Wikipedija

Peking

Opština Peking
北京市
Běijīng Shì
Pagoda „Hram neba“
Pagoda „Hram neba“ u Pekingu
Položaj opštine Peking na mapi Kine
Položaj opštine Peking na mapi Kine
39°54′20″N, 116°23′29″E
Država  Kina
Administrativna podela Grad Peking
Osnovan 473. pne.
Površina opštine 16,801.25 km²
Nadmorska visina 43,5 m
Stanovništvo (2007)
 - opština
 - gustina
 - grad
17.430.000
1.037,4/km²
8.495.000
Poštanski kod 100000 - 102600
Pozivni broj +86/10
Internet stranica grada:
www.beijing.gov.cn (na kineskom) i
www.ebeijing.gov.cn Arhivirano 2010-08-13 na Wayback Machine-u (na engleskom)

Peking[1] (na kineskom: 北京, Běijīng - severna prestonica) je glavni grad Narodne Republike Kine (NRK).

Peking je sa 14,5 miliona stanovnika drugi najveći grad u Kini posle Šangaja.[2] Peking je jedna od četiri gradske oblasti koje su pod direktnom kontrolom Centralne vlade. Veliki je saobraćajni centar sa mnoštvom pruga, puteva i autoputeva koji ulaze i izlaze iz njega u svim pravcima. Peking je takođe i politički, kulturni i obrazovni centar NRK, dok su Šangaj i Hong Kong značajniji ekonomski centri od Pekinga.[3] Peking će biti domaćin Letnjih olimpijskih igara 2008.

Istorija

uredi

Rana istorija

uredi
 
Džoukoudijen

Najraniji ostaci ljudskog stanovanja u Pekingu su nađeni u pećinama Brda zmajeve kosti kod mesta Džoukoudijen u distriktu Fangšan, u kojima je živeo pekinški čovek. Fosili homo erektusa iz ove pećine potiču iz vremena od pre 230-250.000 godina. Na lokalitetu je otkopano stotine hiljada artefakata od kamena, većinom sitno oruđe raznih oblika. Karakteristične su grube alatke većeg obima za bacanje i sečenje (rani period). Tokom poznog doba koriste se mikroliti, a česta su kamena šila. Sinantropusi su živeli uglavnom sakupljačkim načinom života, ali su se bavili i lovom. Arheološko nalazište na kome je otkriven pekinški čovek je od 1987. na listi Svetske kulturne baštine.

Paleolitski homo sapiens je takođe živeo ovde pre oko 27.000 godina[4]. U blizini Pekinga su do pre 1000. godina pre nove ere postojali gradovi, kao i glavni grad države Jan, jedne od zaraženih strana u Periodu zaraćenih država, Ji je osnovan na mestu današnjeg Pekinga.[5]

Nakon pada države Jan, potonje dinastije Ćin, Han i Jin su postavili lokalne prefekture u ovoj oblasti.[5] Za vreme dinastije Tang, Peking je postao štab fanjaškog jiedušija, vojnog upravitelja sadašnje severne hebejske oblasti. An Lušan je odavde poveo ustanak An Ši 775. godine

Srednjovekovni period

uredi
 
Pagoda hrama Tijening u blizini Guananmena u Pekingu, sagrađena 1120. za vreme dinastije Lijao.

Godine 936. kasna dinastija Jin (936-947) iz severne Kine je ustupila svoje severne teritorije, uključujući današnji Peking, narodu Kitan. Godine 938. dinastija Lijao je osnovala novu prestonicu Nanking (Južna prestonica). Jurčenska dinastija Jin je zauzela teritoriju dinastije Lijao i 1153. prenela svoju prestonicu u Nanking i promenila mu ime u Džungdu.[5] Džungdu se nalazio u području oko današnjeg Tijeningsi, malo jugozapadno od današnjeg Pekinga. Neki od najstarijih ostataka koji dana postoje u Pekingu, uključujući džamiju Nijuđije i hram Tijening, potiču iz vremena dinastije Lijao.

Mongoli su spalili Džungdu do temelja 1215. i ponovo ga izgradili godine 1267. severno od prestonice Jina.[6] U pripremama za osvajanje cele Kine, osnivač dinastije Juan Kublaj Kan je podigao grad Kanbalik i učinio ga svojom prestonicom. Izgradnja grada je završena 1293.[5] Kanova odluka je umnogome poboljšala status grada koji se nalazio na severnim granicama Kine. Kanbalik se nalazio severno od centra današnjeg Pekinga. Centar mu se nalazio na mestu gde je sada severni deo 2. kružnog puta, a prostirao se na sever do između 3. i 4. kružnog puta.

Period dinastija Ming i Ćing

uredi
 
Ugaona kula Zabranjenog grada, koja se nalazi u centru Pekinga.

Nakon pada dinastije Juan 1368, grad je obnovila dinastija Ming i osnovala prefekturu Šuntijen u oblasti oko grada. Godine 1403. treći car iz dinastije Ming Jugnle je premestio prestonicu Minga iz Nankinga u Peking. Tokom dinastije Ming, Peking je dobio današnji oblik, a zidine iz vremena Minga su služile kao gradske zidine Pekinga sve do modernih vremena, kada su porušene, a 2. kružni put je sagrađan na njihovom mestu.

