5. 8.

5. kolovoz/august/avgust (5. 8.) je 217. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (218. u prestupnoj godini) Do kraja godine ima još 148 dana.

Događaji

1583. – Hemfri Gilbert osnovao prvu englesku koloniju u Severnoj Americi, u Sent Džonu na Njufaundlendu.
1716. – austrijski princ Eugen Savojski sa armijom od 40.000 vojnika u bici kod Petrovaradina naneo težak poraz turskoj vojsci od 150.000 ljudi pod komandom Darnada Ali Paše. U bici poginulo oko 30.000 turskih vojnika. Godinu dana kasnije Eugen Savojski osvojio Beograd, koji je ostao pod austrijskom vlašću do 1739.
1914. – Crna Gora objavila rat Austro-Ugarskoj.
1914. – Kuba, Meksiko, Urugvaj i Argentina proglasile neutralnost u Prvom svetskom ratu.
1914. – prvi električni saobraćajni signali za regulisanje različitih saobraćajnih pravaca postavljeni u aveniji Euklid i Istočnoj 105. ulici u Klivlendu, u američkoj državi Ohajo.
1915. – Nemci u Prvom svetskom ratu okupirali poljsku prestonicu Varšavu.
1940. – Letonija ušla u sastav SSSR pod nazivom Letonska Sovjetska Socijalistička Republika.
1943. – plotunima iz 222 artiljerijska oružja u Moskvi su, u Drugom svetskom ratu, obeležene pobede nad nemačkim trupama na Istočnom frontu. Sovjetska armija oslobodila gradove Orel i Bjelgorod.
1949. – u zemljotresu jačine 6,7 stepeni Rihterove skale u Ekvadoru poginulo oko 6.000 ljudi, a oko 100.000 ostalo bez domova.
1960. – Gornja Volta stekla nezavisnost od Francuske.
1963. – SSSR, SAD i Velika Britanija potpisali u Moskvi sporazum o zabrani nuklearnih proba.
1974. – predsednik SAD Ričard Nikson priznao da je učestvovao u prikrivanju afere „Votergejt“ i blokiranju istrage o upadu u sedište Demokratske stranke u poslovnom centru „Votergejt“. Podneo ostavku 9. avgusta.
1994. – avioni NATO bombardovali položaje bosanskih Srba oko Sarajeva, pošto su pripadnici Vojske Republike Srpske uzeli deo naoružanja iz skladišta mirovnih snaga UN na planini Igman.
1995. – SAD i Vijetnam uspostavili diplomatske odnose posle višedecenijskog neprijateljstva i založili se za unapređenje međusobne saradnje.
1995. – U operaciji "Oluja" oslobođen grad Knin, koji je bio snažno uporište pobunjenih Srba.
2001. – talibanska vlada u Avganistanu zatvorila osam stranih humanitarnih radnika pod optužbom da su širili hrišćanstvo među muslimanima.

.

Rođenja

1802. – Niels Henrik Abel, norveški matematičar. Dao je značajne radove u teoriji realnih i komleksnih funkcija, posebno u opštoj teoriji integrala algebarskih funkcija i teoriji stepenih redova, razvio teoriju eliptičnih funkcija i teoriju rešavanja algebarskih jednačina višeg stepena. Nezavisno od drugih postavio osnove teorije integralnih jednačina (u. 1829.).
1813. – Ivar Aasen, norveški pisac (u. 1896.).
1844. – rođen ruski slikar Ilja Jefimovič Rjepin, glavni predstavnik realizma u ruskom slikarstvu. Izvršio velik uticaj na umetnike svog vremena, a sovjetski socijalistički realisti smatrali ga svojim uzorom (u. 1930.).
1850. – rođen francuski pisac Gi de Mopasan, jedan od najznačajnijih autora kratka forma, književnakratke forme. Objavio oko 300 pripovedaka od kojih se velik broj smatra remek-delima svetske književnosti.
1930. – Nil Armstrong (Neil Armstrong), prvi čovek koji je kročio na Mesec 20. jula 1969.
1906. – rođen Džon Hjuston, jedan od najpoznatijih američkih filmskih reditelja.
1964. – Zoran Sretenović, bivši srpski i jugoslovenski košarkaš i košarkaški trener.
1968. – Colin McRae, bivši škotski reli-vozač i sin poznatog vozača reli utrka Jimmy McRaea (u. 2007.).
1968. – Marine Le Pen, francuska političarka.
1970. – Konstantin Yeryomenko (Eremenko), bivši ruski malonogometaš (u. 2010.).
1975. – Vladimir Petrić, bivši srpski rukometaš i reprezentativac.
1977. – Gordan Kičić, srpski glumac.
1985. – Nikša Dobud, hrvatski vaterpolista.
1986. – Kathrin Zettel, austrijska alpska skijašica.

.

Smrti

1895. – Friedrich Engels, njemački sociolog, filozof i revolucionar (r. 1820.).
1923. – Vatroslav Jagić, hrvatski jezikoslovac (r. 1838.).
1940. – Frederick Albert Cook, američki istraživač i pisac.
1962. – američka filmska glumica Merilin Monro izvršila samoubistvo u 36. godini.
1965. – Boško Simonović, jugoslovenski nogometaš, nogometni trener izbornik, funkcioner i nogometni sudija i novinar (r. 1944.).
1971. – Royal Rife, američki znanstvenik i liječnik, rodonačelnik bioelektrične medicine i izumitelj frekventne mašine i terapije s kojom se liječi kancer (* 1888.).
1984. – umro britanski pozorišni i filmski glumac Ričard Barton. U jugoslovenskom filmu „Sutjeska“ igrao Josipa Broza Tita.
1991. – Mario Mikulić, bosanskohercegovački slikar (r. 1924.).
1998. – umro bugarski komunistički lider Todor Živkov, sekretar Komunističke partije Bugarske od 1954., šef države od 1971. do 1989., kada su ga reformisti u Komunističkoj partiji prisilili da podnese ostavku.
2000. – umro britanski glumac Alek Ginis, dobitnik „Oskara“ za film „Most na reci Kvaj“ 1957. i „Oskara“ za ukupan doprinos filmskoj umetnosti 1980. (r. 1914.).

.

Praznici i dani sećanja

U Hrvatskoj: Dan pobjede i domovinske zahvalnosti.

.

Vanjske veze

http://www.b92.net/news/indexs.php?start=40&order=hrono&dd=05&mm=8&yyyy=2003.

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar