Departmani Francuske

Francuski departmani (jednina: département, množina: départements) su upravne jedinice u Francuskoj. Ova zemlja ima ukupno 100 departmana od kojih su četiri u prekomorskom dijelu Francuske. Departmani se dijele na 342 okruga.[1]


Ovaj članak dio je serije članaka na temu
Administrativna podjela Francuske

(uklj. prekomorske regione)

(uklj. prekomorske departmane)

Gradovi
Aglomerizacijske zajednice
Općinske zajednice
Udruge novih aglomerizacija

Općine
Općinski okruzi

Prekomorske zajednice
Zajednica sui generis
Prekomorska zemlja
Prekomorski teritoriji
Otok Clipperton

Departman kao upravna jedinica

uredi

Departman je upravna jedinica od 8. godine (1799. do 1800.) što je i ostao. Njime presjeda prefekt (préfet) departmana kojeg imenuje vlada, te mu pomažu podprefekti (sous-préfets) iz svake podprefekture. Brojne državne službe su organizirane na departmanskom nivou, kao DDE (prijevoz, urbanizam i sl.) ili DDASS (zdravstvo, javno zdravlje i sl.).

Departman kao lokalna zajednica

uredi

Departman je lokalna zajednica kojom upravlja skupština ili generalno vijeće (conseil général) koja se izabire na šest godina.

Departmani su okupljeni u regije, a podjeljeni u okruge, koji se dijele na kantone i na općine.

Povijest

uredi

Departmane je 4. siječnja 1790. godine, stvorio Assemblée constituante, kako bi se zamijenile stare francuske provincije, te izbrisale društvene razlike. Imena departmanima su dana većinom po rijekama, planinama itd. Neka okvirna većina departmana je određena tako da do glavnog mjesta departmana ima manje od jednog dana jahanja iz bilo kojeg dijela tog područja.

Broj departmana je do 1810. godine, narastao sa 83 do 130, pripojenjem nizozemskih provincija (tada departmana) za vrijeme Prvog Carstva. Nakon Napoleonovog poraza (1814.–1815.), broj departmana je ponovno vraćen na 86. Pripojenjem Nice i Savoje, 1860. godine, su dodana još tri departmana. Departman Alpes-Maritimes je stvoren od Nicijske grofovije i dijela departmana Var. Tada su uvedeni brojevi po abecednom redu za tih 89 departmana.

Tri departmana u Elzasu i Lotaringiji, koji su 1871. ustupljeni Njemačkoj (Haut-Rhin, Bas-Rhin, i Moselle) su vraćeni Francuskoj 1919. godine. Kada su Elzas i Lotaringija oduzeti Francuskoj, manji dio departmana Haut-Rhin je ostao u Francuskoj. Ovo područje, znano kao Territoire de Belfort, 1919. nije vraćeno u matični departman, nego je 1922. godine, postalo zasebni, 90-ti departman Francuske.

Reorganizacija pariške regije, 1964. godine i podjela Korzike, 1976. godine, stvorili su još šest departmana:

Zajedno se četiri prekomorska departmana (stvoreni 1946.), to čini ukupan broj od 100 departmana.

Brojevne oznake

uredi
 
Departmani za vrijeme Napoleona

Izvorno su francuski departmani numerirani (od 01 do 83), čisto radi poštanskih razloga, 1790. godine. Ovaj sustav je funkcionirao za vrijeme Revolucije i Carstva, ali je kasnije napušten. Sustav numeriranje je ponovno vraćen u 20. stoljeću, zajedno sa pet novih departmana (Alpes-Maritimes, Loire, Savoie, Haute-Savoie i Tarn-et-Garonne) kojima su dodjeljeni brojevi, te je to činilo ukupno 89 departmana od (01) Aina do (89) Yonne. Dodatkom territoire de Belforta, broj se popeo na 90.

Reorganizacijom Île-de-Francea, 1964. godine, pariški departman je dobio broj 75, koji je prije koristio departman Seine. Departman Yvelines je dobio stari broj Seine-et-Oisea (78), dok su Essonne, Hauts-de-Seine, Seine-Saint-Denis, Val-de-Marne i Val-d'Oise, dobili brojeve od 91 do 95.

Korzika (broj 20) je razdijeljena 1976. na Corse-du-Sud (2A) i Haute-Corse (2B).

Prekomorski departmani su dobili brojeve od 971 do 974 (čime nije iskorišten broj 96).

Ovi brojevi se često koriste u svakodnevnom životu na području Francuske. Brojevi se mogu naći na registracijskim oznakama vozila, poštanskim brojevima (u slučaju Korizike se za oba departmana koristi broj 20) ili u brojevima zdravstvenog osiguranja.

Francuski teritoriji koji nemaju status departmana, također imaju dodijeljene brojeve: 975 i 976 za Sveti Petar i Mikelon i Mayotte (prekomorske zajednice koje imaju status sličan departmanu), 986, 987 i 988 za Wallis i Futunu, Francusku Polineziju i Novu Kaledoniju.

Iako izvan područja Francuske, Monako koristi u poštanske svrhe broj 98. Andora odbija koristiti broj koji joj je ponudila francuska pošta.

