Ovo je članak o godini 1592.

Godina 1592 (MDXCII) bila je prijestupna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u subotu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 15. vijek16. vijek17. vijek
Decenija: 1560-e  1570-e  1580-e  – 1590-e –  1600-e  1610-e  1620-e
Godine: 1589 1590 159115921593 1594 1595
Bihać (pod turskom vlasti 1592-1878.)
1592. po kalendarima
Gregorijanski 1592. (MDXCII)
Ab urbe condita 2345.
Islamski 1000–1001.
Iranski 970–971.
Hebrejski 5352–5353.
Bizantski 7100–7101.
Koptski 1308–1309.
Hindu kalendari
Vikram Samvat 1647–1648.
Shaka Samvat 1514–1515.
Kali Yuga 4693–4694.
Kineski
Kontinualno 4228–4229.
60 godina Yang Voda Zmaj
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11592.
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

uredi
  • 5. 1. - Sabor na Gradcu kod Zagreba: odredbe o načinu mobiliziranja zemlje protiv očekivanog turskog napada ("obći zemaljski ustanak")[1].
  • 24. 1. - Banov brat Petar Erdedi postavljen za kapetana žumberačkih uskoka[2].
  • 25. 1. - Turski veliki vezir prijeti da će sultan poslati flotu u Jadran protiv senjskih uskoka koji neprekidno četuju protiv Turaka; kralj za novog senjskog kapetana postavlja Jurja Lenkovića[2].
  • 30. 1. - Ippolito Aldobrandini izabran za papu Klementa VIII. (do 1605).
  • 14. 6.? - Turci ušli u Izačić kojeg je pobunjena posada napustila[5].
  • 19. 6. - Pad Bihaća: grad se sporazumno predao poslije šest dana opsade, ali obećanja ubrzo prekršena - ubijene dvije od pet tisuća kršćanskih stanovnika, 800 djece poslato u Carigrad[6].
    • Ovim je zaokruženo tursko osvajanje današnje Bosne (do 1878.).
    • Bihać postaje sjedište ranijeg Ostrožačkog sandžaka (osn. 1578.).
  • 5. 7. - Mlečani (adm. Almoro Tiepolo) razorili Karlobag[7].
  • 19. 7. - Hasan-paša kod Bresta porazio bana Erdedija i štajerske čete (u Carigradu 26. rujna proslavljen trijumf), grad zapaljen sledeće noći, štajerska posada ubijena; Turci zatim haraju Turopoljem i oko Siska[8].
  • 20. 7. - Japanci zauzeli Pjongjang, glavni grad Koreje - car Seonjo se povlači na sever.
  • 23. 7. - Petar Erdedi se probio iz Kerestinca koji su Turci bili opkolili.
  • 23 - 29. 7. - Druga opsada Siska[9].
  • 9. 8. - John Davis verovatno otkrio Falklandska ostrva.
  • avgust - Englezi zarobili kod Azora veliki portugalski brod Madre de Deus sa bogatim tovarom iz jugoistočne Azije.
  • kolovoz-rujan? - Kralj Rudolf u Pragu odredio da "tursko zvono" zvoni tri puta na dan pozivajući na molitvu za obranu od Turaka, odredio da se u svim njegovim zemljama sakuplja novac i vojska, velika pojačanja stižu u Zagreb i okolinu.
  • rujan, krajem - Hasan-paša u Turopolju spalio 49 sela i dva trgovišta, panika zbog glasina čak u Ljubljani[10].
  • prije 29. 10. - Markgrof Karl von Burgau iz Tirola imenovan komandantom svih četa u Hrvatskoj i Slavoniji (stiže 7. 11. u Zagreb).
  • ca. 14. 11. - Novi Hasan-pašin upad u Turopolje; oko Zagreba se okuplja velika vojska koja ne može prijeći nabujalu Savu.
  • 17. 11. - Sigismund III Vasa, od ranije vladar Poljske-Litvanije, nasleđuje oca na švedskom prestolu.
  • prosinac - Ratne aktivnosti oko Petrinje obustavljene zbog velikog snijega[11].
  • 25. 12. - Imdžinski rat: mingovska vojska prelazi reku Jalu u pomoć Korejcima.

Tokom/tijekom godine

uredi
  • Jovan Kantul je novi srpski patrijarh (do 1614).
  • Pećanac Derviš Agić Sarvanović izdejstvovao da se iz skadarskog sandžaka izdvoji crnogorski s njim na čelu (Ulcinj, Bar i oblasti od Bojane sa Crnom Gorom); zatim (1592/3) Akan-bali čauš na Cetinju vrši popis za harač[12].
  • Odštampana biografija Ozane Kotorske Serafina Racija[13].
  • Od 1566. do 1592. broj spahija se smanjio za polovinu[14].
  • Otvaranje skele (trgovačke luke) u mletačkom Splitu, koriste je bosanski trgovci[15].

Rođenja

uredi

Smrti

uredi
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1592.

Reference

uredi
  1. Klaić, 372-4
  2. 2,0 2,1 2,2 Klaić, 372
  3. Klaić, 375
  4. 4,0 4,1 Klaić, 377
  5. Klaić, 378
  6. Klaić, 379
  7. Klaić, 380
  8. Klaić, 382
  9. Klaić, 383
  10. Klaić, 384-5
  11. Klaić, 386
  12. Vladimir Ćorović, Oslobođenje Crne Gore, rastko.rs (pristup. 2.8.2013.)
  13. Miroslav Pantić, Književnost na tlu Crne Gore i Boke Kotorske od XVI do XVIII veka, rastko.rs
  14. Historija, 479
  15. Historija, 520 i 635
Literatura
  • Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959