Antifašističko sobranje narodnog oslobođenja Makedonije
Antifašističko sobranje narodnog oslobođenja Makedonije (mak. Антифашистичко Собрание на Народното Ослободување на Македонија; skraćeno ASNOM) je predstavljalo vrhovno predstavničko, zakonodavno i izvršno telo narodne vlasti u Makedoniji, u tijeku narodne revolucije u periodu od avgusta 1944. do aprila 1945. godine.
ASNOM je konstituisan na Ilindan 2. kolovoza 1944. na prvom zasjedanju u manastiru Prohoru Pčinjskom, tada na oslobođenom teritoriju Makedonije.
Kasnije je Manastir Prohor Pčinjski je pripao Federalnoj Srbiji.
16. aprila 1945, na Trećem zasjedanju ASNOM je preraslo u Narodnu skupštinu Makedonije.
Formiranje ASNOM-a i Prvo zasjedanje
urediInicijativni odbor za osnivanje ASNOM-a formiran je novembra 1943. godine u selu Crvena voda.
U njegovom sastavu nalazili su se:
- Metodije Andonov Čento (predsjednik),
- Strahil Gigov (sekretar),
- Cvetko Uzunovski,
- Venko Markovski i
- Mihajlo Apostolski.
Marta 1944. godine IO je uputio pismo svim Narodo-oslobodilačkim odborima u Makedoniji da izaberu delegate za Prvo zasjedanje ASNOM-a.
Prvi sastanak Inicijativnog odbora održan je 30. aprila 1944. godine u selu Stajovce, i na njemu je u rad odbora uključeno još 17 članova.
Prvo zasjedanje ASNOM-a održano je 2. avgusta 1944. godine u manastiru sv. Prohor Pčinjski. Iako je izabrano 116. delegata, zasjedanju je prisustvovalo samo 60-ak.
Na zasjedanju su donesene odluke, kojima je:
- ASNOM proglašen za vrhovno zakonodavno i izvršno predstavničko telo i najviši organ državne vlasti u demokratskoj Makedoniji;
- Makedonski jezik uveden kao službeni jezik u makedonskoj državi;
- Ilindan proglašen za narodni i državni praznik u makedonskoj državi;
- prihvaćene odluke Drugog zasjedanja AVNOJ-a i
- odobren rad Glavnog štaba NOV i PO Makedonije
Na kraju zasedanja izabran je Prezidijum (Predsjedništvo) ASNOM-a. Predsjedništvo se sastojalo od predsjednika, dva potpredsjednika, dva sekretara i 17 članova.
Članovi Predsjedništva ASNOM-a
uredi- Metodije Andonov Čento, predsjednik;
- Panko Brašnarov i Emanuel Čučkov, potpredsjednici;
- Ljupčo Arsov i Vladimir Poležinovski, sekretari;
- Venko Markovski,
- Cvetko Uzunovski,
- Blagoja Fotev,
- Mihajlo Apostolski,
- Strahil Gigov,
- Petre Piruze,
- Kiril Petrušev,
- Jovan Gorgov,
- Epominonda pop Andonov,
- Kamber Hasan,
- Aco Petrovski,
- Mladen Georgiev i
- Ljiljana Čalovska.
Drugo zasjedanje ASNOM-a
urediDrugo zasjedanje Antifašističke skupštine narodnog oslobođenja Makedonije održano je u oslobođenom Skoplju od 28. do 30. novembra 1944. godine.
Ovom zasjedanju su prisustvovali i
podpredsjednici Nacionalnog komiteta oslobođenja Jugoslavije:
predsjednik Otačastvenog fronta Bugarske
predstavnici sovjeteske i anglo-američke vojne misije.
Treće zasedanje ASNOM-a
urediTreće zasjedanje Antifašističke skupštine narodnog oslobođenja Makedonije je održano od 14. do 16. aprila 1945. godine u Skoplju.
Na ovom zasjedanju Predsjedništvo ASNOM-a je postalo Vlada Federalne Makedonije, a ASNOM je postao Narodna skupština (sobranje) Makedonije.
Za prvog predsjednika Vlade tada je izabran Lazar Koliševski.
Obeležavanje
urediNakon raspada SFRJ, Makedoncima nije bilo dopušteno da obeležavaju godišnjice antifašističkog veća, ASNOM-a, u manastiru Prohora Pčinjskog na teritoriji Srbije.[1]