Veruje se da je Peking bio najveći grad na svetu od 1425. do 1650. i od 1710. do 1825. Danas je on 17. po redu najvećih svetskih gradova.[7]

 
Zabranjeni grad i Dvorana savršene harmonije, pogled sa Kapije savršene Harmonije

Zabranjeni grad je sagrađen uskoro nakon toga (1406-1420), a pratio ga je Hram neba (1420) i brojni drugi graditeljski projekti. Tjenamen, koji je postao državni simbol Narodne Republike Kine i nalazi se na njenom grbu, je dva puta spaljen za vreme dinastije Ming, a poslednja obnova je izvršena 1651.

Nakon što su Manču zbacili dinastiju Ming i uspostavili dinastiju Ćing, Peking je ostao prestonica Kine tokom vladavine dinastije Ćing. Kao i tokom prethodnih dinastija, Peking je nosio i ime Đingši, što je imalo isto značenje kao i Manču izraz G'mun H'cen. Peking su tokom Boskerskog ustanka 1900. opsele i zauzele strane armije.

Period Republike Kine

uredi

Sinhajska revolucija iz 1911, čiji je cilj bio da se dinastija Ćing zameni republikom, je u početku nameravala da uspostavi svoj glavni grad u Nankingu. Nakon što je visoki zvaničnik Ćinga Juan Šikaj primorao na abdikaciju poslednjeg cara iz dinastije Ćing i osigurao uspeh revolucije, revolucionari u Nankingu su prihvatili da Juan bude predsednik nove Republike Kine, a da glavni grad ostane Peking.

Juan je postepeno konsolidovao vlast, što je kulminiralo njegovim prolašenjem Kineskog carstva krajem 1915. sa njim kao carem. Ovaj potez je bio vrlo nepopularan, a sam Juan je umrlo manje od godinu dana kasnije. U Pekingu je 1919. počeo Pokret 4. maja usmeren protiv feudalizma i imperijalizma. Kina je nakon Juanove smrti potpala pod kontrolu regionalnih komandanata, a najjače frakcije su vodile česte ratove (Džilsko-anhujski rat, Prvi džilsko-fengtijenski rat i Drugi džilsko-fengtijenski rat) da bi preuzeli vlast nad Pekingom.

Nakon uspeha Kuomintangove Severne ekspedicije koja je primirila komadante na severu, Nanking je zvanično proglašen prestonicom Republike Kine 1928, a Peking je preimenovan u Pejping 28. juna 1928.[8], što znači „severni mir“.[3]

Tokom Drugog kinesko-japanskog rata, Japanci su osvojili Pejping 29. jula 1937.[3] Tokom okupacije, gradu je vraćeno staro ime Peking i postao je sedište Privremene Vlade Republike Kine, marionetske države koja je upravljalo kineskim delom severne Kine pod okupacijom Japana. Kasnije je ta vlada spojena sa većom vlada vladom Vang Jingveja, čije je sedište bilo u Nankingu. Carska japanska armija je u gradu osnovala centar za bakteriološko istraživanje jedinica 1855, u kom su japanski doktori proizvodili i testirali biološko i hemijsko oružje nad ljudima.

Nakon predaje Japana u Drugom svetskom ratu, Pekingu je 15. avgusta 1945. opet promenjeno ime u Pejping.

Period Narodne Republike Kine

uredi

Na dan 31. januara 1949, tokom Kineskog građanskog rata, komunističke snage su ušle u Peking bez borbe. Komunistička partija Kine na čelu sa Mao Cedungom je 1. oktobra 1949. na Tjenamenu objavila stvaranje Narodne Republike Kine. Samo nekoliko dana ranije, Narodna politička konsultativna konferencija Kine je odlučila da će Pejping biti glavni grad nove države i da će mu ime biti promenjeno nazad u Peking.

U vreme osnivanja Narodne Republike, gradska oblast Pekinga se sastojala samo od njenog gradskog područka i okolnih predgrađa. Urbani deo je podeljen u nekoliko malih distrikta unutar onoga što je danas poznato kao 2. kružni put. Od tada je nekoliko okolnih okruga je uključeno u optšinu, proširivši površinu pekinške oblasti nekoliko puta. Gradske zidine Pekinga su porušene između 1965. i 1969, tokom Kulturne revolucije, da bi se oslobodio prostor za izgradnju 2. kružnog puta.

Nakon ekonomskih reformi Deng Sjaopinga, urbano područje Pekinga se mnogo proširilo. Nekada se nalazilo u granicama 2. i 3. kružnog puta, a danas izlazi iz granica 5. i 6 kružnog puta, uz mnoga poljoprivredna područja pretvorena u stambene ili poslovne kvartove. Nova poslovna zona se razvija u oblasti Guomao, Vangfuđing i Sjidan su se preobrazili u trgovačke kvartove, dok je Džungancun postao centar elektronske industrije u Kini.

