Skerdileda

Scerdilaidas (Skerdilaidas), iz plemena Ardijejaca, sin kralja Pleuratusa I i brat kralja Agrona, je bio ilirski vladar od 212. do 206. godine pne. Nakon smrti kralja Agrona, Ilirijom je vladala njegova druga žena, kraljica Teuta, i to kao regent umjesto Agronovog maloljetnog sina Pineusa kojeg mu je rodila prva žena, Triteuta.

Teuta je pokušala proširiti teritorije osvajanjem preostalih grčkih kolonija: osvojila je Dyrrachium (Drač), grad Phoenice se predao a flota pod vođstvom Scerdilaidasa poharala je Krf i Sarandu.

Scerdilaidas je bio saveznik Filipa V Makedonskog u periodu prije 218. godine pne. mada je ilirska podrška Makedoncima u borbi protiv Etolskih Grka iste godine bila narušena neslaganjima između vladara pojedinih gradova. (Postoji i raniji primjer ilirske podrške Makedoncima u odbrani od Etolskih Grka, naime, ilirski kralj Agron je 231. godine pne. na molbu Demetriosa II poslao 100 brodova i 5.000 ratnika u odbranu Mediona i tom su prilikom Etolski Grci natjerani u bijeg a ilirska vojska zarobila veliki ratni plijen. Također ima i više primjera o neslozi pojedinih lokalnih vlastodržaca u Iliriji, npr. izdaja Demetrijusa Hvaranina u vrijeme rata protiv Rima, za vrijeme vladavine kraljice Teute. Generalno je cijeli period bio obilježen sklapanjem i raskidanjem savezništava između ilirskih, makedonskih, grčkih i rimskih subjekata.)

Oko 217. godine pne. Scerdilaidas je prestao pružati podršku Filipu V tvrdeći da obećane "subvencije" nisu odavno bile plaćene. Poslao je 15 svojih brodova pod izgovorom da idu preuzeti novac i dopratiti dragocjeni teret natrag ali su južno od ostrva Krf napali dvojicu Filipovih prijatelja i zarobili im četiri broda. Nakon toga, ilirski brodovi su nastavili presretati i pljačkati brodove i južno od Peloponeza.

Iliru imali moćnu flotu brzih i okretnih brodova koja je bila strah i trepet za mnoge u to vrijeme, čak je i moćni Rim oklijevao intervenirati u odbranu ilirskih žrtava (vjerovatno i zbog zauzetosti ratovanjem na drugim frontovima (Drugi punski rat, protiv Kartage). No, piratstvo nije bilo neuobičajeno, to je bila "unosna aktivnost" i njome su se bavili svi.

Također 217. godine pne. Scerdilaidas je oteo nekoliko makedonskih gradova u Pelagoniji i Dasareti, no Filip ih je brzo ponovo osvojio kao i Scerdilaidasove posjede oko Ohridskog jezera. 213. godine pne. Filip zauzima Lisus a nekoliko obližnjih gradova se dobrovoljno predalo. Zbog Scerdilaidasovog savezništva sa Rimom, makedonska vojska je često napadala ilirske teritorije oko 210. godine pne.^[1] bio je ilirski kralj iz plemena Dardanaca

Scerdialidas je imao sina, Pleuratusa II, koji je s njim učestvovao u bitkama.

Antički pisci o Scerdilaidasu uredi

Za razliku od većine drugih ilirskih vladara o kojima postoje tek oskudni podaci, Scerdilaidas se pominje u djelima historičara Apijana, Livija i Polibija i to u njihovim hronikama rimskih i grčkih ratova.

Apijan je zapisao da Iliri 230. godine pne. nisu poharali samo obale Elisa i Mesenije na zapadnoj obali Peloponeza već osvojili i Phoenice u Epiru te primorali Epirsku ligu da uđe u savez s njima. Osim pomorskog piratstva, Scerdilaidas je izvršio i kopnenu invaziju na Epir.^[2]

Polibije navodi, između ostalog, da su Scerdilaidas i Demetrijus Hvaranin početkom 220. godine pne. otplovili sa 90 brodova do Kiklada, arhipelaga u Egejskom moru i tamo vršili pljačke.

Tako Livije navodi da je rimski Senat 217. godine pne. "ljubazno podsjetio" Pineusa da plati danak koji je Teuta bila primorana plaćati nakon poraza u prvom rimsko-ilirskom ratu, odnosno, "da će /Rim/ u slučaju odgođenog plaćanja prihvatiti ilirske taoce dok se dug na otplati". Vjerovatno je to bio jedan od razloga Scerdilaidasovog odlaska u pljačku brodova i grčkih gradova.

Ilirski vladari uredi

Ime	godina vladavine (pne.)	Titula u grčkim izvorima	Plemenska pripadnost u današnjoj historiji
Sira	V-IV stoljeće	Vladar	Linkesti, Iliri, Makedonci
Bardilis	385-358	Ilirski kralj	Dardanci
Grabos	358-344	Ilirski kralj	Grabi, Taulanti, Dardanci
Pleuratus I	344-	Ilirski kralj	Taulanti, Dardanci
Kleitus	317-302	Ilirski kralj	Dardanci
Glauk	317-303	Taulantski kralj, Ilirski kralj	Taulanti
Bardilis II	295-290	Ilirski kralj	Dardanci
Monun	300-280	Ilirski kralj	Dardanci
Mitilos	270	Ilirski kralj	Dardanci
Longar	231-206	Dardanski kralj	Dardanci
Bato	206-	Dardanski kralj	Dardanci
Pleuratus II	260-250	Ilirski kralj	Ardijejci
Agron	250-230	Ilirski kralj, Ardijejski kralj	Ardijejci
Pineus (maloljetan)	230-217	Ilirski kralj	Ardijejci
Teuta	230-217	regentkinja	Ardijejci
Demetrije Hvarski	230-217	regent	Polugrk
Scerdilaidas	212-206	Ilirski kralj	Ardijejci
Pleuratus III	205-180	Ilirski kralj	Ardijejci
Gencije	180-168	Ilirski kralj	Ardijejci

Izvori i vanjski linkovi uredi

John Hazel, Who's who in the Roman World, 2001, ISBN 0-415-22410-1, ISBN 978-0-415-22410-9
Polibije, Historije
Livije, Ab Urbe Condita
Apijan, Historija Rima
Greenwalt, William S. (2010). „Macedonia, Illyria, and Epirus”. A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. str. 279–305. ISBN 978-1-4051-7936-2.
Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1989). The Macedonian State: Origins, Institutions, and History. Oxford: Clarendon Press. ISBN 0-19-814883-6.
Worthington, Ian (2008). Phillip II of Macedonia. New Haven and London: Yale. ISBN 978-0-300-12079-0.