Oscar za najbolji film
Oscar za najbolji film (engl. Academy Award for Best Picture) je jedna od Nagrada za zasluge koju svake godine dodjeljuje Akademija filmskih umjetnosti i znanosti (AMPAS) umjetnicima koji rade u filmskoj umjetnosti. Kategorija najboljeg filma je jedina kategorija u kojoj svaki član Akademije može glasati o konačnom ishodu, ali i nominirati. Tijekom godišnje dodjele Oscara, ova nagrada dodjeljuje se posljednja, a obično po nju na podij dolaze producenti i redatelj. No, samo su producenti službeno dobitnici nagrade. Oscar za najbolji film praktički se smatra najvažnijim Oscarom, budući da je to konačni rezultat zajedničke produkcije, režije, glume i pisanja scenarija.
Oscar za najbolji film | |
---|---|
Dodjeljuje se za | najbolji film |
Dodjeljuje | Akademija filmskih umjetnosti i nauka |
Zemlja | SAD |
Prvo dodjeljivanje | 1929. (za filmove izdane u sezoni 1927/1928) |
Aktualni dobitnik | Moonlight (2016) |
Službene stranice | oscars |
Povijest
urediNa prvoj dodjeli Oscara (za 1927. i 1928.) nije bilo nagrade za najbolji film. Umjesto toga, podijeljene su dvije različite nagrade, jedna nazvana najbolja produkcija, koju je osvojio epski film Krila, te najveća umjetnička vrijednost produkcije, koju je osvojio art film Svitanje. Nagrade su trebale odati počast jednako vrijednim aspektima superiornog napora u snimanju filmova. No, suci i šefovi studija više su pažnje obraćali potonjoj kategoriji - šef MGM-a Louis B. Mayer, kojem se nije sviđao realizam Gomile Kinga Vidora, vršio je pritisak na suce da ne nagrade njegov vlastiti studijski film, nego da izaberu Svitanje. Sljedeće godine, Akademija je ustanovila jedninstvenu nagradu nazvanu najbolja produkcija i retroaktivno odlučila da nagrada koju su osvojila Krila bude ekvivalent ovoj nagradi, što je rezultiralo da se Krila često pogreškom navode kao osvajač nagrade za najbolji film prve godine. Nagrada se preimenovala u najbolji film na dodjeli 1931.
Od 1944., Akademija je ograničila nominacije na pet nomimiranih za najbolji film po godini. Od 80. dodjele Oscara (za 2007.), 463 filma su bila nominirana za glavnu nagradu. Tijekom posljednjih 80 godina, Akademija je dodijelila ukupno 80 nagrada za najbolji film. Oscari za najbolji film i najboljeg redatelja često su se kroz povijest blisko povezivali. Od 80 filmova koji su bili nagrađeni najprestižnijom nagradom, 59 je ih bilo također bilo nagrađeno za najboljeg redatelja.[1] Samo tri filma su osvojili nagradu za najbolji film bez da je njihov redatelj bio nominiran (iako samo jedan od ranih tridesetih): Krila (1927./'28.), Grand Hotel (1931./'32.) i Vozeći gospođicu Daisy (1989.). Isto tako, jedina dva redatelja koja su osvojila nagradu bez da je njihov film bio nominiran za najboljeg bili su s početka tridesetih: Lewis Milestone (1927./'28.) i Frank Lloyd (1928./'29.).
Jedna od kontroverznih točaka je manjak interesa s neengleskog govornog područja u svim kategorijama osim one za najbolji strani film. Jako malo filmova na stranim jezicima je bilo nominirano u bilo kojoj kategoriji, osim za umjetničke zasluge. Do danas je samo osam stranih filmova bilo nominirano za najbolji film: Velika iluzija (francuski, 1938.); Z (francuski, 1969.); Emigranti (švedski, 1972.); Krici i šaputanja (švedski, 1973.); Poštar (talijanski/španjolski, 1995.); Život je lijep (talijanski, 1998.); Tigar i zmaj (mandarinski, kineski, 2000.); i Pisma s Iwo Jime (japanski, 2006.). Ističe se i iznimna pristranost prema filmovima dužima od dva sata: Fatalna nesreća (2006., 113 min.) je najkraći film dobitnik nagrade za najbolji film u posljednjih dvadeset godina.