Tokom poslednjih godina, širenje Pekinga je takođe donelo na videlo neke probleme urbanizacije, kao što je gust sabraćaj, loš kvalitet vazduha, gubitak istorijskih delova grada i značajan priliv migranata iz siromašnijih delova države, posebno iz seoskih krajeva. Početkom 2005. vlada Kine je odobrila plan da se konačno zaustavi nekontrolisani razvoj Pekinga u svim smerovima. Razvoj glavnog grada Kine će se sada odvijati u dva polukružna pojasa izvan centra grada (na zapad i istok), umesto u koncentričnim krugovima.

Geografija i klima

uredi
 
Peking viđen iz satelita.

Peking se nalazi u severnom vrhu približno trouglaste Severnokineske nizija, koja se otvara na jug i istok od grada. Planine na severu, severozapadu i zapadu štite grad i poljoprivredne oblasti od pustinjskih stepa. Nad severozapadnim delovima gradske oblasti, posebno okrugom Jenćing i distriktom Huaižou, dominiraju Đindu planine, dok zapadne granice oblasti uokviruju Sjišan planine. Veliki kineski zid, koji se prostire duž severnih delova gradske oblasti Pekinga, se koristio ovon neravnom topografijom da odbrani Kinu od nomadskih upada iz stepa. Vrh Dongling u vencu Sjišan i na granici sa Hebejskom oblašću je najveći vrh gradske oblasti Pekinga, sa visinom od 2303 m. Glavne reke koju protiče kroz pekinpku oblast su Jungding i Čaobai, deo sistema reke Haj, koje teku na jug. Peking je takođe sverni terminal Velikog kineskog kanala, koji je iskopan kroz Severnokinesku ravnicu do Hangdžoa. Rezervoar Mijin, izgrađen na gornjim rukavcima reke Čaobai je najveći pekinški rezervoar i od krucijalne je važnosti za snabdevanje vodom grada.

Urbani deo Pekinga se nalazi u centralnom delu gradske oblasti i zauzima mali, a li sve više rastući deo gradske oblasti. Urbani deo Pekinga se širi izvan granica koncentričnih kružnih puteva, od kojih je najudaljeniji od centra 6. kružni put, koji prolazi kroz nekoliko prigradskih naselja. Kapija i trg Tjenamen se nalaze južno od Zabranjenog grada, bivše rezidencije kineskih careva. Zapadno od Tjenamena je Džungnanhai, rezidencija najviših političara Narodne Republike Kine. Kroz centar Pekinga, pravcem istok-zapad je Avenija Čang'an, jedna od glavnih ulica u Pekingu.

Klima u Pekingu je monsunska vlažna kontinentalna klima, koju odlikuju topla i vlažna leta usled istočnoazijskih monsuna i uglavnom hladne, vetrovite i suve zime zbog uticaja sibirskog anticiklona. Prosečna temperatura u januaru je od -7 do -4 °C, dok je temperatura u julu 25 do 26 °C. Najviša ikad zabeležena temepratura je 42 °C, a najniža -27 °C.[9] Godišnja količina padavina je preko 600 mm, od kojih 75% padne leti.[10]

Mesec Jan Feb Mart Apr Maj Jun Jul Avg Sep Okt Nov Dec
Prosečne visoke temperature (°C) 1 3 11 19 25 29 30 29 25 18 6 2
Prosečne niske temperature (°C) -8 -5 0 8 13 18 22 20 15 8 0 -5
Količina padavina u cm 0 0 0 1 3 7 22 17 5 1 1 0
Izvor: Weatherbase

Zagađenje

uredi
 
Veliko zagađenje vazduha je rezultovalo čestim smogom.

Nivo zagađenja vazduha u Pekingu je pet puta viši od standarda bezbednosti Svetske zdravstvene organizacije.[11] Velika potrošnja uglja - glavnog izvora energije Kine - je rezultovalo zagađenjem. Uprkos obećanjima da će vazduh biti bolji do Olimpijskih igara, nivo zagađenja je ostao konstantan. Zato zvaničnici Pekinga planiraju da redukuju saobraćaj motornim vozilima na pola tokom Igara kako bi se poboljšao kvalitet vazduha.[12] U februaru 2008. kineska vlada je objavila da će zatvoriti 144 benzinske pumpe u Pekingu, što je 10% svih benzinskih pumpi u gradu.[13]

Od 2001. kada je Peking dobio pravo da organizuje Olimpijske igre, skoro 7 milijardi dolara je utrošeno da se očisti vazduh, ali je smog i dalje ostao problem grada, zbog čega se sportisti žale.[14]

Peščane oluje

uredi

Prašina nastala erozijom pustinja u severnoj i severositočnoj Kini rezultuje sezonskim peščanim olujama koje muče grad. Pekinški ured za modifikaciju vremena ponekad veštački izaziva kišu kako bi se borili sa takvim olujama i umanjili njihove efekte.[15] U aprilu 2002. samo jedna peščana oluja je na grad izbacila skoro 50.000 tona prašine pre nego što je krenula na Japan i Koreju.[16]

Administrativna podela

uredi

Opštine

uredi
 
Peking noću
 
Knjižara u Sjidanu.

Opštine u urbanom delu Pekinga su:

Nekoliko imena opština se završava sa „men“ (mén, mand. 门), što znači „kapija“, pošto su ona bila lokacija kapija u bivšim Gradskim zidinama Pekinga. Druga mesta se završavaju sa „cun“ (cūn, mand. 村), što znači „selo“, pošto su ona prethodno bila sela izvan gradskih zidina.

