1734
godina
- Ovo je članak o godini 1734.
Godina 1734 (MDCCXXXIV) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u utorak po julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
| Decenija: | 1700-e 1710-e 1720-e – 1730-e – 1740-e 1750-e 1760-e |
| Godine: | 1731 1732 1733 – 1734 – 1735 1736 1737 |
| Gregorijanski | 1734. (MDCCXXXIV) |
| Ab urbe condita | 2487. |
| Islamski | 1146–1147. |
| Iranski | 1112–1113. |
| Hebrejski | 5494–5495. |
| Bizantski | 7242–7243. |
| Koptski | 1450–1451. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1789–1790. |
| • Shaka Samvat | 1656–1657. |
| • Kali Yuga | 4835–4836. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4370–4371. |
| • 60 godina | Yang Drvo Tigar (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11734. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji uredi
Januar/Siječanj – Mart/Ožujak uredi
- poč. godine - Izaslanstvo beogradskog crkveno-narodnog sabora stiže u Beč: traži opoziv deklaratorija iz 1727. i '29. kojima su sužene srpske povlastice. Eugen Savojski obećava da će se zauzeti za srpsku stvar.[1]
- 17. 1. - Rat za poljsko nasljedstvo (RzPN): August III od Saksonije, izabran od manjine, krunisan u Krakovu za vladara Poljske-Litvanije
- 28. 1. (17. 1. po j.k.) - Umro hetman Zaporoške vojske Danilo Apostol - sledeći je Kiril Razumovski 1750-64, nakon čega je položaj ukinut.
- 22. 2. - RzPN: ruske trupe otpočinju opsadu Danziga, gdje se sklonio, od većine izabrani, poljski kralj Stanislaw I Lesczynski.
- 27. 2. - Španski kralj Filip V proklamuje nameru da povrati napuljsku kraljevinu od austrijskog vicekralja - njegov sin Karlo, vojvoda Parme, kreće prema Napulju sledećeg meseca. Austrijanci su zauzeti u Lombardiji a papa ga propušta.
April/Travanj – Jun/Lipanj uredi
- 9. 4. - U Svetom Rimskom Carstvu objavljen Reichskrieg protiv Francuske.
- 9. 4. - Španjolci napadaju Napulj, a Karlo je u Maddaloniju već dobio ključeve grada od delegacije građana.
- 10. 4. - Požar uništio deo Montreala u Novoj Francuskoj - za ovo je okrivljena robinja Marie-Josèphe-Angélique i pogubljena u junu.
- 10. 5. - Karlo Burbon trijumfalno ulazi u Napulj, njegov otac Filip ga priznaje za suverenog kralja. Karlo ostaje u zemlji do 1759. kada nasleđuje španski presto (do 1788). Burboni ostaju u Napulju do 1861, s pauzama 1799. i 1806-15 (na Siciliji bez pauze).
- 25. 5. - Rat za poljsko nasljedstvo: Bitka kod Bitonta u kojoj španske trupe nanose odlučujući poraz austrijskim snagama u Južnoj Italiji. Grof od Montemara proizveden u vojvodu.
- 25. 5. - 5. 6. - RzPN, talijanski teatar - Bitka za Colorno u vojvodstvu Parmi: nakon što su Mersijeve habsburške snage zauzele palatu u Colornu, franko-pijemontske snage su ih istisnule.
- 27. 5. - Pobuna robova, Akwamua iz dan. Gane, na danskom antilskom otoku Sankt Jan: franko-švajcarske trupe su povratile kontrolu na otoku - čišćenje preostalih pobunjenika traje do avgusta, mnogi zemljoposednici se tada sele na Saint Croix.
- 6. 6. - Završeni izbori u Velikoj Britaniji: Walpoleovi whigovci zadržavaju većinu, sa 330 mandata, 85 manje nego ranije.
- 12. 6. - RzPN, Opsada Philippsburga: francuski komandant maršal James FitzJames, 1. vojvoda od Berwicka je poginuo tijekom obilaska opsadnih radova.
- 12. 6. - Mladi Carl Edzard postaje grof Istočne Frizije - nespreman je, staleži ga ne priznaju, grofovija će nakon njegove smrti 1744. pripasti Pruskoj.
