21. 11.

21. novembra/studenog (21. 11.) je 325. dan godine po gregorijanskom kalendaru (326. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 40 dana.

DogađajiUredi

1694. — Rođen francuski filozof, pisac i istoričar Fransoa Mari Arue, poznat kao Volter, jedan od najznačajnijih mislilaca evropskog prosvetiteljstva u 18. vijeku ("Kandid", "Eseji o običajima i duhu nacije", "Filozofska pisma", "Traktat o metafizici").
1783. — Francuzi Fransoa Pilatr de Rozije i Fransoa Loran izveli su prvi uspješan let balonom napunjenim toplim vazduhom, preletevši iznad Pariza za 25 minuta razdaljinu od osam kilometara.
1803. — Vođa razbojnika Johann Bückler i njegovih 19 pratilaca giljotinirani su u Mainzu: Bückler je uživao veliku popularnost kod siromašnih seljaka jer je njegova banda pljačkala bogate trgovce i priređivala veselice za obični puk.
1806. — U namjeri da ekonomski slomi protivnika, Napoleon Bonaparta je objavio Berlinski dekret o blokadi Velike Britanije, koji je uključivao i zabranu pristajanja britanskih brodova u sve evropske luke.
1844. — Umro ruski pisac Ivan Andrejevič Krilov. Izdavač humorističkih časopisa i autor satiričnih "pisama", najveću popularnost je stekao basnama, koje je pisao po uzoru na Ezopa inspirišući se i ruskim folklorom.
1869. — Rođen srpski pravnik i istoričar Slobodan Jovanović, profesor Beogradskog univerziteta, predsjednik Srpske kraljevske akademije, najznačajniji srpski pravni pisac i teoretičar države u 20. vijeku. Tokom Drugog svjetskog rata bio je predsednik jugoslovenske emigrantske vlade u Londonu (1942-43), a poslije rata komunističke vlasti su ga u odsustvu osudile na 20 godina zatvora.
1877. — Tomas Edison je objavio pronalazak fonografa.
1916. — Umro Franc Jozef I, austrijski car od 1848, a od 1867. car i kralj Austro-Ugarske monarhije. Godine 1878. okupirao je, a potom anektirao Bosnu i Hercegovinu. Atentat na njegovog bratanca nadvojvodu Franca Ferdinanda u Sarajevu 1914. iskoristio je za obračun sa Srbijom. Smatra se da je taj atentat bio i neposredan povod za početak Prvog svjetskog rata. Naslijedio ga je Karlo I, posljednji vladar carstva koje se nakon rata raspalo.
1937. — Osnovana je Muzička akademija u Beogradu, koja je 1973. dobila status fakulteta.
1938. — Njemačka je okupirala sudetsku oblast u Čehoslovačkoj i priključila je njemačkom Rajhu.
1963. — Rimokatolički Vatikanski koncil odobrio je upotrebu domicilnog jezika u crkvenim obredima umesto latinskog.
1974. — U eksplozijama koje su u dva paba u engleskom gradu Birmingemu podmetnuli pripadnici Irske republikanske armije poginula je 21 osoba, a 162 su ranjene.
1977. — U jugoistočnoj Indiji ciklon je usmrtio oko 3.000 ljudi a ogromni talasi su zbrisali čitava sela.
1981. — Umro srpski pisac i istoričar umjetnosti i književnosti Milan Kašanin, prije Drugog svjetskog rata direktor Narodnog muzeja u Beogradu i Muzeja kneza Pavla, a poslije rata Galerije fresaka ("Dva vijeka srpskog slikarstva", "Umjetnost i umjetnici").
1994. — Avijacija NATO-a je sa 36 bombardera iz baza u Italiji izvršila napad na aerodrom Udbine. Napad je uslijedio nakon pisma Franje Tuđmana UN-a u kojem je predsjednik Hrvatske optužio krajiške Srbe da sa tog aerodroma vrše napade na BiH. To je bila najveća vazdušna operacija Sjeveroatlantskog pakta od njegovog osnivanja 1949.
1995. — Argentina je izručila Italiji nacističkog oficira Eriha Pribkea odgovornog za masakr nad 335 civila u Drugom svjetskom ratu.
1995. — Nakon tronedeljnih pregovora, u vojnoj bazi Rajt Peterson u američkom gradu Dejton predsjednici Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Srbije, Franjo Tuđman, Alija Izetbegović i Slobodan Milošević parafirali su mirovni sporazum kojim je okončan rat u Bosni i Hercegovini.
2000. — Napadom na policijsku stanicu u selu Končulj, u kojem su poginula četiri pripadnika srpskih snaga bezbjednosti, obnovljeni su sukobi naoružanih Albanaca i srpskih snaga u Kopnenoj zoni bezbjednosti na jugu Srbije.
2002. — Međunarodni tužilac na Kosovu Antoni Rič podigao je optužnicu protiv nekadašnjeg komandanta OVK-a Rustema Mustafe, zvanog Remi i još trojice bivših pripadnika OVK-a za ratne zločine na Kosovu od avgusta 1998. do sredine juna 1999.
2004. — U Ukrajini je održan drugi krug predsjedničkih izbora, posle kojih su, zbog izborne krađe, na ulicama Kijeva izbili protesti više hiljada pristalica kandidata opozicije Viktora Juščenka. Višednevna kriza u zemlji okončana je, 3. decembra kada je Ustavni sud doneo odluku da se drugi izborni krug poništi i zakažu novi izbori za 26. decembar, na kojima je Juščenko izabran za predsjednika Ukrajine.
2004. — Zemljotres na Dominiki
2006. — U Beogradu umrla kompozitorka, pijanistkinja i pjesnikinja Ksenija Zečević.
1803. — Vođa razbojnika Johann Bückler i njegovih 19 pratilaca giljotinirani su u Mainzu: Bückler je uživao veliku popularnost kod siromašnih seljaka jer je njegova banda pljačkala bogate trgovce i priređivala veselice za obični puk.
2004. — Zemljotres na Dominiki

