1737

godina
Ovo je članak o godini 1737.

Godina 1737 (MDCCXXXVII) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u subotu po julijanskom kalendaru.

Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija: 1700-e  1710-e  1720-e  – 1730-e –  1740-e  1750-e  1760-e
Godine: 1734 1735 1736 – 1737 – 1738 1739 1740
Ruski pohod na Očakov.
1737. po kalendarima
Gregorijanski 1737. (MDCCXXXVII)
Ab urbe condita 2490.
Islamski 1149–1150.
Iranski 1115–1116.
Hebrejski 5497–5498.
Bizantski 7245–7246.
Koptski 1453–1454.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat 1792–1793.
• Shaka Samvat 1659–1660.
• Kali Yuga 4838–4839.
Kineski
• Kontinualno 4373–4374.
• 60 godina Yin Vatra Zmija
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11737.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

DogađajiUredi

Januar/Siječanj – Mart/OžujakUredi

  • 8. 3. - Srpske crkvene i svjetovne poglavice (patrijarh, mitropolit raški, episkopi skopljanski, štipski i dr.) dostavili svoje zaključke sa tajnog sastanka u Pećkoj patrijaršiji[1] austrijskom zapovjedniku Beograda: obavezuju se na ustanak i pomoć carskoj vojsci kada se pojavi.[2]

April/Travanj – Jun/LipanjUredi

  • 22. 5. - Carolina urbarialis regulatio: car/kralj Karlo izdao prvi patent o uređenju odnosa između vlastele i seljaka u Slavoniji - ali ostaje mrtvo slovo na papiru.[3][4][5]
  • svibanj, potkraj - Sastanak bosanskih predstavnika u Travniku, na poziv paše: odlučeno da se spremaju za borbu, mada im je iz Carigrada naređeno da ostanu mirni, da ne provociraju Austrijance.[2]
  • 15. 6. - Car Karlo VI upućuje proglas kršćanima Turske: poziva ih na ustanak, obećava slobodu vjere i zaštitu i povlastice borcima.[2] (vojska iz Beograda kreće 30. 6.[6]).
  • jun - Umro mitropolit beogradsko-karlovački Vićentije Jovanović, naslediće ga sadašnji pećki patrijarh Arsenije IV Jovanović (car priznao jurisdikciju sledeće godine).

