1697
godina
- Ovo je članak o godini 1697.
Godina 1697 (MDCXCVII) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u petak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1660-e 1670-e 1680-e – 1690-e – 1700-e 1710-e 1720-e |
| Godine: | 1694 1695 1696 – 1697 – 1698 1699 1700 |
| Gregorijanski | 1697. (MDCXCVII) |
| Ab urbe condita | 2450. |
| Islamski | 1108–1109. |
| Iranski | 1075–1076. |
| Hebrejski | 5457–5458. |
| Bizantski | 7205–7206. |
| Koptski | 1413–1414. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1752–1753. |
| • Shaka Samvat | 1619–1620. |
| • Kali Yuga | 4798–4799. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4333–4334. |
| • 60 godina | Yin Vatra Vo(l) (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11697. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 8. 1. - Student Thomas Aikenhead je poslednja osoba u Britaniji pogubljena zbog blasfemije.
- 18. 2. - Austrijanci sklopili savez sa ruskim carem Petrom Velikim[1].
- februar - Otkrivena zavera protiv ruskog cara Petra, zbog čega je 22. 2./4. 3. pogubljen plemić Ivan Cikler.
- mart - Kreće Veliko poslanstvo Petra Velikog po Evropi, car putuje inkognito sa svojim pratiocima. Uči se brodogradnji u Holandiji i Engleskoj i upoznaje isključivo tehničku stranu Zapada.
- 13. 3. - Završeno Španjolsko osvajanje Peténa i Jukatana: osvojen Nojpetén, glavni grad Itzá Maja.
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi
- 4. 4. - Džungarski kan Galdan Boshugtu se ubio u bekstvu od kinesko-ćingovskih snaga, naslediće ga rival Tsewang Rabtan (do 1727).
- 15. 4. (5. 4. po j.k.) - Karl XII postaje kralj Švedske (do 1718); biće nazivan "Švedski meteor" i "Poslednji viking".
- april - Upućena carska komisija za rešavanje spora između petrinjskog oberkapetana Aleksandra Erdedija i hrvatskih staleža - krivica za prošle nemire pripisana oficirma, preporučeno da se oblast između Kupe i Une preda Hrvatskoj[2].
- proleće[3] - Danilo Ščepćević Njegoš, nakon izvesnih meteža prije izbora[4], postaje novi crnogorski mitropolit (do 1735), prvi iz dinastije Petrović-Njegoš.
- 6. 5. - Napad na Cartagenu: francuski privatiri zauzeli i opljačkali Cartagenu u španskoj Kolumbiji (tj. Novoj Granadi).
- 17. 5. - Izgoreo švedski kraljevski zamak Tre Kronor, zajedno sa većim delom nacionalne biblioteke i arhive.
- lipanj - Austrijsko-hrvatske snage neuspješno opsjedale Bihać.
- 27. 6. - August II Jaki, saksonski knez, izabran za poljsko-litvanskog vladara, s podrškom Austrije i Rusije, nakon što je prešao u katoličanstvo (vl. 1697-1706 i 1709-33).
- 30. 6. - Prvi poznati meč kriketa sa velikim ulogom, u Sussexu.
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi
- 1. 7. - Ferenc Tokaji digao pobunu protiv Habsburga, ali izolovani pokret ugušen do jeseni.
- 5. 7. - Eugen Savojski je novi komandant vojske u Ugarskoj.
- 8. 8. - Francuzi nakon opsade zauzeli Barcelonu.
- avgust - U Dubrovniku sastavljen zbornik narodnih poslovica[5].
- 10 - 19. 8. - Veliki turski rat: sultan Mustafa II u Beogradu, na trećem pohodu protiv Austrijanaca; kasnije nastavlja u Pančevo, prelazi u Bačku nakon osvajanja Titela, prvobitno želi na Segedin ali se umesto toga uputi u Banat, pri čemu bi Tisu prešao kod Sente[6].
- 5. 9. - Bitka u Hudsonovom zaljevu: pomorska pobjeda Francuza u Sjevernoj Americi, nakon čega zauzimaju York Factory.
- 11. 9. - Bitka kod Sente je odlučujuća pobeda habsburške vojske nad sultanovim trupama u Velikom turskom ratu; veliki vezir Elmas Mehmed-paša stradao od sopstvenih vojnika, poginuo i bosanski paša[1]. Istakao se Jovan Popović Tekelija.
- 17. 9. - Husein-paša Ćuprilić je novi veliki vezir (do 1702).