RođenjaUredi

1694. — Voltaire, francuski književnik, povjesničar i filozof (u. 1778).
1804. — Wilhelm Waiblinger, njemački pjesnik i pisac (u. 1830).
1824. — Theodor Richter, njemački kemičar i mineralog (u. 1898).
1844. — Vladan Đorđević, srpski lekar, književnik i političar (u. 31. avgust 1930).
1869. — Slobodan Jovanović, srpski pravnik i istoričar (u. 1958).
1882. — Gioacchino Laurenti, talijanski esperantist (u. 1955).
1892. — Aleksandar Freudenreich, hrvatski arhitekt (u. 1974.).
1898. — René Magritte, belgijski slikar nadrealizma (u. 1967.).
1902. — Isaac Bashevis Singer, američki književnik židovskog podrijetla (u. 1991).
1924. — Milka Planinc, jugoslovenski političar (u. 2010).
1925. — Veljko Kadijević, general armije JNA. (u. 2014).
1932. — Boris Kristančič, jugoslovenski i slovenski košarkaš i trener (u. 2015.).
1935. — Fairuz, libanonska pjevačica.
1945. — Goldie Hawn, američka glumica.
1948. — Werner Lorant, njemački nogometni trener i bivši igrač.
1963. — Nicollette Sheridan, britanska glumica.
1965. — Björk, islandska pjevačica.
1971. — Srna Lango, srpska pozorišna i televizijska glumica.
1972. — Miljenko Mumlek, hrvatski nogometaš.
1976. — Halem Lekić, praunuk poznatog podgoričkog bega, Mustaj-bega Lekića.Po zanimanju ekonomista-operativni menadžer, ali se bavi i filosofijom.Veliki poznavalac Podgoričke filosofske škole.
1981. — Goran Fiorentini (Jovanović), talijanski vaterpolist, hrvatskog podrijetla.
1985. — Jesús Navas, španjolski nogometaš.

SmrtiUredi

1555. — Georgius Agricola.
1695. — Henry Purcell, engleski skladatelj (r. 1659).
1811. — Heinrich von Kleist, njemački književnik (r. 1777).
1844. — Ivan Krilov, ruski basnopisac i komediograf (r. 1769.).
1870. — Karel Jaromír Erben.
1916. — Franjo Josip I., austrijski car i ugarsko-hrvatski kralj (r. 1830).
1952. — Pere Ljubić, hrvatski književnik (r. 1901).
1968. — Ellsworth Paine Killip, američki botaničar (r. 1890).
1981. — Milan Kašanin, srpski književnik i istoričar umjetnosti (r. 1895).
1985. — Ivo Serdar, hrvatski glumac (r. 1933).
1970. — Čandrasekara Raman, indijski fizičar. (r. 1888).
1996. — Abdus Salam, pakistanski fizičar i dobitnik Nobelove nagrade (r. 1926).
1999. — Quentin Crisp, engleski pisac i glumac (r. 1908.)
2006. — Hassan Gouled Aptidon, prvi džibutski predsjednik (r. 1916.)
2012. — Mladen Bašić, hrvatski pijanist i dirigent (r. 1917.)

Praznici i dani sećanjaUredi

Aranđelovdan.
Sabor Svetog Arhangela Mihaila - Aranđelovdan.
Svetski dan televizije (od 1996.)
Daytonski mirovni sporazum

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar