Portal:NOB/Memorijali-arhiva

Januar uredi

1942. godina

11. januar — Doneta odluka o formiranju Dobrovoljačke vojske Jugoslavije.
15. januar — Otpočela Druga neprijateljska ofanziva protiv partizanskih snaga u istočnoj Bosni.
20. januar — Partizani oslobodili Foču koja je do maja bila centar slobodne teritorije tzv „Fočanske republike”.
21. januar — U Novom Sadu otpočeo trodnevni masovni zločin mađarskih okupacionih snaga poznat kao „Novosadska racija“.
21. januar — U borbi u Pjenovca, kod Han Pijeska poginuli narodni heroji Slaviša Vajner, Milan Ilić i Dragan Pavlović.
25. januar — Borci Prve proleterske brigade izveli Igmanski marš na temperaturi od –32°.

1943. godina

4. januar — U Skoplju bugarska policija ubila Mirče Aceva i Strahila Pindžura, narodne heroje.
7. januar — Jasenici, kod Bosanske Krupe Josip Broz Tito izvršio smotru jedinica Četvrte krajiške divizije.
8. januar — Nemci opkolili i uništili Pohorski bataljon.
20. januar — Otpočela operacija Vajs I protiv partizanskih snaga na prostoru Kninske i Bosanske krajine.
23. januar — U Podgori formiran prvi mornarički odred NOVJ.

1944. godina

6. januar — Četrnaesta slovenačka divizija otpočela pohod u Štajersku.
19. januar — Formiran Deseti zagrebački korpus.
20. januar — U NOVJ došla saveznička vojna misija u kojoj su bili Ficroj Maklejn i Randolf Čerčil.
27. januar — U El Šat u Egiptu stigla prva grupa jugoslovenskog zbega.

1945. godina

1. januar — Doneta odluka o formiranju Prve, Druge i Treće armija NOVJ.
4. januar — Oslobođenjem Bijelog Polja, potpuno oslobođenja teritorija Crne Gore.
17. januar — Nemci u operaciji „Zimska ofanziva” probili Sremski front i zauzeli Šid.
24. januar — Nakon teških borbi stabilizovano stanje na Sremskom frontu.

Februar uredi

1942. godina

2. februar — CK KPJ i Vrhovni štab objavili „Fočanske propise” o radu i zadacima Narodnooslobodilačkih odbora.
8. februar — U manastiru Ostrogu, održana „Ostroška skupština“ crnogorskih i bokeljskih rodoljuba.
12. februar — Iz logora Crveni krst u Nišu pobegla grupa od oko 100 zatvorenika.
15. februar — Toplički NOP odred oslobodio Kuršumliju.
20. februar — Četnici izvršili napad na Štab Majevičkog NOP odreda i ubili 30 boraca i članova Štaba.
27. februar — U borbama za oslobođenje Donjeg Lapca poginuo Stojan Matić, narodi heroj.

1943. godina

9. februar — U Novom Sadu obešen Toza Marković, narodni heroj
11. februar — U Bosanskoj Krupu obešena Lepa Radić, narodni heroj
17. februar — Nakon prvog neuspešnog napada, Treća udarna divizija zauzela Prozor.
22. februar — Otpočele četvorodnevne borbe za Konjic.
28. februar — U Skoplju delegat CK KPJ članovima PK KPJ za Makedoniju saopštio odluku o formiranju KP Makedonije.

1944. godina

10. februar — Formirana Treća srpska proleterska brigada.
16. februar — U Kolašinu održano Drugo zasedanje ZAVNO Crne Gore i Boke.
19. februar — U Črnomelju otpočelo Prvo zasedanje Slovenačkog narodnooslobodilačkog veća
23. februar — U Vrhovni štab NOV i POJ stigla sovjetska vojna misija.

1945. godina

6. februar — Otpočela Mostarska operacija, koja je završena 4. marta oslobođenjem Mostara i severozapadne Hercegovine.
16. februar — U Beograd stigao Ivan Šubašić, predsednik Vlade u egzilu.
21. februar — U Beograd stigao general Harold Aleksander komandant Savezničkih snaga na Sredozemlju.

