Portal:LGBT/arhiva odabranih članaka

Šablon uredi

Za postavljanje članka na naslovnoj stranici treba koristiti šablon:

{{Wikipedia:Portal:LGBT/odabrani članak/šablon
  |datoteka=
  |size= ''(optional)''
  |rollover=
  |text=
  |link=
}}

Arhiva uredi

Sledeći članci su se pojavili na LGBT portalu kao izabrani članci.

Wikipedia:Portal:LGBT/odabrani članak/1 - 17. avgust, 2009.

Karl Heinrich Ulrichs, prvi gej aktivista.

Homoseksualnost u Nemačkoj je dugo bila praćena diskriminativnim zakonima i progonom, posebno za vreme nacizma, kao i dve decenije nakon stvaranja Savezne Republike Nemačke. Tokom perioda koalicione vlade Zelenih i Socijaldemokrata (1998-2005) Nemačka je postala znatno tolerantnija zemlja po pitanju, sa većim stepenom priznavanja jednakih prava LGBT osoba.

S druge strane, uprkos tada nepovoljnim prilikama, Nemačka je bila kolevka modernog LGBT pokreta, s kraja 19. i početkom 20. veka, sa veoma razvijenom LGBT kulturom i scenom i imala je značajan uticaj na dalje formiranje savremenog LGBT pokreta u svetu. Uvid u nemačku LGBT istoriju može se steći u Schwules Museumu (Gej muzej) u Berlinu, jedinstvenoj instituciji u svetu, posvećenoj očuvanju LGBT istorije.

Dalje...

Wikipedia:Portal:LGBT/odabrani članak/2 - 12. septembar, 2009.

Ova fotografija se pojavila na naslovnoj stranici The New York Daily News-a u nedelju, 29. juna, 1969. godine, prikazujući "decu s ulice" koji su među prvima uzvratili na napad policije.

Stounvolska revolucija ili Stounvolska pobuna (en: Stonewall riots) bila je serija spontanih nasilnih demonstracija LGBT osoba protiv policijske racije, koja se desila u ranim jutarnjim časovima 28. juna 1969. godine u klubu Stonewall Inn u New Yorku. Sonvolska revolucija se često navodi kao prvi slučaj u američkoj istoriji kada su se gejevi, lezbejke, biseksualne i transrodne osobe suprotstavile progonu LGBT osoba od strane vlade. Posle Stounvolske revolucije gejevi i lezbejke u New Yorku su se povezali u organizovanu zajednicu i osnovali su dve LGBT organizacije, koje su svoje delovanje ostvarivale kroz direktnu akciju, i pokrenuta su tri lista koji su promovisali prava LGBT osoba.

Ovaj događaj se često uzima i kao početak savremenog LGBT pokreta u SAD i u svetu i proslavlja se paradama ponosa šitom sveta, a dan 28. jun se slavi kao Međunarodni dan ponosa LGBT osoba.

Dalje...

Wikipedia:Portal:LGBT/odabrani članak/3 - 09. novembar, 2009.

Levičarski publicista, Kurt Hiller je 1922. godine objavio zbirku tekstova protiv Paragrafa 175. Naslov glasi: „§175: Sramota veka”.

Paragraf 175 formalno poznat kao §175 StGB, bio je član Krivičnog zakona (Strafgesetzbuch – StGB) koji je tretirao mušku homoseksualnost, odnosno homoseksualne odnose između muškaraca, kao krivično delo. Zakon je postojao od 15. maja, 1871. do 11. juna, 1994. godine. Do 1969. isti paragraf je kriminalizovao i „protivprirodne odnose sa životnjama“ (1935. bio mu je pridodat deo 175b). Ukupno je oko 140.000 muškaraca kažnjeno po Paragrafu 175.

Tekst člana je menjan nekoliko puta. Godine 1935., nacisti su proširili i pooštrili član 175. Maksimalna kazna za homoseksualne odnosne, koja je u ranijoj verziji iznosila do 6 meseci zatvora, podignuta je na kaznu od 5 godina zatvora. Za „teže slučajeve“ bila je predviđena kazna od 1 do 10 godina u korektivnoj instituciji.

