1542
godina
- Ovo je članak o godini 1542.
Godina 1542 (MDXLII) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1510-e 1520-e 1530-e – 1540-e – 1550-e 1560-e 1570-e |
| Godine: | 1539 1540 1541 – 1542 – 1543 1544 1545 |
| Gregorijanski | 1542. (MDXLII) |
| Ab urbe condita | 2295. |
| Islamski | 948–949. |
| Iranski | 920–921. |
| Hebrejski | 5302–5303. |
| Bizantski | 7050–7051. |
| Koptski | 1258–1259. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1597–1598. |
| • Shaka Samvat | 1464–1465. |
| • Kali Yuga | 4643–4644. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4178–4179. |
| • 60 godina | Yang Voda Tigar (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11542. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji uredi
- januar-avgust - Francisco de Orellana prešao Amazoniju (Gonzalo Pizarro se vratio u Kito).
- 2. 2. - Bitka kod Baçente - Portugalci Cristóvão da Gama-e zauzeli muslimansko adalsko utvrđenje.
- 13. 2. - Pogubljena Catherine Howard, peta žena Henryja VIII.
- 14. 2. - Guadalajara u Meksiku osnovana iz četvrtog puta, zbog jakog otpora urođenika (Mixtónski rat).
- februar - Franko-otomanska alijansa: francuski ambasador Antoine Escalin des Aimars dogovorio sa sultanom operacije protiv kralja Ferdinanda i cara Karla V.
- 19. 2. - Ugarski sabor u Banjskoj Bistrici (tu su i hrvatski i slavonski staleži) o pripremi rata. Razmatra se i o novom hrvatskom banu (Petar Keglević je razriješen jer nije želio dati Ferdinandu posjede Gašpara Ernušta).
- 16. 3. - Izabran Makarij, mitropolit moskovski (do 1563).
- april - Portugalci u Etiopiji naneli još dva poraza vojsci Ahmada Granja.
- 8. 7. - Ferdinandova vojska se primiče Ugarskoj[1].
- 12. 7. - Počinje Italijanski rat 1542-46, Francuzi i Turci protiv Habsburga i Engleske.
- François I od Francuske opseda Perpignan i napada Flandriju, ali Sulejman I ove godine ne šalje vojsku.
- 21. 7. - Papa Pavao III. ustanovio Vrhovnu svetu kongregaciju rimske i univerzalne inkvizicije (danas Kongregacija za nauk vjere).
- leto - U Švedskoj izbija Dackeov rat, seljačka buna (slomljena sledeće godine).
- avgust - Bitka na Jevrejskom brdu: Cristóvão da Gama zauzeo stratešku poziciju i konje.
- 24. 8. - Anglo-škotski ratovi: Bitka kod Haddon Riga je škotska pobeda.
- 28. 8. - Bitka kod Wofle: Ahmad Granj rasturio Portugalce, da Gama uhvaćen i pogubljen.
- 1. 9. - Sastanak Srba u Hodošu, izabrali Petra Božića za izaslanika Ferdinandu, traže da im ostanu imanja mađarskih vlastelina koja su zauzeli[2].
- 10. 9. - Osnovan Univerzitet u Zaragozi.
- 16. 9. - Bitka kod Chupasa, pobeda braće Pizarro nad mlađim Almagrom.
- 28. 9. - 6. 10. - Opsada Pešte, komandant Joachim Brandenburg - bez rezultata.
- Petar Perenj bačen u tamnicu zbog navodnog sporazuma sa Turcima - ugarsko plemstvo nezadovoljno, pristalice Zapolje odustaju od prošlogodišnjeg sporazuma iz Đale.
- septembar-novembar - Juan Rodríguez Cabrillo istražuje obalu Kalifornije.
- 1. 10. - Turci izleteli iz Pešte, Nikola Zrinski ih rasuo.
- 1. 11. - Ugarski sabor u Požunu, ostrogonski nadbiskup Petar Varda novi namjesnik.
- 20. 11. - Leyes Nuevas ("Novi zakoni") - španski kralj Karlo želi zaštititi prava Indijanaca.
- 24. 11. - Bitka kod Solway Mossa, engleska pobeda nad Škotima.
- 14. 12. - Škotski kralj James V umire samo šest dana nakon rođenja kćerke Mary Stuart (Mary, Queen of Scots).
- 24. 12. - Nikola Šubić Zrinski postaje hrvatskim banom (do 1556)
Tokom/tijekom godine uredi
- Portugalac Fernão Mendes Pinto nanesen olujom do Japana.
- Codex Mendoza, historija Acteka.
- U periodu 1542-55 prezime Bošnjak je "srazmerno najčešće" u spiskovima štajerske najamničke vojske[3].
- Počinju "uskočki zaleti u severnu Dalmaciju i napadi na moru velikog stila"[4].
- Jak turski napad na mletački Omiš.
Rođenja uredi
- 15. 10. - Akbar Veliki mogulski vladar († 1605)
- 8. 12. - Mary Stuart, kraljica Škota († 1587)
Smrti uredi
- 13. 2. - Catherine Howard, peta žena Henryja VIII (* ca. 1523)
- februar - Nikolaus Federmann, konkistador
- 1. 3. - Bia de' Medici, vanbračna kći Cosima I (* ca. 1536)
- 21. 5. - Hernando de Soto, konkistador
- 29. 8. - Cristóvão da Gama, ratnik (* ca. 1516)
Reference uredi
- ↑ Klaić, 152
- ↑ Vladimir Ćorović, Turska osvajanja, rastko.rs (pristup 12. 3. 2013.)
- ↑ Ćorović, Nove srpske seobe, rastko.rs
- ↑ Bogumil Hrabak: Vlaška i uskočka kretanja u severnoj Dalmaciji U XVI stoleću
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)