1541
godina
- Ovo je članak o godini 1541.
Godina 1541 (MDXLI) bila je redovna godina koja počinje u subotu (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1510-e 1520-e 1530-e – 1540-e – 1550-e 1560-e 1570-e |
| Godine: | 1538 1539 1540 – 1541 – 1542 1543 1544 |
| Gregorijanski | 1541. (MDXLI) |
| Ab urbe condita | 2294. |
| Islamski | 947–948. |
| Iranski | 919–920. |
| Hebrejski | 5301–5302. |
| Bizantski | 7049–7050. |
| Koptski | 1257–1258. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1596–1597. |
| • Shaka Samvat | 1463–1464. |
| • Kali Yuga | 4642–4643. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4177–4178. |
| • 60 godina | Yin Metal Vo(l) (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11541. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- 12. 2. - Pedro de Valdivia osnovao Santiago de Nueva Extremadura, današnji Santiago de Chile (u septembru ga napada poglavica Michimalonco, početak dvogodišnje opsade).
- februar - Gonzalo Pizarro kreće na istok iz Quito-a u potragu za El Doradom i Dolinom cimeta (La Canela).
- 7. 4. - Sveti Franjo Ksaverski krenuo na misionarsko putovanje na Istok.
- 24. 4. - Bitka kod Saharta u Etiopiji s neizvesnim ishodom.
- 3. 5. - Ferdinandova vojska na čelu sa Wilhelmom von Roggendorfom započela opsadu Budima, kojeg drži J. U. Martinušević.
- 8. 5. - Hernando de Soto stigao do Mississippija, nazvao ga Río del Espíritu Santo.
- 19. 5. - Knez Ivan Zrinski poginuo tokom opsade Vinodola, kastela zagrebačkog biskupa Šimuna Erdeda - Nikola Zrinski nastavlja rat protiv biskupa[1].
- 23. 5. - Jacques Cartier krenuo na treće putovanje u Ameriku.
- 2. 6. - Roggendorfov juriš na Budim odbijen uz velike žrtve (npr. Jerolim Zadranin, zapovjednik mornarice na Dunavu), još jedan neuspjeh 13. 6..
- 9. 6. - Franjo Frankopan drži govor u Regensburgu pred carem Karlom, kraljem Ferdinandom i ostalim njemačkim saborom[2].
- 26. 6. - Diego de Almagro el Mozo sa pristalicama ubio Francisca Pizzara; sledeći guverner Nove Kastilje biće Cristóbal Vaca de Castro (1542-44).
- 9. 7. - Estêvão da Gama ostavio brata Cristóvãoa sa 400 oružnika kao pomoć etiopskom caru Gelawdewosu.
- 21. 7. - Mehmed-paša i Valentin Terek stigli u pomoć Budimu.
- 21/22. 8. - Opsada Budima: Turci napali austrijsku vojsku dok je prelazila Dunav u Peštu, vojnici izginuli, pohvatani ili se razbežali; Roggendorf zarobljen ubrzo umire, zamenjuje ga Leonard Vels[3].
- 29. 8. - Sulejman Veličanstveni zaposeo Budim (ostaje turski do 1686),
- Zemlja uz Dunav od Budima do Tise je anektirana Osmanskom carstvu - osniva se Budimski pašaluk kojem između ostalih pripadaju i sandžaci smederevski, kruševački, vučitrnski, zvornički i požeški.
- Erdelj ostaje kao vazalna kraljevina malom Ivanu Žigmundu[3].
- 2. 9. - Sultan ušao u grad Budim, pomolio se u crkvi sv. Marije, koja je time postala džamija; za namesnika postavljen Sulejman-paša.
- 11. 9. - Volcán de Agua uništio glavni grad Gvatemale (Ciudad Vieja).
- 13. 9. - Jean Calvin se vratio u Ženevu gde će sprovoditi reformaciju.
- septembar - Mixtónski rat: pobunjeni Indijanci u Meksiku neuspešno napadaju Gvadalaharu.
- listopad - Sulejman osvojio Našice tokom povratka u Carigrad.
- 24. 10. - Alžirska ekspedicija (1541): loše vreme rasulo flotu Karla V pred Alžirom, ugrožen i sam vladar.
- 26. 12. - Francisco de Orellana, pomoćnik G. Pizarra, krenuo u samostalnu ekspediciju kroz Amazoniju.
- 29. 12. - Juraj Utišenić, Petar Petrović i erdeljski biskup Statileo sklopili ugovor sa Ferdinandovim izaslanikom - ugarska kruna za Ferdinanda, a udovoj kraljici Izabeli i njenom sinu šipuška županija[4].
Tokom/tijekom godine
uredi- Smederevski mitropolit Pavle definitivno anatemisan na saboru[5] - srpska crkva ostaje pod kontrolom Prohorove Ohridske arhiepiskopije.
- Bosanski paša Gazi Husrev-beg poginuo u Crnoj Gori (ili umro u Sarajevu 18. 6.[6]).
- Sultan Sulejman zatvorio jerusalimsku Zlatnu kapiju.
- Francisco Vázquez de Coronado prelazi Velike ravnice do Kanzasa.
Rođenja
uredi- 25. 3. - Francesco I de' Medici, veliki vojvoda Toskane († 1587)
- El Greco, slikar († 1614)
- Gelibolulu Mustafa Âlî, osmanski povjesničar († 1600)
Smrti
uredi- 19. 5. - Ivan Zrinski, hrvatski plemić
- 18. 6. ? - Gazi Husrev-beg, bosanski paša (* 1480)
- 26. 6. - Francisco Pizzaro, konkistador u Peruu (ubijen) (* 1471-76)
- 4. 7. - Pedro de Alvarado, konkistador u srednjoj Americi
- avgust - Gül Baba, derviš i sultanov pratilac
- 24. 9. - Paracelsus, lekar i alhemičar (* 1493)
- 13. 10. - István Werbőczy, pravnik i državnik
- 22. 12. - Hieronymus Jaroslaw Łaski, ugarski diplomata (* 1496)
Reference
uredi- ↑ Klaić, 148
- ↑ Klaić, 147
- ↑ 3,0 3,1 Klaić, 149
- ↑ Klaić, 152
- ↑ Ćorović, Obnova pećke patrijaršije, rastko.rs (pristup 7. mart 2013)
- ↑ Alija Nametak, Neki narodni običaji i lokalne tradicije muslimana u Podgorici (Titogradu), rastko.rs (pristup 7. mart 2013)
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)