Nakon Drugog svetskog rata, DDR je vratio stari tekst zakona, a od kraja 1950-ih istopolni odnosi između odraslih osoba više se nisu kažnjavali. Godine 1968. DDR je usvojio novi Krivični zakon, koji je u članu 151 kažnjavao istopolne odose sa maloletnim osobama i koji se odnosio jednako na žene, kao i na muškarce. Godine 1988. ovaj član zakona je ukinut.

BRD je dve decenije zadržala tekst paragrafa 175, kakav je važio u vreme nacional-socijalizma. Prva promena desila se 1969. godine, a druga 1973. Od tada kažnjavao se samo istopolni odnos sa muškarcima mlađim od 18 godina. Nakon propale inicijative Zelenih u 1980-im, zakon je promenjen tek posle ujedinjenja Nemačke, prilikom izjednačavanja zakonskih regulativa, 1994. godine.

Dalje...

Wikipedia:Portal:LGBT/odabrani članak/4 - 17. februar, 2010.

Glavna glumica filma But I'm a Cheerleader

But I'm a Cheerleader je satirična romantična komedija iz 1999. godine, u režiji Jamie Babbit, po scenariju koji je ona radila zajedno sa piscem Brianom Wayneom Petersonom. Natasha Lyonne glumi Megan Bloomfield, naizgled srećnu heteroseksualnu navijačicu. Njeni prijatelji i roditelji, međutim, sumnjaju da je ona lezbejka i šalju je u kamp na reparativnu terapiju. U kampu Megan shvata da ona zaista jeste lezbejka i, uprkos terapiji, prihvata svoj novi identitet i zaljubljuje se u Graham, devojku koju upoznaje u kampu. Sporedne uloge u filmu imaju Clea DuVall, Cathy Moriarty, RuPaul, Mink Stole, Bud Cort i drugi.

Dalje...

Wikipedia:Portal:LGBT/odabrani članak/5 - 21. mart, 2010.

Mastaba iz Niankhkhuma i Khnumhotepa u 3. mileniju pre nove ere - Niankhkhum i Khnumhotep grle se u prizoru male prostorije za prinose u njihovoj zajedničkoj grobnici.

LGBT istorija je istorija lezbejki, gejeva, biseksualnih i transrodnih osoba. Proučavanje LGBT istorije obuhvata socio-političke prilike u kojima su LGBT osobe živele u prošlosti u različitim kulturama i civilizacijama, običaje i načine njihovog života od najranijih pisanih izvora do današnjih dana; društveni odnos prema LGBT osobama tokom vremena, kao i društveni pokret LGBT osoba i istorijske događaje u kojima su LGBT osobe učestvovale.

LGBT istorija je dugo vremena bila ignorisana ili čak namerno prikrivana i istoričari počinju njome da se bave tek od 1970-ih godina.

Dalje...

Wikipedia:Portal:LGBT/odabrani članak/6 - 1. april, 2010.

Parada ponosa LGBT osoba je deo godišnje festivalske proslave ponosa LGBT osoba, koja se održava u većim gradovima širom sveta. Pored karnevalske zabave, parade ponosa imaju i politički značaj usmeravanja pažnje javnosti na ljudska prava lezbejki, gejeva, biseksualnih i transrodnih (LGBT) osoba.

Većina parada se organizuje sredinom godine, kako bi se održala tradicija obeležavanja Dana ponosa LGBT osoba, ali ih, gledano na svetskom nivou, ima tokom cele godine. Svoje korene parada ponosa ima u tzv. „Stounvolskoj revoluciji“, događaju koji se desio 27./28. juna, 1969. godine u klubu „Stonewall Inn“ u njujorškom kvartu Greenwich Village, kada su se LGBT osobe suprotstavile policijskoj raciji...

Dalje...

Wikipedia:Portal:LGBT/odabrani članak/7 - 1. maj, 2010.

Queer as Folk

"Queer as Folk" je američko-kanadska serija emitovana premijerno od 2000. do 2005. Seriju su kreirali Ron Cowen i Daniel Lipman prema istoimenoj britanskoj seriji pisca Russella T. Daviesa. Serija prati živote grupe gej prijatelja (Brian, Michael, Em, Ted, Justin i Ben) i jednog lezbejskog para (Melanie i Lindsay) u Pittsburghu. QaF je prva serija koje je beskompromisno prikazivala gejeve kao seksualne likove, obilujući erotskim scenama seksa između muškaraca. Tokom pet sezona serija se, između ostalog bavila i temama kao što su: coming out, istopolni brak, usvajanje dece, HIV, nasilje, porno industrija, diskriminacija itd. Premda su bili očekivani, napadi konzervativne publike se nikada nisu desili i QaF je bila jedna od najgledanijih serija na Showtime-u.

Dalje...

Wikipedia:Portal:LGBT/odabrani članak/8 - 1. jun, 2010.

Lezbejski par

Lezbejka ili lezbijka je žena koju estetski, seksualno i romantično privlače druge žene, i koja sa drugim ženama ostvaruje emocionalni, seksualni i partnerski odnos. Premda ženska homoseksualnost postoji u svim društvima i periodima, tek relativno nedavno lezbejke u zapadnoj kulturi počinju da se definišu kao posebna grupa. Postavši svesne svog novog statusa, žene u Evropi i Severnoj Americi su počele međusobno da se povezuju i formiraju socijalnu osnovu za izgradnju sopstvenog identiteta. Drugi talas feminizma tokom 1970-ih bio je važan period u ovom procesu. Istoričarke i istoričari od tada počinju da iznova sagledavaju odnose između žena u istoriji, preispitujući kriterijume po kojima se osoba može smatrati lezbejkom, odnosno odnos lezbejskim.

Dalje...

Wikipedia:Portal:LGBT/odabrani članak/9 - 7. jul, 2010.

Psihologija je među prvim disciplinama koje su počele da se bave homoseksualnošću kao posebnim fenomenom. Krajem 19. i tokom većeg dela 20. veka standardni odnos prema homoseksualnosti bio je u okvirima patološkog modela. Ovakva klasifikacija je postala predmet kritika, jer konstantno nije uspevala da da empirijske i naučne dokaze za posmatranje homoseksualnosti kao poremećaja ili abnormalnosti. Kako su se prikupljali rezultati istraživanja, profesionalni radnici u oblasti medicine, mentalnog zdravlja, sociologije i psihologije su došli do zaključka da je pogrešno klasifikovati homoseksualnost kao mentalni poremećaj i da je klasifikacija u DSM-u odraz neproverenih pretpostavki zasnovanih na nekada dominantnim društvenim normama i kliničkim utiscima dobijenim iz nereprezentativnog uzorka koji se sastojao od pacijenata koji su tražili terapiju ili pojedinaca koji su upali u probleme sa kriminalnim pravnim sistemom. Istraživanja i klinička literatura je pokazala da istopolna seksualnost i emocionalna privlačnost, osećanja i ponašanja su normalne i pozitivne varijacije ljudske seksualne orijentacije.

Dalje...

Wikipedia:Portal:LGBT/odabrani članak/10 - 6. avgust, 2010.

Karl-Maria Kertbeny je prvi upotrebio reč homoseksualnost u pismu, 1868. godine.

Homoseksualnost je emocionalna, seksualna, fizička, duhovna sklonost i privlačnost prema osobama istog pola. Homoseksualnost se smatra jednom od seksualnih orijentacija (pored heteroseksualnosti i biseksualnosti). Kao vid seksualne orijentacije homoseksualnost je osnova za izgradnju psiho-socijalnog identeta. Muškarci homoseksualne orijentacije se nazivaju gejevi, a žene homoseksualne orijentacije lezbejke.

Homoseksualnost je postala posebna tema krajem 19. veka, u vreme kada psihologija počinje da se razvija i interesuje za ljudsku seksualnost. U isto vreme javljaju se zagovornici teze da je homoseksualnost poremećaj, kao i oni koji zagovaraju društvenu toleranciju i prihvatanje homoseksualnih osoba. Danas je homoseksualnost tema širih naučnih rasprava iz oblasti biologije, psihologije, politike, genetike i istorije, koje nastoje da razumeju ukupnu ljudsku seksualnost i različite seksualne prakse. Zakonski i društveni položaj homoseksualnih osoba u svetu se uveliko razlikuje od države do države.

Dalje...