Karta i popis departmana

uredi

Francuske regije i departmani

uredi
 
Francuske regije i departmani
Departman Prefektura
01 Ain Bourg-en-Bresse
02 Aisne Laon
03 Allier Moulins
04 Alpes-de-Haute-Provence Digne-les-Bains
05 Hautes-Alpes Gap
06 Alpes-Maritimes Nice
07 Ardèche Privas
08 Ardennes Charleville-Mézières
09 Ariège Foix
10 Aube Troyes
11 Aude Carcassonne
12 Aveyron Rodez
13 Bouches-du-Rhône Marseille
14 Calvados Caen
15 Cantal Aurillac
16 Charente Angoulême
17 Charente-Maritime La Rochelle
18 Cher Bourges
19 Corrèze Tulle
2A Corse-du-Sud Ajaccio
2B Haute-Corse Bastia
21 Côte-d'Or Dijon
22 Côtes-d'Armor Saint-Brieuc
23 Creuse Guéret
24 Dordogne Périgueux
25 Doubs Besançon
26 Drôme Valence
27 Eure Évreux
28 Eure-et-Loir Chartres
29 Finistère Quimper
30 Gard Nîmes
31 Haute-Garonne Toulouse
32 Gers Auch
33 Gironde Bordeaux
34 Hérault Montpellier
35 Ille-et-Vilaine Rennes
36 Indre Châteauroux
37 Indre-et-Loire Tours
38 Isère Grenoble
39 Jura Lons-le-Saunier
40 Landes Mont-de-Marsan
41 Loir-et-Cher Blois
42 Loire Saint-Étienne
43 Haute-Loire Le Puy-en-Velay
44 Loire-Atlantique Nantes
45 Loiret Orléans
46 Lot Cahors
47 Lot-et-Garonne Agen
48 Lozère Mende
49 Maine-et-Loire Angers
50 Manche Saint-Lô
51 Marne Châlons-en-Champagne
52 Haute-Marne Chaumont
53 Mayenne Laval
54 Meurthe-et-Moselle Nancy
55 Meuse Bar-le-Duc
56 Morbihan Vannes
57 Moselle Metz
58 Nièvre Nevers
59 Nord Lille
60 Oise Beauvais
61 Orne Alençon
62 Pas-de-Calais Arras
63 Puy-de-Dôme Clermont-Ferrand
64 Pyrénées-Atlantiques Pau
65 Hautes-Pyrénées Tarbes
66 Pyrénées-Orientales Perpignan
67 Bas-Rhin Strasbourg
68 Haut-Rhin Colmar
69 Rhône Lyon
70 Haute-Saône Vesoul
71 Saône-et-Loire Mâcon
72 Sarthe Le Mans
73 Savoie Chambéry
74 Haute-Savoie Annecy
75 Pariz
broj je prije bio dodijeljen departmanu Seine
Pariz
76 Seine-Maritime Rouen
77 Seine-et-Marne Melun
78 Yvelines
broj je prije bio dodijeljen departmanu Seine-et-Oise
Versailles
79 Deux-Sèvres Niort
80 Somme Amiens
81 Tarn Albi
82 Tarn-et-Garonne Montauban
83 Var Toulon
84 Vaucluse Avignon
85 Vendée La Roche-sur-Yon
86 Vienne Poitiers
87 Haute-Vienne Limoges
88 Vosges Épinal
89 Yonne Auxerre
90 Territoire de Belfort Belfort
91 Essonne Évry
92 Hauts-de-Seine Nanterre
93 Seine-Saint-Denis Bobigny
94 Val-de-Marne Créteil
95 Val-d'Oise Cergy/Pontoise¹
96 Guadeloupe Basse-Terre
97 Martinique Fort-de-France
98 Guyane Cayenne
99 La Réunion Saint-Denis
100 Mayotte Mamoudzou

Bilješke:

  1. Prefektura Val-d'Oisea je osnovana u Pontoiseu kada je departman osnovan, ali je premještena u obližnju općinu Cergy; trenutno oba grada čine novi grad Cergy-Pontoise.

Bivši departmani

uredi

Na području današnje Francuske

uredi
Departman Prefektura Vrijeme postojanja
Rhône-et-Loire Lyon (17901793)
Corse Bastia (17901793)
Golo Bastia (17931811)
Liamone Ajaccio (17931811)
Mont-Blanc Chambéry (17921815)
Léman Ženeva (17981814)
Meurthe Nancy (17901871)
Seine Pariz (17901967)
Seine-et-Oise Versailles (17901967)
Corse Ajaccio (18111975)
Saint-Pierre-et-Miquelon Saint-Pierre (19761985)

Promjene imena

uredi

Nekoliko departmana su promijenili svoja imena, u većini slučajeva kako bi se izbacili izrazi kao "basses" ili "inférieure" (niži, manji i sl.):

