LGBT portal
LGBT portal

Dobrodošli na wikipedijin LGBT+ portal!

Ovaj portal je posvećen temama vezanim za lezbejke, gejeve, biseksualne i transrodne (LGBT) osobe, njihovu kulturu, istoriju, prava i svakodnevnu egzistenciju. Plus uz skračenicu LGBT dodajemo kako bi istaknuli da je riječ o širem spektru seksualne orijentacije i rodne identifikacije od samo LGBT, što često uključuje i interseksualne te druge osobe koje se identificiraju kao queer ili rodno nekonformistične.

Cilj ovog portala je da sakupi, klasifikuje i omogući brz i jednostavan pristup člancima koji se bave homoseksualnošću, biseksualnošću i transrodnošću od antičkih vremena do današnjice i njihovom mestu u društvu, umetnosti i kulturi.

Glavna strana   Članci, kategorije i liste   LGBT projekat i zadaci


LGBT+ portal

LGBT (takođe, GLBT i varijacije sa dodatnim inicijalima) je akronim koji se koristi da bi se kolektivno označile lezbejke, gejevi, biseksualne i transrodne osobe.

Dok se LGBT koristi kao skraćenica za različite LGBT demografske grupe, same LGBT osobe se identifikuju ili kao lezbejke, gejevi, biseksualne, tranrodne osobe. Pored toga, postoje i drugi nazivi koje LGBT osobe mogu da koriste za izražavanje svog identiteta, naročito ako pripadaju nekoj od subkultura LGBT zajednice. U zadnje vrijeme često se koristi oblik LGBT+ (koji proširuje spektar na dodatne identifikacije), LGBTI+ (koji ističe i intersex osobe), LGBTIQ+ (koji tomu dodaje i queer identificirajuće osobe) i LGBTIAQ+ (koji dodaje aseksualne osobe).

LGBT osobe čine znatan deo svetskog stanovništva i LGBT zajednica ima bogatu praksu, istoriju i iskustvo koje se ogleda kroz razna polja društvenog postojanja i delovanja. Angažujući se u umetnosti, politici, sportu, privredi itd., LGBT osobe doprinose i utiču na stvaranje i oblikovanje celokupne svetske kulture. S druge strane, društveni i zakonski položaj LGBT osoba se uveliko razlikuje od države do države i kreće se od potpunog prihvatanja i izjednačavanja prava do jake društvene osude i progona, pa čak i smrtne kazne.

LGBT portal ima za cilj da omogući lakši pristup i uvid u širok spektar tema koje su vezane za LGBT osobe, njihov položaj, prakse i uticaj u raznim domenima svetske kulture od antičkih vremena do naših dana.


Odabrani članak

Karl Heinrich Ulrichs, prvi gej aktivista.
Karl Heinrich Ulrichs, prvi gej aktivista.

Homoseksualnost u Nemačkoj je dugo bila praćena diskriminativnim zakonima i progonom, posebno za vreme nacizma, kao i dve decenije nakon stvaranja Savezne Republike Nemačke. Tokom perioda koalicione vlade Zelenih i Socijaldemokrata (1998-2005) Nemačka je postala znatno tolerantnija zemlja po pitanju, sa većim stepenom priznavanja jednakih prava LGBT osoba.

S druge strane, uprkos tada nepovoljnim prilikama, Nemačka je bila kolevka modernog LGBT pokreta, s kraja 19. i početkom 20. veka, sa veoma razvijenom LGBT kulturom i scenom i imala je značajan uticaj na dalje formiranje savremenog LGBT pokreta u svetu. Uvid u nemačku LGBT istoriju može se steći u Schwules Museumu (Gej muzej) u Berlinu, jedinstvenoj instituciji u svetu, posvećenoj očuvanju LGBT istorije.

Vesti

Ljubljana Pride 2023.
Ljubljana Pride 2023.
  • 21. mart 2023 – Parlament Ugande je doneo zakon kojim se pripadnost LGBT+ zajednici kažnjava sa 20 godina zatvora, a „teška homoseksualnost” se kažnjava smrću.
  • 20. februar 2023 – Vrhovni sud Bugaraske je doneo presudu da „pojam pol može da se odnosi samo na onaj biološki” i da je „[bugarski] ustav i ceo zakonski sistem zasnovan na binarnom postojanju ljudi” i time zabranio promenu pola.

LGBT+ na današnji dan

Na današnji dan - 10.oktobar - u LGBT svetu se dogodilo:



Slika

Obama potpisuje ukidanje DADT-a
Obama potpisuje ukidanje DADT-a
Foto: Chuck Kennedy, fotograf Bele kuće
22. decembar, 2010. - Predsednik SAD-a, Barack Obama potpisuje ukidanje zakona Don't ask, don't tell, čime se omogućuje gejevima i lezbejkama otvoreno da služe u američkoj vojski.


Glavne teme

Citat

Ich bin schwul, und das ist auch gut so.
Ja sam gej, i dobro je što je tako.

Klaus Wowereit,
gradonačelnik Berlina, 2001.

Da li ste znali...