Mart uredi

1942. godina

1. mart — U Čajniču formirana Druga proleterska udarna brigada.
6. mart — U Beogradu ilegalci izvršili atentat na agenta Specijalne policije Đorđa Kosmajca.
13. mart — U blizini Kosjerića u borbi protiv četnika poginuo Žikica Jovanović Španac, narodni heroj.
20. mart — U blizini Kolašina u borbi protiv četnika poginuli Budo Tomović i Bajo Sekulić, narodni heroji.
23. mart — U logoru Stara Gradiška umrla Nada Dimić, narodni heroj.

1943. godina

2. mart — U teškim borbama na Vilića guvnu, Četvrta proleterska brigada uspela da odbije nemački napad i odbrani Centralnu bolnicu.
3. mart — Jednice Prve, Druge i Sedme divizije NOVJ izvršile protivnapad kod Gornjeg Vakufa i odbacile neprijateljske snage ka Bugojnu.
11. mart — U Gornjem Vakufu otpočeli „Martovski pregovori” između partizanske delegacije i Nemaca.
19. mart — U Tetovu formirana Komunistička partija Makedonije.
21. mart — Prvi bosanski korpus oslobodio Bosanski Petrovac, Drvar i Bosansko Grahovo.

1944. godina

1. mart — Formirana Vojska državne bezbednosti koja je imala zadatak borbu protiv pete kolone u Sloveniji.
4. mart — U blizini Bele Palanke četnici ubili Slobodana Žilnika, narodnog heroja.
31. mart — Jedinice Udarne grupe divizija NOVJ prilikom pokušaja prelaska Ibra vodile teške borbe sa nemačko-četničkim snagama.

1945. godina

1. mart — NOV i POJ preimenovana u Jugoslovensku armiju, a Vrhovni štab reorganizovan u Generalštab JA.
2. mart — Formirana Četvrta jugoslovenska armija.
7. mart — U Beogradu obrazovana Privremena vlada Demokratske Federativne Jugoslavije.
13. mart — U Prištini ubijen sekretar OK KPJ za KiM Miladin Popović, narodni heroj.
20. mart — Otpočele završne operacije za oslobođenje Jugoslavije.

April uredi

1942. godina

2. april — U blizini Čelinca četnici ubili Mladena Stojanovića, narodnog heroja.
3. april — U Drugom kordunaškom odredu izvršen četnički puč u kome su ubijeni Robert Domani i Adolf Štajnberger, narodni heroj.
12. april — U Kuršumliji četnici streljali Sterena Mladenovića Miku, narodnog heroja.
13. april — U blizini Prokuplja u borbi protiv Bugara poginuli Stanimir Veljković Zele i Miloš Mamić, narodni heroji.
22. april — Iz Zagreba u partizane došla grupa članova Hrvatskog narodnog kazališta, od kojih je formirano Kazalište narodnog oslobođenja.
29. april — U blizini Gline u borbi protiv ustaša poginuo Vasilj Gaćeša, narodni heroj.

1943. godina

9. april — Prilikom forsiranja Drine, u borbama protiv četničko-italijanskih snaga poginuo Aleksa Dejović, narodni heroj.
11. april — Na Majevici formirana Prva vojvođanska udarna brigada.
15. april — U borbama na Drini, protiv četnika poginuo Tihomir Matijević, a teško ranjena Radmila Šišković, narodni heroji.
26. april — U blizini Strezimirovca u borbi protiv Bugara poginuo Ratko Pavlović Ćićko, narodni heroj.

1944. godina

9. april — Četvrti hrvatski korpus izvršio napad na Cazin.
13. april — Druga i Treća južnomoravska brigada vodile borbe protiv Nemaca u Lomnici.
22. april — 26. divizija izvršila desant na Korčulu.
22. april — U Libiji formirana Prva eskadrila NOVJ, od pripadnika JKRV koji su pristupili NOP.

1945. godina

6. april — Jedinice Drugog, Trećeg i Petog korpusa oslobodile Sarajevo.
6. april — Tokom borbi za oslobođenje Sarajeva poginuo Vladimir Perić Valter, narodni heroj.
11. april — U Moskvi Tito i Staljin potpisali Ugovor o prijateljstvu Jugoslavije i Sovjetskog Saveza.
12. april — Prva armija JA izvršila proboj Sremskog fronta.
27. april — U blizini Podravske Slatine u borbi protiv nemačko-ustaških snaga poginuo Petar Biškup Veno, narodni heroj.

