Nikšić
Za ostale upotrebe, v. Nikšić (razvrstavanje).
Nikšić je grad i opština u Crnoj Gori. Grad broji oko 80 000 stanovnika. Nikšić je najviša opština u Crnoj Gori, a drugi grad po broju stanovnika, poslije Podgorice. Nikšić je privredni i industrijski centar Crne Gore.
| Nikšić | |
|---|---|
|
| |
 Grb | |
| Osnovni podaci | |
| Opština | Nikšić |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo ((2003)) | 58212 |
| Geografija | |
| Koordinate | 42°46′18″N 18°57′18″E / 42.771666°N 18.955°E |
| Nadmorska visina | 647 m |
  Nikšić Nikšić na karti Crne Gore | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski kod | 81400 81402 81403 |
| Pozivni broj | 040 |
| Registarska oznaka | NK |
Koordinate: 42° 46′ 18" SGŠ, 18° 57′ 18" IGD
Dijelovi grada: -Centar -Skver -Stara Varoš -Grudska Mahala -Podtrebjesa -Integralovo naselje -Dragova Luka -Bistričko naselje -Humci -Kvart iza bolnice -Aleksa Backović -Mušovina -Oštrovci -Mrkošnica -Veterinarsko -Rastoci -Naselje Buda Tomovića -Željezara -Rudo Polje
Prigradska naselja: -Kočani -Gvozdenice -Vitalac -Rubeža -Straševina -Kličevo -Ćemenca -Rastoci -Ozrinići
IstorijaUredi
Prije nego što su ga Srbi osvojili i pripojili, grad je pripadao Hercegovini i bio napučen islamskim stanovništvom. Godine 1878. nastupa masovnije iseljavanje muslimana iz gradova, koji su odlukama Berlinskog kongresa pripali Crnoj Gori. Samo iz Nikšića, od 410 muslimanskih obitelji, prema podacima iz 1877. godine, iselila se 391.[1]
StanovništvoUredi
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Etnički sastav prema popisu iz 2003.[3] | ||||
|---|---|---|---|---|
| Crnogorci | 36890 | 63.37% | ||
| Srbi | 14766 | 25.36% | ||
| Muslimani | 691 | 1.18% | ||
| Romi | 321 | 0.55% | ||
| Jugosloveni | 215 | 0.36% | ||
| Bošnjaci | 147 | 0.25% | ||
| Hrvati | 123 | 0.21% | ||
| Egipćani | 106 | 0.18% | ||
| Makedonci | 60 | 0.10% | ||
| Albanci | 28 | 0.04% | ||
| Mađari | 18 | 0.03% | ||
| Slovenci | 16 | 0.02% | ||
| Rusi | 16 | 0.02% | ||
| Nemci | 1 | 0.00% | ||
| Italijani | 1 | 0.00% | ||
| nepoznato | 549 | 0.94% | ||
| m | ž | |||
| ? | 183 | 185 | ||
| 80+ | 243 | 519 | ||
| 75-79 | 463 | 650 | ||
| 70-74 | 842 | 1005 | ||
| 65-69 | 1257 | 1430 | ||
| 60-64 | 1145 | 1466 | ||
| 55-59 | 1209 | 1349 | ||
| 50-54 | 1868 | 1850 | ||
| 45-49 | 2072 | 2120 | ||
| 40-44 | 2180 | 2094 | ||
| 35-39 | 2105 | 2074 | ||
| 30-34 | 2040 | 2073 | ||
| 25-29 | 2152 | 2321 | ||
| 20-24 | 2316 | 2393 | ||
| 15-19 | 2316 | 2296 | ||
| 10-14 | 2123 | 2001 | ||
| 5-9 | 2112 | 2046 | ||
| 0-4 | 1933 | 1781 | ||
| prosek | 2073 | 416 | ||
|
|
|
|
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija | Proizvodnja i snabdevanje... | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 9611 | 200 | 4 | 715 | 2993 | 553 | 592 | 871 | 241 | 621 |
| Ženski | 6470 | 115 | 2 | 184 | 822 | 164 | 121 | 1454 | 428 | 160 |
| Oba | 16081 | 315 | 6 | 899 | 3815 | 717 | 713 | 2325 | 669 | 781 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 54 | 155 | 1177 | 386 | 198 | 439 | - | 1 | 411 | |
| Ženski | 104 | 112 | 500 | 1071 | 719 | 343 | - | 1 | 170 | |
| Oba | 158 | 267 | 1677 | 1457 | 917 | 782 | - | 2 | 581 |
Naseljena mjestaUredi
