Wikipedija

1768

godina
Ovo je članak o godini 1768.

Godina 1768 (MDCCLXVIII) bila je prijestupna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u utorak po julijanskom kalendaru.

Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija: 1730-e  1740-e  1750-e  – 1760-e –  1770-e  1780-e  1790-e
Godine: 1765 1766 1767 – 1768 – 1769 1770 1771
Mali Trianon.
1768. po kalendarima
Gregorijanski 1768. (MDCCLXVIII)
Ab urbe condita 2521.
Islamski 1181–1182.
Iranski 1146–1147.
Hebrejski 5528–5529.
Bizantski 7276–7277.
Koptski 1484–1485.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat 1823–1824.
• Shaka Samvat 1690–1691.
• Kali Yuga 4869–4870.
Kineski
• Kontinualno 4404–4405.
• 60 godina Yang Zemlja Miš
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11768.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era


DogađajiUredi

  • 16. 1. - Zaharije Orfelin izdao u Veneciji prvi srpski časopis, "Slavenoserbski magazin" - samo jedan broj, po ugledu na ruski "Ježemjesjačnija sočinjenija". Neki tekstovi su napisani slavenosrpskim jezikom.
  • početkom godine - Sultan izdaje ferman da se Crnogorci kazne a Šćepan Mali i bivši patrijarh Vasilije Jovanović-Brkić uhvate - pripreme traju cijelo ljeto.[1]
  • prvi meseci - "Mnogi meteži" u Srbiji, udareni ratni nameti na narod, počelo razoružavanje hrišćanske raje - u vezi s predstojećim ratom sa Rusijom.[2]
  • veljača, početkom - Vladika Sava Petrović Njegoš je obavešten iz Rusije da Šćepan Mali nije ruski car Petar III - obaveštava sve nahije, ali biće zatvoren jedno vreme, do proleća. Šćepan zanosi ljude u Crnoj Gori i okolnim oblastima.[3][4]
  • 29. 2. - U Poljsko-Litvanskoj Uniji plemići okupljeni u tzv. Barsku konfederaciju dižu ustanak protiv kralja Stanislawa Augusta Poniatowskog koji u pomoć poziva rusku vojsku.
  • mart - Bosanski paša se obraća vladici Savi i crnogorskim glavarima, traži da proteraju varalicu - ovi se dogovaraju da daju harač i taoce; turske pripreme počinju.[5]
  • april - Njemački ljekar Johann Friedrich Struensee angažiran od strane danske vlade kako bi liječio mladog i mentalno nestabilnog kralja Christiana VII na njegovoj evropskoj turneji.
  • proljeće - Ruska carica Katarina II. naređuje poslaniku u Beču da savjetnik Merk otputuje u Crnu Goru s caričinom gramatom, kako bi samozvanac (Šćepan Mali) bio proteran iz Crne Gore.
  • april - jun - Josip II je na putovanju Temišvarskim Banatom.[6], kasnije će za caricu sastaviti memorandum o unapređenju oblasti.[7] Posjetio je i Slavoniju (npr. Vrbovu i Cernik) i dio Mađarske.
  • 15. 5. - Skopljen Versajski sporazum kojim Republika Genova vlast nad Korzikom (ograničenom na utvrđene obalne gradove, dok ostatak drže pobunjenici pod Pasqualeom Paolijem i njegovom Korzikanskom Republikom) predaje Francuskoj.
  • jul - Ruski savetnik Merk u Kotoru - sastao se sa Crnogorcima ali ovi "najpre veruju u Boga, pa u Petra III".
  • 25. 7. - Reskriptumom dozvoljeno Srbima da održe narodno-crkveni sabor (održan tek u maju 1769).[8]
  • 15. 8. - Umro karlovački mitropolit Pavle Nenadović - naslednik Jovan Đorđević je izabran na saboru sledeće godine, u međuvremenu on administrira.
  • 6. 10. - Osmansko Carstvo, koristeći kao izgovor rusko vojno prisustvo u Poljskoj, odnosno kršenje odredbi Niškog mirovnog ugovora, objavljuje Rusiji novi rat.
    • Turska vlast propisala kupljenje oružja od raje u Rumeliji, uz novčanu naknadu. Mnogi spahije i janičari se nisu odazvali pozivu za rat, dezerteri će pljačkati i ubijati po selima.[9]
    • Razoružavanje raje je praćeno nasiljima i pojačanom emigracijom u susednu Austriju, na meti su sveštenici, kaluđeri i knezovi.[2] Srpska opština u Sarajevu je dala novac za "ljude koje ne obesiše o vratima", oslobađa svoje da ih ne vode u rat kao komordžije u rat na Crnu Goru.[10]
  • 8. 10. - Bitka kod Borgoa u kojoj korzikanski pobunjenički vođa Pasquale Paoli nanosi poraz francuskim trupama koje su pokušale pacificirati otok.
  • septembar - Turci napadaju Crnu Goru iz tri pravca, Crnogorci, na čelu sa Šćepanom beže sa Ostroškog klanca. Stradali su Crmnica i Bjelopavlići, Šćepan se krije neko vreme,[5] a Turci se ipak moraju povući zbog lošeg vremena i ruskog rata. Mlečani zavode red u Mainama, Poborima i Brajićima, koji su bili uz Šćepana. U Sarajevu je proslavljena ova ponuda, na rusko ratište se ide u dobrom raspoloženju.[11][12]

