1731
godina
- Ovo je članak o godini 1731.
Godina 1731 (MDCCXXXI) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u petak po julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
| Decenija: | 1700-e 1710-e 1720-e – 1730-e – 1740-e 1750-e 1760-e |
| Godine: | 1728 1729 1730 – 1731 – 1732 1733 1734 |
| Gregorijanski | 1731. (MDCCXXXI) |
| Ab urbe condita | 2484. |
| Islamski | 1143–1144. |
| Iranski | 1109–1110. |
| Hebrejski | 5491–5492. |
| Bizantski | 7239–7240. |
| Koptski | 1447–1448. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1786–1787. |
| • Shaka Samvat | 1653–1654. |
| • Kali Yuga | 4832–4833. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4367–4368. |
| • 60 godina | Yin Metal Svinja (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11731. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji uredi
Januar/Siječanj – Mart/Ožujak uredi
- 8. 1. - Odron izaziva megacunami od 100 metara u norveškom fjordu Storfjorden.
- 20. 1. - Umro Antonio Farnese, posljednji vojvoda Parme i Pjačence iz te obitelji. Austrijske trupe ulaze nekoliko dana kasnije, Antoniova udovica Enrichetta je navodno trudna, što se ispostavlja netačnim.
- 28. 1. - Ustanak Natcheza: Francuzi su ih zarobili 427, od čega će ih 160 u maju biti prodato u roblje na Santo Domingu. Lujzijana se ove godine vraća pod državnu upravu.
- januar-februar - Patrijarh Arsenije IV u kanonskoj poseti na tursko-mletačkoj granici - ne može je preći, zatvorena je, jer skadarski, ohridski i kosovski paša napadaju neka plemena u Skadarskoj Malesiji.[1]
- 3. 2. - Izgorela je briselska palata Coudenberg, sedište Vojvodstva Brabant (deo habsburške Južne Nizozemske).
- 20. 2. - Umro knez Monaka, Antonio I., nasleđuje ga kći Louise Hippolyte, koja u aprilu stiže iz Pariza.
- mart - Izdat ferman kojim se zabranjuje grupni ili pojedinačni odlazak u Carigrad - doseljenici, naročito Arbanasi, se ponašaju kriminalno i bundžijski (prošlogodišnji Ustanak Halila Patrone). Topal Osman-paši je naređeno da sprovede istragu Arbanasa po sandžacima.[Pr 1][2]
- 16. 3. - Državni kadril: sklopljen Bečki sporazum između Velike Britanije i Svetog Rimskog Carstva (Habsburgovaca) kojim se stvorila tzv. Anglo-austrijska alijansa, odnosno prestao postojati dotadašnji anglo-francuski savez i započelo suparništvo Velike Britanije i Francuske koje će obilježiti ostatak 18. vijeka. Britanci priznaju Pragmatičnu sankciju a Habzburzi ukidaju trgovačku Ostendsku kompaniju.
- 20. 3. - Razorni zemljotres pogodio Foggiu u, trenutno habsburškom, Napuljskom Kraljevstvu, stradalo oko 2.000 ljudi.
- 22. 3. (26. 2.?[3]) - Aradski episkop Vićentije Jovanović izabran u Sremskim Karlovcima za beogradsko-karlovačkog mitropolita (do 1737).
- Pod novim mitropolitom administracija u srpskoj crkvi prelazi sa srpskoslovenskog na ruskoslovenski jezik, u budimskim aktima već ove godine.[4]
April/Travanj – Jun/Lipanj uredi
- 20. 4. - Španska obalska straža je odsekla uho britanskom trgovcu Robertu Jenkinsu pred Havanom - reakcije su u početku mlake, ali će događaj poslužiti za poticanje Rata Jenkinsovog uha 1739-48.
- proleće - Počinje gradnja Ukrajinske linije, odbrane od tatarskih upada.