Balosave, Bare, Bastaji, Bjeloševina, Bobotovo Groblje, Bogetići, Bogmilovići, Brezovik, Brestice, Broćanac Viluški, Broćanac Nikšićki, Bršno, Bubrežak, Busak, Carine, Cerovo, Crni Kuk, Crnodoli, Dolovi, Donja Trepča, Donje Crkvice, Donje Čarađe, Dragovoljići, Donji Nikšić, Drenoštica, Dubočke, Duga, Dučice, Glibavac, Gornja Trepča, Gornje Crkvice, Gornje Čarađe, Gornje Polje, Goslić, Gradačka Poljana, Granice, Grahovac, Grahovo, Grebice, Gvozd, Ivanje, Jabuke, Javljem, Jasenovo Polje, Jugovići, Kazanci, Kamensko, Kapino Polje, Kočani (Koćani), Kruševice, Klenak, Klenje, Kličevo, Kovači, Koprivice, Koravlica, Kunak, Kuside, Kuta, Laz, Liverovići, Lukovo, Macavare, Mačak, Međeđe, Milojevići, Miločani, Miljanići, Miolje Polje, Miruše, Mokra Njiva, Mokri Do, Morakovo, Nikšić, Nudo, Oblatno, Ozrinići, Orah, Orlina, Palestina, Pandurica, Petrovići, Pilatovci, Povija, Podbožur, Podvrš, Poljica, Ponikvica, Počekovići, Praga, Prigradina, Prisoje, Rampa, Rastovac, Riđani, Riječani, Rubeža, Rudine, Sjenokosi, Slunj, Smrduša, Somina, Spila, Srijede, Staro Selo, Straševina, Stuba, Stubica, Studenca, Šipačno, Štedim, Štitari, Tupan, Ubli, Vasiljevići, Velimlje, Vidne, Vilusi, Vir, Vitasojevići, Višnjića Do, Vitalac, Vraćenovići, Vrbica, Vučji Do, Zavrh, Zagora, Zagrad, Zaljutnica, Zaslap, Zlostup, Zverinjak i Župa Nikšićka.
KulturaUredi
Nikšić je stvoren u četvrtom vijeku od strane Gota. Prvo ime Nikšića je bilo Anderva, pa Anagastum, a kasnije se zvao Onogošt. Ime Onogošt, po Milanu Šuflaju je od Gota. On na 114.str.knjige "Srbi i Arbanasi", u fusnoti piše: "Materijalna uspomena na tu vladavinu (Gota) jest sredovječna tvrđava Anagostum, Onogastum, danas Onogošt, Nikšić u Crnoj Gori." Kod arhiđakona Tome, pak, Goti su Slaveni. Ostaci starog grada, danas predstavljaju kulturni i istorijski spomenik.
SaobraćajUredi
.jpg)
Nikšić ima za crnogorske prilike izvrsnu saobraćajnu mrežu. Gradske ulice su široke i njima dnevno cirkuliše i do 30000 motornih vozila. Veliko rasterećenje gradskog saobraćaja predstavljaju novoizgrađene obilaznice. Glavni saobraćajni pravci, koji poraaze kroz grad Nikšić, su Podgorica-Nikšić-Sarajevo(BiH),Risan-Nikšić-Žabljak, Nikšić-Plužine-Šćepan Polje, Nikšić-Kolašin, Nikšić-Trebinje(BiH), Nikšić -Bileća-Mostar(BiH), Nikšić-Krstac-Gacko(BiH). Na teritoriji opštine postoji industrijska obilaznica, dvije saobraćajne petlje (Brlja i Garnizon), kao i biciklističke staze u dužini od 30 kilometara, koje povezuju izletišta i spomenike kulture, a neke su još uvijek u izgradnji.
Željeznički saobraćaj je najmoderniji u Crnoj Gori, a rekonstruisana elektrifikovana pruga koja povezuje dva najveća i najvažnija grada u Crnoj Gori, Podgoricu i Nikšić, puštena je u saobraćaj 13.jula 2012. godine. Novi elektromotorni vozovi, jedinstveni na crnogorskim prugama, promet ljudi i roba čine bržim i sigurnijim. U planovima je i izgradnja nekada bitne pruge, koja bi Crnu Goru povezala sa lukom Ploče, a išla bi od Nikšića do Čapljine(BiH). U gradu postoje dvije željezničke stanice, putnička i teretna u blizini Željezare Nikšić. Industrijski kolosjeci su zastupljeni i nalaze se u krugovima najvećih industrijskih kolektiva (Željezare, Pivare "Trebjesa", Boksita i Metalca. Nekada je postojala ideja da se svi kolosjeci spoje u jedinstveni industrijski prsten, ali ta ideja još uvijek nije zaživjela.
Vazduhoplovni saobraćaj vezuje se za izgradnju aerodroma Kapino Polje, (u istorijskim knjigama poznat i kao aerodrom Alabama, tajno šifrovan od strane izraelske vojske, a istoričari smatraju da je na njemu bila smještena vojna avijacija i zaslužan je velikim dijelom za stvaranje palestinske države). Danas je tu savremeni sportski aerodrom sa asfaltnom pistom i stajnicima i kao takav predstavlja jedan od najmodernijih malih aerodroma Jugoistočne Evrope. Nekada je tu postojala čuvena jugoslovenska škola za pilote i padobrance, jednako čuvena kao ona u Mostaru. Aerodoromom gazduje država Crna Gora i Aero klub Nikšić (prvi osnovani aero klub u Crnoj Gori). Zato i ne treba da čudi podatak da je većina pilota u bivšoj Jugoslaviji, a pogotovo u tada jakom avio preduzeću JAT, bilo baš iz Nikšića.