Naselja

uredi

Naselja unutar gradske oblasti Pekinga, ali izvan urbanog područja su:

Potpodela

uredi

Gradska oblast Pekinga se sastoji iz 18 administrativnih podjedinica, okruga kojima direktno upravlja grad. Od toga, 16 su distrikti, a 2 su okruzi. Urbana i podurbana područja grada su podeljena u 8 distrikta:[17]

Okrug Stanovništvo (popis iz 2000) Površina (km²) Gustina naseljenosti (po km²)
Distrikt Dunčeng (mand. 东城区: Dōngchéng Qū) 536.000 24,7 21.700
Distrikt Sjičeng (mand. 西城区: Xīchéng Qū) 707.000 30,0 23.567
Distrikt Čungven (mand. 崇文区: Chóngwén Qū) 346.000 15,9 21.761
Distrikt Sjuenvu (mand. 宣武区: Xuānwǔ Qū) 526.000 16,5 31.879
Distrikt Čaojang (mand. 朝阳区: Cháoyáng Qū) 2.290.000 470,8 4.864
Distrikt Haidijen (mand. 海淀区: Hǎidiàn Qū) 2.240.000 426,0 5.258
Distrikt Fengtai (mand. 丰台区: Fēngtái Qū) 1.369.000 304,2 4.500
Distrikt Šđingšan (mand. 石景山区: Shíjǐngshān Qū) 489.000 89,8 5.445
grad + unutrašnja predgrađa 8,5 miliona 1377,9 6.171

Sledećih šest distrikta obuhvataju udaljenija predgrađa i prigradska naselja:

Okrug Stanovništvo (popis iz 2000) Površina (km²) Gustina naseljenosti (po km²)
Distrikt Mentougou (mand. 门头沟区: Méntóugōu Qū) 267.000 1.331,3 201
Distrikt Fangšan (mand. 房山区: Fángshān Qū)
do 1986. okrug Fangšan		 814.000 1.866,7 436
Distrikt Tungdžou (mand. 通州区: Tōngzhōu Qū)
do 1997. okrug Tung		 674.000 870,0 775
Distrikt Šunji (mand. 顺义区: Shùnyì Qū)
do 1998. okrug Šunji		 637.000 980,0 650
Distrikt Čangping (mand. 昌平区: Chāngpíng Qū)
do 1999. okrug Čangping		 615.000 1.430,0 430
Distrikt Dasjing (mand. 大兴区: Dàxīng Qū)
do 2001. okrug Dasjing		 672.000 1.012,0 664
spoljašnja predgrađa 3,68 miliona 7.490 491

Preostala dva distrikta i dva okruga se prostiru nad polururalnim i ruralnim oblastima:[18]

Okrug Stanovništvo (popis iz 2000) Površina (km²) Gustina naseljenosti (po km²)
Distrikt Pingu (mand. 平谷区: Pínggǔ Qū)
do 2001. okrug Pingu		 397.000 1.075,0 369
Distrikt Huaižou (mand. 怀柔区: Huáiróu Qū)
do 2001. okrug Huaižou		 296.000 2.557,3 116
Okrug Mijin (mand. 密云县: Mìyún Xiàn) 420.000 2.335,6 180
Okrug Jenćing (mand. 延庆县: Yánqìng Xiàn) 275.000 1.980,0 139
periferne oblasti 1,39 miliona 7.947,9 175

18 distrikta i okruga Pekinga je dalje podeljeno u 273 nižih administrativnih jedinica na nivou grada: 119 gradova, 5 etničkih gradova i 125 poddistrikta.

Politika

uredi

Politički sistem Pekinga ima dvostruko partijsko-upravno uređenje kao i sve upravne ustanove u Kini. Gradonačelnik Pekinga je najviši zvaničnik u Narodnoj upravi Pekinga. Kako Peking ima status gradske oblasti u okviru administrativne podele Kine, pa gradonačelnik ima isti status kao i guverner pokrajine. Međutim, u dvostrukom političkom sistemu, gradonačelnik ima manju moć od sekretara gradskog komiteta Komunističke partije Kine.

Ekonomija

uredi

Godine 2006. BDP u Pekingu je iznosio 772,03 milijardi juana (oko 97 milijardi američkih dolara) i povećao se za 12% u odnosu na prethodnu godinu. BDP po glavi stanovnika je iznosio 49.505 juana i povećao se za 8,8% u odnosu na prethodnu godinu, a skoro duplo u odnosu na 2000. godinu. Godine 2005. primarna, sekundarna i tercijarna industrija u Pekingu su vredele redom 9,77 milijardi juana, 210,05 milijardi juana, i 461,63 milijardi juana. Godine 2006. prosečan prihod po glavi stanovnika koji žive u gradskom području je iznosio 19.978 juana, i realno se povećao za 12,9% u odnosu na prethodnu godinu. U seoskim sredinama prosečan prihod je iznosio 8.620 juana, a realan porast je iznosio 9,6%.