Upitnik
Upitnik


Biografija

k.d. lang
k.d. lang

k.d. lang (2. novembar, 1961.) je kanadska pop i country kantautorka. Lang je dobitnica nagrade Juno, kao i Grammyja, a među hitovima se izdvajaju "Constant Craving" i "Miss Chatelaine". Sarađivala je na soundtrackovima za filmove i sarađivala je sa muzičarima i muzičarkama kao što su Roy Orbison, Tony Bennett, Elton John i Anne Murray. Lang je poznata i kao vegetarijanka, aktivistkinja za prava životanjima, LGBT ljudska prava i nezavisni Tibet. Na ceremoniji otvaranja zimske olimpijade u Vancouveru 2010. godine izvela je pesmu Leonard Cohena "Hallelujah".

Lang, koja se outovala u javnosti kao lezbejka 1992. godine u članku za LGBT časopis, The Advocate, aktivno podržava prava LGBT osoba Nastupala je i podržala veliki broj dešavanja koja se tiču brige oko HIV obolelih i ispitivanja vezana za AIDS.

Pregled LGBT+ istorije na srpskohrvatskom govornom području

Promene LGBT prava na srpskohrvatskom govornom području
Godina Datum Država Promena
2022. 26. maj  Hrvatska Odlukom Višeg upravnog suda je odobreno usvajanje dece istopolnim parovima.
2021. 24. maj  Srbija Izmenama Zakona o zabrani diskriminacije se eksplicitno zabranjuje diskriminacija na osnovu roda i polnih karakteristika.
2020. 15. jul  Crna Gora Stupio na snagu Zakon o životnom partnerstvu osoba istog pola, kojim su legalizovana istopolna partnerstva.
9. septembar  Hrvatska Odobreno prvo udomljavanje dece od strane istopolnog para.
2019. 26. decembar  Srbija Dozvoljena zakonska promena pola bez operacije promene pola, ali posle 1 godine hormonske supstitucione terapije.
8. septembar  Bosna i Hercegovina Održan je prvi Sarajevo Pride.
2016. 14. jul  Bosna i Hercegovina Izmenama Zakona o zabrani diskriminacije se eksplicitno zabranjuje diskriminacija na osnovu seksualne orijentacije i rodnog identiteta.
2014. 5. septembar  Hrvatska Prvo istopolno partnerstvo je zaključeno između dva muškarca.
2013. 1. decembar  Hrvatska Ustavnim referendumom donešena odredba da je brak životna zajednica muškarca i žene. Istospolni brakovi efektivno zabranjeni.
20. oktobar  Crna Gora Održan prvi Montenegro Pride.
2011. 11. jul  Hrvatska Održan prvi Split Pride.
18. jun  Hrvatska Održan deseti Zagreb Pride.
2010. 27. jul  Crna Gora Usvojen Zakon o zabrani diskriminacije koji eksplicitno zabranjuje diskriminaciju na osnovu seksualne orijentacije i rodnog identiteta.
2009. 26. mart  Srbija Usvojen Zakon o zabrani diskriminacije koji eksplicitno zabranjuje diskriminaciju na osnovu seksualne orijentacije i rodnog identiteta.
2008. 24. septembar  Bosna i Hercegovina Otvoren je Queer Sarajevo Festival 2008. Pred festival, organizatori su dobijali pretnje, a tokom i posle festivala, učesnici su napadnuti.
2006. 22. jun  Hrvatska U Zagrebu je održan Internacionala Pride sa učesnicima i učesnicama iz 13 zemalja.
1. januar  Srbija Izjednačena donja zakonska granica za stupanje u seksualne odnose na 14 godina.
2003. 14. jul  Hrvatska Usvojen Zakon o istospolnim zajednicama, kojim se zakonski priznaju zajednice neregistrovanih istopolnih parova.
2002. septembar  Bosna i Hercegovina Osnovana prva LGBT organizacija u Bosni i Hercegovini, Udruženje Q
29. jun  Hrvatska Održan prvi Zagreb Pride.
15. jul  Srbija Osnovana organizacija Lambda u Nišu.
12. januar  Hrvatska Osnovana organizacija Iskorak u Zagrebu.
2001. 1. septembar  Srbija Pokrenut onlajn magazin Queeria.
30. jun  Srbija Pokušana je organizacija prve parade ponosa u Beogradu. Neonacističke, ultra-nacionalističke i desničarske organizacije su napale učesnike i učesnice parade.
9. mart  Srbija Grupa neonacista upala u prostorije Queerije, demolirala ih i pretukla osobe koje su se tu zatekle.
2000. 27. oktobar  Srbija Osnovana organizacija Queeria u Beogradu.
19. septembar  Hrvatska Osnovana organizacija LORI u Rijeci.
1998. /  Bosna i Hercegovina Istopolni odnosi između muškaraca su dekriminalizovani.
1995. mart  Srbija Osnovana organizacija Labris u Beogradu.
1994. /  Srbija Istopolni odnosi između muškaraca su dekriminalizovani.
1991. 13. januar  Srbija Osnovana prva gej-lezbejska organizacija u Srbiji, Arkadija, zvanično registrovana tek 1994, kada je u Srbiji dekriminalizovana muška homoseksualnost.
1990. /  Vojvodina Vojvodina ponovo ulazi u pravni sistem Srbije, pa homoseksualnost ponovo postaje kriminalizovana.
1977. /  Crna Gora Izjednačena donja zakonska granica za stupanje u seksualne odnose na 14 godina.
/  Crna Gora
 Hrvatska
 Slovenija
 Vojvodina
Istopolni odnosi između muškaraca su dekriminalizovani.


Ostali portali na Wikipediji