Jovan Kantul

Jovan Kantul (Јован Кантул) je bio pećki patrijarh od 1592-1613.

U vreme dolaska patrijarha Jovana na pećki tron srpski narod je započeo borbu širih razmera protiv turskog ropstva. Nasledivši patrijarha Filipa, 1592. godine dobija sultanov berat i otpočinje rad na crkvenom i političkom planu.

O patrijarhu Jovanu, ličnosti izvanredno dinamičnoj i interesantnoj, zna se mnogo manje nego što bi se pretpostavljalo. Po njegovom prezimenu Kantul pretpostavlja se da je bio vlaškog porekla.

Da su početni koraci patrijarha Jovana bili dobri svedoče zapisi sa više strana koji za njega kažu: “tada prestolom Pećkim dobro upravljaše kir Jovan“.

I pored svih poteškoća za vreme patrijarha Jovana sačuvana je organizacija Pećke patrijaršije, popunjavane su upražnjene eparhije izborom i hirotonijom novih episkopa i održavani crkveni sabori u Peći. Za njegovo vreme prepisivane su bogoslužbene i druge knjige. Svi su izgledi da je prepisivanje podsticao sam patrijarh, koji je crkve poklanjao Velikoj crkvi u Peći i manastiru Hilandaru. Njegovim trudom obnovljen je hram u Peći i živopisani su hramovi manastira Svete Trojice u Pljevljima i Hopovu.

Za sve vreme svoga arhipastirskog rada patrijarh Jovan, napušta Makarijevu politiku naslona na Turke i postaje učesnik u akciji zapadnih država za oslobođenje balkanskih naroda od Turaka.

Papa Kliment VIII pokušao je da obrazuje hrišćanski savez u koji bi ušli španski kralj Filip III, austrijski nadvojvoda Ferdinand i savojski herceg Karlo Emanuilo I. U isto vreme patrijarh Jovan je preko nikšićkog vojvode Gordana spremao ustanak u Hercegovini. Budući da je cela ova akcija propala patrijarh Jovan se gorko razočarao u zapad.

Za vreme patrijarha Jovana Srpska pravoslavna crkva je doživela jedan od najtežih svojih udaraca. Naime, Sinan-paša je naredio da se 1594. godine na Vračaru spale mošti Svetog Save, koji se vezuje za ustanak protiv Turaka u Banatu i Hercegovini. Za sve ustanke Turci su osudili patrijarha Jovana i episkope Srpske crkve.

Pećki patrijarh Jovan je 14. oktobra 1613. godine obešen u Carigradu i sahranjen kod Jeni-kapije.

Literatura

• Narodna enciklopedija (1927 g.)
• Istorija srpskoga naroda - Stanoje Stanojević

Prethodnik: Filip Sokolović

Pećki patrijarh 1592—1614.

Nasljednik: Pajsije I Janjevac

Poglavari Srpske pravoslavne crkve

Žičko-pećki arhiepiskopi (1219-1337):
Sveti Sava • Arsenije I Sremac • Sveti Sava II • Danilo I • Joanikije I • Jevstatije I • Jakov • Jevstatije II • Sveti Sava III • Nikodim • Danilo II • Joanikije II
Pećki patrijarsi (1346-1463):
Joanikije II • Sava IV • Jefrem • Spiridon • Danilo III • Sava V • Danilo IV • Kirilo • Nikon • Teofan • Nikodim II • Arsenije II
Pećki patrijarsi (1557-1766):
Makarije Sokolović • Antonije Sokolović • Gerasim Sokolović • Savatije Sokolović • Jerotej Sokolović • Filip Sokolović • Jovan • Pajsije Janjevac • Gavrilo I Rajić • Maksim Skopljanac • Arsenije III Crnojević • Kalinik I • Atanasije I • Mojsije Rajović • Arsenije IV Jovanović • Joanikije III Karadža • Atanasije II Gavrilović • Gavrilo II Sarajevac • Gavrilo III • Vikentije Stefanović • Pajsije II Grk • Gavrilo IV Grk • Kirilo II • Vasilije Jovanović-Brkić • Kalinik II Grk
Karlovački mitropoliti i patrijarsi (1690-1920):
Arsenije III Crnojević • Isaija Đaković • Sofronije Podgoričanin • Vikentije Popović • Mojsije Petrović • Vićentije Jovanović • Arsenije IV Jovanović • Isaija Antonović • Pavle Nenadović • Jovan Đorđević • Vićentije Jovanović Vidak • Mojsije Putnik • Stefan Stratimirović • Stefan Stanković • Josif Rajačić • Samuilo Maširević • Prokopije Ivačković • German Anđelić • Georgije Branković • Lukijan Bogdanović
Beogradski mitropoliti (1831-1920):
Melentije Pavlović • Petar Jovanović • Mihailo Jovanović • Teodosije Mraović • Inokentije Pavlović • Dimitrije Pavlović
Patrijarsi Srpske pravoslavne crkve (1920- ):
Dimitrije • Varnava • Gavrilo (V) • Vikentije (II) • German • Pavle • Irinej