- 21. 5. (10. 5. po j.k.) - U Sankt Peterburgu izdan ukaz kojim se nalaže osnivanje pomorske baze u Ohotsku, čime nastaje Ohotska vojna flotila, kasnija Tihookeanska flota.
- 30/31. 5. - Veliki požar u Zagrebu. Slika Majke Božje od Kamenitih vrata je ostala sačuvana pa su je stanovnici Gradeca, a kasnije i Zagreba, na poseban način štovali, a 31. svibnja je Dan grada Zagreba.
- 5. 6. - Prošlogodišnja pobuna krajišnika i kmetova na Banskoj krajini: vojska od 10.000 ljudi, krajišnika, banderijalaca i banskih četa, zatvorila gotovo sa svih strana ustaničko područje - biće spaljena katolička sela Pavlovec, Glina, Žuti Potok i Budrovec i pravoslavna Mošćenica i istoimeni Budrovec.[5][6]
- 14. 6. - Osnovana Švedska Istočnoindijska kompanija, prva ekspedicija prema Kini kreće sledeće godine.
- 28. 6. - Paroh Simeon Končarević sazvao narodni zbor u Benkovcu: odbijaju se liturgičke veze sa katoličkom crkvom, traži se odobrenje od mletačkog senata za izbor episkopa - gen. providur Sebastijan Vendramin ih podržava, ali Venecija osnažuje naredbu iz 1686. o zavisnosti pravoslavnog sveštenstva od latinskog biskupa.[7][8]
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan uredi
- 13. 7. - Car/kralj Karlo potvrđuje Vićentija Jovanovića za mitropolita "karlovačkog, beogradskog i onih ostalih novozadobijenih oblasti" - preokret u stavu austrijskih vlasti, koji su se ranije protivili jedinstvu crkve.[9]
- 22. 7. - Španija se priključuje Bečkom sporazumu tj. Anglo-austrijskoj alijansi. Mladi španski princ Carlos, praunuk Ranuccia II Farnesea, priznat je za naslednika Parme, za sada i Toskane - u Parmu stiže tek u oktobru 1732, nakon dugog putovanja i proslava u Firenci. Španjolci priznaju i Pragmatičnu sankciju.
- 23 - 27. 7. - Džungarsko-ćingovski ratovi: Džungari su uništili jednu manju kinesku vojsku kod jezera Hoton, na zapadu dan. Mongolije.
- 9. 8. - Na zahtev Đenove, habsburške carske trupe iz Italije stižu na Korziku.
- 8. 9. - Bački episkop Visarion Pavlović otvorio u Novom Sadu Latinsko-slovensku školu, s odlikama niže realne gimnazije.
- 10. 9. - Topal Osman-paša je imenovan za velikog vezira - samo šest meseci, pokušava da stabilizuje situaciju u Carigradu. Za muhafiza Niša je upućen Mehmed-paša Džanum-hodža - ali stiže tek posle 11 meseci[10].
- septembar - Oberkapetanu Dapu je dozvoljeno da protiv ličkih pobunjenika upotrebi vojsku iz karlovačkog generalata - vođe pokreta su pohvatane.[11]
- 29. 9. - Bivši sardinski kralj Viktor Amadeus II., koji je abdicirao prošle godine, uhapšen je pošto je poručio sinu da se želi vratiti na presto.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac uredi
- 21. 10. (10. 10. po j.k.) - Kan kazaške Mlađe horde, u današnjem zapadnom Kazahstanu, zaklinje se sa još nekim poglavarima na vernost ruskoj carici. Kazasi su pod pritiskom Džungara.
- 31. 10. - Salzburški nadbiskup Firmijan izdao Patent o emigraciji, na osnovu kojeg će do sledeće godine biti proterano preko 30.000 protestanata s prostora nadbiskupije - uglavnom odlaze u Prusku.