Wikipedia:Portal:LGBT/odabrani članak/11 - 1. septembar, 2010

Potpisnice i protivnice Deklaracije

Deklaracija Ujedinjenih nacija o seksualnoj orijentaciji i rodnom identitetu je predstavljena 18. decembra, 2008. godine Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija od strane Francuske i uz podršku Evropske unije. Deklaracija, koja je isprva bila zamišljena kao rezolucija, odmah je izazvala protivljenje Organizacije islamske konferencije. Oba dokumenta su otvorena za dalje potpisivanje.

Deklaracija osuđuje nasilje, zlostavljanje, diskriminaciju, isključivanje, stigmatizaciju i predrasude zasnovane za seksualnoj orijentaciji i rodnom identitetu. Takođe, osuđuje ubijanje i torturu, arbitrarno hapšenje, uskraćivanje ekonomskih, socijalnih i kulturnih prava po istim osnovama.

Deklaracija je hvaljena kao napredak u ljudskim pravima i zbog razbijanja tabua u vezi sa govorom o LGBT pravima u Ujedinjenim nacijama. Oponenti su navodili da je deklaracija pokušaj da se legitimišu istopolne zajednice i brakovi, usvajanje dece od strane istopolnih parova, te pedofilija i drugi "činovi koji su za žaljenje", da ukida pravo na religijsko izražavanje protiv homoseksualnog ponašanja.

Sve države, nastale nakon raspada SFRJ su potpisnice deklaracije.

Dalje...

Wikipedia:Portal:LGBT/odabrani članak/12 - 1. oktobar, 2010.

Poster filma

Rope je film Alfreda Hitchcocka iz 1948. godine, snimljen po istoimenoj predstavi Patricka Hamiltona, a po scenariju Humea Cronyna i Arthura Laurentsa. U glavnim ulogama se pojavljuju James Stewart, John Dall i Farley Granger. To je prvi Hitchcockov Technicolor film, a poznat je po tome što se odvija u realnom vremenu. Film je montiran tako da se čini kao jedinstveni kadar upotrebom dugih kadrova.

Originalna pozorišna predstava Rope je inspirisana ubistvom 14-godišnjeg Bobbyja Franksa 1924. od strane dvojice gej studenata Univerziteta u Chicagu, Leopolda i Loeba, koji su jednostavno hteli da pokažu kako mogu izvršiti ubistvo i proći nekažnjeno. Međutim, obojica su uhapšeni i osuđeni na duge zatvorske kazne.

Dalje...

Wikipedia:Portal:LGBT/odabrani članak/13 - 1. novembar, 2010.

The L Word je dramska TV-serija, koja prati živote grupe lezbejskih i biseksualnih prijateljica, njihovih poznanica, porodica i ljubavnica u Los Angelesu. Serija se originalno emitovala na Showtime-u.

Seriju je stvorila i producira je Ilene Chaiken, a u timu producentkinja i producenata nalaze se i Steve Golin, poznat po filmovima Being John Malkovich i Eternal Sunshine of the Spotless Mind. Pored Ilene Chaiken, među scenaristkinjama se nalaze i Guinevere Turner (Go Fish, American Psycho) i Rose Troche (Go Fish, Six Feet Under).

Radnja serije se odigrava u West Hollywoodu, gej kvartu Los Angelesa, mada se serija snima u Vancouveru, zbog jeftinijih troškova.

Dalje...

Wikipedia:Portal:LGBT/odabrani članak/14 - 2. decembar, 2010.

Spoj ženskog, muškog, i androginog rodnog simbola, najčešći je simbol transrodnih osoba.

Rodni identitet je subjektivni osećaj pripadnosti ili nepripadnosti jednom od rodova. Rodni identitet nije nužno zasnovan na polu (pravom ili pripisanom), niti je zasnovan na seksualnoj orijentaciji. Postoji mnogo rodnih varijeteta sa kojima sa osoba može identifikovati, ali se oni generalno mogu svrstati u pet kategorija: muškarac, žena, oba, negde između ("treći pol") ili nijedan. Rodi identitet kao termin potiče iz medicinskog diskursa, u kome je služio za lakše objašnjenje terapije korekcije pola javnosti. Termin se koristi i u psihologiji. Sociologija, studije roda i feminizam još uvek koriste krovni termin rod za rodni identitet i rodne uloge.