1834

godina
(Preusmjereno sa stranice 1834.)
Ovo je članak o godini 1834.

Godina 1834. (MDCCCXXXIV) bila je redovna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom, odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 18. vijek19. vijek20. vijek
Decenija: 1800-e  1810-e  1820-e  – 1830-e –  1840-e  1850-e  1860-e
Godine: 1831 1832 183318341835 1836 1837
1834. po kalendarima
Gregorijanski 1834. (MDCCCXXXIV)
Ab urbe condita 2587.
Islamski 1249–1250.
Iranski 1212–1213.
Hebrejski 5594–5595.
Bizantski 7342–7343.
Koptski 1550–1551.
Hindu kalendari
Vikram Samvat 1889–1890.
Shaka Samvat 1756–1757.
Kali Yuga 4935–4936.
Kineski
Kontinualno 4470–4471.
60 godina Yang Drvo Konj
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11834.
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

uredi

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

uredi
 
Nemački carinski savez (plavo)
  • 1. 1. - Stupio na snagu Nemački carinski savez (Zollverein) - osamnaest nemačkih država, bez Austrije.
  • 17. 1. (5. 1. po j.k.) - U Kragujevcu izašle "Novine srbske", prvi informativni list štampan u Srbiji, službeno glasilo kneževine. Prvi urednik bio Dimitrije Davidović, osnivač „Novina serbskih“ u Beču.
  • 27. 1. - Liberalni švajcarski kantoni donose Badenski članak za kontrolu rimokatoličke crkve koja se tomo oštro protivi.
  • januar? - Portin komesar Ćašif-efendija poslat u Sokosku nahiju u Podrinju, gde se desetak muslimanskih sela odbija iseliti[1] - Miloš na leto šalje Vula Gligorijevića.
  • 1. 2. - Neuspeli Mazzinijev ustanak u Pijemontu, u kome je učestvovao i mladi Giuseppe Garibaldi.
  • februar - Kneževina Srbija podeljena u pet velikih serdarstava (koja se nisu dugo održala): podunavsko (sedište Beograd, serdar Joksa Milosavljević), mačvansko (Šabac, Vule Gligorijević), raško (Čačak, Jovan Obrenović), rasinsko (Jagodina, Mileta Radojković) i timočko (Negotin, Stevan Stojanović). U ovo doba naziv "nahija" zamenjen sa "okružje"[2].
  • februar - Posredstvom trebinjskog Hasan-bega Resulbegovića dogovoren mir između Crne Gore i hercegovačkog pašaluka, ali ubrzo ponovo dolazi do graničnih sukoba i pljačke[3].
  • februar - Robert Owen organizuje Velike nacionalne konsolidovane sindikate u Londonu.
  • 25. 2. - Knez Miloš Obrenović doneo naredbu o izmeštanju svih radnji za promet eksplozivnim materijama van gradskog jezgra - početak organizovane zaštite od požara u Srbiji.
  • 2. 3. - U Dalmaciji ubijen unijatski sveštenik Petar Krička, namesnik Lilienberg će ubrzati podizanje unijatskih crkava[4].
  • 4. 3. - Derventski paroh Jovica Ilić diže pobunu ("Pop-Jovičina buna") koja je ubrzo ugušena[5].
  • 6. 3. - Grad York inkorporiran kao Toronto.
  • 28. 3. - Kongres SAD ukorio predsednika Jacksona zbog povlačenja fondova iz Banke SAD (obrisano 1837).

April/Travanj – Jun/Lipanj

uredi
 
Izgrađena Topčiderska crkva Svetih apostola Petra i Pavla
  • 9. 4. - Druga pobuna lionskih tkača svile - u krvavoj nedelji će poginuti stotine ljudi.
  • 22. 4. - Četvorna alijansa (Francuska, Britanija, Portugal, Španija) u korist kraljica u Portugalu i Španiji.
  • april - Alexandru II Ghica postaje knez Vlaške (do 1842.), nakon šestogodišnje ruske vojne uprave.
  • april? - Podgorički i spuški Turci napadali selo Jastreb, Njegoš im vraća odsečene glave kao gest dobre volje[6].
  • april-jul - U Srbiji osnovana "popečiteljstva": "pravosudije i prosveštenije" (Lazar Teodorović), "vnutrena (policajna) djela" (Đorđe Protić), "vojena djela" (Toma Vučić-Perišić), "financijalna djela" (Koca Marković), "inostrana djela" (Dimitrije Davidović) - bave se administracijom a vlast ostaje knezu Milošu[7][8].
  • maj - Izbija Arapska pobuna u Palestini protiv egipatske vlasti - ugušena do avgusta, svaki peti muškarac poginuo, deportovan ili pobegao iz zemlje.
  • 16. 5. - Portugalski građanski rat: Bitka kod Asseiceire je odlučujuća pobeda lojalista kraljice Marije II - deset dana kasnije Koncesija iz Evoramontea kojom se Miguel I odriče prestola i odlazi u egzil (ali se ubrzo odriče potpisa).
  • 26. 5. (14. 5. po j.k.) - Francuski diplomata Boa-le-Kont (Charles-Joseph-Edmond de Bois-Le-Comte) posetio kneza Miloša u Topčideru[9]. O svom boravku u Srbiji će ostaviti zapise, npr. kaže da je "tek pre neki mesec" knez naredio kneginji da sedi sa njim za stolom, što žene inače ne smeju.[10]
  • 28. 5. - Srpski jezik uveden kao službeni u prepisci sa turskim vlastima, kada je Knez Miloš vratio jedno vezirovo pismo napisano turskim.
  • 7. 6. - Grčki general Teodoros Kolokotronis osuđen na smrt zbog navodne izdaje (pomilovan sledeće godine).
  • 13. 6. (1. 6. po j.k.) - Spasovska skupština u Kragujevcu - knez Miloš proglasio zakonitost da je seljačka baština posed srpskih seljaka, ukidaju se zaostale spahijske obaveze[11].
  • 21. 6. - Cyrus McCormick dobio američki patent za mehaničku žetelicu (sa konjskom vučom).

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

uredi

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

uredi

Kroz godinu

uredi

Rođenja

uredi

Smrti

uredi
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1834.

Reference

uredi
  1. 1,0 1,1 Istorija s. n. V-1, 123
  2. Istorija s. n. V-1, 127
  3. Istorija s. n. V-1, 194
  4. Istorija s. n. V-2, 286
  5. Rastoder, Šabotić, p. 7-8
  6. Njegoš - Izabrana pisma, rastko.rs
  7. Istorija s. n. V-1, 126
  8. Spasojević, Danijel. Сто седамдесет година од доношења првог српског устава Arhivirano 2013-11-02 na Wayback Machine-u, arhivnis.co.rs
  9. Novine Srbske, 26. maj 1834. str. 1.
  10. "Politika", 6-9. jan. 1936
  11. Istorija s. n. V-1, 124
  12. Vasiljević, Milivoje Soko-grad, rastko.rs
  13. Đurđev, Aleksandar Crkve Krupnja, rastko.rs
  14. Rastoder, Šabotić, p. 6
  15. Istorija s. n. V-1, 360
  16. Istorija s. n. V-2, 290
  17. Ćulibrk, otac Jovan Sveti Petar Cetinjski, rastko.rs
  18. Njegoš, Lijek jarosti turske, rastko.rs

Literatura

uredi
  • Rastoder, Šabotić Posavska buna iz 1836. godine[mrtav link], arhivtk.com
  • Istorija srpskog naroda, Od Prvog ustanka do Berlinskog kongresa 1804-1878, Beograd 1981
    • Peta knjiga prvi tom (V-1)
    • Peta knjiga drugi tom (V-2)