Maj uredi

1941. godina

4. maj — U Zagrebu održano Majsko savetovanje CK KPJ na kome je odlučeno da se formiraju Vojni komiteti i da vode pripreme za oružani ustanak.

1942. godina

7. maj — U Korenici formiran Prvi proleterski bataljon Hrvatske.
9. maj — U Nikšiću streljan Ljubo Čupić (1913—1942), narodni heroj.
21. maj — U selu Lamovita, kod Prijedora, formirana Prva krajiška brigada.
21. maj — U Ljubljani streljan Anton Tone Tomšič (1910—1942), sekretar CK KP Slovenije i narodni heroj.
22. maj — U Šibeniku streljano 25 antifašista, među kojima i Rade Končar, sekretar CK KP Hrvatske n narodni heroj.
22. maj — U Valjevu obešen Stevan Filipović, narodni heroj.

1943. godina

15. maj — Otpočela Peta neprijateljska ofanziva protiv Glavine partizanskih snaga na prostoru Crne Gore, Sandžaka i Hercegovine.
23. maj — U selu Rajkovcu, kod Topole, četnici zaklali Darinku Radović, i njene dve ćerke.
27. maj — U Vrhovni štab stigla prva Saveznička vojna misija na čelu sa Bilom Stjuartom

1944. godina

2—4. maj — U oslobođenom Drvaru održan Drugi kongres USAOJ.
8. maj — U Topuskom održano Treće zasedanje ZAVNOH.
13. maj — Formirano Odeljenje za zaštitu naroda (OZNA).
25. maj — Jake nemačke snage izvršile vazdušni desant na Drvar, čime je otpočela Sedma neprijateljska ofanziva.

1945. godina

1. maj — U Beogradu održana prva prvomajska vojna parada.
2. maj — Četvrta armija oslobodila Trst.
8. maj — U Berlinu potpisana bezuslovna kapitulacija Trećeg rajha.
8. maj — Prva armija oslobodila Zagreb.
9. maj — Četvrta armija oslobodila Ljubljanu.
15. maj — Treća armija savladala poslednje ostatke okupatorsko-kvinsliških snaga čime je završen rat na području Jugoslavije.

August uredi

1941. godina

2. avgust — Omladinac Aleksandar Vojinović bacio dve bombe na nemačke oficire u hotelu „Parku“ u Nišu.
4. avgust — U Zagrebu grupa SKOJ-evaca izvršila napad bombama na odred ustaške sveučilišne santije.
8. avgust — U nemačkoj operaciji na Kosmaj, poginuo Branko Krsmanović, narodni heroj.
13. avgust — U Beogradu objavljen „Apel srpskom narodu” protiv ustaničkih snaga.
15. avgust — U Skradinu Italijani streljali Pavla Papa Šilju, narodnog heroja.
17. avgust — Nemci na Terazijama javno obesili petoricu aktivista NOP-a.
22. avgust — Grupa zatvorenika-komunista pobegla iz zatvora u Sremskoj Mitrovici.
29. avgust — U Beogradu formirana kvinsliška „Vlada narodnog spasa” na čelu sa Milanom Nedićem.

1942. godina

2. avgust — U Šekovićima formirana Šesta istočnobosanska brigada.
5. avgust — U blizini Livna poginuo Ante Jonić, narodni heroj.
10. avgust — Kod Šuice formirana Deseta hercegovačka brigada.
13. avgust — Partizanske snage izvršile neuspeli napad na Kupres.
19. avgust — Kod Korenice formirana Druga lička brigada.

1943. godina

6. avgust — Prva krajiška divizija oslobodila Gornji Vakuf.
10. avgust — Prva krajiška brigada izvršila napad na aerodrom Rajlovac.
15. avgust — Vrhovni štab NOV i POJ doneo Ukaz o prvim odlikovanjima, među kojima je bio Orden narodnog heroja.
17. avgust — Prva proleterska divizija oslobodila Donji Vakuf.
24. avgust — Prva proleterska i Peta krajiška divizija oslobodile Bugojno.