U Pekingu trgovina nekretninama i automobilski sektor doživljavaju pravi procvat poslednjih godina. Godine 2005. prodato je ukupno 28,032 miliona kvadratnih metara stambenog prostora čija je vrednost iznosila 175,88 milijardi juana. Ukupan broj registrovanih automobila u Pekingu je 2004. godine iznosio 2.146.000, od kojih je 1.540.000 bilo u privatnom posedu[19].

U Pekingu je osnovana centralna poslovna četvrt (engl. central business district) koja se smatra ekonomskim centrom grada, i u kojoj se nalaze regionalna sedišta raznih kompanija, tržni centri i najmoderniji stambeni prostor. Ulice Vangfuđing (Wángfǔjǐng) i Sjidan (Xīdān) su glavni trgovački centri. Džungancun, nazvan „Kineska silicijumska dolina“ je glavni centar elektronske i računarske industrije, kao i medicinskih istraživanja[20]. Peking je takođe poznat po tome što je centar falsifikovane robe[21] Peking je takođe svetski lider u proizvodnji i prodaji melamina i proizvoda od melamina[22].

Poljoprivreda je razvijena van urbanog dela grada. Glavni poljoprivredni proizvodi su pšenica i kukuruz. Povrće se takođe gaji u okolini grada.

Peking se ubrzano razvija, a to stvara brojne probleme u gradu. Npr. grad je poznat po čestim pojavama smoga. Takođe su česti projekti za štednju električne energije koje pokreće vlast. Građani i turisti se često žale na kvalitet vode za piće i na cene električne energije i gasa. Zbog problema sa smogom glavnim industrijskim zagađivačima u okolini grada naređeno je da uvedu tehnologije koje ne zagađuju životnu sredinu ili da se isele iz okoline Pekinga. Mnoge fabrike, u nemogućnosti da uvedu ekološki zadovoljavajuće standarde, se iseljavaju u druge gradove.

Stanovništvo

uredi
 
Moderne zgrade u Pekingu

Prema proceni, u gradu je 2009. živelo 7.817.968 stanovnika.

Kretanje broja stanovnika
1990. 2000. 2009.
5.641.634[2] 6.892.000[2] 7.817.968[2]

Na širem području Pekinga je krajem 2007. godine živelo 17,43 miliona[23]. Oko 12 miliona ljudi živi u samom gradu, a ostatak u selima koja se nalaze u okolini. Stalno prebivalište je imalo 12,03 miliona stanovnika, a 5,4 miliona je imalo dozvolu za boravak na 6 meseci i duže u toku godine.

Lokalne vlasti predviđaju porast broja stanovnika na 19,5 miliona u 2015. godini i 21,4 miliona do 2020. godine[24].

Stanovništvo Pekinga po nacionalnosti, popis iz 2000.
Nacionalnost Broj stanovnika Procentualno
Han Kinezi 12.983.696 95,69%
Mandžurci 250.286 1,84%
Hui 235.837 1,74%
Mongoli 37.464 0,28%
Korejci 20.369 0,15%
Tuđija 8372 0,062%
Džuang 7322 0,054%
Mijao 5291 0,039%
Ujguri 3129 0,023%
Tibetanci 2920 0,022%

U popis nisu uračunati aktivni članovi Narodnooslobodilačke vojske.[25]

Arhitektura

uredi

Tri arhitektonska stila su preovladavajuća u urbanom Pekingu. Prvi je tradicionalna arhitektura carske Kine, koju najbolje oličavaju masivna kapija Tjenanmen („Kapija nebeskog mira“), koja je postala simbol Narodne Republike Kine, Zabranjeni grad i Hram neba. Drugi stil se ponekad naziva kinesko-sovjetski stil, a korišćen je na objektima građenim između 1950ih i 1970ih. Objekti građeni ovim stilom su jednostavnog izgleda i podsećaju na kutije. Poslednji stil je moderna arhitektura — najpoznatiji primer je poslovna oblast Pekinga.

  •  
    Pekinški Taimijao
  •  
    Izgled zgrada podignutih tokom 1970ih.
  •  
    Vrlo moderan kontrast
  •  
    Detalj tradicionalne arhitekture
  •  
    Kombinovani stil - '70 i '90
  •  
    Uspešna kombinacija starog i novog
  •  
    Tjenanmen
  •  
    Vangfuđing, glavna trgovačka ulica

Saobraćaj

uredi

Uz razvoj grada usled ekonomskih reformi, Peking je evoluirao u važan saobraćajni čvor. Grad okružuju 5 kružnih puteva, 9 brzih puteva i zaobilaznica, 11 nacionalnih auto-puteva, nekoliko železničkih pravaca i međunarodni aerodrom.

Železnica

uredi

U Pekingu se nalaze dve železničke stanice: Pekinška železnička stanica (centralna stanica) i Pekinška zapadna železnička stanica. Tri preostale železničke stanice u pekinškoj oblasti: Pekinška istočna železnička stanica, Pekinška severna železnička stanica i Železnička stanica Fengtai bave se redovnim prevozom putnika. Takođe postoje i manje železničke stanice u predgrađima.

Peking je važan železnički čvor. Železničke pruge vode od Pekinga do Guangdžoua, Šangaja, Harbina, Baotoua, Tjencina, Čangdea i Ćinhuangdaoa. Direktni polasci za Kaulun (Hongkong) takođe saobraćaju iz Pekinga.

