15. 3.

15. mart/ožujak (15. 3.) je 74. dan godine po gregorijanskom kalendaru (75. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 291 dana.

DogađajiUredi

44. pne. - Republikanski zaverenici koje su predvodili Brut i Kasije u Senatu ubili rimskog doživotnog diktatora, čuvenog državnika, vojskovođu i istoričara, Gaja Julija Cezara.
351. — Rimski car Konstancije II imenuje svog brata od strica Konstancija Gala za svog savladara cezara i povera mu kontrolu nad istočnim delom Carstva.
1311. — Bitka kod Orhomena: Odmetnuta plaćenička Katalanska kompanija odnosi pobedu nad Volterom V Brijenskim i preuzima latinsko Atinsko vojvodstvo.
1493. — Kristifor Kolumbo doveo sedam Indijanaca Aruak sa Haitija u Španiju. To su bili prvi stanovnici Novog sveta koji su kročili na Stari kontinent.
1603. — Francuski moreplovac i istraživač Samuel de Champlain isplovio prema Novom svetu. 1608. osnovao grad Kvebek i organizovao francusku kolonizaciju Kanade.
1776. — Kongres SAD doneo odluku o ukidanju zavisnosti od britanske krune. Nezavisnost proglašena 4. jula 1776.
1848. — Tri dana posle masovnih demonstracija u Beču, revolucija zahvatila Budimpeštu, a potom se proširila na celu Mađarsku.
1883. — Beograd dobio prvu "telefonsku stanicu", sedam godina pošto je izumljen telefon, a prvi telefonski razgovor su vodili ministar vojni i kapetan palilulske žandarmerijske stanice. Koncesije za uvođenje telefona u Srbiji 1882. dobio Panta Mihajlović, prijatelj Nikole Tesle.
1907. — U Finskoj žene prvi put izabrane u Parlament.
1917. — Pod pritiskom revolucionara abdicirao poslednji ruski car Nikolaj II, čime je posle tri veka okončana vladavina dinastije Romanov.
1922. — Egipatski sultan uzeo titulu kralja kao Fahd I.
1937. — Prva centralna banka krvi, u kojoj je krv za transfuziju čuvana zamrzavanjem, osnovana u bolnici u Čikagu.
1939. — Pošto je, pod pretnjom napada i uništenja Praga, predsednik Emil Haha u Berlinu potpisao akt o predaji zemlje Trećem rajhu, nemačke trupe okupirale Češku. Slovačka i Moravska proglašene nemačkim protektoratima.
1991. — Predsednik Predsedništva Jugoslavije i predstavnik Srbije u tom telu Borisav Jović podneo ostavku jer je Predsedništvo odbilo da objavi vanredno stanje u zemlji posle demonstracija 9. marta.
2000. — U naselju Bošnjačka mahala u severnom delu Kosovske Mitrovice došlo do žestokih sukoba srpskih stanovnika i pripadnika Kfora koji su uspostavljali bezbednosnu zonu u tom gradu podeljenom na albanski i srpski deo.
2001. — Sukob naoružanih albanskih ekstremista i makedonskih snaga bezbednosti eskalirao kada su se borbe prvi put prenele iz raštrkanih naselja duž granice s Kosovom u predgrađe Tetova, drugog po veličini makedonskog grada.
2003. — Na stotine hiljada ljudi na ulicama Tokija, Bejruta, Pariza, Vašingtona i u drugim gradovima širom sveta demonstriralo protiv rata u Iraku.
2004. — Odlukom međunarodnog predstavnika u Bosni i Hercegovini Pedija Ešdauna Mostar ponovo postao jedinstven grad.
2006. — Telo Slobodana Miloševića dopremljeno u Beograd.

.

RođenjaUredi

1684. — Francesco Durante, talijanski kompozitor.
1767. — Andrew Jackson, američki vojskovođa, političar i državnik.
1793. — Elisabeth Röckel, njemačka operna pjevačica, žena skladatelja i pijanist Johann Nepomuk Hummel († 1883.).
1815. — Dimitrije Avramović, srpski slikar i pisac. († 1855.).
1824. — Branko Radičević, srpski pisac. († 1853.).
1830. — Paul von Heyse, njemački književnik († 1914.).
1854. — Emil Adolf von Behring, njemački liječnik i imunolog († 1917.).
1886. — Sergej Mironovič Kostrikov, ruski revolucionar.
1900. — Milutin Radovanović, srpski biolog.
1907. — Zarah Leander, švedska glumica.
1914. — Mladen Stahuljak, hrvatski skladatelj i dirigent († 1996.).
1915. — Venko Markovski, makedonski pisac. († 1988.).
1925. — Riza Sapundžiju (Riza Sapunxhiu), ekonomista i društveno-politički radnik SFR Jugoslavije, SR Srbije i SAP Кosova († 2008.).
1933. — Ruth Bader Ginsburg, pridruženi sudija Vrhovnog suda SAD.
1934. — Đorđe Kisić, bosanskohercegovački muzičar.
1944. — Ivan Ćurković, bivši jugoslovenski nogometaš, bivši predsjednik FK Partizana i predsjednik Olimpijskog komiteta Srbije i Crner Gore.
1944. — Muhidin Šarić, bosanskohercegovački pjesnik i dramski pisac.
1947. — Ry Cooder, američki gitarist.
1948. — David Albahari, jugoslavenski književnik.
1968. — Sabrina Salerno, talijanska disco-zvijezda.
1970. — Beto Perez, kolumbijski plesač i koreograf.
1971. — Zdeslav Vrdoljak, hrvatski vaterpolista.
1975. — Eva Longoria, američka TV-glumica.
1975. — Veselin Topalov, bugarski šahist.
1981. — Monika Leskovar, hrvatska violončelistica.
1983. — Marko Marinović, srpski košarkaš.
1990. — Dragana Cvijić, srpska rukometašica.
1993. — Paul Pogba, francuski nogometaš.

.

SmrtiUredi

44. pne. - Gaj Julije Cezar, rimski vojskovođa, pisac i diktator.
220. — Cao Cao, kineski vojskovođa, državnik i pjesnik.
493. — Odoakar, varvarski vojskovođa koji je 476. svrgnuo poslednjeg zapadnorimskog cara (*435.).
1435. — Sandalj Hranić Kosača, bosanski velmoža iz roda Kosače.
1842. — Luigi Cherubini, talijanski kompozitor.
1898. — Henri Besemer, engleski inženjer.
1941. — Alexej von Jawlensky, njemački slikar ruskog porijekla.
1957. — Moše Pijade, revolucionar.
1975. — Aristotel Onassis, grčki brodovlasnik.
1962. — Artur Kompton, američki fizičar. (*1892).
1983. — Rebeka Vest, engleska književnica. (*1892).
1975. — Aristotel Onazis, grčki brodovlasnik. (*1906).
1981. — René Clair, francuski filmski redatelj, scenarist i producent (u. 1898).
1991. — Miodrag Bulatović, srpski pisac.
1991. — Veljko Korać, srpski filozof.
1998. — Bendžamin Spok, američki lekar, pedijatar.

.

Blagdani/PrazniciUredi

Martovske ide, svetkovina boga Marsa u drevnom Rimu.
Srpska pravoslavna crkva slavi:.
- Sveštenomučenika Teodota - episkopa kirinijskog, na ostrvu Kipru.
- Svetog mučenika Troadija.
- Četiri stotine i četrdeset mučenika.
- Prepodobnog Agatona.
- Svetu mučenicu Evtaliju.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar