The Magnificent Ambersons
Za ostala značenja, vidi The Magnificent Ambersons (razvrstavanje).
The Magnificent Ambersons (sh. Veličanstveni Ambersonovi) je američki crno-bijeli film snimljen 1942. u režiji Orsona Wellesa, koji, usprkos toga što je velikim dijelom izgubljen, uživa status jednog od najboljih ostvarenja svog doba.
| The Magnificent Ambersons | |
|---|---|
.jpg) snimka trailera | |
| Režija | Orson Welles |
| Producent | Orson Welles |
| Scenario | Orson Welles |
| Predložak | The Magnificent Ambersons autor: Booth Tarkington |
| Naracija | Orson Welles |
| Uloge | Joseph Cotten Dolores Costello Anne Baxter Tim Holt Agnes Moorehead Ray Collins |
| Muzika | Bernard Herrmann |
| Fotografija | Stanley Cortez |
| Montaža | Robert Wise |
| Studio | Mercury Productions RKO Radio Pictures |
| Distribucija | RKO Radio Pictures |
| Datum(i) premijere | 10. 7. 1942
|
| Trajanje | 88 minutes 148 min. (original) 131 min. (pretpremijera) |
| Zemlja |  Sjedinjene Države |
| Jezik | engleski |
| Budžet | preko 1 mil. $[1] |
Temelji se na istoimenom romanu Bootha Tarkingtona, koga je Welles adaptirao u scenario, a također služio i kao producent, koristeći odredbe ugovora sa RKO Pictures temeljem kojih je prethodne godine snimio svoj daleko poznatiji film Građanin Kane. Radnja je smještena u Indianapolis na prijelazu iz 19. u 20. vijek i prikazuje kako se nekoć siromašni Eugene Morgan (čiji lik tumači Joseph Cotten) koji se obogatio proizvodnjom automobila, nastoji nametnuti tradicionalnoj aristokraciji čiji je jedan od izdanaka mladi i razmaženi George Amberson Minafer (koga glumi Tim Holt).
Welles, koji je poticao iz društvenih krugova nalik na Ambersonove, je pokazao veliki interes za roman već te ga je adaptirao kao radio-dramu 1939. godine. Welles je film snimao od oktobra 1941. do januara 1942. godine; originalna verzija je trajala 135 minuta. U proljeće 1942. je nakon negativnih reakcija na test-projekcijama pristao skratiti i neznatno izmijeniti film. Međutim, test-reakcije su ostale negativne. U međuvremenu je Welles, na poziv Nelsona Rockefellera, otišao u Brazil kako bi, u kontekstu drugog svjetskog rata, promovirao američku Dobrosusjedsku politiku. Koristeći njegovo odsutstvo, RKO Studio je značajno skratio film, odnosno nadosnimio scene koje su mu trebale dati hepi end. Izbačeni materijali su uništeni kako bi se oslobodio prostor u skladištu, te se smatraju izgubljenima. Welles je zbog svega toga bio razbješnjen, te je čak dvadeset godina kasnije razmišljao da ponovno snimi originalni kraj sa tada još živućim glumcima. Kompozitor Bernard Herrmann se, pak, javno odrekao filma.
The Magnificent Ambersons je u komercijalnom smislu predstavljao neuspjeh, iako su kritike uglavnom bile povoljne, pa je dobio četiri nominacije za Oscar. Današnji kritičari ga hvale kao primjer Wellesa na vrhuncu njegove kreativnosti, a kao jedan od primjera se ističe tada neobična praksa naracije, odnosno izgovaranja imena svih glumaca i članova ekipe. U dva navrata - 1972. i 1982. - je ušao u prestižni popis najboljih filmova svih vremena časopisa Sight and Sound.
Wellesovu originalnu verziju je pokušao nakandano rekonstruirati istoimeni TV-film iz 2002. godine, u kome je režiser Alfons Arau koristio originalne Wellesove zabilješke, ali se taj pokušaj uglavnom smatra neuspješnim.
Uloge
urediGlavna postava
- Joseph Cotten ... Eugene Morgan
- Dolores Costello ... Isabel Amberson Minafer
- Anne Baxter ... Lucy Morgan
- Tim Holt ... George Amberson Minafer
- Agnes Moorehead ... Aunt Fanny Minafer
- Ray Collins ... Ujak Jack Amberson
- Erskine Sanford ... Roger Bronson
- Donald Dillaway ... Wilbur Minafer
- Richard Bennett ... Major Amberson
- Orson Welles ... Narator
Sporedna postava
- J. Louis Johnson ... Sam, batler
- Charles Phipps ... Ujak John Minafer
- Dorothy Vaughn ... Mrs. Johnson
- Ann O'Neal ... Mrs. Foster
- Elmer Jerome ... jedan od građana izvan imanja Ambersonovih
- Maynard Holmes ... jedan od građana izvan imanja Ambersonovih
- Edwin August ... jedan od građana izvan imanja Ambersonovih
- Jack Baxley ... jedan od građana izvan imanja Ambersonovih
- Harry Humphrey ... jedan od građana izvan imanja Ambersonovih
- Gus Schilling ... prodavač u apoteci[2]
Izvori
uredi- ↑ Richard B. Jewell, RKO Radio Pictures: A Titan is Born, University of California 2012 p 239-240
- ↑ Carringer, Robert L. The Magnificent Ambersons: A Reconstruction. Los Angeles: University of California Press. 1993. ISBN 0-520-07857-8. pp. 301.