Međunarodni pravci, uključujući linije do gradova u Rusiji i Pjongjanga takođe prolaze kroz Peking. Izgradnja brze pruge Peking-Tjencin je počela 4. jula 2005. godine, a otvaranje je zakazano za avgust 2008. godine.

Drumski saobraćaj

uredi
 
Autobus u Pekingu.

U Pekingu postoji devet brzih puteva (uz šest novih koji se još uvek projektuju ili grade) i 11 auto-puteva. U samom Pekingu je razvijena mreža između pet kružnih puteva.

Jedan on najvećih problema saobraćaja u Pekingu su redovne saobraćajne gužve, posebno u vreme saobraćajnih špiceva. I van saobražajnih špiceva, nekoliko puteva je zagušeno saobraćajem. Brzi putevi su nedavno produženi u teritorije unutar 3. kružnog puta, tako da vozači ne moraju da prolaze kroz raskrsnice sa semaforima.

Drugi problem je da javni prevoz nije dovoljno razvijen i da se i autobusi zaglave u saobraćajnim gužvama. Sam urbanistički plan Pekinga dodatno otežava stanje u saobraćaju.[26]

Avenija Čang'an se prostire pravcem istok-zapad kroz centar Pekinga, pored Tjenanmena. To je glavni putni pravac, a vlasti ga često nazivaju „prvom ulicom Kine“.[27]

Vazdušni saobraćaj

uredi
Glavni članak: Međunarodni aerodrom Peking
 
Međunarodni aerodrom Peking

Glavni pekinški aerodrom je Međunarodni aerodrom Peking kod Šunjija, koji se nalazi oko 20 km severoistočno od centra Pekinga. Najveći broj unutrašnjih i skoro svi međunarodni letovi poleću ili sleću na ovaj aerodrom. Aerodrom je glavni hab za Er Čajnu. Sa centrom Pekinga povezan je brzim putem i potrebno je oko 40 minuta vožnje od centra grada kada nisu gužve. U toku priprema za Olimpijske igre 2008, izgrađen je još jedan brzi put do aerodroma, kao i laki šinski sistem.

Drugi aerodromi su Lijansjang aerodrom - Peking, Nanjen aerodrom - Peking, Sjiđiao aerodrom - Peking, Šah aerodrom - Peking i Badaling aerodrom - Peking. Međutim, ovi aerodromi su uglavnom za vojne svrhe i manje su poznati u javnosti.

Javni prevoz

uredi
 
Unutrašnjost stanice pekinškog metroa

Pekinški metro, koji se još uvek gradi, ima pet linija (dve nadzemne i tri podzemne), a još nekoliko se gradi za potrebe olimpijskih igara. U Pekingu je 2004. godine bilo 599 autobuskih i trolejbuskih linija. Taksisti su prisutni u velikom broju, uključujući veliki broj, čak oko 30.000, neregistrovanih taksista[nedostaje referenca].

Kultura

uredi
 
Pekinška izvedba klasične opere „Zbogom, moja konkubino“.

Ljudi koji su rodom iz urbanog dela Pekinga govore pekinškim dijalektom, koji pripada mandarinskoj podgrupi govornog kineskog jezika. Pekinški dijalekt je osnova za standardni mandarinski jezik, koji se koristi u Narodnoj Republici Kini, na Tajvanu i u Singapuru. Ruralne oblasti gradske oblasti Pekinga imaju svoje dijalekte, srodne onima koji se govore u pokrajini Hebej, koja okružuje gradsku oblast Pekinga.

Pekinška opera se često navodi kao najveće ostvarenje kineske kulture[nedostaje referenca]. Predstave u njoj se izvode kroz kombinaciju pesme, dijaloga i kodifikovnim nizom radnji, kao što su gestovi, pokreti, borbe ili akrobacije. Većina predstava se izvodi na arhaičnom dijalektu poprilično drugačijim od modernog standardnog mandarinskog jezika i pekinškog dijalekta. Zbog ovoga su dijalozi ponekad teško razumljivi, pa moderna pozorišta često imaju elektronske titlove na kineskom i engleskom jeziku.

 
Hutong u Pekingu i deo Velikog kineskog kanala.

Sihjuen (四合院) je tradicionalni arhitektonski stil Pekinga. Sastoji se od imanja u obliku pravougaonika, a sobe okružuju centralno dvorište. Ovakvo dvorište često sadrži narove ili druge vrste drveća, kao i bašte sa zasađenim cvećem ili akvarijume. Hutunzi su ulice koje povezuju unutrašnjosti starog dela Pekinga. Oni su često uski i idu pravcem istok-zapad, tako da su dvorišta okrenuta prema severu i jugu zbog feng šuija. Širina takvih ulica varira — neke su vrlo uske, dovoljne tek da nekoliko pešaka prođe odjednom.

