Wikipedija

1739

godina
Ovo je članak o godini 1739.

Godina 1739 (MDCCXXXIX) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po julijanskom kalendaru.

Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija: 1700-e  1710-e  1720-e  – 1730-e –  1740-e  1750-e  1760-e
Godine: 1736 1737 1738 – 1739 – 1740 1741 1742
Bitka za Porto Bello.
1739. po kalendarima
Gregorijanski 1739. (MDCCXXXIX)
Ab urbe condita 2492.
Islamski 1151–1152.
Iranski 1117–1118.
Hebrejski 5499–5500.
Bizantski 7247–7248.
Koptski 1455–1456.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat 1794–1795.
• Shaka Samvat 1661–1662.
• Kali Yuga 4840–4841.
Kineski
• Kontinualno 4375–4376.
• 60 godina Yin Zemlja Koza
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11739.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji uredi

Januar/Siječanj uredi

  • 1. 1. - Francuski istraživač Jean-Baptiste Charles Bouvet de Lozier otkriva otok Bouvet u Južnom Atlantiku (pogrešno je zabilježio koordinate pa je ponovno otkriveno 1808).
  • januar, početkom - Austrijsko-turski rat: konjičko odeljenje kap. Ravickog poslato kao pojačanje iz Beograda prema Šapcu, usput su pobedili i zarobili neke Turke, tako da su se ovi povukli iz valjevskog distrikta.[1]
  • 14. 1. - Konvencija iz Parda: špansko-britanski sporazum o trgovačkim pitanjima i razgraničenju španske Floride i britanske Džordžije - na kraju obe strane je odbijaju, rat počinje najesen.
  • 29. 1. - Umro gornjokarlovački episkop i kostajnički administrator Danilo Ljubotina. U Kostajnicu će biti upućen Aleksije Andrejević, raniji episkop ariljski (vladarsku potvrdu dobio 1741), a novi gornjokarlovački episkop dolazi tek 1744.

Februar/Veljača uredi

 
"Karnalska bitka"

Mart/Ožujak uredi

  • mart - Knez Atanasije Rašković, patrijarhov zet, imenovan je za pukovnika srpske narodne milicije umesto Staniše Markovića Mlatišume. Ovaj je pao u nemilost zbog toga što su srpski vojnici napuštali austrijske redove, zbog lošeg postupanja (dogodine je zatvoren, i umro).[2]
  • 20. 3. - Nader je ušao sa Mohamed-šahom, kao vazalom, u Delhi. Stanovništvo ubrzo započinje pobunu, zbog glasina o velikom nametu i da je Nader već ubijen.
  • 22. 3. - Pošto je zamalo promašen, Nader naređuje da budu ubijeni svi u četvrtima Delhija gde su ubijani perzijski vojnici. Smatra se da je za nekoliko sati ubijeno 30.000 osoba. Porez se zatim naplaćuje uz pomoć konjice, uzeto je i veliko mogulsko blago, uključujući Paunov presto i dijamante Koh-i-Noor i Daria-i-Noor.

April/Travanj uredi

Maj/Svibanj uredi

 
Nader-šah na Paunovom prestolu
  • maj, početkom - Nader napušta Delhi sa velikim blagom, na osnovu koga se u Persiji tri godine neće naplaćivati porez (mada su Siki oteli dosta blaga i roblja pri napadu na persijsku vojsku). Mogulski šah je predao sve zemlje zapadno od Inda Persiji. Propadanje Mogulskog carstva je ubrzano.
  • februar - maj - Uspešna maratska invazija na portugalski Baçaim (Vasai), kod Bombaja. Britanci nakon ovoga utvrđuju svoje bombajske položaje.
  • maj - Sabor srpskih arhijereja bira carigradskog Grka Joanikija III Karadžu za pećkog patrijarha, koji je još ranije rukopoložen i došao sa turskom vojskom - u lošoj uspomeni kod Srba, vlada do 1746.[3]
  • maj - Austrijsko-bavarska vojska se okuplja kod Petrovaradina pod komandom maršala Wallisa, 11. juna kampuju kod Zemuna.[4]

