1806

godina
(Preusmjereno sa stranice 1806.)

1806 (MDCCCVI) je bila redovna godina koja počinje u srijedu u gregorijanskom, odnosno redovna godina koja počinje u ponedjeljak u julijanskom kalendaru, koji kasni 12 dana.

Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 18. vijek19. vijek20. vijek
Decenija: 1770-e  1780-e  1790-e  – 1800-e –  1810-e  1820-e  1830-e
Godine: 1803 1804 180518061807 1808 1809
1806. po kalendarima
Gregorijanski 1806. (MDCCCVI)
Ab urbe condita 2559.
Islamski 1220–1221.
Iranski 1184–1185.
Hebrejski 5566–5567.
Bizantski 7314–7315.
Koptski 1522–1523.
Hindu kalendari
Vikram Samvat 1861–1862.
Shaka Samvat 1728–1729.
Kali Yuga 4907–4908.
Kineski
Kontinualno 4442–4443.
60 godina Yang Vatra Tigar
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11806.
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era
1806:
123456789101112
RođenjaSmrti

Događaji

uredi

Januar/Siječanj

uredi
 
"Drvo ugovora" u Cape Townu
  • 10. 1. - Holanđani predali Cape Town Britancima, potpisan je ugovor kojim Britanci dobijaju Koloniju Rta (potvrđeno 1814, deo Južnoafričke Unije od 1910).
  • 19. 1. - Britanski korpus napustio Napulj i otplovio u Messinu na Siciliji, gde ih kralj Ferdinand prima tek 13. februara.
  • 23. 1. - Umro britanski premijer William Pitt Mlađi, nasleđuje ga rođak William Grenville (do 1807) na čelu "Vlade svih talenata".
  • 24. 1. - Ustanička skupština u Ostružnici. Deputacija na čelu sa Protom Matijom je poslata u Beč - odbijena je vojna pomoć, pristaju da posreduju. Istovremeno, Srbi mole sultana da ih ne napada.[2][3]
    • Učestali su turski napadi u Mačvi.
    • Očekujući turske napade, Srbi prvih meseci ove godine zauzimaju Poreč i Negotin na istoku, kao i Paraćin, Ražanj, Aleksinac, Kruševac, a njihove čete prodrle su do Studenice na jednoj i u Toplicu na drugoj strani. Gradi se Deligrad između Ražnja i Aleksinca.
  • zima - Pobuna u sremskom selu Maradik zbog obaveza teškog rada u šumama na seči drva za spahiluk.

Februar/Veljača

uredi
 
Kraljevina Italija 1806-09

Mart/Ožujak

uredi
  • 9. 3. - Bitka kod Campo Tenese: Francuzi potukli napuljsku vojsku. Franko-italijanski vojnici su ipak loše opremljeni i hranjeni, tako da pljačkaju i zlostavljaju stanovništvo.
  • 12. 3. - Austrijski car nudi u pismu sultanu posredništvo u srpskom pitanju - odbijeno[2].
  • 15. 3. - Francuski maršal i Napoleonov zet Joachim Murat postavljen za velikog vojvodu Berga i Clevesa u Nemačkoj (do 1808, zatim kralj Napulja do 1815).
  • mart - Velika masa dočekuje mitropolita Petra i ruskog kapetana Belija u manastiru Savina, zaklinju se na vernost ruskom caru.[5]
  • mart - Sulejman-paša Skopljak porazio Radiča Petroviča kod Studenice, manastir je stradao (Srbi nisu imali uspeha jedino na ovom pravcu).
  • mart ili maj? - Boj na Salašu: Stojan Čupić odbio Mehmeda Vidajića u Mačvi.
  • 20. 3. - Francuzi su stigli u Reggio Calabria na Messinskom moreuzu. U ruralnim delovima Kalabrije ubrzo dolazi do otpora.
  • 23. 3. - Ekspedicija Lewisa i Clarka: nakon što su prezimili na Pacifiku, polaze na povratno putovanje, u septembru stižu u Saint Louis.
  • 27. 3. - Napoleonovim dekretom su obnovljeni odnosi sa Andorom, prekinuti 1793 (francuski šef države je suvladar kneževine).
  • 30. 3. -   Joseph Bonaparte je Napoleonovim dekretom postavljen za kralja Napulja (do 1808) - popularan je, uvodi reforme.

