15. 2.

15. veljače/februar (15. 2.) je 46. dan godine po gregorijanskom kalendaru. Do kraja godine ima još 319 dana (320 u prestupnoj godini).

Događaji

399. pne. - Atinski filozof Sokrat osuđen na smrt.
590. — Hozroje II Parvez krunisan za kralja Sasanidske Persije.
1115. — Papa Paskal II priznao red Malteških vitezova, osnovan u Jerusalimu, gde su pored crkve svetog Jovana imali samostan i azil za bolesnike i putnike.
1573. — U Zagrebu pogubljen Ambroz Gubec, vođa seljačke bune.
1637. — Ferdinand III postao car Svetog Rimskog carstva.
1763. — Mirovnim ugovorom u Hubertsburgu okončana neprijateljstva Austrije i Pruske u Sedmogodišnjem ratu. Pruska zadržala Šleziju koju je preuzela od Austrije i postala jedna od vodećih evropskih vojnih sila.
1804. — U Orašcu podignut Prvi srpski ustanak.
1835. — U Kneževini Srbiji usvojen Sretenjski ustav, prvi Ustav u modernoj srpskoj istoriji.
1922. — U Hagu održana prva sednica stalnog Međunarodnog suda pravde koji je 1920. osnovala Liga naroda radi rešavanja sporova među državama.
1928. — Iz Beograda prema Zagrebu poleteo prvi avion jugoslovenske civilne avijacije "Potez 29-2", jedina letelica prve jugoslovenske avio-kompanije "Aeroput".
1942. — Drugi svjetski rat: u snažnom vojnom udaru Japanci osvojili Singapur, nakon čega je zarobljeno više od 80.000 indijskih, australskih i britanskih vojnika.
1944. — Drugi svetski rat: Američke trupe zauzele Solomonska ostrva u Pacifiku.
1944. — Britanski avioni izbacili oko 1.000 bombi na Berlin.
1971. — Velika Britanija prešla na decimalni novčani sistem, umesto dotadašnjih funti, šilinga i penija.
1988. — Predsednik Austrije Kurt Valdhajm, optužen da je, kao pripadnik SS-jedinica u Drugom svetskom ratu, odgovoran za ratne zločine u Bosni i Grčkoj, odbio da podnese ostavku.
1989. — Deset godina pošto je Moskva poslala svoje trupe da podrže prokomunističku vladu u Kabulu, poslednji sovjetski vojnici napustili Avganistan.
1990. — Velika Britanija i Argentina obnovile diplomatske odnose, prekinute 1982. u vreme rata za Foklandska ostrva.
1993. — Parlament Slovačke izabrao ekonomistu Mihala Kovača za prvog predsednika novoformirane države Slovačke, posle raspada Čehoslovačke.
1996. — Vlada Bosne i Hercegovine saopštila da je u ratu, od 1992. do 1995. - nestalo oko 30.000 ljudi, od kojih preko 22.000 civila i oko 2.500 pripadnika oružanih snaga.
1997. — Opoziciona koalicija "Zajedno" održala poslednji, 88. dan protesta, pošto je 11. februara ispunjen njen osnovni zahtev, priznanje rezultata lokalnih izbora u Srbiji iz novembra 1996..
1999. — U Keniji uhapšen lider kurdskih pobunjenika Abdulah Odžalan i izručen Turskoj, gde je osuđen na smrt zbog izdaje i prebačen u ostrvski zatvor Imrali.
2002. — Predsednik SAD Džordž Buš objavio da njegova zemlja ima alternativan plan za smanjenje emisije gasova, koje je regulisano Protokolom o globalnom zagrevanju u Kjotou 1997.
2003. — U talasu demonstracija, najvećim od vijetnamskog rata, više od šest miliona ljudi u više od 600 gradova u svetu protestovalo protiv napada na Irak.
- Vatikan otvorio zapečaćenu arhivu o vezama te države s Nemačkom od 1922. do 1939., kada je Euđenio Pačeli, kasnije Papa Pije XII, bio državni sekretar Vatikana.
2008. — Boris Tadić položio zakletvu i po drugi put stupio na dužnost predsednika Republike Srbije.

.