Jul/Srpanj – Septembar/RujanUredi

  • 9. 7. - Smrću toskanskog vojvode Gian Gastonea izumira muška loza porodice Medici, a vojvodstvo nasljeđuje lotarinški vojvoda Franz Stephan.
  • 13. 7. - Rusko-turski rat (1735 - 1739): nakon velike eksplozije barutane u kojoj je stradalo oko 6.000 ljudi, uglavnom Bosanaca[7] Bećir-paše Čengića, kapitulacijom osmanskog garnizona pred ruskim snagama završena opsada strateške crnomorske luke Očakov.
  • 14. 7. - Habsburška monarhija se priključuje Rusiji u ratu protiv Osmanskog Carstva - službena objava rata predata u Nišu. Borbe su počele još prije ovoga: odredi iz Like upali u Bosnu na tri mjesta, iz Zvornika je napadnuta Lešnica, svi napadi su odbijeni.[8]
  • jul - Austrijanci u milicija Vuka Isakovića zauzeli Lešnicu.[9]
  • jul - Bosna je napadnuta iz tri pravca: iz Srbije preko Drine kod Lešnice, iz Hrvatske kod Ostrovice, Cetingrada i Bužima i iz Slavonije prema Banja Luci.[10]
  • 19. 7. - Feldmaršal Sekendorf šalje iz logora kod Paraćina proglase za ustanak; Mlatišumina milicija je zauzela Kruševac. Do kraja meseca Turci se povlače iz Trstenika, Karanovca i Požege.
  • 24. 7. - U austrijskom glavnom stanu u Tešici kod Niša se pojavili patrijarh Arsenije i vojvode Vasojevića, Kuča, Pipera, Bratonožića, Klimenata, Hota i Gruda - neki su se već digli na ustanak, obećavaju dalju pomoć.[8] Sekendorf obećava pomoć iz Čačka, ustanak je u Bihoru (srednjem Polimlju), napali su Bijelo Polje, posekli Turke od Prijepolja do Brodareva[11].
  • 28. 7. - Niška tvrđava se predala bez borbe, pet dana nakon dolaska Austrijanaca, narednih dana zauzet i Pirot i put za Sofiju.[8]
  • 28. 7. - Srpski odredi zauzeli Novi Pazar (Staniša Marković, Atanasije Rašković i ljudi patrijarha Arsenija IV).[8]; Atanasije je isterao Turke iz Nove Varoši, ustanici vode uspešne borbe kod Sjenice, na Kosovu[12]
  • 31. 7. - Osvojen Pirot, sutradan i Mustafa-pašina (Bela) Palanka.
  • leto - Pobuna na Kosovu, u deset kadiluka oko Prištine i Vučitrna, tj. u "Ohridskom, Prizrenskom, Skadarskom i Dukađinskom sandžaku" - muslimani su proterani prema Kumanovu i Skoplju. [13]
  • 4. 8. - Bitka kod Banje Luke u kojoj osmanske snage bosanskog vezira Ali-paše Hećimoglua nanose poraz Austrijancima, prekidaju opsadu Banja Luke i tjeraju ih iz Bosne. Veliki broj Austrijanaca se udavio u Vrbasu. Ove godine je izgorio centar Banja Luke.[14]
  • 5. 8. - Turci razbili na Kosovu potpuk. Pfeferkorna sa 500 vojnika koji je krenuo u pomoć Novom Pazaru.
  • 7. 8. - Patrijarh Arsenije IV uspeo pobeći iz Peći - Turci su ga bili zatvorili i nameravali su ga obesiti. Preko Rugove je otišao u Vasojeviće pa u Has[15]
  • 21. 8. - Turci se predali u šancu Banjska, jugoistočno od Novog Pazara.
  • 24. 8. - Austrijanci i srpski odredi napuštaju Novi Pazar. Patrijarhov odred od 3000 Brđana koji je tek stigao raspao se.[8] - pobegli su u Studenicu, zatim Kragujevac pa Niš[16]. Novi Pazar i Sjenicu je povratio hercegovački sandžakbeg Murat Čengić[10]. Kučki vojvoda Radonja Petrović je umro i sahranjen blizu Leskovca.[17]
  • septembar - Pohod Ahmed-paše Ćuprilića iz Sofije prema Nišu, pokolji usput, Sofija je "okićena vešalima", među žrtvama je samokovski vladika Simeon Popović.[13]
  • 1. 9. - U Belfastu počeo izlaziti The News Letter, najstarije danas postojeće novine na engleskom jeziku.
  • 27. 9. (16. 9. po j.k.) - Patrijarh Arsenije IV stigao iz Niša u Beograd - odmah nakon svečanog dočeka nastavlja za Grgeteg na Fruškoj gori[18](kasnije se vraća u Beograd).

