14. 9.

14. septembra/rujna (14. 9.) je 257. dan godine po gregorijanskom kalendaru (258. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 108 dana.

Događaji

1219. – Proglašena autokefalnost Srpske pravoslavne crkve, sa sedištem u manastiru Žiča, koju je kod vizantijskog cara Teodora I Laskarisa i nikejskog patrijarha Manojla I Haritopula izdejstvovao Sveti Sava (svetovno ime Rastko Nemanjić) potom prvi srpski arhiepiskop.
1262. – Kralj Kastilje Alfonso zauzeo luku Kadiz na obali Atlantskog okeana, okončavši petovekovnu mavarsku okupaciju grada.
1812. – Francuske trupe pod Napoleonom Bonapartom ušle u Moskvu, kojoj je u tom trenutku izbio veliki požar.
1829. – Potpisan Jedrenski mirovni ugovor kojim je okončan rusko-turski rat. Srbija na osnovu Jedrenskog mira 1830. dobila hatišerif o samoupravi, a Grčka nezavisnost.
1930. – Nacional-socijalistička partija Adolfa Hitlera postala druga partija po veličini u nemačkom parlamentu.
1939. – Helikopter „VS-300“ ruskog konstruktora Igora Ivanoviča Sikorskog, koji je emigrirao u SAD, izveo prvi uspešan let.
1959. – Sovjetska „Luna 2“ postala prvi vasionski brod koji se spustio na Mesec.
1960. –.
- U Kongu izvršen vojni udar pod vođstvom pukovnika Žozefa Mobutua, a premijer Patris Lumumba stavljen u kućni pritvor.
- Na sastanku predstavnika zemalja-proizvođača nafte u Bagdadu osnovana Organizacija zemalja izvoznica nafte, OPEK.
1975. – U Amsterdamu jedan nezaposlen učitelj nožem isekao „Noćnu stražu“, jednu od najcenjenijih Rembrantovih slika.
1992. – Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija usvojio rezoluciju o povećanju broja i proširenju mandata međunarodnih mirovnih snaga u Bosni i Hercegovini.
1996. –.
- Kambodžanski kralj Norodom Sihanuk dao oprost jednom od lidera Crvenih Kmera Jengu Sariju zbog njegove uloge u periodu „polja smrti“, kada je u Kambodži ubijeno između milion i dva miliona ljudi.
- U Bosni i Hercegovini održani prvi opšti izbori posle potpisivanja mirovnog sporazuma u Dejtonu u decembru.
1997. – U požaru u rafineriji nafte u Visakapatamu, na jugu Indije, poginulo najmanje 56 osoba, a istog dana u centralnom delu te zemlje poginuo 81 putnik kada se pet vagona ekspresnog voza survalo s mosta u reku.
2001. – Senat SAD usvojio rezoluciju kojom se predsedniku SAD Džordžu Bušu odobrava da „preduzme sve neophodne i odgovarajuće mere“ povodom napada 11. septembra. Predsednik Buš odobrio mobilizaciju 50.000 rezervista.

.

Rođenja

1580. – Fransisko Gomes de Kevedo i Viljegas, španski pisac († 1645.)
1760. – Luigi Cherubini, talijanski skladatelj († 1842.).
1769. – Alexander von Humboldt, njemački prirodoslovac i istraživač († 1859.).
1817. – Theodor Storm, njemački književnik († 1888.).
1826. – Ljubomir Nenadović, srpski književnik. († 1895.).
1849. – Ivan Petrovič Pavlov, ruski fiziolog i dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1904.(† 1936.).
1852. – Simo Matavulj, srpski pisac. († 1908.).
1886. – Jan Masaryk, češki političar.
1910. – Rolf Liebermann, švicarski skladatelj.
1928. – Alberto Korda, kubanski fotograf († 2001.).
1931. – Ivan Klima, češki književnik.
1937. – Renzo Piano, talijanski arhitekt.
1943. – Ratomir "Rato" Tvrdić, umirovljeni hrvatski i jugoslovenski košarkaški reprezentativac.
1944. – Günter Netzer, bivši njemački nogometaš i reprezentativac.
1954. – Michael Patrick King, američki producent, reditelj i scenarista.
1956. – Kostas Karamanlis, grčki političar i državnik.
1957. – Zorica Đurković, jugoslavenska i srpska košarkašica.
1960. – Mirko Bašić, hrvatski rukometaš.
1965. – Dmitrij Medvedev, ruski političar.
1966. – Nikola Jurčević, hrvatski nogometaš i nogometni trener.
1974. – Sebastjan Cimirotič, slovenski nogometaš.
1979. – Ivica Olić, hrvatski nogometaš.
1983. – Amy Winehouse, engleska pjevačica († 2011.).
1985. – Sander Sagosen, norveški rukometaš.
1990. – Douglas Costa, brazilski nogometaš.

.

Smrti

407. – Jovan Zlatousti, carigradski patrijarh, čuveni teolog i propovednik, hrišćanski svetac i jedan od četiri crkvena oca pravoslavne crkve;.
775. – Konstantin V Kopronim, vizantijski car (*718.).
1321. – Dante Aligijeri, italijanski pesnik. (*1265).
1712. – Giovanni Domenico Cassini, francuski astronom, matematičar i inženjer talijanskog podrijetla (* 1625.).
1852. – Vojvoda Artur Velzli Velington, engleski feldmaršal.
1860. – Miloš Obrenović, srpski knez. Vođa Drugog srpskog ustanka (*1815).
1901. – William McKinley, predsjednik SAD-a (* 1843.).
1927. – Isadora Duncan, američka plesačica (* 1878.).
1937. – Tomáš Masaryk, češki političar (* 1850.).
1982. – Grace Patricia Kelly, američka glumica i monegaška princeza (* 1929.).
1982. – Bešir Džemail, predsednik Libana.
2001. – Olga Ivanović, srpska glumica (* 1921.).
2009. – Patrick Swayze, američki glumac (* 1952.).

.

Blagdani

Prepodobni Simeon Stolpnik; Crkvena Nova godina

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar