1737

godina
(Preusmjereno sa stranice 1737.)
Ovo je članak o godini 1737.

Godina 1737 (MDCCXXXVII) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u subotu po julijanskom kalendaru.

Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 17. vijek18. vijek19. vijek
Decenija: 1700-e  1710-e  1720-e  – 1730-e –  1740-e  1750-e  1760-e
Godine: 1734 1735 173617371738 1739 1740
Ruski pohod na Očakov.
1737. po kalendarima
Gregorijanski 1737. (MDCCXXXVII)
Ab urbe condita 2490.
Islamski 1149–1150.
Iranski 1115–1116.
Hebrejski 5497–5498.
Bizantski 7245–7246.
Koptski 1453–1454.
Hindu kalendari
Vikram Samvat 1792–1793.
Shaka Samvat 1659–1660.
Kali Yuga 4838–4839.
Kineski
Kontinualno 4373–4374.
60 godina Yin Vatra Zmija
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11737.
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

uredi

Januar/Siječanj

uredi

Februar/Veljača

uredi

Mart/Ožujak

uredi

April/Travanj

uredi

Maj/Svibanj

uredi
  • 4. 5. - Umro vojvoda Kurlandije i Semigalije Ferdinand Kettler, naslediće ga prebogati Ernst Johann von Biron (do 1740. i 1763-69), pod pritiskom ruske carice Ane.
  • 22. 5. - Carolina urbarialis regulatio: car/kralj Karlo izdao prvi patent o uređenju odnosa između vlastele i seljaka u Slavoniji - ali ostaje mrtvo slovo na papiru.[4][5][6]
  • 23. 5. - Tuareški amenokal Oghmor ag Alad je porazio marokanske snage istočno od Timbuktua.
  • svibanj, potkraj - Sastanak bosanskih predstavnika u Travniku, na poziv paše: odlučeno da se spremaju za borbu, mada im je iz Carigrada naređeno da ostanu mirni, da ne provociraju Austrijance.[2]

Jun/Juni/Lipanj

uredi
 
Bosna i Srbija prema Oettingeru
  • 15. 6. - Car Karlo VI upućuje proglas kršćanima Turske: poziva ih na ustanak, obećava slobodu vjere i zaštitu i povlastice borcima.[2] (vojska iz Beograda kreće 30. 6.[7]).
  • jun - Umro mitropolit beogradsko-karlovački Vićentije Jovanović, naslediće ga sadašnji pećki patrijarh Arsenije IV Jovanović (car priznao jurisdikciju sledeće godine).
  • 21. 6. - Zakon o licenciranju u Velikoj Britaniji uvodi cenzuru pozorišnih komada (modifikovano 1843, ukinuto 1968).