Nekada svuda prisutni u Pekingu, sihjueni i hutonzi sada brzo nestaju, pošto su čitave gradske četvrti porušene i zamenjene visokim zgradama. NJihovi stanovnici dobijaju stanove u novim zgradama čija je površina barem jednaka njihovim bivšim kućama. Međutim, mnogi se žale da se tradicionalni osećaj zajednice i uličnog života iz hutoga ne može zameniti. Kineska vlada je sačuvala i renovirala neke izuzetno značajne istorijske ili lepe hutonge, posebno pred Olimpijske igre. Jedan takav primer je Nanč'c.

Mandarinska kuhinja je lokalni stil kuvanja u Pekingu, a pekinška patka je njeno najpoznatije jelo. Manhan Ćijensji („Mandžu-han kineski kompletan banket“) je tradicionalna gozba koja je prvobitno bila namenjena samo etničkim mandžurskim carevima iz dinastije Ćing. I sada su oni vrlo prestižni i skupi. Restorani za pijanje čaja su takođe česta slika u Pekingu. Fuling Đijabing je tradicionalna pekinška brza hrana koja podseća na palačinke sa filom načinjenim od fu ling - pečurke slične tartufu, koji je čest sastojak tradicionalne kineske medicine.

Klozon (ili đingtailan) tehnika za obradu metala i tradicija je specijalnost pekinške kulture, i jedna od najpoštovanijih tradicionalnih zanata u Kini. Pekinške lakirane posude su čuvene po svojim šarama i slikama urezanim na svojim površinama.

Obrazovanje

uredi
 
Univerzitet u Pekingu

Peking je sedište velikog broja koledža i univerziteta, uključujući nekoliko koji imaju međunarodni ugled. Naročito su za Kinu važne dve prestižne institucije, Pekinški Univerzitet i Ćinghua Univerzitet. S obzirom na politički i kulturni status Pekinga, u odnosu na druge gradove u Kini, u ovom je proporcionalno veća koncentrisanost obrazovnih institucija i ima ih najmanje 59. Praktikuje se i razmena studenata, pa mnogi od njih iz Japana, Koreje, Severne Amerike, Evrope, jugoistočne Azije, kao i iz drugih krajeva sveta dolaze u Peking da studiraju svake godine.
Slede institucije koje se nalaze na listi kineskog Ministarstva prosvete.

Mediji

uredi
 
Novinska agencija Sjinhua

Televizija i radio

uredi

Pekinška televizija (BTV) proširila je broj svojih kanala sa jedan na deset. Za razliku od nje, Kineska centralna televizija (CCTV), danas nema ekskluzivnih televizijskih kanala na engleskom jeziku u okviru gradske zone Pekinga.

Tri radio-stanice emituju svoj program na engleskom: „Hit FM“ na FM 88,7, „Easy FM“ koji emituje Međunarodni radio Kine (CRI) na FM 91,5, kao i „Radio 774“, novijeg datuma na AM 774.

Druge Pekinške radio stanice su:

Pekinške radio-stanice
Frekvencija/internet Opis
Sjinven - internet Vesti
Gudijen - internet Klasična muzika
Đingđi - internet Gradski menadžment
Tungsu - internet Popularna muzika
Đijaotung - internet Saobraćaj
Đijaosjue - internet Školski radio
Venji - internet Emisija o kineskoj književnosti
Vuesjuejingš‘ - internet Emisije o kineskoj filmografiji
Tiji - internet Sportske emisije
Sjićicungji - internet Dramske emisije
Jinjue - internet/97.4 FM Muzika
Jadžoulijusjing - internet Emisije iz Azije
Šenghuo - internet Emisije o gradskom životu Pekinga
Ćingjinjue - internet „Sentiš“ muzika
Vaiji - internet Strane emisije
DAB - internet DAB - emisije
Ćingmeng - internet Blue Network Broadcast

Štampa

uredi

Veoma poznate „Pekinške večernje novosti“ („Pekinški Vanbao“) se prodaju svako poslepodne i bave se svim dešavanjima u Pekingu. Druge novine su „Pekinške novosti“ („Sjin Đing Bao“), „Pekinška zvezda dana“, „Pekinške jutarnje novosti“, „Pekinška omladina danas“ („Pekinški Ćingnijen Bao“), kao i nedeljni časopisi na engleskom jeziku „Pekinški vikend“ i „Peking danas“ (što bi bila engleska edicija „Omladine danas“). Dnevne novine „People's Daily“ i „China Daily“ na engleskom se takođe izdaju u Pekingu.

Publikacije koje su primarno namenjene stranim posetiocima i stanovništvu koje nije kinesko uključuju mesečnike na engleskom jeziku: „Grad nedeljno“, „Peking ovog meseca“, „Beijing Talk“ (priče o/u Pekingu), „To je Peking“ i „MetroZine“.

Časopis „Rolling Stone“ se bazira na kineskoj verziji uređivanja u Pekingu.

Međunarodna štampa, uključujući novine i magazine na engleskom i japanskom, dostupna je u glavnim internacionalnim hotelima i radnjama („Friendship stores“).

Sport

uredi
 
Nacionalni stadion prilikom ceremonije otvaranja olimpijskih igara

Peking je grad-domaćin Letnjih olimpijskih igara 2008. i Letnjih paraolimpijskih igara 2008. Peking je u prošlosti bio domaćin Azijskih igara 1990., koorganizator Azijskog kupa nacija 2004. i domaćin Azijskog prvenstva u košarci 1989.