Jun/Juni/Lipanj uredi

  • 17. 6. - Švedski izaslanik Malcolm Sinclair ubijen u habsburškoj Šleziji od strane dvojice ruskih oficira - vraćao se iz Carigrada gde je pregovarao o savezu protiv Rusije. Veliki gnev u Švedskoj doprinosi ratu 1741–1743.
  • 27. 6. - Austrijska glavnina prešla nabujalu Savu pontonom kod Beogradske tvrđave - logoruju kod Mirijeva, zatim 20. jula stižu do Vinče.[1][5]
  • 28. 6. (17. 6. po j.k.) - Pošto je manastir Marča prošle godine predata unijatima, Srbi Krajišnici je zapalili - arhiva i privilegije preneti kod episkopa u Severin.[6]

Jul/Juli/Srpanj uredi

 
Plan Bitke kod Grocke
  • 22. 7. - Rusko-austrijsko-turski rat (1735-1739): Bitka kod Grocke u kojoj turske snage nanose odlučujući poraz Austrijancima i prisiljavaju na povlačenje iz Srbije.
  • 23. 7. - Austrijanci su kod Vinče odbili napad velikog vezira, ali Wallis se sledeće noći povlači u Beograd, a druge noći prelazi Dunav, nakon pojave turskih neregularnih trupa.[8]
  • 26. 7. - Veliki vezir Ivaz Mehmed-paša opseda Beograd, do 1. septembra, topovi gađaju grad sa Vračara još od juče, sa slabim efektom.[9] Strah je zavladao i u Beču.[10]
  • leto? - Užički alajbeg dobio ferman da se odvoji u poseban sandžak, sa nahijama Osat, Užice, Požega, Valjevo, Rudnik i Lepenica, ali ferman je poništen već u novembru.[11]

Avgust/August/Kolovoz uredi

  • 20. 8. - Kraljevskim dekretom Felipea V obnavlja se u okviru Španskog Carstva Vicekraljevstvo Nova Granada na severu Južne Amerike.
  • avgust - General Schmettau je izbacio Turke iz reduta u Borči.[12]
  • 28. 8. - Zvornički konvoj od 36 pontona sa topovima, barutom, đuladima i hranom stigao rekom do turskog logora kod Beograda.
  • 28. 8. - Bitka kod Stavučana je ruska pobeda nad Turcima, Minih dva dana kasnije zauzima Hotin i veći deo Moldavije sledećeg meseca, ali uzalud.

Septembar/Rujan uredi

 
Situacija u današnjoj Vojvodini posle Beogradskog mira
  • 1. 9. - Preliminarni mir u Beogradu, kojeg je grof Neipperg potpisao u turskom taboru, pod prinudom i na ubeđivanje francuskog diplomate Villeneuvea:[13] Austrijanci izgubili sve dobijeno Požarevačkim mirom u Bosni, Srbiji i Maloj Vlaškoj, osim Furjana na hrv. granici. Austrijski predstavnici su kasnije kažnjeni jer su, na francusko urgiranje, prebrzo sklopili mir, i ne čekajući na punu suglasnost dvora (pravi mir 18. septembra, Beogradska tvrđava napuštena u julu 1740)[14]
    • Srbiju napuštaju crkvena jerarhija, oficiri i vojničke porodice i građanstvo.[15] Pećka patrijaršija nakon mira ima 13 eparhija, veza sa Karlovačkom mitropolijom postoji ako je patrijarh Srbin.[16]
    • Državni prihodi Austrije su 25 miliona forinti, prema rashodima od 30 miliona (iz 1737); državni dug je dostigao 99 miliona forinti - važan razlog za Beogradski mir.[17]
    • Beogradske i šabačke fortifikacije izgrađene nakon 1717. treba srušiti za tri do šest meseci - šabačka tvrđava predata Turcima nakon tromesečnog rušenja a beogradska dogodine.[18]
  • 4. 9. - Veliki vezir Ivaz Mehmed-paša ulazi u beogradsku varoš, srušeni su, tek dovršena[19], Saborna crkva i mitropolitska rezidencija, crkva Roždestva sv. Jovana Preteče je pretvorena u džamiju.[20] Prvi beogradski muhafiz nakon mira je Ali-paša Abdipašazade, namesnik Rumelije (do 1740).[21] Stanovništvo Beča je gnevno zbog ishitrene predaje, kao i jezuiti, car je u velikoj žalosti, krivica se baca na Wallisa i Neipperga[22]
  • 9. 9. - Pobuna na reci Stono u Južnoj Karolini: robovi, izgleda iz afričke Kraljevine Kongo, pobunili se i krenuli ka Španskoj Floridi ali su presretnuti i većinom ubijeni.
 
