horst Wessel, nacistički jurišnik, pesnik († 1930)
- 12. 10. - Pero Ćetković, narodni heroj († 1943)
- 13. 11. - Giovanna Savojska, italijanska princeza, bugarska carica († 2000)
- 14. 11. - Astrid Lindgren, švedska književnica († 2002.)
- 15. 11. - Claus von Stauffenberg, atentator na Hitlera († 1944)
- 18. 11. - Compay Segundo, muzičar († 2003)
- 22. 11. - Dora Maar, umjetnica, muza Pabla Picassa († 1997)
- 23. 11. - Olga Alkalaj, aktivistica ženskog pokreta († 1942)
- 28. 11. - Alberto Moravia, talijanski književnik († 1990.)
- 2. 12. - Ismet Mujezinović, slikar, akademik († 1984)
- 5. 12. - Lin Biao, maršal NR Kine († 1971)
- 15. 12. - Oscar Niemeyer, brazilski arhitekta († 2012)
- 18. 12. - Vlado Šegrt, narodni heroj, predsednik NR BiH († 1991)
- 19. 12. - Vasja Pirc, šahovski velemajstor († 1980)
- 22. 12. - Rafael Boban, ustaša († ?)
- 25. 12. - Cab Calloway, džez pevač († 1994)
- 28. 12. - Erich Mielke, šef Stasija († 2000)
Kroz godinu
uredi- Mate Vidaković, španski borac, narodni heroj († 1941)
- Zaharije Ostojić, četnički oficir († 1945)
Smrti
urediJanuar/Siječanj – Jun/Lipanj
uredi- 3. 1. - Mozafaradin-šah Kadžar, vladar Persije (* 1853)
- 27. 1. - Pavle Marković Adamov, književnik (* 1855)
- 2. 2. - Dmitrij Mendeljejev, hemičar (* 1834)
- 16. 2. - Giosuè Carducci, talijanski književnik, nobelovac (* 1835.)
- 20. 2. - Henri Moissan, kemičar, nobelovac (* 1852)
- 11. 3. - Jean Casimir-Perier, bivši francuski predsjednik (* 1847)
- 18. 3. - Marcellin Berthelot, hemičar (* 1827)
- 23. 3. - Konstantin Pobjedonoscev, ruski političar (* 1827)
- 2. 4. - Ljubomir Kaljević, bivši srpski premijer (* 1841)
- 15. 5. - Milorad Mitrović, srpski pesnik (*1867)
- 27. 5. - Kevork Čavuš, jermenski borac (* 1870)
Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac
uredi- 17. 7. - Patrijarh srpski Georgije (* 1830)
- 2. 8. - Nikolaj Mandić, mitropolit dabrobosanski (* 1840)
- 4. 9. - Edvard Grieg, norveški skladatelj, pijanist i dirigent (* 1843.)
- 7. 9. - Sully Prudhomme, francuski književnik (* 1839.)
- 12. 9. - Ilija Čavčavadze, gruzijski nacionalni radnik i svetac (* 1837)
- 13. 9. - Mirza Nasrullah Khan, prvi iranski premijer (* 1840)
- 20. 9. - Jacob Morenga, namibijski borac (* 1875)
- 28. 9. - Friedrich I od Badena, veliki vojvoda (* 1826)
- 10. 10. - Adolf Furtwängler, arheolog, historičar umjetnosti (* 1853)
- 24. 10. - Pera Todorović, srpski novinar i političar (* 1852)
- 28. 10. - Đuro Deželić, hrvatski književnik (* 1838.)
- 30. 10. - Đorđe Krstić, srpski slikar (* 1851)
- 1. 11. - Alfred Jarry, francuski pisac (* 1873)
- 16. 11. - Robert I od Parme, nekadašnji vojvoda (* 1848)
- 22. 11. - Asaph Hall, astronom (* 1829)
- 6. 12. - Federico Caprilli, majstor jahanja (* 1868)
- 8. 12. - Oscar II od Švedske (* 1829)
- 17. 12. - Lord Kelvin, fizičar i inženjer (* 1824)
- 21. 12. - Klara Hitler, Adolfova majka (* 1860)
Kroz godinu
uredi- Vlajko Kalenić, dobrotvor (* 1851)
Nobelova nagrada za 1907. godinu
uredi- Fizika: Albert Abraham Michelson (optički precizni instrumenti, te s njima obavljena spektroskopska i metrološka istraživanja, → Michelson–Morleyjev pokus)
- Kemija: Eduard Buchner (biokemijska istraživanja, otkriće bestanične fermentacije)
- Fiziologija i medicina: Charles Louis Alphonse Laveran (uloga protozoa u izazivanju bolesti, → Plasmodium, Trypanosoma)
- Književnost: Rudyard Kipling (moć opažanja, originalnost mašte, snaga ideja, izuzetan dar naracije)
- Mir: Ernesto Teodoro Moneta (osnivač Lombardijskog saveza za mir i arbitraciju) i Louis Renault (učesnik Haških konferencija)
Reference
uredi- ↑ Mitrović, 68-71
- ↑ Politika, 1. mart 1907, str. 2-3. digitalna.nb.rs
- ↑ Attempts at Imperial Reform and the Rise of Chinese Radicalism, 1904-1907 Arhivirano 2018-03-02 na Wayback Machine-u. cnparm.home.texas.net
- ↑ Taylor, 164
- ↑ Taylor, 186
- ↑ Albansko-srpske bese. pescanik.net 09/02/2023
- ↑ "Politika", 18. okt. 1936
- ↑ Ćorović, Vladimir. Istorija srpskog naroda - Polet Srbije. rastko.rs
- ↑ Mitrović, 72-73
- ↑ "Politika", 7. april 1935
- ↑ Povjerljiva poruka kralju Petru Karađorđeviću radi uspostavljanja bratske saradnje. rastko.rs
- Literatura
- A.J.P. Taylor, Habsburška monarhija, Zagreb 1990.
- Mitrović, Andrej. Prodor na Balkan i Srbija 1908-1918. Nolit 1981.