- novembar - Objavljen novi poredak zijameta i timara u Osmanskom carstvu.[12]
- 21. 11. - Isaija Dimitrijević Tucak je prizrenski mitropolit.[13]
- 29. 12. - Kneginja Monaka Louise Hippolyte umire od boginja. Njen nepopularni muž Jacques I i budući knez Honoré III (11) se vraćaju u Pariz u maju. Honoré će biti knez dok ga francuski revolucionari ne uhapse 1793.
Kroz godinu uredi
- Kuga u Bosni, prelazi i u Dalmaciju - traje godinama.
- Sjedište Varaždinskog generalata prelazi u Koprivnicu (do 1765).
- U Beogradu otvorena škola za crkveno pevanje.[14]
- Novi Pazar pogođen poplavom, odneto devet mostova i 36 kuća.[15]
- Abbé Prévost: "Manon Lescaut"
- Kraljevsko društvo u Londonu prvi put dijeli Copleyevu medalju, čiji je prvi dobitnik amaterski astronom Stephen Gray.
- John Bevis je video maglinu Rak.
- Johann Heinrich Zedler izdao prvi tom enciklopedije Grosses vollständiges Universal-Lexicon aller Wissenschafften und Künste - 68 svezaka do 1754, sa 284.000 članaka na 63.000 stranica.
- William Hogarth je uradio niz od šest slika "Napredak jedne bludnice", koje više ne postoje, a sledeće godine gravire.
- Benjamin Franklin osnovao Philadelphijsku knjižničku družbu, prvu javnu biblioteku. Negde u ovo vreme je postao mason.
Rođenja uredi
- 13. 6. - Martha Washington, prva Prva dama SAD († 1802)
- 10. 10. - Henry Cavendish, pronalazač vodika († 1810)
- 4. 11. - Marie-Josèphe, saksonska princeza, majka Luja XVI i XVIII i Šarla X († 1767)
- 12. 12. - Erasmus Darwin, engleski polihistor († 1802)
- Simeon Piščević, pisac i oficir u Rusiji († 1797)
- c. - Amvrosije Janković, ikonopisac
- 1731-32 - Mula Mustafa Bašeskija, sarajevski ljetopisac († 1809)
Smrti uredi
- 20. 1. - Antonio Farnese, vojvoda Parme (* 1679)
- 27. 1. - Bartolomeo Cristofori, pronalazač klavira (* 1655)
- 20. 2. - Antonio I., knez Monaka (* 1661)
- 22. 2. - Frederik Ruysch, botaničar, anatom (* 1638)
- 24. 4. - Daniel Defoe, pisac (* ca. 1660)
- 30. 5. - Violante Beatrix Bavarska, guvernerka Sijene (* 1673)
- 7. 9. - Jevdokija Lopuhina, prva supruga Petra Velikog (* 1669)
- 19. 10. - Praskovja Ivanovna, sestra carice Ane (* 1694)
- 8. 12. - Inokentije Irkutski, ruski svetitelj (* 1680-82)
- 29. 12. - Louise Hippolyte, kneginja Monaka (* 1697)
- Krsto Pejkić, katolički sveštenik iz zapadne Bugarske (* 1665)
Reference uredi
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 50
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 94
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 130
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 78
- ↑ Historija n. J. II, 1030
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 179
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 50
- ↑ Savinske čitulje novskih familija. rastko.rs
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 130
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 103
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 181
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 96
- ↑ Историјат Епархије рашко-призренске и косовско-метохијске. rastko.rs
- ↑ Istorija srpskog naroda - Ruski uticaj među Srbima. rastko.rs
- ↑ Novopazarski zapisi Dubrovčanina Sima Budmanija iz 1734. godine. rastko.rs
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)
Primjedbe uredi
- ↑ Zapis iz manastira Devič: "Tožde leto izide Topal Osman-paša tevtiš, diže se s Bosne i otide po Arnautluku, i mnogo Arnauta poseče, i popleni bez čisla, paki se ne vrati na Bosnu, no otide u Niš" - tj. u Carigrad za velikog vezira