- 17. 6. - Francuski komandant u Italiji, maršal general Claude Louis Hector de Villars umire od bolesti u Torinu.
- 29. 6. - RzPN, Bitka na Svetog Petra kod Parme: skupa franko-sardinska pobeda, poginuo je habsburški komandant feldmaršal Mercy.
- 29. 6. - Deportovani prvi protestantski landleri iz uže Austrije u Transilvaniju.
- 30. 6. - Rat za poljsko nasljedstvo: Poljski garnizon u Danzigu se predaje Rusima, nakon što je odbijen pokušaj francuskog ekspedicionog korpusa da deblokira grad.
- Stanislaw bježi u Königsberg pa u Francusku, gdje će biti posljednji vojvoda Lorene 1737-66.
- August III od Saksonije ostaje vladar Poljske-Litvanije do 1763, mada je rijetko u zemlji - upravu u rukama ima Heinrich von Brühl a u Poljskoj su moćni magnati.
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan uredi
- 16. 7. (5. 7. po j.k.) - Mitropolit Vićentije Jovanović prekoreva u pastirskoj poslanici Beograđane jer su povukli decu iz škola, preti im lišavanjem crkvene službe ako ih ne vrate za 40 dana.[2] Mitropolit je ove godine propisao Pravila za učitelje i učenike slovensko-latinskih i malih slovenskih škola i Disciplinska pravila za seminariste Seminara.[3]
- 18. 7. - Rat za poljsko nasljedstvo: Kapitulacijom garnizona francuskim snagama završena opsada tvrđave Philippsburg čime francuske snage stiču nadmoć u dolini Rajne.
- 19. 7. - Rat za poljsko nasljedstvo: Bitka kod Guastalle u kojoj francuske i sardinijske snage nanose poraz austrijskim snagama u sjevernoj Italiji.
- 2. 9. - Burbonske trupe vojvode od Montemara zauzimaju Palermo, zatim i ostatak Sicilije, Montemar je vicekralj do 1737 (Mesina, Sirakuza i Trapani odolevaju do 1735).
- septembar - Gen. Johann Andreas von Hamilton je zapovednik Tamiškog Banata umesto poginulog grofa Mercyja (do smrti 1738).
- 21. 9. - Carski reskript popušta vrlo malo u pogledu srpskih povlastica, isključen fiskus iz deobe zaostavštine srpskih episkopa.[1]
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac uredi
- 14. 10. - Prvo predavanje na Sveučilištu u Göttingenu (Elektorat Braunschweig-Lüneburg, tj. Hannover).
- 17. 10. - Skup Beograđana osuđuje mitropolita Vićentija jer je primio reskript od prošlog meseca, ovaj u kasnu jesen odlazi u Beč, gde će dobiti zaštitno pismo za narod.[1]
- jesen - Počinje konfrontacija između Ruskog i Osmanskog carstva zbog turskog mešanja u persijske poslove, odn. kozačkih upada u nogajska sela[4] (rat počinje sledeće godine).
- 5. 11. - Rat za poljsko nasljedstvo: Pristaše Stanislawa Lesczynskog u Poljskoj formiraju tzv. Dzikowsku konfederaciju - otpor traje do 1736.
- novembar - Iz evropskog dela Turske ne smeju se izvoziti konji i oružje.[5]
- 24. 11. - Silvestar Ivanović imenovan za marčanskog grkokatoličkog episkopa (do 1735).
- 30. 11. - RzPN: Burbonske trupe zauzimaju Kapuu nakog dugog austrijskog Traunovog otpora.
- 24. 12. - Španjolski dvor, Alkazar u Madridu, izgorio na Badnjak.
Kroz godinu uredi
- Pravoslavci Varaždinskog generalata dobili episkopa - Simeon Filipović (do 1743), raniji kostajnički đakon, koga su bansko-katoličke vlasti oterale sa Banije.[6]. Sedište mu je manastir Lepavina, tj. Severin, dok je manastir Marča za sada ostao grkokatoličkim monasima.
- Novopazarski zapisi Dubrovčanina Sima Budmanija[7].
