Žičko-pećka arhiepiskopija

Žičko-pećka arhiepiskopija, trajala je od 1219. do 1346, a osnovao ju je Sava Namanjić u srednjovekovnoj kraljevini Raškoj; sjedište je najprije bilo u Žiči, zatim u Peći.[1]

Manastir Žiča.
Manastir Pećka patrijaršija.

Povest

uredi

U Savino vreme, raška crkva je bila podređena ohridskoj arhiepiskopiji, i imala je samo tri eparhije (Ras, Lipljan i Prizren) u kojima su vladike bili Grci. Nakon što mu je brat Stefan Nemanjić 1217. od pape dobio kraljevsku krunu, Sava Nemanjić odlazi u maloazijski grad Nikeju, gde se nalazila prestonica vizantskog cara i carigradskoga patrijarha u egzilu (od kako su Latini osvojili Carigrad), te od njih isposlova da raška crkva postane arhiepiskopija 1219. godine. Po povrtaku u Rašku osniva osam novih episkopija: zetsku, hvostansku, humsku, topličku, budimljansku, dabarsku, moravičku i žičku eparhiju, koja postaje sedište nove arhiepiskopije. Sedište arhiepiskopa je smešteno u novoizgrađeni Manastir Žiča. Novoizgrađeni manastiri su bogato obdareni imanjima, šumama, vinogradima, pašnjacima, voćnjacima...[2]

1221. godine je održan veliki državno-crkveni sabor u novom manastiru Žiča. Na saboru je arhiepiskop Sava predstavio svoj prevod vizantijskog Nomokanona, koji postaje najviši pravni akt.[3] Tom prilikom, Sabor proklinje bogumile, kao i poglavare bosanske crkve koja je pružala utočište prognanih hrišćanima. Posle sabora su dovedene bogumilske starešine, koje su ispitivane i pokrštavane, a neke je i Sava lično isledovao: "A one koji su propovedali jeres zadrža sa sobom kod crkve i nasamo ih tačno ispita."[4] Nakon sabora je došlo do novih progona bogumila u Raškoj, a one koji nisu pristali da se odreknu svoje vere i pređu na pravoslavlje, "s velikim beščašćem iz cele svoje zemlje izgonjahu."[2]

Crkva je naročito ojačala i obogatila za kralja Milutina, koji je mnogo izdvajao za podizanje novih crkvi i manastira, zbog čega je, uprkos nemoralnom životu, proglašen za sveca.[5]

Nakon što je kralj Stefan Dušan preuzeo titulu cara, žičko-pećka arhiepiskopija je proglašena patrijaršijom (Pećka patrijaršija) 1346. godine.

Izvori

uredi
  1. MEP
  2. 2,0 2,1 Željko Fajfrić, Sveta loza Stefana Nemanje
  3. John V. A. Fine, The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest (p. 118), The University of Michigan Press, 2009.
  4. „Teodosije, Žitije Svetog Save”. Arhivirano iz originala na datum 2016-07-19. Pristupljeno 2011-08-25. 
  5. MILORAD TOMANIĆ, SRPSKA CRKVA U RATU I RATOVI U NJOJ

Povezano

uredi