Šid

Šid
Šid;
Osnovni podaci
Država	Srbija
Pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Sremski
Opština	Šid
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	16 311
Gustina stanovništva	344 st./km²
Geografija
Koordinate	45°07′25″N 19°13′21″E / 45.123666°N 19.2225°E
Nadmorska visina	113 m
Površina	47,4 km²
	; Šid Šid na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski kod	22239; 22240
Pozivni broj	022
Registarska oznaka	ŠI

Šid je gradsko naselje u opštini Šid u Sremskom okrugu, smešten na padinama Fruške gore. Prema popisu iz 2002. bilo je 16.311 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 14.275 stanovnika).

Koordinate: 45° 07′ 25" SGŠ, 19° 13′ 21" IGD

Geografija

Nadmorska visina je 104 m. To je sedište najzapadnije opštine Srema, veoma slikovit i živopisan kraj između reke Dunav i pitomih obronaka Fruške gore na severu i reke Save na jugu. Oblast na kojoj je izgrađen Šid je voćarsko vinogradarski kraj, sa velikim vinskim podrumom. U sklopu poljoprivrede razvijena je i prehrambena industrija, posebno prerada žita, savremena industrijska klanica i fabrika za proizvodnju jestivog ulja, kao i tekstilna industrija i trikotaža. Opština ima veoma privlačan turistički potencijal, naročito za lov i ribolov. U gradu se nalazi spomen kuća i galerija poznatog slikara Save Šumanovića. Kako i kada je Šid formiran kao naselje, naučno utvrđenih istorijskih podataka nema, postoje samo razne pretpostavke. Početkom 18-og veka Šid je bio jedno od najvećih naselja između Vinkovaca, Vukovara i Sremske Mitrovice. Za procene o veličini i značaju Šida postoje pismeni podaci. Najraniji pomen iz toga vremena je podatak da je u Šidu umro Luka Natalis 1702. godine, vikar apostolskog poslanstva.

Historija

Prvi podaci o Šidu su iz XVIII. stoljeća, kada je ovo naselje bilo u Podunavskoj vojnoj granici. U XIX. stoljeću mjesto naseljavaju Srbi i Rusini iz Ruskog Krstura i Kucure, zatim Slovaci iz Gložana i Pivnica. Početkom XX. stoljeća Šid se razvija kao gradsko naselje. Do 1918. Šid je bio u sastavu Kraljevine Hrvatske, Dalmacije i Slavonije kao dijela Austro- Ugarske. Od 1939.- 1945. je bio dio Banovine Hrvatske, odnosno NDH. Rano se javlja radnički pokret, a u narodnooslobodilačkom ratu čitavo područje bilo je aktivno u organiziranju borbi protiv neprijatelja. Završne operacije za oslobođenje Jugoslavije početkom 1945. godine (Srijemski front) vođene su u okolini Šida. U jesen 1991. Šid je za vrijeme bitke za Vukovar bombardiran od hrvatskih snaga pri čemu su poginula 4 civila.

Racija u Šidu

Za vreme Drugog svetskog rata, Šid je bio u sastavu NDH. Najveći od svih zločina u tom periodu dogodio se 28.08.1942. godine, na Veliku Gospojinu. Veća grupa ustaša, na čelu sa Viktorom Tomićem, došla je iz Zagreba i u toku noći je započela racija. Uhapšeno je 142 Šiđana (125 muškaraca, 13 žena i 4 deteta). Svi oni su stravično mučeni, i na kraju, njih 121 je vozom prebačeno u Sremsku Mitrovicu gde su streljani. Među njima je bio i čuveni srpski slikar Sava Šumanović. Racija u Šidu se odvijala u sklopu veće racije koja je izvedena na teritoriji celog Srema, a u kojoj je ubijeno preko 6000 ljudi, većinom Srba, mada je bilo i Jevreja i Roma.

Kultura

U blizini sela Privina Glava nalazi se manastir Privina Glava, po legendi manastir je dobio je ime po osnivaču, vlastelinu Privi (ili Pribi) iz 12. veka. U gradu nalazi se takozvani Ruski dvor, bivši letnjikovac grko-katoličkih episkopa iz 18. veka.

Položaj Šida u Sremskom okrugu

Istaknute ličnosti

Sava Šumanović, slikar
Boško Simonović, poznati fudbalski trener selektor reprezentacije Jugoslavije
Ilija Bašičević, slikar
Filip Višnjić, najpoznatiji srpski guslar
Grozdana Olujić, spisateljica
Simeon Piščević, srpski vojnik, pisac

Privreda

Šid je nekada bio poznat i imao fabriku Mesne Industrije "Srem Šid".

Od 2018 godine IM"Srem Šid" je privatizovana Arhivirano 2018-04-30 na Wayback Machine-u. Novi kupci su konzorcijum Agropapuk i Đurđević.

Demografija

U naselju Šid živi 12.825 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 38,1 godina (36,5 kod muškaraca i 39,6 kod žena). U naselju ima 5.510 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,96.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija

Godina	Stanovnika




1948.	6.710	^[1]
1953.	7.268
1961.	9.058
1971.	11.823
1981.	13.450
1991.	14.275	14.089
2002.	16.834	16.311

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi	12427	76.18%
Slovaci	899	5.51%
Hrvati	724	4.43%
Rusini	681	4.17%
Jugosloveni	455	2.78%
Romi	81	0.49%
Mađari	59	0.36%
Crnogorci	37	0.22%
Ukrajinci	31	0.19%
Albanci	21	0.12%
Makedonci	19	0.11%
Muslimani	18	0.11%
Česi	10	0.06%
Rusi	9	0.05%
Rumuni	3	0.01%
Nemci	3	0.01%
Slovenci	2	0.01%
Bošnjaci	2	0.01%
Bunjevci	1	0.00%
Bugari	1	0.00%
nepoznato	422	2.58%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[2]


	m	ž
?	47	53
80+	55	170
75-79	122	249
70-74	250	384
65-69	373	454
60-64	389	487
55-59	363	425
50-54	569	616
45-49	734	718
40-44	645	720
35-39	572	604
30-34	536	524
25-29	567	525
20-24	576	626
15-19	641	580
10-14	496	522
5-9	490	448
0-4	413	368
prosek	36.5	39.6

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	2008	2211	2758	3759	4590	4878	5510

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	1006	1338	1141	1342	412	190	50	16	7	8	2.96

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	6439	1938	4059	227	173	42	7135

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	1442	4102	1193	373	25

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	3097	249	-	-	806	47	112	419	76	347
Ženski	2168	95	-	-	447	17	14	480	68	68
Oba	5265	344	-	-	1253	64	126	899	144	415
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	37	52	247	67	94	97	-	-	447
Ženski	71	67	149	197	227	74	3	-	191
Oba	108	119	396	264	321	171	3	-	638

Reference

↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

Vanjske veze

Portal Srbija

[1] Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9

[2] Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

[1]

[2]