April/Travanj

uredi
  • 5. 4. (kalendar?) - Rusi zauzimaju Vis, zatim pokušavaju
  • 8. 4. - Napoleonova usvojenica Stéphanie de Beauharnais udata za Karla, naslednika Badena.
  • april - Džora Osman stiže na Soko-grad, zatim napada valjevsku nahiju ali je razbijen na Čučugama (kao i Hadži-paša početkom godine i Hadžibeg srebrenički u julu)[6]. Srbi zauzimaju Jadar i Rađevinu od zvorničkog paše.
  • april - Incident u Jedrenu: pod vidom slanja vojske protiv Karađorđa, sultan Selim III šalje trupe Nizam-I Cedid u Trakiju, ali nailazi na jak otpor janičara i ajana - konfrontacija traje celog leta.
  • april - Francusko-švedski rat: nakon što su Pruska i Francuska postigle sporazum, Šveđani se moraju povući iz Hanovera.
  • 16. 4. - Napoleon formirao Armiju Dalmacije.
  • 18. 4. - Non-importation Act: SAD zabranile uvoz nekih britanskih proizvoda, jer ovi prisilno novače američke mornare i ne poštuju američku suverenost i neutralnost (na snazi od novembra ali ubrzo suspendiran).
  • 28. 4. - Francisco de Miranda pokušao da se iskrca kod Ocumare de la Costa u današnjoj Venecueli, ali Španci su mu zarobili dva od tri broda.

Maj/Svibanj

uredi
  • maj, početkom - Kulin kapetan upao u jadarsko selo Dobrić, ubio je 74 muškarca i odveo 300 roblja, uglavnom žena - otkupio ih je Ivo Knežević, knez bosanske Semberije[2].
  • 16. 5. - Britanska odluka o blokadi obale od Elbe u Nemačkoj do Bresta u Francuskoj.
  • 21. 5. (kalendar?) - Rusi oslobodili u Trstu zarobljene bokeljske brodove.
  • 24. 5. - Pariskim ugovorom određeno da se Batavijska republika pretvori u kraljevinu Holandiju.
 
Lauriston

Jun/Juni/Lipanj

uredi

Jul/Juli/Srpanj

uredi
 
Rajnska Konfederacija - Nemačka 1806
  • 4. 7. - Bitka kod Maide je britanska pobeda na Kalabriji - sprečena francuska invazija Sicilije.
  • 5. 7. - General Molitor stiže u pomoć opsadnutom Dubrovniku.
  • 6. 7. (24. 6. po j.k.) - Milenko Stojković odbio tursku vidinsku vojsku kod Poreča.
  • 10. 7. - Vellorska pobuna: prva veća pobuna sipoja protiv Britanske istočnoindijske kompanije, na jugu Indije.
  • 12. 7. - U Parizu potpisan Ugovor o Rajnskoj Konfederaciji, savez 16 nemačkih država sa Napoleonom kao Protektorom (broj država 1808. iznosi 36, konfederacija traje do 1813).
 
"Kraljski Dalmatin"
  • 12. 7. - U Zadru izlazi prvi broj tjednika "Kraljski Dalmatin" (Il Regio Dalmata – Kraglski Dalmatin, do 1810) - prve novine na hrvatskom jeziku.
  • 13. 7. - Karađorđe šalje Petra Ička na pregovore u Carigrad.
  • 15. 7. - Pikeova ekspedicija kreće iz okoline Saint Louisa u istraživanje južnijeg dela Teritorije Louisiana.
  • jul, polovinom - Sultanove trupe Novog poretka zaustavljene u Havsi nakon sukoba sa janičarima - zatim se povlače u Çorlu, u koji mogu ući tek nakon opsade, mada je stigao i sultan.
  • 18. 7. - Napuljska tvrđava Gaeta se predala Francuzima.
  • 18. 7. - Eksplozija barutane na Malti, stradalo oko 200 ljudi, vojnika i civila.
  • 25. 7. - Karl Friedrich, izborni knez Badena i svekar Napoleonove usvojenice Stephanie, postaje veliki vojvoda. Veliko Vojvodstvo Baden traje do 1918.

Avgust/August/Kolovoz

uredi
 
Bitka na Mišaru - diorama

Septembar/Rujan

uredi
  • 2. 9. - Veliko klizište kod Goldaua u kantonu Schwyz: u klizanju 40 miliona kub. metara odn. 120 miliona tona materijala uništeno je nekoliko sela i stradalo 457 ljudi.
  • 3. 9. - Bitka na Deligradu, u Đuniskom tesnacu između Ražnja i Aleksinca; Karađorđe odbio napad turskih snaga. Istog dana vojvoda Stanoje Glavaš oslobodio Prokuplje.
  • 4. 9. - Po Dandolovu savjetu, Napoleon ukida u Dalmaciji zakon po kome seljaci u Dalmatinskom zagorju nisu bili vlasnici zemljišta koje obrađuju[7].
 