Potpisivanje Beogradskog mira

Oktobar/Listopad uredi

Novembar/Studeni uredi

 
"Zauzeće Porto Bella"

Decembar/Prosinac uredi

  • prosinac - Na Hrvatskom saboru u Varaždinu donijeta je odluka o izgradnji kapele u Ludbregu, ako Svevišnji zaustavi kugu u Moslavini i Slavoniji, a od koje je preminulo 4.500 ljudi. Svetište Predragocjene Krvi Kristove u Ludbregu podignuto je 1996.

Kroz godinu uredi

  • Mletačke vlasti tek sada istupaju protiv seljaka Kaštela i zadarske okolice koji su 1736. uskratili plodove posjednicima zemlje - protiv najupornijih Kaštelana će biti slana i vojska.[24]
  • Banat, habsburško komorno područje, naglo je napredovao 1730-tih, nakon što je 1720. bio nepregledna močvara - postaje jedno od najnaprednijih agrarnih i rudarskih područja.[25]
  • Matej Karaman: Alfabetar ili Bukvar, glagoljičnim i ćiriličnim slovima.
  • Vladika Vasilije, "Istorija o Crnoj Gori": "Opet, 1739. godine. vezir Hodaverdi-paša Mahmutbegović sa osam paša i mnogobrojnom vojskom udari na kuću vojvode Drekalovića, i 7 godina ratovaše, ...".[26]
  • Njegoš, Ogledalo Srpsko II: "Boj s Kučima".[27]
  • Franjevci osnivaju samostan uz crkvu Sv. Nikole u Prčnju (do 1908).
  • Širenje Rusije u Sibiru: na ušću Minuse u Jenisej osnovan Minusinsk, jedno kraće vreme radi topionica bakra. Moreplovci u ruskoj službi Martin Spangberg i William Walton plove pored istočne obale Japana (severni Honšu i Hokaido).[28]
  • Mirovni sporazum Džungara i ćingovske Kine (Galdan Tseren odn. Qianlong imperator), omogućena trgovina, granica na Altaju.
  • Na Jamajci se privodi kraju Prvi marunski rat: tzv. Zavetreni Maruni na čelu sa Kudžom potpisuju ugovor, priznaje im se sloboda, ali na ograničenom prostoru i ne smeju primati nove odbegle robove.

Rođenja uredi

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1739.

Smrti uredi

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1739.

Reference uredi

  1. ↑ 1,0 1,1 Istorija s. n. IV-1, 158
  2. ↑ Ćorović, Vladimir. Istorija srpskog naroda - Austriski porazi. rastko.rs
  3. ↑ Istorija s. n. IV-1, 541
  4. ↑ Cox, William. History of the House of Austria, from the Foundation of the Monarchy.... v. 3, p. 211
  5. ↑ Cox, 211
  6. ↑ Istorija s. n. IV-1, 190
  7. ↑ Istorija s. n. IV-2, 50
  8. ↑ Cox, 212-3
  9. ↑ Istorija s. n. IV-1, 159
  10. ↑ Cox, 214
  11. ↑ Istorija s. n. IV-1, 95
  12. ↑ Cox, 215
  13. ↑ Cox, 216
  14. ↑ Historija n. J. II, 839
  15. ↑ Historija n. J. II, 1352
  16. ↑ Historija n. J. II, 1355
  17. ↑ Historija n. J. II, 864
  18. ↑ Istorija s. n. IV-1, 161
  19. ↑ Istorija s. n. IV-1, 143
  20. ↑ Istorija s. n. IV-1, 160
  21. ↑ Istorija s. n. IV-1, 308
  22. ↑ Cox, 219-20
  23. ↑ Historija n. J. II, 1325
  24. ↑ Historija n. J. II, 1234
  25. ↑ Historija n. J. II, 1144
  26. ↑ Vasilije Petrovic Njegos - Istorija o Crnoj Gori. rastko.rs
  27. ↑ Petar II Petrovic Njegos: Ogledalo srpsko 2. rastko.rs
  28. ↑ Cooley, William Desborough. The History of Maritime and Inland Discovery, Volume 2, p. 349-
Literatura
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
  • Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=1739&oldid=41245465