Jul/Juli/Srpanj

uredi
 
"Zauzeće Očakova"
  • 13. 7. - Rusko-turski rat (1735 - 1739) - Opsada Očakova: nakon velike eksplozije barutane u kojoj je stradalo oko 6.000 ljudi, uglavnom Bosanaca[8] Bećir-paše Čengića, kapitulacijom osmanskog garnizona pred Minihovim ruskim snagama završena opsada strateške crnomorske luke Očakov. Istog meseca, Lasi ulazi na Krim i zauzima Karasubazar, pre nego što se mora povući zbog nedostatka provijanta.
  • 14. 7. - Habsburška monarhija se priključuje Rusiji u ratu protiv Osmanskog Carstva - službena objava rata predata u Nišu. Borbe su počele još prije ovoga: odredi iz Like upali u Bosnu na tri mjesta, iz Zvornika je napadnuta Lešnica, svi napadi su odbijeni.[9]
  • jul - Austrijanci u miliciji Vuka Isakovića zauzeli Lešnicu.[10]
  • jul - Bosna je napadnuta iz tri pravca: iz Srbije preko Drine kod Lešnice, iz Hrvatske kod Ostrovice, Cetingrada i Bužima i iz Slavonije prema Banja Luci.[11] Ostrovicu su branile i žene.[12]
  • 19. 7. - Feldmaršal Sekendorf šalje iz logora kod Paraćina proglase za ustanak; Mlatišumina milicija je zauzela Kruševac. Do kraja meseca Turci se povlače iz Trstenika, Karanovca i Požege.
  • 22. 7. - Počinje Nemirovski mirovni kongres Austrije, Turske i Rusije (prvi sastanak 16. 8.; → ru).
  • 24. 7. - U austrijskom glavnom stanu u Tešici kod Niša se pojavili patrijarh Arsenije i vojvode Vasojevića, Kuča, Pipera, Bratonožića, Klimenata, Hota i Gruda - neki su se već digli na ustanak, obećavaju dalju pomoć.[9] Sekendorf obećava pomoć iz Čačka, ustanak je u Bihoru (srednjem Polimlju), napali su Bijelo Polje, posekli Turke od Prijepolja do Brodareva[13].
  • 24. 7. - Austrijska vojska zauzela Bukurešt. (da li?)
  • 28. 7. - Niška tvrđava se predala bez borbe, pet dana nakon dolaska Austrijanaca (Franc Stefan i feldmaršal Sekendorf), narednih dana zauzet i Pirot i put za Sofiju.[9]
  • 28. 7. - Srpski odredi zauzeli Novi Pazar (Staniša Marković Mlatišuma, Atanasije Rašković i ljudi patrijarha Arsenija IV).[9]; Atanasije je isterao Turke iz Nove Varoši i Prijepolja, ustanici vode uspešne borbe kod Sjenice, na Kosovu[14]
  • 31. 7. - Osvojen Pirot, sutradan i Mustafa-pašina (Bela) Palanka.
  • leto - Pobuna na Kosovu, u deset kadiluka oko Prištine i Vučitrna, tj. u "Ohridskom, Prizrenskom, Skadarskom i Dukađinskom sandžaku" - muslimani su proterani prema Kumanovu i Skoplju. [15]

Avgust/August/Kolovoz

uredi
 
Kastel (Banja Luka)
  • 4. 8. - Bitka kod Banje Luke u kojoj osmanske snage bosanskog vezira Ali-paše Hećimoglua nanose poraz Austrijancima, prekidaju opsadu Banja Luke i tjeraju ih iz Bosne. Veliki broj Austrijanaca se udavio u Vrbasu. Ove godine je izgorio centar Banja Luke.[16]
  • 5. 8. - Turci razbili na Kosovu potpuk. Pfefferkorna sa 500 vojnika koji je krenuo prema Novom Pazaru.
  • 7. 8. - Patrijarh Arsenije IV uspeo pobeći iz Peći - Turci su ga bili zatvorili i nameravali su ga obesiti. Preko Rugove je otišao u Vasojeviće pa u Has[17]
  • 21. 8. - Turci se predali u šancu Banjska, jugoistočno od Novog Pazara.
  • 24. 8. - Austrijanci i srpski odredi napuštaju Novi Pazar. Patrijarhov odred od 3000 Brđana koji je tek stigao raspao se.[9][3] - pobegli su u Studenicu, zatim Kragujevac pa Niš[18]. Novi Pazar i Sjenicu je povratio hercegovački sandžakbeg Murat Čengić[11]. Kučki vojvoda Radonja Petrović je umro i sahranjen blizu Leskovca.[19]
    • Prema Jovanu N. Tomiću, na Kosmetu je pojačano islamiziranje nakon 1737,[20] jače islamizovanje u okolini Đakovice.[21]

Septembar/Rujan

uredi
  • septembar - Pohod Ahmed-paše Ćuprilića iz Sofije prema Nišu, pokolji usput, Sofija je "okićena vešalima", među žrtvama je samokovski vladika Simeon Popović.[15]
  • 1. 9. - U Belfastu počeo izlaziti The News Letter, najstarije danas postojeće novine na engleskom jeziku.
  • rujan? - Hrvatski sabor se sastaje u Glini. Iz ove godine potječe utvrda tlocrtna oblika osmerokutne zvijezde.
  • 17. 9. - Početak nastave na Sveučilištu u Göttingenu.
  • 27. 9. (16. 9. po j.k.) - Patrijarh Arsenije IV stigao iz Niša u Beograd - odmah nakon svečanog dočeka nastavlja za Grgeteg na Fruškoj gori[22](kasnije se vraća u Beograd).