- 20. 9. - Ugovor iz Ryswicka okončava Rat Velike alijanse u Evropi i Rat kralja Williama u Americi (Francuska potpisala ugovore sa Holandijom, Engleskom i Španijom[7]). Francuskoj ostala osvajanja u Alzasu i Strasbourg, inače uglavnom povratak na ranije stanje. Zatišje traje samo do 1701. i Rata za špansko nasleđe.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi
- 17. 10. - Završena Maglajska sahat-kula.
- oktobar - Eugen Savojski, krenuo iz Osijeka 6. 10. sa svojom vojskom, pridružuje mu se i srpski odred - okršaj kod Dervente[8], zauzimaju Doboj (16. 10.), Maglaj (17. 10.), Žepče, Vranduk (kojeg su osvojili Srbi)[1][6][9].
- 23. 10. - Austrijska i srpska vojska opljačkala i zapalila Sarajevo[1][6].
- 30. 10. - Francuska i Sveto Rimsko Carstvo potpisali mir.
- 8. 11. - Austrijsko-srpska vojska se vratila u Slavoniju iz Bosne, povevši sa sobom dosta pravoslavaca i katolika (npr. iz Dervente 23.000 ljudi)[10].
- 2. 12. - Posvećena nova Katedrala Svetog Pavla u Londonu.
Kroz godinu
uredi- Ravanički monasi se naselili u manastir Vrdnik, poznat i kao Mala Ravanica, sa sobom su doneli i mošti kneza Lazara. Iste godine račanski monasi naseljavaju manastir Beočin.
- Izaslanstvo SPC Stefana Metohijca-Pećanina se vratilo iz Rusije posle osmomesečnog boravka sa mnogim poklonima i knjigama[11].
- Eugen Savojski prvi vlasnik imanja Belje.
- U Hrvatskoj pokušano osnivanje posebnog organa izvršne vlasti, ali plemići se uplašili da bi to oslabilo vlast sabora[12].
- Kostajnički komandant P. Keglević daje većoj skupini naseljenika zemlju u kotaru, uz jedini uvjet vršenja "krajinske službe" (za razliku od vlastele koja traži i feudalne obaveze)[13].
- Stihovi u Lašvanskom letopisu protiv pravoslavnog patrijarha, koji tera rimokatolike da mu priznaju jurisdikciju i daju izvesne poreze[14].
- Prvo izdanje Pierre Bayle-ovog uticajnog "Historijskog i kritičkog rječnika".
- "Priče ili bajke prošlih vremena" Charlesa Perraulta sadrži priče Pepeljuga, Mačak u čizmama, Crvenkapa, Uspavana lepotica i dr..
- Emirat Planine Liban: kraj muške loze porodice Maan, nastavlja porodica Šihab (do 1841).
- Otkrivene prve veće količine zlata u Brazilu - doći će do Brazilske zlatne groznice i početka "Zlatnog veka".
Rođenja
uredi- 9. 3. - Friederike Caroline Neuber, glumica († 1760)
- 6. 8. - Karlo VII, car Svetog Rimskog Carstva († 1745)
- 18. 10. - Canaletto, slikar († 1768)
- 10. 11. - William Hogarth, slikar, satiričar itd. († 1764)
- 21. 11. - Mateša Antun Kuhačević, književnik († 1772)
- c. - Filip Grabovac, književnik († 1749)
Smrti
uredi- 8. 1. - Thomas Aikenhead, pogubljen zbog blasfemije (* ca. 1678)
- 15. 4. - Karl XI, kralj Švedske (* 1655)
- 4. 9. - Fransoa Dorbej, francuski arhitekta (* 1634)
- 30. 5. (20. 5. po j.k.) - Stefan Piperski, svetitelj
- ? - Sava Očinić, crnogorski mitropolit
Reference
uredi- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Ćorović, Vladimir. Srbi u Ugarskoj. rastko.rs
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 64-5
- ↑ Pantić, Miroslav (1990). Književnost na tlu Crne Gore i Boke Kotorske od XVI do XVIII veka. rastko.rs
- ↑ Stamatović, dr Aleksandar. Kratka istorija Mitropolije Crnogorsko-primorske (1219-1999). rastko.rs
- ↑ Pavić, Milorad. Историја српске књижевности - Барок. rastko.rs
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Istorija s. n. III-1, 567
- ↑ Setton, 397
- ↑ "Vreme", 20. jul 1936
- ↑ Historija n. J., 827
- ↑ Istorija s. n. III-1, 567-70
- ↑ Istorija s. n. III-1, 565
- ↑ Historija n. J., 1015
- ↑ Historija n. J., 1025-6
- ↑ Ćorović, Vladimir (1925). Književnost u Bosni i Hercegovini. rastko.rs
- Literatura
- Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5 (III-1)
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-I)