Oktobar/Listopad – Decembar/ProsinacUredi

  • 2. 10. - Austrijanci privremeno osvojili Užice, da bi osigurali povlačenje ka Šapcu. Jugozapadna Srbija je napuštena, sa nekoliko hiljada Klimenata i Srba, koji se naseljavaju u Sremu.[19] (Klimenata je bilo i u Rudniku[20])
  • 7. 10. - Tropski ciklon pogađa Calcuttu izazivajući strahovita razaranja i smrt preko 3000 žitelja.
  • 12. 10. - Bosanski Turci potukli Austrijance kod Valjeva. U ovo vreme su povratili i Niš bez borbe. Ove jeseni Turci se surovo svete u Staroj Srbiji i Brdima[19], zapadna Srbija i Šumadija su u njihovim rukama.[21]
  • 18. 10. - Gen. Doksat de Morez potpisuje kapitulaciju Niša Turcima - u Beogradu će biti pogubljen. U Nišu će nakon povratka Turaka stradati 690 građana.[13]
  • jesen - Niška crkva sv. Nikole pretvorena u Kilise-džamiju ("crkva-džamiju"), zadužbinu velikog vezira Jegen Mehmed-paše.[22]
  • studeni, potkraj - Bošnjaci se u mahzaru sultanu žale na velike gubitke u ratovima sa Persijom i Rusijom, sadašnji rat sa Austrijom, gubitke od kuge i nesabranu letinu koja je dovela do gladi.[7]
  • 28. 11. - Austrijska vojska prelazi iz Šapca u Srem na zimovanje - u šabačkoj tvrđava ostala posada radi odbrane. Prešla je i milicija Vuka Isakovića, kao i albanska milicija Atanasija Raškovića s ljudima iz Prokuplja, Sjenice i Nove Varoši (buduća Sremska vojna granica). Austrijancima je ostao još Beograd sa okolinom.[23]
  • decembar? - Odbijen turski napad na Kuče (pećki Hodaverdi-paša potučen kod Meduna[17]), i još tri puta sledeće godine, uz pomoć Bratonožića i Klimenata, a Vasojevići su stradali.[19] Crnogorci su 1737/38. četničkim akcijama kroz Hercegovinu naneli veliku štetu Turcima, "da su u provijantu za vojsku pretrpjeli više gubitaka nego protiv Austrijanaca".[24]
  • krajem decembra - Patrijarh Arsenije IV odlazi iz Beograda u Beč (do juna).[25]
  • krajem godine - Pomilovani učesnici pobuna u Posavskoj granici.[26]

Kroz godinuUredi

  • Habsburška Srbija je pred rat imala 80 - 100.000 stanovnika, što je usled rata do 1740. možda prepolovljeno.[27]
  • Hildburgshausen formirao dvije regimente u Varaždinskom generalatu, svečano proglasio nove statute, koje su krajišnici oduševljeno dočekali, ali se kasnije ispostavilo da su "podmetnute" neke nepovoljne odredbe.[28][29]
  • Khevenhüller primirio Posavsku krajinu: oprostio je kontribuciju i ograničio davanje darova oficirima - ali ostaju zloupotrebe rabotom.[30]
  • Osnovan grad Richmond u britanskoj sjevernoameričkoj koloniji Virdžiniji.
  • Omer-efendija Elkazović (Čaušević) iz Novog piše "Ratove Bošnjaka pod Hekimoglu Ali-pašom".[31]

RođenjaUredi

SmrtiUredi

Vanjske povezniceUredi

ReferenceUredi

  1. ↑ Istorija s. n. IV-1, 146
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Historija n. J. II, 836
  3. ↑ Historija n. J. II, 1033-4
  4. ↑ Istorija s. n. IV-1, 174
  5. ↑ Istorija s. n. IV-1, 205-6
  6. ↑ Istorija s. n. IV-1, 148
  7. ↑ 7,0 7,1 Historija n. J. II, 1325
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Historija n. J. II, 837
  9. ↑ Istorija s. n. IV-1, 151
  10. ↑ 10,0 10,1 Istorija s. n. IV-1, 439
  11. ↑ Istorija s. n. IV-1, 149-50
  12. ↑ Istorija s. n. IV-1, 149
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Istorija s. n. IV-1, 332
  14. ↑ Historija n. J. II, 1336
  15. ↑ Istorija s. n. IV-1, 150
  16. ↑ Istorija s. n. IV-1, 152
  17. ↑ 17,0 17,1 Istorija s. n. IV-1, 500
  18. ↑ Istorija s. n. IV-1, 153
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Historija n. J. II, 838
  20. ↑ Istorija s. n. IV-1, 115
  21. ↑ Historija n. J. II, 1352
  22. ↑ Istorija s. n. IV-1, 105
  23. ↑ Istorija s. n. IV-1, 154
  24. ↑ Historija n. J. II, 1264
  25. ↑ Istorija s. n. IV-1, 155
  26. ↑ Istorija s. n. IV-1, 172
  27. ↑ Historija n. J. II, 1368
  28. ↑ Historija n. J. II, 1043
  29. ↑ Historija n. J. II, 1051
  30. ↑ Historija n. J. II, 1045
  31. ↑ Historija n. J. II, 610
Literatura
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
  • Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=1737&oldid=41034162