Nijedan film osvajač ove nagrade nije izgubljen, iako ih nekoliko kao što su Na zapadu ništa novo i Lawrence od Arabije postoji samo u obliku izmjenjenom od originala, izdanja koje je osvojilo nagradu, obično zato što su premontirani radi reizdanja (i naknadno restaurirani od strane arhivista). Drugi pobjednici i nominirani kao što su Tom Jones i Ratovi zvijezda su naširoko dostupni u izmjenjenim verzijama. Film iz 1928. Patriot je jedini nominiran za Oscara koji je izgubljen; za Reket se dosta dugo vjerovalo da je izgubljen, ali je primjerak postojao u arhivu producenta Howarda Hughesa, a od tada je prikazan na Turner Classic Movies.
Dobitnici i nominirani
urediU donjem popisu, dobitnik nagrade za svaku godinu je prikazan prvi, nakon čega slijede drugi nominirani. Osim prvih godina (kad je Akademija koristila ne-kalendarske godine), prikazana godina je ona u kojoj je film premijerno prikazan u Okrugu Los Angeles, Kalifornija; to je obično godina prvog izdanja, ali može biti i godina nakon prvog izdanja (kao Casablanca, a ako se uzme u obzir premijera na film-festivalu, i Fatalna nesreća). To je godina prije svečanosti na kojoj je dodijeljena nagrada; na primjer, film u kinima prikazan tijekom 2005. uzima se u obzir za Oscar za najbolji film 2005., dodijeljen u 2006. Do 1950., nagrada za najbolji film je dodjeljivana produkcijskim kompanijama; od 1951. nadalje, nagrada ide producentu.
1920-e
urediGodina | Film Producenti |
Nominirani |
---|---|---|
1927./1928. | Krila – Lucien Hubbard |
Reket – Howard Hughes Sedmo nebo – William Fox |
1928./1929. | Broadwayska melodija – Harry Rapf |
Alibi – Roland West Hollywoodska revija 1929. – Harry Rapf Patriot – Ernst Lubitsch U staroj Arizoni – Winfield Sheehan |
1930-e
uredi1940-e
uredi1950-e
uredi1960-e
uredi1970-e
uredi1980-e
uredi1990-e
uredi2000-e
uredi2010-e
urediOstvarenja
urediDodjela |
Godina |
Film |
Nagrade |
Nom. |
Ostvarenja |
---|---|---|---|---|---|
1. | 1927. / 1928. | Krila | 2 | 2 | prvi nijemi film koji je postao najbolji film |
1. | 1927. / 1928. | Krila | 2 | 2 | prvi ratni film koji je postao najbolji film |
1. | 1927. / 1928. | Krila | 2 | 2 | prvi film koji je osvojio nagradu za najbolji film i za sve druge nominacije |
1. | 1927. / 1928. | Krila | 2 | 2 | prvi film koji je osvojio nagradu za najbolji film bez da je nominiran za najboljeg redatelja |
1. | 1927. / 1928. | Krila | 2 | 2 | prvi film koji je osvojio nagradu za najbolji film bez ijedne glumačke nominacije |
2. | 1928. / 1929. | Broadwayska melodija | 1 | 3 | prvi zvučni film koji je osvojio nagradu za najbolji film |
2. | 1928. / 1929. | Broadwayska melodija | 1 | 3 | prvi mjuzikl koji je osvojio nagradu za najbolji film |
2. | 1928. / 1929. | Broadwayska melodija | 1 | 3 | prvi film koji je osvojio nagradu za najbolji film bez da je osvojio ijdenog drugog Oscara |
2. | 1930. / 1931. | Cimarron | 3 | 7 | prvi film koji je nominiran za svih pet najprestižnijih Oscara (najbolji film, redatelj, glavni glumac, glavna glumica i adaptirani scenarij) |
2. | 1930. / 1931. | Cimarron | 3 | 7 | prvi vestern koji je osvojio nagradu za najbolji film |
2. | 1931. / 1932. | Grand Hotel | 1 | 1 | prvi (i jedini) film koji je osvojio nagradu za najbolji film bez ijedne druge nominacije |
6. | 1932. / 1933. | She Done Him Wrong | 0 | 1 | najkraći film koji je nominiran za najbolji (1 sat i 6 minuta) |
6. | 1932. / 1933. | Privatni život Henrika VIII. | 1 | 2 | prvi strani nominiran za najbolji i koji je osvojio nagradu (britanski) |
7. | 1934. | Dogodilo se jedne noći | 5 | 5 | prvi od samo tri filma koji je osvojio svih pet najprestižnijih Oscara |
