1538
godina
- Ovo je članak o godini 1538.
Godina 1538 (MDXXXVIII) bila je redovna godina koja počinje u utorak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1500-e 1510-e 1520-e – 1530-e – 1540-e 1550-e 1560-e |
| Godine: | 1535 1536 1537 – 1538 – 1539 1540 1541 |
| Gregorijanski | 1538. (MDXXXVIII) |
| Ab urbe condita | 2291. |
| Islamski | 944–945. |
| Iranski | 916–917. |
| Hebrejski | 5298–5299. |
| Bizantski | 7046–7047. |
| Koptski | 1254–1255. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1593–1594. |
| • Shaka Samvat | 1460–1461. |
| • Kali Yuga | 4639–4640. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4174–4175. |
| • 60 godina | Yang Zemlja Pas (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11538. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- 6. 1. - Sabor Hrvatske i Slavonije u Križevcima, ustoličeni novi banovi Tomo Nadaždi i Petar Keglević, doneseni zaključci o obrani zemlje i pomoći kralju za rat.
- 19. 1. - Božidar Vuković u Veneciji odštampao Praznični minej.
- 31. 1. - Ivan Kacijaner bježi iz zatvora u Beču, odlazi u Susjedgrad gdje radi protiv kralja Ferdinanda[1].
- 8. 2. - Formirana kratkotrajna Sveta liga protiv Turaka (papa, Habsburzi, Mleci i dr.).
- 24. 2. - Mir u Velikom Varadinu između Ferdinanda i Zapolje - tajni deo ugovora priznaje Zapolji ono što drži a naslednik će mu biti Ferdinand[2] - okončan Građanski rat u Hrvatskoj i Ugarskoj (1527-1538).
- 4. 4. - Umrla ruska regentkinja Jelena Glinska, majka Ivana IV (moguće da je otrovana) - vlast preuzimaju porodice Šujski i Bjelski.
- 20. 4. - Mletačko-osmanski rat 1537. - 1540.: Gazi Husrev-beg uzeo Mlečanima Nadin i Vranu[3].
- 24. 4. - Turci osvajaju Dubicu.
- 26. 4. - Bitka kod Las Salinasa u Peruu je odlučujuća pobeda braće Pizarro nad Diegom de Almagrom koji je zarobljen i pogubljen u julu.
- svibanj, druga polovica - Sabor u Zagrebu povodom pada Dubice, neki traže da se Turcima plaća danak.
- 10. 6. - U Nirnbergu osnovana Katolička liga (neefektivna, formalno raspuštena 1549).
- 18. 6. - Italijanski rat (1536-38): uz posredovanje pape Pavla III. postignuto primirje u Nici između François I od Francuske i cara Karla V (car nastavlja rat sa Turcima).
- 6. 8. - Gonzalo Jiménez de Quesada osnovao Bogotu (prvi pokušaj).
- septembar - Moldavski ("karabogdanski") pohod Sulejmana Veličanstvenog: osvojena Moldavija, za vojvodu umesto Petrua Rareša postavljen Ștefan Lăcustă, zauzet deo Besarabije do Benderija.
- 28. 9. - Pomorska bitka kod Preveze: Hajrudin Barbarosa pobedio Andrea Doriju.
- 29. 9. - 6. 10. - Vulkanska aktivnost u Flegrejskim poljima kod Napulja stvara Monte Nuovo - zatrpan je veći deo jezera Lucrino, selo Tripergole i antički ostaci, uključujući Ciceronovu vilu.
- 27. 10. - Sveta liga (Vincenzo Cappello i Ferrante I Gonzaga[5]) zauzeli Herceg Novi od Turaka (drže ga Španjolci, samo do 1539.[6]).
- 4. 11. - "Exeterska zavera", navodni pokušaj zbacivanja Henryja VIII.
- 30. 11. - Osnovan Sucre (Ciudad de la Plata de la Nueva Toledo).
- 17. 12. - Papa definitivno ekskomunicirao Henryja VIII i stavio Englesku pod interdikt.
- 28. 12. - Umro mletački dužd Andrea Gritti, od 19. 1. ga nasleđuje Pietro Lando (do 1545).
Tokom/tijekom godine
uredi- Turci razorili franjevački samostan u Zvorniku[7].
- Turci zauzeli Neorić.
- Prva u jednodecenijskom nizu gladi u centralnoj i jugoistočnoj Kini dinastije Ming.
- Ticijanova Urbinska Venera.
- Konjanička statua Marka Aurelija preneta na Piazza del Campidoglio tokom Mikelanđelovih radova na ovom rimskom trgu.
- Nekoliko stotina kuća iz Srba i obrovačkih Čiča, sa 40.000 komada stoke prešlo sa turske na austrijsku teritoriju, 1540. smešteni na ogulinska dobra Stjepana Frankopana[8].
Rođenja
uredi- 25. 3. - Christopher Clavius, jezuita i astronom († 1612)
- 9. 6. - Antun Vramec, hrv. književnik († 1587)
- 2. 10. - Sveti Karlo Boromejski, milanski nadbiskup i kardinal († 1584)
- 8. 12. - Miklós Istvánffy, istoričar, pesnik, političar († 1615)
- Sebastijan Krelj, slovenački protestantski reformator († 1567)
- Natal Bonifacij, bakrorezac, kartograf († 1592)
Smrti
uredi- 2. 1. - Federik Grisogono, liječnik i kozmograf (* 1472)
- 4. 4. - Jelena Glinska, regentkinja Rusije (otrovana?) (* ca. 1510)
- 8. 7. - Diego de Almagro, konkistador (pogubljen) (* ca. 1475)
- 28. 12. - Andrea Gritti, mletački dužd (* 1455)
Reference
uredi- ↑ Klaić, 122
- ↑ Klaić, 132
- ↑ Klaić, 134
- ↑ Klaić, 135
- ↑ Dr Goran Ž. Komar, Планинска села Драчевице под влашћу Венеције 1687-1797, rastko.rs (pristup 4. mart 2013)
- ↑ "Vreme", 24. jul 1938
- ↑ Župa sv. Petra i Pavla - Tuzla (Povijest Arhivirano 2012-07-12 na Wayback Machine-u (pristup 24.7.2013.)
- ↑ Vladimir Ćorović, Nove srpske seobe, rastko.rs (pristup 4. mart 2013)
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)