Rođenja

1368. — Žigmund Luksemburški, ugarski kralj, rimski car i češki kralj.
1472. — Piero de Medici, firentinski patron.
1538. — Matija Gubec, vođa hrvatskih seljaka.
1564. — Galileo Galilei, talijanski matematičar, fizičar i astronom († 1642.).
1710. — Luj XV, francuski kralj. († 1774.).
1748. — Jeremy Bentham, engleski pravnik, filozof i socijalni reformator († 1832.).
1764. — Jens Immanuel Baggesen, danski književnik († 1826.).
1847. — Robert Fuchs, austrijski pravnik.
1861. — Alfred North Whitehead, britansko-američki filozof, fizičar i matematičar († 1947.).
1877. — Louis Renault, francuski inženjer i suosnivač marke automobola "Renault".
1882. — Džon Barimor, američki glumac. († 1942.).
1898. — Totò, italijanski glumac.
1899. — George Auric, francuski kompozitor.
1905. — Willem Karel Dicke, nizozemski pedijatar († 1962.).
1907. — Cesar Romero, američki glumac.
1910. — Irena Sendler, poljska socijalna radnica, organizatorica organizacije za spašavanje Židova (Žegoti) od nacističkog progona i uništenja († 2008.).
1911. — Grigor Vitez, hrvatski pjesnik, dječji pisac, prevoditelj († 1966.).
1914. — Ernest Dubac, hrvatski nogometaš († 1985.).
1929. — Graham Hill, britanski vozač Formule 1 († 1975.).
1937. — Velimir Milošević, pjesnik za djecu.
1943. — Elke Heidenreich, njemačka novinarka i autorica.
1947. — Wencke Myhre, norveška pjevačica.
1952. — Tomislav Nikolić, srbski političar i Predsednik Republike Srbije.
1953. — Sofija Pekić, srpska i jugoslovenska košarkašica.
1954. — Matt Groening, američki crtač animiranih filmova i stripova.
1962. — Milo Đukanović, crnogorski političar i državnik, Predsjednik Republike i Premijer Crne Gore.
1965. — Nebojša Bakočević, srpski glumac.
1968. — Tomas Svensson, bivši švedski rukometaš.
1969. — Anja Andersen, bivša danska rukometna reprezentativka i trener.
1971. — Ray Sefo, novozelanski kickboksač u superteškoj kategoriji i borac mješovitih borilačkih vještina (Mixed Martial Arts, MMA).
1972. — Jaromir Jagr, češki reprezentativac u hokeju na ledu.
1977. — Milenko Aćimović (Ačimovič), bivši slovenski nogometaš.
1980. — Samira Makhmalbaf, iranska režiserka i scenaristica.
1980. — Elena Sokolova, ruska umetnička klizačica.
1981. — Heurelho Gomes, brazilski nogometaš.
1982. — Nikola Mijailović, srpski nogometaš.
1985. — Víctor Tomás, španjolski rukometaš.
1990. — Draško Nenadić, srpski rukometaš i reprezentativac.

.

Smrti

1152. — Konrad III., njemački kralj (* 1093.).
1573. — Matija Gubec, vođa seljačke bune (* 1548.).
1637. — Ferdinand II., njemačko-rimski car, ugarsko-hrvatski i češki kralj (* 1578.).
1857. — Mihail Ivanovič Glinka, ruski kompozitor.
1941. — Guido Adler, austrijski muzikolog (* 1855.).
1942. — Stanislav Binički, srpski kompozitor i dirigent (* 1872.).
1965. — Nat King Kol, američki džez-pevač i pijanist.
1988. — Ričard Fejnmen, američki fizičar. (* 1918).
2008. — Marijan Oblak, zadarski nadbiskup (* 1919.).

.

Praznici

SRETENJE - Srpska Pravoslavna Crkva i država Srbija danas slave hrišćanski praznik Sretenje, koji je i Dan državnosti Srbije i Dan Vojske Srbije.

U Srbiji se 15. februar slavi kao sećanje na 1804. godinu kada je u Orašcu počela borba za oslobođenje od Turaka, i kada je na isti dan 1835. godine Skupština u Kragujevcu proglasila prvi Ustav Srbije. Stoga je Skupština Srbije 10. jula 2001. godine odlučila da Sretenje bude Dan državnosti Srbije. Sretenje se kao Dan Vojske Srbije obeležava od 2007. godine, po odluci koju je krajem 2006. potpisao predsednik Republike Srbije Boris Tadić. U narodu se verovalo da na Sretenje počinje prelazak iz zime u proleće. Obično se kaže da ako je na Sretenje oblačno - onda će kraj zime biti lep, a ako je vedro, biće hladan i vetrovit. Po crkvenoj doktrini, na Sretenje je Bogorodica, četrdesetog dana od rođenja Isusa Hrista, otišla u hram da prinese žrtvu i tamo srela starca Simeona koji je u malom Isusu prepoznao spasitelja. Taj susret malog Isusa i pravednog starca je hrišćanski praznik - Sretenje Gospodnje. Praznik Sretenje proslavlja se od 541. godine.

Sretenje Gospodnje (Mesne poklade).

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar