1774
godina
- Ovo je članak o godini 1774.
Godina 1774 (MDCCLXXIV) bila je redovna godina koja počinje u subotu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u srijedu po julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
| Decenija: | 1740-e 1750-e 1760-e – 1770-e – 1780-e 1790-e 1800-e |
| Godine: | 1771 1772 1773 – 1774 – 1775 1776 1777 |
| Gregorijanski | 1774. (MDCCLXXIV) |
| Ab urbe condita | 2527. |
| Islamski | 1187–1188. |
| Iranski | 1152–1153. |
| Hebrejski | 5534–5535. |
| Bizantski | 7282–7283. |
| Koptski | 1490–1491. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1829–1830. |
| • Shaka Samvat | 1696–1697. |
| • Kali Yuga | 4875–4876. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4410–4411. |
| • 60 godina | Yang Drvo Konj (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11774. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji uredi
- 21. 1. - Nakon smrti Mustafe III novim osmanskim sultanom postaje Abdul Hamid I.
- početkom godine - Kuga na Balkanu, koja je počela oko 1762. traje do sada - u Srbiji je stradalo dosta Turaka u Beogradu i Nišu, ali i Srba u okolnim selima.[1]
- 31. 3. - Britanski parlament donosi Zakon o bostonskoj luci kojim je bostonska luka, u znak odmazde zbog Bostonske čajanke zatvorena za promet.
- april, početkom - Mehmed-paša Bušatlija je u Podgorici, sprema pohod protiv Kuča, naročito Drekalovića. Među njima i drugim brdskim i crnogorskim plemenima vlada glad. Rovci su im pomogli i preveli ih kod sebe, preko Bratonožića, za šta su ovi kažnjeni - od plena je, po lokalnoj legendi, izgrađen Vezirov most. Po narodnom predanju, Kuči-Drekalovići se potucaju sedam godina po Crnoj Gori.[2]
- 10. 5. - Nakon smrti Louisa XV na francusko prijestolje dolazi njegov unuk Louis XVI.
- 3. 6. - Jedno urbarsko naređenje u Hrvatskoj - obaveze kmeta prema gospodaru.[3]
- 20. 6. - Rusko-turski rat (1768 - 1774): Bitka kod Kozludže u kojoj ruska vojska pod Suvorovom nanosi odlučujući poraz osmanskoj vojsci.
- 10. 7. - Kučuk-kajnardžijski mir okončava šestogodišnji rat Rusije i Otomanskog carstva - njime je Rusija dobila luke Azov i Kerč na Crnom moru, preuzela "zaštitu" formalno nezavisnog Krimskog Kanata kao i pravo da štiti hrišćane u Turskoj; evidentno slabljenje Turske otvara proces koji će sljedeći vijek i pol biti poznat kao Istočno pitanje.
- 5. 9. - Predstavnici sjevernoameričkih Trinaest kolonija se u Philadelphiji sastaju na Prvom kontinentalnom kongresu.
- 29. 9. - U Leipzigu anonimno objavljen roman Jadi mladog Werthera, poluautobiografsko djelo Johanna Wolfganga von Goethea sa kojim počinje književni pokret Sturm und Drang, odnosno period romantizma u evropskoj književnosti i umjetnosti.
- 29. 9. - Uputstvo za poboljšanje ilirski i rumunskih škola u naslednim zemljama (Regulae directivae für die Verbesserung des illyrischen und walachischen nicht unierten Elementar oder Trivial-Schulwesens in k. k. Erblaendern).[4]
- jesen - Zbog gladi u mletačkoj Dalmaciji, iseljava se 1.000 porodica, u tursku Bosnu i habsburški Srem.[5]
- 12. 11. - Osnovan Velikokikindski dištrikt, samoupravna jedinica na severozapadu Banata, mahom naseljena Srbima (ukinut 1876). Iz privilegije je izbačena odredba o pravu opština da odlučuju koga će primati u svoju sredinu, tako da distrikt ubrzo postaje mešovit a ne srpska oblast.[6][7]
Kroz godinu uredi
- Episkop temišvarski Vićentije Jovanović Vidak izabran je za karlovačkog - "na mig dvora", mada je bio "buntovnik" 1769. Narod sumnjiči arhijereje da su se opredelili za uniju pa raste nezadovoljstvo izazvano još Regulamentom iz 1770.[8]
- Splitska Poljoprivredna akademija se prozvala Ekonomsko društvo.[9]
- U Osmanskom carstvu su posle Kučuk-kajnardžijskog mira ponovljene zabrane čitlučenja, bez efekta. U Beogradskom pašaluku 1770-ih su prevladali janičari, koji se otimaju oko čitluka, njihovi prvaci imaju vojske svojih pristalica.[10]
- "Opće školsko uređenje" u austrijskim i češkim zemljama (u Ugarskoj Ratio educationis 1777) - polazište za osnivanje osnovnih škola.[11]
- Nemački grof Woldemar von Schmettau podnosi predlog preko franucuske vlade da se obnovi Kneževina Srbija kao turska vazalna država - prvi takav poznati predlog.[12]
- Alberto Fortis: Viaggio in Dalmazia, u njoj je prvi put objavljena "Asanaginica".
- Samuilo Sava Lazarević: Načalo učenija hotjaščim učitisja knig pismeni nemeckim..
Rođenja uredi
Smrti uredi
Reference uredi
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 354
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 519
- ↑ Historija n. J. II, 1097-8
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 268
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 14
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 213
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 266
- ↑ Historija n. J. II, 1186
- ↑ Historija n. J. II, 1235
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 328
- ↑ Historija n. J. II, 875
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 425
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)