7. | 1934. | Dogodilo se jedne noći | 5 | 5 | prvi film nominiran za najbolji koji je osvojio Oscare za najboljeg glumca i najbolju glumicu |
7. | 1934. | Dogodilo se jedne noći | 5 | 5 | prvi film koji je osvojio nagradu za najbolji koji je nominiran za najboljeg glumca i najbolju glumicu |
7. | 1934. | Dogodilo se jedne noći | 5 | 5 | prva komedija koja je proglašena najboljim filmom |
8. | 1935. | Pobuna na brodu Bounty | 1 | 8 | prvi remake koji je osvojio nagradu za najbolji film |
8. | 1935. | Pobuna na brodu Bounty | 1 | 8 | posljednji film do danas koji je osvojio nagradu za najbolji film bez osvajanja ijednog drugog Oscara |
10. | 1937. | Život Emila Zole | 3 | 10 | prvi biografski film proglašen najboljim filmom |
11. | 1938. | Velika iluzija | 0 | 1 | prvi film na stranom jeziku nominiran za najbolji film (francuski) |
12. | 1939. | Čarobnjak iz Oza | 2 | 6 | prvi dječji film nominiran za najbolji film |
12. | 1939. | Zameo ih vjetar | 8 | 13 | najduži film koji je proglašen najboljim filmom (3 sata i 54 minute) |
12. | 1939. | Zameo ih vjetar | 8 | 13 | prvi u cijelosti film u boji koji je proglašen najboljim filmom |
13. | 1940. | Rebecca | 2 | 11 | prvi triler proglašen najboljim filmom |
15. | 1942. | Gđa. Miniver | 6 | 12 | prvi film nominiran za najbolji koji je nominiran u sve četiri glumačke kategorije |
15. | 1942. | Gđa. Miniver | 6 | 12 | prvi film proglašen najboljim filmom koji je nominiran u sve četiri glumačke kategorije |
18. | 1945. | Zvona Svete Marije | 1 | 8 | prvi nastavak nominiran za najbolji film |
18. | 1945. | Izgubljeni vikend | 4 | 7 | prvi od samo dva filma koji je osvojio nagradu za najbolji film i Zlatnu palmu Filmskog festivala u Cannesu |
21. | 1948. | Hamlet | 4 | 7 | prvi strani film proglašen najboljim filmom (britanski) |
23. | 1950. | Sve o Evi | 6 | 14 | prvi od samo dva filma koji je nominiran za 14 Oscara, uključujući najbolji film |
26. | 1953. | Odavde do vječnosti | 8 | 13 | posljednji film proglašen najboljim koji je nominiran u sve četiri glumačke kategorije |
28. | 1955. | Marty | 4 | 8 | drugi od samo dva filma koji je osvojio nagradu za najbolji film i Zlatnu palmu Filmskog festivala u Cannesu |
28. | 1955. | Marty | 4 | 8 | najkraći film proglašen najboljim (1 sat i 31 minuta) |
28. | 1955. | Marty | 4 | 8 | prvi (i jedini) film temeljen na televizijskom filmu ili miniseriji proglašen najboljim filmom |
29. | 1956. | Put oko svijeta u 80 dana | 5 | 8 | prvi film proglašen najboljim u godini kad su svi nominirani bili snimljeni u boji |
32. | 1959. | Ben-Hur | 11 | 12 | prvi od samo tri filma koji je osvojio 11 Oscara, uključujući onaj za najbolji film |
33. | 1960. | Apartman | 5 | 10 | posljednji crno bijeli film prije 1993. proglašen najboljim filmom |
39. | 1966. | Tko se boji Virginije Woolf? | 5 | 13 | prvi (i jedini) film nominiran za najbolji koji je nominiran u svim odgovarajućim kategorijama |
40. | 1967. | U vrelini noći | 5 | 7 | prvi i jedini film misterije proglašen najboljim filmom |
41. | 1968. | Oliver! | 6 | 12 | prvi (i jedini) film za opću publiku proglašen najboljim filmom |
42. | 1969. | Ponoćni kauboj | 3 | 7 | prvi (i jedini) film za starije od 18 godina proglašen najboljim filmom |
42. | 1969. | Konje ubijaju, zar ne? | 1 | 9 | prvi (i jedini) film s najviše nominacija (9) bez nominacije za najbolji film |
43. | 1970. | Patton | 7 | 10 | prvi film proglašen najboljim za mlađu publiku uz nadzor roditelja |
44. | 1971. | Paklena naranča | 0 | 4 | posljednji film za starije od 18 godina nominiran za najbolji film |