Deligrad
  • 8. 9. (27. 8. po j.k.) - Treći uzaludni turski juriš na Deligradu - nude primirje.
  • 12. 9. - Pruske trupe ulaze u Saksoniju - pruski kralj se oslanja na Rusiju i Britaniju. Nekoliko dana kasnije počinju kretnje francuskih trupa u Nemačkoj.
  • 14. 9. - Sklopljeno primirje između Srba i Turaka.
  • 19. 9. - Kriza poznata kao Incident u Jedrenu se okončava sultanovim porazom: naređuje da se Nizam-I Cedidske trupe povuku iz Silivrija (sledećeg maja će biti zbačen).
  • ca. 22. 9. - Petar Ičko se vratio u Srbiju, Porta je načelno prihvatila srpske zahteve (→ Ičkov mir.
  • 26. 9. (ili 1. 10.) - Pruski ultimatum Napoleonu, traže evakuaciju Nemačke.
  • 30. 9. - Bitka kod Herceg Novog: Auguste Marmont napao rusko-crnogorsko-bokeljske snage kod Herceg Novog.

Oktobar/Listopad

uredi
  • 3. 10. (21. 9. po j.k.) - Francuski neuspeh kod Sutorine, povlače se na staru dubrovačku granicu.
  • 7. 10. (25. 9. po j.k.) - U Smederevo stigao muhasil Hasan-aga, sa usmenim predlozima za sporazum, bez carskog fermana - Petar Ičko će ponovo biti poslan u Carigrad[2] (ali Srbi, nakon ruskog poziva za sadejstvovanje u januaru, nastavljaju rat).
  • 9. 10. - Rat Četvrte koalicije, iniciran pruskim ultimatumom Napoleonu: prvi okršaj je Bitka kod Schleiza u Thuringiji, gdje Francuzi odnose pobjedu, kao i kod Saalfelda sutradan, gde je poginuo pruski princ Ludwig.
 
"Ulazak Napoleona u Berlin"
  • 14. 10. - Bitka kod Jene i Auerstedta je odlučujuća Napoleonova pobeda nad Pruskom, maršal Louis-Nicolas Davout je porazio prusku glavninu kod Auerstedta.
  • 16. 10. - Erfurtska kapitulacija: 12.000 pruskih vojnika sa 65 topova se predaje Francuzima bez borbe.
  • 17. 10. - Haićanski car Jacques I je ubijen. Alexandre Pétion postaje predsednik republike (do 1818), ali Henri Christophe na severu proglašava Državu Haiti (kraljevinu 1811-20).
  • 17. 10. - Bitka kod Hallea: Bernadottov uspeh u Saksoniji, Prusi izgubili 5.000 vojnika.
  • 25. 10. - Francuski maršal Davout ulazi u Berlin, Napoleon stiže dva dana kasnije.
  • 28 - 30. 10. - Bitka kod Prenzlaua i Kapitulacije u Pasewalku i Stettinu: predalo se još 19.500 Prusa sa 353 topa.

Novembar/Studeni

uredi

Decembar/Prosinac

uredi
 
"Karađorđevo osvojenje Beograda"
  • 11. 12. - Poznanjski mir: izborna kneževina Saska se priključuje Rajnskoj konfederaciji, ubrzo proglašena za kraljevinu.
  • 12. 12. (30. 11. po j.k.) - Opsada Beograda: ustanici oslobodili beogradsku Varoš a tvrđavu u januaru.
  • ca. decembar - U Carigradu se nalazi srpski poslanik Petar Ičko - Porta potvrđuje obećanja od letos a Ičko obećava da će Srbi vratiti Beograd, ali ulazak Rusije u rat menja situaciju.[8]
  • 18. 12. - Napoleon stigao u Varšavu, imenuje vladinu komisiju - Józef Poniatowski, odnedavno guverner Varšave, ministar je rata (→ Varšavsko vojvodstvo 1807-15).
  • 22. 12. - Francuska Velika armija prelazi Vislu.
  • 22. 12. - Rusi zauzimaju Brač, nakratko i Korčulu.
  • 25. 12. (13. 12. po j.k.) - Ruski general Mihail Miloradović ulazi u Bukurešt.
  • 26. 12. - Bitke kod Pułtuska i Golymina: ruske snage uspešno izmiču francuskim.
  • 30. 12. - Osmansko carstvo objavljuje rat Rusiji.

Kroz godinu

uredi
 
Ingres: "Napoleon I na carskom tronu"

Rođenja

uredi

Smrti

uredi
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1806.

Reference

uredi
Literatura
  • Istorija srpskog naroda, Peta knjiga, prvi tom, Od Prvog ustanka do Berlinskog kongresa, SKZ Beograd 1981 (V-1)