Kroz godinuUredi

  • Kraljevsko vijeće u Hrvatskoj izdaje nalog i upute za nove porezne popise, radi provođenja novog sistema - Sabor se odupire ovom upletanju u poslove o kojima je ranije sam odlučivao. Inače, visina poreza po dimu je 45 forinti, a za dvije godine će biti 99 forinti i 6 krajcara.[13]
  • Izgrađena Saborna crkva u Pakracu.
  • Odlučeno da se Kurzböckova štamparija u Beču podesi i za štampanje knjiga ćirilicom, na srpskom, ruskom i drugim jezicima (od 1770).[14]
  • U Gvozdanskom nastala rudarska bratimska blagajna.[15]
  • Ulaskom u rat protiv Rusije, osmanska Porta još više gubi nadzor nad onim što se dešava u pokrajinama.[16]
  • Tokom rusko-turskog rata, u mletačku Dalmaciju dolazi "znatan broj" pravoslavnih iz Bosne, npr. četiri stotine u Skradinu.[17]
  • Francuski pomorac i istraživač Louis Antoine de Bougainville otkriva Bouganvilleov prolaz i Otok Bouganville.
  • Dovršen Petit Trianon, znameniti dvorac koji je francuski kralj Louis XV dao izgraditi svojoj ljubavnici Madame de Pompadour.
  • U Škotskoj objavljen prvi tom Encyclopædije Britannice.
  • Grčki hercegovački vladika Antim "pokušao otrovati jeromonaha trojičkog Nikodima".[18]
  • Emerik Pavić preveo na hrvatski "Flos medicinae iliti Cvit likarije", u Budimu je štampao i knjigu svojih pesama, nastavak Kačićevih "Ugodnih razgovora".[19]

RođenjaUredi

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1768.

SmrtiUredi

ReferenceUredi

  1. ↑ Historija n. J. II, 1272
  2. ↑ 2,0 2,1 Istorija s. n. IV-1, 351
  3. ↑ Historija n. J. II, 1270-71
  4. ↑ Istorija s. n. IV-1, 514
  5. ↑ 5,0 5,1 Istorija s. n. IV-1, 515
  6. ↑ Derek Beales (30 April 1987). Joseph II: Volume 1, In the Shadow of Maria Theresa, 1741-1780. Cambridge University Press. str. 246–. ISBN 978-0-521-24240-0. 
  7. ↑ Historija n. J. II, 1168
  8. ↑ Istorija s. n. IV-1, 273
  9. ↑ Historija n. J. II, 1306
  10. ↑ Istorija s. n. IV-1, 477
  11. ↑ Istorija s. n. IV-1, 451
  12. ↑ Istorija s. n. IV-1, 513
  13. ↑ Historija n. J. II, 1091-2
  14. ↑ Historija n. J. II, 1192
  15. ↑ Historija n. J. II, 1082
  16. ↑ Istorija s. n. IV-1, 328
  17. ↑ Istorija s. n. IV-2, 13
  18. ↑ Istorija s. n. IV-1, 483
  19. ↑ Istorija s. n. IV-2, 127
Literatura
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
  • Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=1768&oldid=41045487