44. | 1971. | Francuska veza | 5 | 8 | prvi film za starije od 17 godina proglašen najboljim filmom |
45. | 1972. | Cabaret | 8 | 10 | prvi film nominiran za najbolji koji je osvojio najviše Oscara (8) bez nagrade za najbolji fllm |
46. | 1973. | Egzorcist | 2 | 10 | prvi horor nominiran za najbolji film |
47. | 1974. | Kum II | 6 | 11 | prvi nastavak proglašen najboljim filmom |
48. | 1975. | Let iznad kukavičjeg gnijezda | 5 | 9 | drugi od samo tri filma koji je osvojio pet najprestižnijih Oscara |
49. | 1976. | Rocky | 3 | 10 | prvi sportski film proglašen najboljim filmom |
50. | 1977. | Životna prekretnica | 0 | 11 | prvi od samo dva filma nominirana za najbolji koji je imao najviše nominacija (11) bez ijednog osvojenog Oscara |
54. | 1981. | Crveni | 3 | 12 | posljednji film nominiran za najbolji do danas koji je nominiran u sve četiri glumačke kategorije |
58. | 1985. | Boja purpura | 0 | 11 | drugi od samo dva filma nominirana za najbolji s najviše nominacija (11) bez ijednog osvojenog Oscara |
60. | 1987. | Posljednji kineski car | 9 | 9 | prvi film za starije od 13 godina proglašen najboljim filmom |
62. | 1989. | Vozeći gospođicu Daisy | 4 | 9 | posljednji film do danas proglašen najboljim bez da je nominiran za najboljeg redatelja |
62. | 1989. | Vozeći gospođicu Daisy | 4 | 9 | posljednji film do danas proglašen najboljim za mlađe od 13 godina |
63. | 1990. | Kum III | 0 | 7 | prva od samo dvije trilogije čija su sva tri filma bila nominirana za najbolji film |
64. | 1991. | Ljepotica i zvijer | 2 | 6 | prvi (i jedini) animirani film nominiran za najbolji film |
64. | 1991. | Kad jaganjci utihnu | 5 | 7 | treći od samo tri filma koji je osvojio pet najprestižnijih Oscara |
64. | 1991. | Kad jaganjci utihnu | 5 | 7 | posljednji film proglašen najboljim koji je osvojio Oscare za najboljeg glumca i najbolju glumicu |
64. | 1991. | Kad jaganjci utihnu | 5 | 7 | prvi (i jedini) horor proglašen najboljim filmom |
66. | 1993. | Schindlerova lista | 7 | 12 | prvi crno bijeli film nakon 1960. proglašen najboljim filmom |
66. | 1993. | Bjegunac | 1 | 7 | prvi (i jedini) film temeljen na televizijskoj seriji nominiran za najbolji film |
70. | 1997. | Bolje ne može | 2 | 7 | posljednji film nominiran za najbolji koji je osvojio Oscare za najboljeg glumca i najbolju glumicu |
70. | 1997. | Titanic | 11 | 14 | drugi od samo dva filma nominiran za 14 Oscara, uključujući najbolji film |
70. | 1997. | Titanic | 11 | 14 | drugi od samo tri filma koji je osvojio 11 Oscara, uključujući najbolji film |
70. | 1997. | Titanic | 11 | 14 | prvi film proglašen najboljim koji je producirala, režirala, napisala i montirala ista osoba (James Cameron) |
71. | 1998. | Zaljubljeni Shakespeare | 7 | 13 | posljednja komedija do danas proglašena najboljim filmom |
73. | 2000. | Traffic | 4 | 5 | posljednji film do danas temeljena na televizijskom filmu ili miniseriji nominiran za najbolji film |
75. | 2002. | Chicago | 6 | 13 | posljednji mjuzikl do danas proglašen najboljim filmom |
76. | 2003. | Gospodar prstenova: Povratak kralja | 11 | 11 | druga od samo dvije trilogije čija su sva tri filma bila nominirana za najbolji film |
76. | 2003. | Gospodar prstenova: Povratak kralja | 11 | 11 | treći od samo tri filma koji je osvojio 11 Oscara, uključujući najbolji film |
76. | 2003. | Gospodar prstenova: Povratak kralja | 11 | 11 | posljednji film do danas koji je proglašen najboljim i koji je osvojio sve nagrade za koje je bio nominiran |
76. | 2003. | Gospodar prstenova: Povratak kralja | 11 | 11 | posljednji film do danas koji je proglašen najboljim bez ijedne glumačke nominacije |