- Slavonski gen. Khevenhüller daje prijedloge za poboljšanje položaja krajišnika - car odobrava iduće godine, ali stvari se razvlače.[8]
- Rumelijskom valiji u Niš su dva puta stizali fermani da istrebi drumske razbojnike; ljudi se ponovo upisuju u janičare radi izbegavanja dažbina i masovno doseljavaju u gradove na štetu poljoprivrede.[9]
- Umro niški mitropolit Joanikije, naslediće ga Georgije Popović (1735-37, zatim temišvarski 1745-57). Kadija je Joanikijeve stvari popisao i dao na javnu prodaju - vladike su zbog turske pohlepe bile stalno u dugovima a živeli u bedi.[10]
- Srbi, iseljeni iz Nemačkog Beograda 1726, sazidali Crkvu Roždestva sv. Jovana Preteče u Donjoj srpskoj varoši (Savamali). Ikonostas je naslikao Georgije Stojanović, a u gradu je boravio i Hristofor Žefarović[11]
- Izvoz (Austrije?) iznosi 300.000 forinti, od čega je 220.000 stoka.[12]
- U Sremskim Karlovcima izvedena barokna školska drama "Traedokomedija (o caru Urošu)" Emanuela Kozačinskog - prva novovremena srpska predstava.
- Mađarska pobuna u okolini Segedina, protiv regrutacije, a zatim agrarnog karaktera - dogodine na vrhuncu.[13]
- Barun Josip Pejačević kupio našički posjed (do 1945).
- Pierre Bouguer uveo znakove ≥ i ≤.
- U Londonu počinje izlaziti Lloyd's List, žurnal o pomorskom prometu, u tiskanom obliku do 2013.
- Matthäus Seutter izdao "Veliki atlas".
Rođenja uredi
- 13. 1. - Luka Sorkočević, skladatelj († 1789)
- 20. 1. - Charles-Alexandre de Calonne, francuski državnik († 1802)
- 13. 2. - Yves-Joseph de Kerguelen de Trémarec, francuski istraživač i moreplovac († 1797)
- 2. 3. - Josip Mikoczy-Blumenthal, hrvatski povjesničar († 1800)
- 17. 4. - Taksin, tajlandski vladar († 1782)
- 23. 5. - Franz Mesmer, lekar, teoretičar animalnog magnetizma († 1815)
- 3. 9. - Joseph Wright of Derby, slikar († 1797)
- 7. 10. - Ralph Abercromby, britanski general i političar († 1801)
- 17. 10. - Grigorij Orlov, ruski general († 1783)
- 23. 10. - Nicolas Edme Restif de La Bretonne, pisac († 1806)
- 2. 11. - Daniel Boone, američki graničarski pionir († 1820)
- 17. 12. - Maria I, vladajuća kraljica Portugala i Brazila († 1816)
- c. - Dimitrije Karamata, zemunski trgovac († 1789)
Smrti uredi
- 20. 1. - Gavriil Golovkin, ruski kancelar (* 1660)
- 29. 1. - Danilo Apostol, hetman zaporoške vojske (* 1654)
- 15. 5. - Sebastiano Ricci, slikar (* 1659)
- 24. 5. - Georg Ernst Stahl, teoretičar flogistona (* 1659)
- 12. 6. - James FitzJames, 1. vojvoda od Berwicka, maršal Francuske (* 1670)
- 15. 6. - Giovanni Ceva, matematičar (* 1647)
- 29. 6. - Claudius Florimund (Graf Mercy), habsburški feldmaršal, predsednik banatske administracije (* 1666)
- 17. 6. - Claude Louis Hector de Villars, generalni maršal Francuske (* 1653)
- 28. 12. (kal.?) - Rob Roy MacGregor, škotski odmetnik i folk heroj (* 1671)
Reference uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Istorija s. n. IV-1, 131
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 135
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 133
- ↑ Сербські граничари на півдні України у 1709-1734 роках, як альтернатива запорозькому козацтву. rastko.rs
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 98
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 189
- ↑ Pantić, Miroslav. Novopazarski zapisi Dubrovčanina Sima Budmanija iz 1734. godine. rastko.rs
- ↑ Historija n. J. II, 1045
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 94-5
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 104
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 143
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 119
- ↑ Istorija srpskog naroda - Ruski uticaj među Srbima. rastko.rs
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)