Oktobar/Listopad

uredi
  • 2. 10. - Austrijanci privremeno osvojili Užice, da bi osigurali povlačenje ka Šapcu. Jugozapadna Srbija je napuštena, sa nekoliko hiljada Klimenata i Srba, koji se naseljavaju u Sremu.[23] (Klimenata je bilo i u Rudniku[24])
  • 11. 10. - Tropski ciklon pogađa Calcuttu izazivajući strahovita razaranja i smrt preko 3000 žitelja (pominje se i zemljotres i 300.000 žrtva, što je izgleda preuveličano[25]).
  • 12. 10. - Bosanski Turci potukli Austrijance kod Valjeva. Ove jeseni Turci se surovo svete u Staroj Srbiji i Brdima[23], zapadna Srbija i Šumadija su u njihovim rukama.[26]
  • 17. 10. - Jak zemljotres na Kamčatki, cunami na Kurilskim ostrvima.
  • 18. 10. - Gen. Doksat de Morez potpisuje kapitulaciju Niša Turcima - tamo strada 690 građana a de Morez će biti pogubljen u Beogradu sledećeg marta.[15]
  • 29. 10. - 21. 11. - Turci neuspešno opsedali Očakov.
  • jesen - Niška crkva sv. Nikole pretvorena u Kilise-džamiju ("crkva-džamiju"), zadužbinu velikog vezira Jegen Mehmed-paše[27] (1737-39).

Novembar/Studeni

uredi
  • 4. 11. - Otvoren Teatro di San Carlo u Napulju, najstarija neprekidno aktivna opera na svetu.
  • studeni, potkraj - Bošnjaci se u mahzaru sultanu žale na velike gubitke u ratovima sa Persijom i Rusijom, sadašnji rat sa Austrijom, gubitke od kuge i nesabranu letinu koja je dovela do gladi.[8]
  • 28. 11. - Austrijska vojska prelazi iz Šapca u Srem na zimovanje - u šabačkoj tvrđava ostala posada radi odbrane. Prešla je i milicija Vuka Isakovića, kao i albanska milicija Atanasija Raškovića s ljudima iz Prokuplja, Sjenice i Nove Varoši (buduća Sremska vojna granica). Austrijancima je ostao još Beograd sa okolinom.[28]

Decembar/Prosinac

uredi
  • decembar? - Odbijen turski napad na Kuče (pećki Hodaverdi-paša potučen kod Meduna[19]), i još tri puta sledeće godine, uz pomoć Bratonožića i Klimenata, a Vasojevići su stradali.[23] Crnogorci su 1737/38. četničkim akcijama kroz Hercegovinu naneli veliku štetu Turcima, "da su u provijantu za vojsku pretrpjeli više gubitaka nego protiv Austrijanaca".[29]
  • 24. 12. - Bitka kod Bhopala: Marate su opet porazile Mogule u Indiji, ugovorom dobijaju novac i teritoriju.
  • krajem decembra - Patrijarh Arsenije IV odlazi iz Beograda u Beč (do juna).[30]
  • krajem godine - Pomilovani učesnici pobuna u Posavskoj granici.[31]