76. | 2003. | Gospodar prstenova: Povratak kralja | 11 | 11 | prvi (i jedini) fantastični film proglašen najboljim filmom |
76. | 2003. | Gospodar prstenova: Povratak kralja | 11 | 11 | prvi (i jedini) treći dio trilogije proglašen najboljim filmom |
77. | 2004. | Djevojka od milijun dolara | 4 | 7 | posljednji film do danas koji je nominiran za svih pet najprestižnijih Oscara |
78. | 2005. | Fatalna nesreća | 3 | 6 | prvi (i jedini) festivalski film proglašen najboljim filmom |
78. | 2005. | Laku noć i sretno | 0 | 6 | posljednji crno bijeli film do danas nominiran za najbolji film |
79. | 2006. | Pisma s Iwo Jime | 1 | 4 | posljednji film na stranom jeziku do danas nominiran za najbolji film (japanski) |
79. | 2006. | Komadi iz snova | 2 | 8 | prvi (i jedini) film koji je nominiran za najviše Oscara u (8) bez da je nominiran za najbolji film |
79. | 2006. | Pokojni | 4 | 5 | prvi (i jedini) remake stranog filma proglašen najboljim filmom |
80. | 2007. | Nema zemlje za starce | 4 | 8 | prvi (i jedini) film od 2000. koji je u prvom vikednu prikazivanja zaradio manje od dva milijuna dolara koji je proglašen najboljim filmom |
82. | 2009. | Narednik James | 6 | 9 | najmanje profitabilan film od 1955. koji je proglašen najboljim filmom |
83. | 2010. | Toy Story 3 | 2 | 5 | jedini nastavak filmskog serijala nominiran za najbolji film bez istih nominacija njegovih prethodnika |
84. | 2011. | Umjetnik | 5 | 10 | prvi nijemi film nakon filma Krila (1927./28.) koji je proglašen najboljim |
84. | 2011. | Umjetnik | 5 | 10 | prvi nijemi film nominiran u kategoriji najboljeg filma nakon Patriota (1928./29.) |
84. | 2011. | Umjetnik | 5 | 10 | prvi u potpunosti crno-bijeli film proglašen najboljim nakon filma Apartman iz 1960. godine (Schindlerova lista iz 1993. godine sadrži kratku scenu u boji) |
84. | 2011. | Umjetnik | 5 | 10 | posljednji crno-bijeli film do danas nominiran u kategoriji najboljeg filma |
85. | 2012. | Argo | 3 | 7 | posljednji film do danas proglašen najboljim bez da je nominiran za najboljeg redatelja |
85. | 2012. | U dobru i u zlu | 1 | 8 | posljednji film do danas koji je nominiran za svih pet najprestižnijih Oscara |
85. | 2012. | U dobru i u zlu | 1 | 8 | posljednji film do danas nominiran za najbolji koji je nominiran u sve četiri glumačke kategorije |
85. | 2012. | Ljubav | 1 | 5 | posljednji film na stranom jeziku do danas nominiran za najbolji film (francuski) |
86. | 2013. | Gravitacija | 7 | 10 | najnoviji film koji je osvojio najviše nagrada (7) u sezoni, bez one za najbolji film |
87. | 2014. | Selma | 1 | 2 | najnoviji film nominiran za najbolji film bez nominacije za režiju, glumu ili scenarij |
Superlativi
urediKategorija | Film | Superlativ |
---|---|---|
Najviše nagrada | Ben-Hur, Titanic i Gospodar prstenova: Povratak kralja |
11 nagrada |
Najviše nominacija | Sve o Evi, Titanic i La La Land | 14 nominacija |
Najduži pobjednik | Zameo ih vjetar | 3 sata i 54 minute |
Najduži nominirani | Kleopatra | 4 sata i 2 minute |
Najkraći pobjednik | Marty | 1 sat i 31 minuta |
Najkraći nominirani | She Done Him Wrong | 1 sat i 6 minuta |
Izvori
uredi- „Popis nominiranih i pobjednika za najbolji film”. Akademija filmskih umjetnosti i znanosti. Pristupljeno 25. 5. 2008.
Eksterni linkovi
uredi- Oscars.org (Službena stranica Akademije)
- Oscar.com (Službena promotivna stranica dodjele)
- Baza podataka Akademije Arhivirano 2008-09-13 na Wayback Machine-u (službena stranica)
- Kompletan popis nominiranih za Oscare
- Link na DVD popis svih dobitnika nagrade za najbolji film Arhivirano 2008-06-20 na Wayback Machine-u