Slavni ljudiUredi
- Andrija Milošević, crnogorski kazališni, televizijska i filmski glumac, kao i televizijski voditelj.
- Danijel Cerović, klasični gitarista, umjetnički direktor međunarodnog festivala gitare u Nikšiću, Docent na Muzičkoj Akademiji na Cetinju.
- Milo Đukanović, predsjednik Crne Gore
- Mirko Vučinić, profesionalni fudbaler
- Slađana Perunović, atletičarka
- Miladin Šobić, pjevač
- Dragomir Bečanović, bivši judoka
- Ratko Radovanović, bivši košarkaš
- Vojin Lazarević, bivši fudbaler
- Aleksandar Zoranić, pjevač
* Vesna Zmijanac, poznata pjevačica narodne muzike
- Žarko Varajić, bivši košarkaš
- Željko Petrović, poznati fudbaler i trener
- Rajko Žižić, bivši košarkaš
- Vukašin "Vule" Vukalović, odbojkaš, međunarodni odbojkaški sudija i bivši predsjednik SD Bosna iz Sarajeva, također zajedno zaslužan za titulu prvaka Evrope u košarci sa Bosnom, i sekretar kluba Stjepan Grubnić -"Boško".
- Ljubomir Radanović, poznati bivši fudbaler
- Petar Božović, poznati glumac
- Zoran Vorotović, poznati bivši fudbaler
- Rodoljub "Rođa" Raičević, poznati, popularni pjevač i kompozitor narodne i zabavne muzike
- Božidar Bandović, bivši profesionalni fudbaler i poznati trener
- Desanka Perović - Pešut, poznata streljačica
- Goran Jeretin, košarkaš
- Miodrag "Skale" Gvozdenović, poznati odbojkaš reprezentativac Jugoslavije i jedan od najbolji igrača na svijetu
- Branislav - Brano Mićunović, poznati privrednik i sportski radnik
- Đorđije "Đoko" Koprivica, poznati guslar
- Goran Nikolić, košarkaš
- Dragoljub Jeličić, najmlađi vojnik učesnik u Prvom svjetskom ratu
- Andrija Delibašić, fudbaler
- Drago Malović, poznati crnogorski glumac
- Alen Muratović, rukometaš
- Ratko "Bata" Butorović, poznati biznismen i predsjednik FK Vojvodina Novi Sad
- Slavoljub Bubanja, fudbalski trener
- Vukašin Poleksić, fudbaler
- Mileta Božović, crnogorski atletičar
- Zdravko Radulović, bivši košarkaš
- Veljko Mandić, poznati glumac
- Zoran Banović, fudbaler
- Milan Vujičić, atletičar
- Branko Babović, poznati crnogorski glumac
- Miladin Bečanović, fudbaler
- Muharem Asović, narodni heroj
- Danka Janjušević,
- Vladan Gajović, glumac
- Miodrag Baletić, košarkaški trener
- Maja Vujović,
- Mirjana Đurović - "Mimi", pobjednica i učesnica SERIJALA VELIKI BRAT
- Radojica Nikčević, poznati biznismen
- Milana Đurić,
- Tamara Mučalica,
- Božidar Bota Nikolić, režiser
- Živko Nikolić, režiser
- Veljko Bulajić, režiser
- Petar Banićević, prvak drame Jugoslovenskog dramskog pozorišta
- Nikola Karović, pjevač
- Vitomir Vito Nikolić, pjesnik
- Milan Dugo Krivokapić, novinar, publicista, aforističar
- Branko Vulanović, međunarodni (FIDE) šahovski sudija. Prvi predsjednik opštinskog šahovskog saveza Nikšić.
ReferenceUredi
- ↑ vremenskalinija.me Arhivirano 2018-03-26 na Wayback Machine-u, "VREMENSKA LINIJA: Istorija Crne Gore",pristupljeno 8. ožujka 2018.
- ↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2005, COBISS-ID 8764176
- ↑ Knjiga 1, Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2004, ISBN 86-84433-00-9
- ↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, oktobar 2004, COBISS.CG-ID 8489488
Vanjske vezeUredi
- Opština Nikšić Arhivirano 2018-04-25 na Wayback Machine-u
- Nikšićko pivo
- Radio Televizija Nikšić Arhivirano 2013-06-14 na Wayback Machine-u
- Fakultet za sport i fizičko vaspitanje - Nikšić
- JZU OPŠTA BOLNICA NIKŠIĆ Arhivirano 2013-05-30 na Wayback Machine-u
- Nikšić Moj Grad
- Tv - centar Goranović Nikšić
- Mjesna industrija "Goranović" - Nikšić
- Filozofski fakultet - Nikšić
- Prodaja odjeće , obuće i nakita Nikšić