Staro ime Novo ime Datum promjene
Mayenne-et-Loire Maine-et-Loire 1791
Bec-d'Ambès Gironde 1795
Charente-Inférieure Charente-Maritime 1941
Seine-Inférieure Seine-Maritime 1955
Loire-Inférieure Loire-Atlantique 1957
Basses-Pyrénées Pyrénées-Atlantiques 1969
Basses-Alpes Alpes-de-Haute-Provence 1970
Côtes-du-Nord Côtes-d'Armor 1990
Departman Prefektura Vrijeme trajanja
91 Alger Alžir (18481957)
92 Oran Oran (18481957)
93 Constantine Constantine (18481957)
Bône Annaba (19551957)
Departman Prefektura Vrijeme trajanja
8A Oasis Ouargla (19571962)
8B Saoura Bechar (19571962)
9A Alger Alžir (19571962)
9B Batna Batna (19571962)
9C Bône Annaba (19551962)
9D Constantine Constantine (19571962)
9E Médéa Medea (19571962)
9F Mostaganem Mostaganem (19571962)
9G Oran Oran (19571962)
9H Orléansville Chlef (19571962)
9J Sétif Setif (19571962)
9K Tiaret Tiaret (19571962)
9L Tizi-Ouzou Tizi Ouzou (19571962)
9M Tlemcen Tlemcen (19571962)
9N Aumale Sour el Ghozlane (19581959)
9P Bougie Bejaia (19581962)
9R Saïda Saida (19581962)

U bivšim francuskim kolonijama

uredi
Departman Današnji položaj Vrijeme trajanja
Département du Sud Dominikanska Republika/Haiti (17951800)
Département de l'Inganne Dominikanska Republika/Haiti (17951800)
Département du Nord Dominikanska Republika/Haiti (17951800)
Département de l'Ouest Dominikanska Republika/Haiti (17951800)
Département de Samana Dominikanska Republika/Haiti (17951800)
Sainte-Lucie Sveta Lucija, Tobago (17951800)
Île de France Mauricijus, Rodrigues, Sejšeli (17951800)
Indes-Orientales Pondichéry, Karikal, Yanaon, Mahé i Chandernagor (17951800)

Postoji veći broj bivših departmana u područjima koje je Francuska osvojila tijekom Revolucije i Prvog Carstva, koja danas nisu dio Francuske:

Departman Prefektura
(francusko ime)
Prefektura
(hrvatsko ime)
Vrijeme trajanja
Mont-Terrible Porrentruy Porrentruy (17931800)
Corcyre Corfou Krf (17971799)
Ithaque Argostoli Argostoli (17971798)
Mer-Égée Zante Zakintos (17971798)
Dyle Bruxelles Bruxelles (17951814)
Escaut Gand Gent (17951814)
Forêts Luxembourg Luksemburg (17951814)
Jemmape Mons Mons (17951814)
Lys Bruges Brugge (17951814)
Meuse-Inférieure Maëstricht Maastricht (17951814)
Deux-Nèthes Anvers Antwerpen (17951814)
Ourthe Liège Liège (17951814)
Sambre-et-Meuse Namur Namur (17951814)
Mont-Tonnerre Mayence Mainz (18011814)
Rhin-et-Moselle Coblence Koblenz (18011814)
Roer Aix-la-Chapelle Aachen (18011814)
Sarre Trèves Trier (18011814)
Doire Ivrée Ivrea (18021814)
Marengo Alexandrie Alessandria (18021814)
Turin Torino (18021814)
Sésia Verceil Vercelli (18021814)
Stura Coni Cuneo (18021814)
Tanaro Asti Asti (18021805)
Apennins Chiavari Chiavari (18051814)
Gênes Gênes Genova (18051814)
Montenotte Savone Savona (18051814)
Arno Florence Firenca (18081814)
Méditerranée Livourne Livorno (18081814)
Ombrone Sienne Siena (18081814)
Taro Parme Parma (18081814)
Rome Rome Rim (18091814)
Trasimène Spolète Spoleto (18091814)
Bouches-du-Rhin Bois-le-Duc 's-Hertogenbosch (18101814)
Bouches-de-l'Escaut Middelbourg Middelburg (18101814)
Simplon Sion Sion (18101814)
Bouches-de-la-Meuse La Haye Haag (18111814)
Bouches-de-l'Yssel Zwolle Zwolle (18111814)
Ems-Occidental Groningue Groningen (18111814)
Ems-Oriental Aurich Aurich (18111814)
Frise Leuwarden Leeuwarden (18111814)
Yssel-Supérieur Arnhem Arnhem (18111814)
Zuyderzée Amsterdam Amsterdam (18111814)
Bouches-de-l'Elbe Hambourg Hamburg (18111814)
Bouches-du-Weser Brême Bremen (18111814)
Ems-Supérieur Osnabrück Osnabrück (18111814)
Lippe Munster Münster (18111814)
Bouches-de-l'Èbre Lérida Lleida (18121813)
Montserrat Barcelone Barcelona (18121813)
Sègre Puigcerda Puigcerdà (18121813)
Ter Gérone Girona (18121813)
Bouches-de-l'Èbre-Montserrat Barcelone Barcelona (18131814)
Sègre-Ter Gérone Girona (18131814)

Povezano

uredi

Reference

uredi

Literatura

uredi

Spoljašnje veze

uredi