1944. godina

2. avgust — Održano Prvo zasedanje ASNO Makedonije.
3. avgust — Grupa divizija NOVJ razbila jake neprijateljske snage i preko Ibra izvršila prodor u Srbiju.
7. avgust — Grupa divizija NOVJ na Kopaoniku razbila glavnu grupu četničkih korpusa.
8. avgust — 39. krajiška divizija oslobodila Mrkonjić Grad.
27. avgust — Treća udarna divizija oslobodila Kolašin.
30. avgust — Treća udarna divizija oslobodila Berane.
31. avgust — 39. krajiška divizija oslobodila Drvar.

Septembar uredi

1941. godina

4. septembar — Valjevski NOP odred i vojno-četnički odredi Zečevića i Martinovića zauzeli Krupanj.
8. septembar — U Zagrebu ustaše streljale sekretara PK KPJ za Hrvatsku Jožu Vlahovića, narodnog heroja.
10. septembar — Na Kozari formiran Kozarački partizanski odred.
11. septembar — Užički NOP odred oslobodio Bajinu Baštu.
14. septembar — U Zagrebu izvrešna diverzija na Glavnoj pošti
19. septembar — U Struganiku održan sastanak između Tita i Draže Mihailovića.
24. septembar — Užički NOP odred zauzeo Užice.
26. septembar — U Stolicama održano savetovanje Glavnog štaba NOPO.

1942. godina

2. septembar — U Moslavini formirana Sedma banijska brigada.
6. septembar — Kod Livna formirana Prva dalmatinska brigada.
7. septembar — Kod Gline formirana Osma banijska brigada.
25. septembar — Partizanske snage zauzele Jajce.

1943. godina

8. septembar — Kapitulirala je fašistička Italija.
9. septembar — Deveta dalmatinska divizija zauzela Split.
14. septembar — Treća krajiška brigada zauzela Duvno.
22. septembar — Otpočela Šesta neprijateljska ofanziva.
23. septembar — Druga proleterska divizija oslobodila Pljevlja
23. septembar — Od povreda zadobijenih u borbama kod sela Prkosa umrla Marija Bursać, prva žena narodni heroj.
27. septembar — U četničkoj zasedi kod sela Jabuka poginuo bombaš Boško Buha, narodni heroj.

1944. godina

1. septembar — Jedanaesta hercegovačka brigada oslobodila Gacko.
16. septembar — Prva proleterska i Šesta lička divizija oslobodile Valjevo.
17. septembar — 27. divizija oslobodila Tuzlu.
18. septembar — Drugi udarni korpus oslobodio Nikšić.
24. septembar — Peti bosanski korpus oslobodio Banjaluku.

Oktobar uredi

1941. godina

5. oktobar — U Novom Sadu, u sukobu s mađarskom policijom stradao Radivoj Ćirpanov, narodni heroj.
11. oktobar — Prilepski partizanski odred izvršio prvu ustaničku akciju u Makedoniji.
18. oktobar — U Karlovcu u sukobu s ustašama poginuio član CK KPJ Josip Kraš, narodni heroj.
19. oktobar — U oslobođenom Užicu izašao prvi broj lista „Borba“, organa KPJ.
20. oktobar — U Velikom Očijevu, kod Drvara ubijen Marko Orešković, narodni heroj.
21. oktobar — U Kragujevcu izvršeno masovno streljanje tokom koga je ubijeno oko 2.800 ljudi.
27. oktobar — U selu Brajićima, održan drugi sastanak između Josipa Broza Tita i Dragoljuba Mihailovića.
30. oktobar — U Glumaču, kod Požege četnici ubili Milana Blagojevića Španca, narodnog heroja.

1942. godina

2. oktobar — U Trnovu, kod Mrkonjić Grada, četnici ubili Vladimira Kneževića Volođu, Rifata Burdžovića i Tomaša Žižića.
3. oktobar — U Uništima formirana Druga dalmatinska brigada.
11. oktobar — U Budićima formirana je Prva slavonska udarna brigada.
28. oktobar — U borbi protiv četnika u Bosanskom Grahovu, poginuo Radiša Radosavljević Šoša, narodni heroj.