Profesionalni klubovi iz Pekinga su:

Gradovi pobratimi

uredi

Peking održava pobratimske veze sa sledećim gradovima ili pokrajinama:[28]

Povezano

uredi

Reference

uredi
  1. ↑ „Srpski na srpskom”. RTS. 29. 3. 2016.. Pristupljeno 17. 9. 2018. »Na primer, kao što se sve češće čuje Bejđing, a ne Peking...« 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 „China: largest cities and towns and statistics of their population”. www.world-gazetteer.com. 17. 12. 2012.. Arhivirano iz originala na datum 2012-12-27. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 „Beijing”. The Columbia Encyclopedia (6th izd.). 2007.  Arhivirano 2008-07-14 na Wayback Machine-u
  4. ↑ The Peking Man World Heritage Site at Zhoukoudian
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 „Beijing's History”. China Internet Information Center. Pristupljeno 01. 05. 2008. 
  6. ↑ „Beijing - Historical Background”. Cities Guide. Economist.com. 2008. Pristupljeno 01. 05. 2008. 
  7. ↑ Rosenburg, Matt T.. „Largest Cities Through History”. About.com. 
  8. ↑ MacKerras & Yorke 1991: str. 8
  9. ↑ „China Travel Service-Destination beijing tour beijing guide beijing travel beijing hotel beijing Air Ticket beijing tailor made tour”. Arhivirano iz originala na datum 2011-01-24. Pristupljeno 2008-05-23. 
  10. ↑ „Georgraphy & Climate”. 2008 Beijing Olympic Games. Travel Places. Arhivirano iz originala na datum 2007-02-19. Pristupljeno 07. 02. 2008. 
  11. ↑ Macur, Juliet (24. 01. 2008.), „Olympic Teams Vying to Defeat Beijing’s Smog”, The New York Times 
  12. ↑ Yardley, Jim (24. 01. 2008.), „Smoggy Beijing Plans to Cut Traffic by Half for Olympics, Paper Says”, New York Times 
  13. ↑ „Beijing petrol stations to close”. BBC News. 15. 02. 2008.. Pristupljeno 15. 02. 2008. 
  14. ↑ Shipley, Amy (18. 03. 2008.), „IOC wants to clear the air in Beijing”, Washington Post 
  15. ↑ „China says it made rain to wash off sand”. MSNBC. 05. 05. 2006.. 
  16. ↑ Weaver, Lisa Rose (04. 04. 2002.). „More than a dust storm in a Chinese teacup”. CNN. Pristupljeno 07. 02. 2008. 
  17. ↑ „Basic Information”. Beijing Municipal Bureau of Statistics. Arhivirano iz originala na datum 2012-03-13. Pristupljeno 9. 2. 2008. 
  18. ↑ „Geohive”. Geohive. 31. 12. 2008.. Arhivirano iz originala na datum 2010-11-19. Pristupljeno 8. 11. 2010. 
  19. ↑ „Urbana konstrukcija”. Pekinška opštinska kancelarija za statistiku. 2006. Arhivirano iz originala na datum 2008-05-19. Pristupljeno 15. 3. 2008. 
  20. ↑ (12. 2. 2004.). "Statistički izveštaj iz 2003. godine o Nacionalnoj Ekonomiji i Socijalnom razvoju grada Pekinga". Pekinška, opštinska kancelarija za statistiku. pristup na dan 15. 3. 2008.. Arhivirano 2008-03-05 na Wayback Machine-u
  21. ↑ „Pirates weave tangled web on 'Spidey'”. The Hollywood Reporter (Rojters). 27. 4. 2007.. Pristupljeno 15. 3. 2008. 
  22. ↑ NJu, Šuping; Hornbi, Lusi (30. 4. 2007.). „Velika potražnja za melaminom u Kini, kao začinom”. The Boston Globe (Rojters). Pristupljeno 15. 3. 2008. 
  23. ↑ Agencija Xinhua, 4.12.2007 [1], Pristupljeno 23. 4. 2013.
  24. ↑ „Beijing's population forecast to top 21.4 mln by 2020_English_Xinhua”. News.xinhuanet.com. 9. 12. 2007.. Pristupljeno 24. 6. 2010. 
  25. ↑ Department of Population, Social, Science and Technology Statistics of the National Bureau of Statistics of China and Department of Economic Development of the State Ethnic Affairs Commission of China. Tabulation on Nationalities of 2000 Population Census of China 2 vols. Beijing: Nationalities Publishing House. 2003. ISBN 978-7-105-05425-1. pp.
  26. ↑ „Beijingers spend lives on road as traffic congestion worsens”. China Daily (Xinhua News Agency). 6. 10. 2003.. 
  27. ↑ „Minzu Hotel Beijing”. Sino Hotel Guide. Arhivirano iz originala na datum 2008-04-03. Pristupljeno 6. 2. 2008. 
  28. ↑ „Beijing Official Website International”. Beijing International. 22. 10. 2007.. Arhivirano iz originala na datum 2008-05-16. Pristupljeno 23. 10. 2007. 

Literatura

uredi

Vanjske veze

uredi

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Peking&oldid=41616265