Kroz godinu

uredi
  • Habsburška Srbija je pred rat imala 80 - 100.000 stanovnika, što je usled rata do 1740. možda prepolovljeno.[32]
  • "Ustanak sedmoro Brda i Arbanasa", narodna epska pesma.[33]
  • Hildburgshausen formirao dvije regimente u Varaždinskom generalatu, svečano proglasio nove statute, koje su krajišnici oduševljeno dočekali, ali se kasnije ispostavilo da su "podmetnute" neke nepovoljne odredbe.[34][35]
  • Khevenhüller primirio Posavsku krajinu: oprostio je kontribuciju i ograničio davanje darova oficirima - ali ostaju zloupotrebe rabotom.[36]
  • Osnovan grad Richmond u britanskoj sjevernoameričkoj koloniji Virdžiniji.
  • Omer-efendija Elkazović (Čaušević) iz Novog piše "Ratove Bošnjaka pod Hekimoglu Ali-pašom".[37]
  • Temišvarski grad se spaljuje zbog kuge, stradala je i srpska crkva.[38]
  • Obnova crkve manastira Vraćevšnice u Srbiji - zografska družina Andre Andrejevića iz Vršca. Hristofor Žefarović radi živopis u manastiru Bođani u Bačkoj, što je začetak nove epohe.[39]
  • Bosančica: fra Luka Karagić zabranjuje franjevcima upotrebu latinice (primaju je od kraja 18. st.).[40]
  • "Godina 1737-8. u Dalmaciji su čak rušene pravoslavne crkve, a tamnice su bile pune pravoslavnih sveštenika."[41] (Mletački Senat je prošle godine dopustio pravoslavnima u Dalmaciji da izaberu vladiku - ali nadbiskup Vicko Zmajević je ishodio povlačenje dozvole, čak će uslediti rušenje nekoliko pravoslavnih crkava a Srbi će se početi seliti u Austriju[42]).
  • Turci uništili Târgoviște u Vlaškoj.
  • Persijska invazija Omana, ostaju do 1749.
  • Pierre Simon Fournier dao definiciju tipografskog punkta.

Rođenja

uredi

Smrti

uredi
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1737.

Vanjske poveznice

uredi

Reference

uredi
  1. Istorija s. n. IV-1, 146
  2. 2,0 2,1 2,2 Historija n. J. II, 836
  3. 3,0 3,1 Ćorović. Istorija srpskog naroda - Austriski porazi. rastko.rs
  4. Historija n. J. II, 1033-4
  5. Istorija s. n. IV-1, 174
  6. Istorija s. n. IV-1, 205-6
  7. Istorija s. n. IV-1, 148
  8. 8,0 8,1 Historija n. J. II, 1325
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Historija n. J. II, 837
  10. Istorija s. n. IV-1, 151
  11. 11,0 11,1 Istorija s. n. IV-1, 439
  12. Historija rata u Bosni u periodu 1737, 38 i 39 godine. ljutoc.wordpress.com 5 Jula 2009
  13. Istorija s. n. IV-1, 149-50
  14. Istorija s. n. IV-1, 149
  15. 15,0 15,1 15,2 Istorija s. n. IV-1, 332
  16. Historija n. J. II, 1336
  17. Istorija s. n. IV-1, 150
  18. Istorija s. n. IV-1, 152
  19. 19,0 19,1 Istorija s. n. IV-1, 500
  20. Tomić. O ARNAUTIMA u staroj Srbiji i Sandžaku. 1913. rastko.rs
  21. Bogdanović. Knjiga o Kosovu. rastko.rs
  22. Istorija s. n. IV-1, 153
  23. 23,0 23,1 23,2 Historija n. J. II, 838
  24. Istorija s. n. IV-1, 115
  25. Killer quake that never was. newscientist.com 15 April 1994
  26. Historija n. J. II, 1352
  27. Istorija s. n. IV-1, 105
  28. Istorija s. n. IV-1, 154
  29. Historija n. J. II, 1264
  30. Istorija s. n. IV-1, 155
  31. Istorija s. n. IV-1, 172
  32. Historija n. J. II, 1368
  33. Nepoznata narodna pesma o ustanku Sedmoro brda i Arbanasa 1737. godine. rastko.rs
  34. Historija n. J. II, 1043
  35. Historija n. J. II, 1051
  36. Historija n. J. II, 1045
  37. Historija n. J. II, 610
  38. Temišvar - Saborna crkva. rastko.rs
  39. Medaković. Likovna umetnost 18. i 19. veka. rastko.rs
  40. Ćorović. Književnost u Bosni i Hercegovini. rastko.rs
  41. Ćorović. Istorija srpskog naroda - Ruski uticaj u Crnoj Gori i susedstvu. rastko.rs
  42. Istorija s. n. IV-2, 50
Literatura
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
  • Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)