1943. godina

1. oktobar — U Kočevju otpočeo trodnevni zbor delegata slovenačkog naroda tkz. „Kočevski zbor“.
4. oktobar — Formirani su Prvi proleterski i Drugi udarni korpus.
5. oktobar — 16. vojvođanska i 17. istočnobosanska divizija oslobodile Tuzlu.
11. oktobar — Prva proleterska divizija oslobodila Zenicu.
12. oktobra — U Plaškom održano Drugo zasedanje ZAVNO Hrvatske.
15. oktobar — Marija Bursać proglašena za prvu ženu narodnog heroja.
20. oktobar — U borbi protiv četnika kod Zaječara poginuo Miodrag Mija Stanimirović, narodni heroj.

1944. godina

11. oktobar — 46. srpska divizija oslobodila Vranje, a 47. srpske divizija Leskovac.
14. oktobar — Partizansko-bugarske snage oslobodile Niš.
18. oktobar — 29. hercegovačka i 26. dalmatinska divizija oslobodile Dubrovnik.
20. oktobar — Partizansko-sovjetske snage odlobodile Beograd, glavni grad Nove Jugoslavije.
21. oktobar — Partizansko-sovjetske snage odlobodile Kragujevac.
22. oktobar — Peti udarni korpus oslobodio Travnik.
23. oktobar — Novosadski partizanski odred oslobodio je Novi Sad.

Novembar uredi

1941. godina

2. novembar — U borbama protiv četnika u Ivanjici poginuo Stevan Čolović, narodni heroj.
7. novembar — U oslobođenom Užicu održana vojna parada povodom godišnjice Velike oktobarske socijalističke revolucije.
15. novembar — U selu Gostilju, kod Podgorice, održano savetovanje Glavnog štaba NOP odreda za Crnu Goru i Boku.
17. novembar — Grupa partizana, pod komandom Većeslava Holjevca, izvršila upad u Karlovac.
18. novembar — U selu Gložane, kod Kučeva poginuo Veljko Dugošević, narodni heroj.
29. novembar — Na Kadinjači, kod Užica vođene borbe između Nemaca i pripadnika Radničkog bataljona.

1942. godina

1943. godina

1944. godina

Decembar uredi

1941. godina

1. decembar — Crnogorski NOP odred izvršio neuspeli napad na Pljevlja.
5. decembar — Na Mrakovici, vrhu Kozare Drugi krajiški odred uništio domobransko utvrđenje.
11. decembar — U Čačku obešen Ratko Mitrović, narodni heroj.
21. decembar — U Rudom formirana Prva proleterska udarna brigada.

1942. godina

6—8. decembar — U Bosanskom Petrovcu održana Prva konferencija Antifašističkog fronta žena.
26. decembar — Glavni štab NOV i PO Slovenije podelio slovenačku teritoriju na četiri operativne zone.
27—29. decembar — U Bihaću održan Prvi kongres Antifašističke omladine Jugoslavije na kome je formiran Ujedinjeni savez antifašističke omladine Jugoslavije.

1943. godina

2. decembar — U okoloni Pljevalja formirana italijanska partizanska divizija „Garibaldi”.
4. decembar — Otpočela nemačka Limsko-drinska operacija protiv NOV i POJ.
5—6. decembar — U Kolašinu održan Osnivački kongres AFŽ Crne Gore.
7. decembar — Otpočela ustaško-nemačka Kordunaško-banijska operacija prov NOV i POJ.
22. decembar — Formiran Deveti slovenački korpus.
31. decembar — Otpočela Prva banjalučka operacija.

1944. godina

3. decembar — Na Sremskom frontu poginuo Savo Mašković, narodni heroj.
10. decembar — U Novom Sadu održana Prva konferencija JNOF Vojvodine.
15. decembar — U Skoplju održana Prva konferencija AFŽ Makedonije.
18. decembar — Jedinice NOV i POJ oslobodile Podgoricu.
27. decembar — U Novom Sadu održan Prvi kongres Antifašističke omladine Vojvodine.