15. 8.

15. kolovoz/august/avgust (15. 8.) je 227. dan godine po gregorijanskom kalendaru (228. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 138 dana.

Događaji

778. — Bitka kod Roncesvallesa u kojoj Baski u zasjedi nanose katastrofalan poraz franačkoj vojsci Karla Velikog, pri čemu gine Roland, gospodar bretonske marke i budući junak istoimenog epa.

.

1534. — Španski sveštenik Ignasio de Lojola osnovao u Parizu rimokatolički jezuitski red, kojeg je papa Pavle III priznao šest godina kasnije.
1571. — Otomanski Imperij je pokušao zauzeti grad Korčulu, krenuvši na nju s dvadeset velikih brodova. Iznenadni udar nevremena je odagnao Turke od napada, prisilivši ih na bijeg.
1834. — Britanski parlament usvojio zakon o kolonizaciji Južne Australije.

.

1843. — U Kopenhagenu otvoren čuveni Tivoli park.
1914. — Prolaskom broda "Ankon" otvoren Panamski kanal, prokop dug 81,6 kilometara, koji u najužem delu srednje Amerike spaja Atlantski i Tihi okean. Kanal je zvanično otvoren tek u julu 1920.

.

1916. — U Bici na Somi u Prvom svetskom ratu prvi put upotrebljen britanski tenk poznat kao "Veliki Bili".

.

1918. — SAD su prekinule diplomatske odnose s Rusijom, nakon uspostavljanja boljševičke vlasti.

.

1944. — Iskrcavanjem savezničkih trupa u južnoj Francuskoj u Drugom svetskom ratu počela je operacija "Dragon", čime je otvoren drugi front nakon iskrcavanja saveznika u Normandiji u junu.

.

1945. — Drugi svjetski rat: Predao se Japan.
1947. — Stupio na snagu akt o nezavisnosti Britanske Indije kojim su, posle 180 godina kolonijalne vladavine Velike Britanije, formirane Indijska Unija i Pakistan.
1948. — Južna Koreja postala nezavisna država pod nazivom Republika Koreja, a za predsednika je izabran Singman Ri.

.

1950. — U zemljotresu u severoistočnoj indijskoj državi Asam poginulo više od hiljadu ljudi.

.

1960. — Proglašena nezavisnost afričke države Kongo-Brazavil, koji je od 1886. bio francuska kolonija pod nazivom Srednji Kongo.
1961. — Započela izgradnja Berlinskog zida.

.

1962. — Probijen drumski tunel ispod Mon Blana, kojim je francuski grad Šamoni povezan sa italijanskom dolinom Aoste.
1965. — Koncert Bitlsa u Njujorku okupio 55.600 ljudi, čime je postavljen svetski rekord u broju posetilaca i zaradi na pop koncertu.
1969. — Otvoren glazbeni festival "Woodstock".
1971. — Bahrein stekao nezavisnost nakon 150 godina britanske kolonijalne vlasti.

.

1975. — U vojnom puču ubijen predsednik Bangladeša šeik Mudžibur Rahman, prvi premijer nakon sticanja nezavisnosti u januaru 1972.

.

1990. — Predsednik Mihail Sergejevič Gorbačov vratio sovjetsko državljanstvo Aleksandru Solženjicinu, dobitniku Nobelove nagrade za književnost, koji je 1974. pod pritiskom vlasti prinuđen da emigrira na Zapad.

.

1994. — U Sudanu uhapšen i izručen Francuskoj jedan od najpoznatijih svetskih terorista Iljič Ramires Sančes, poznat kao "Karlos Šakal".

.

1995. — Japan je, 50 godina nakon završetka Drugog svetskog rata, prvi put jasno izrazio žaljenje zbog ratnih akcija u regionu.

.

1996. — Nakon četiri godine ponovo otvoren sarajevski aerodrom za komercijalne letove. Na aerodrom su tokom rata u Bosni (1992-95) sletali samo službeni avioni i avioni sa humanitarnom pomoći.

.

1998. — U jednom od najtežih terorističkih napada u Severnoj Irskoj tokom gotovo 30 godina nasilja, u eksploziji automobila-bombe u mestu Omaghu, poginulo je 29 ljudi.
2001. — Makedonski parlament odobrio dolazak 3.500 vojnika NATO u cilju razoružanja albanskih pobunjenika.

.

2002. — Policija u Zimbabveu počela da hapsi bele farmere koji su se oglušili o vladino naređenje da napuste svoju zemlju kako bi ona bila dodeljena crncima bezemljašima.

.

Rođenja

1575. — Bartol Kašić, hrvatski pisac i jezikoslovac (u. 1650.).
1688. — pruski kralj Fridrih Vilhelm, koji je tokom vladavine (1713-40) centralizovao administraciju i formirao jaku i disciplinovanu vojsku, pa se smatra utemeljivačem pruskog militarizma.
1769. — Napoleon I. Bonaparte, francuski vojskovođa, car i vladar (u. 1821.).
1771. — Walter Scott, škotski književnik (u. 1832.).
1772. — Johann Nepomuk Mälzel (Johann Nepomuk Maelzel), njemački inženjer (u. 1838.).
1878. — Pjotr Wrangel, general, aktivni sudionik i vođa antiboljševičkog pokreta u ruskom građanskom ratu (u. 1928.).
1883. — Ivan Meštrović, hrvatski kipar i arhitekt (u. 1962.).
1888. — Thomas E. Lawrence, britanski arheolog (Lawrence od Arabije).
1892. — Luj de Broli, francuski fizičar. (u.1987).
1901. — dr. Arnulfo Arias bivši predsednik Paname. (u.1988).
1923. — Schimon Peres, izrealski državnik i nobelovac.
1934. — Nino Ferrer, francuski pjevač.
1944. — Gianfranco Ferré, talijanski modni dizajner.
1945. — Alain Juppé, francuski političar.
1954. — Stieg Larsson, švedski književnik i novinar (u. 2004.).
1968. — Debra Messing, američka glumica.
1969. — Carlos Roa, umirovljeni argentinski nogometaš.
1972. — Ben Affleck, američki glumac.
1973. — Nebojša Krupniković, bivši srpski nogometaš.
1974. — Natasha Henstridge, kanadska glumica i manekenka.
1975. — Yoshikatsu Kawaguchi, japanski nogometaš.
1976. — Boudewijn Zenden, nizozemski nogometaš.
1979. — Jasmin Hukić, bosanskohercegovački košarkaš.
1981. — Silvan Zurbriggen, švicarski alpski skijaš.
1988. — Boban Marjanović, srpski košarkaš.
1990. — Jennifer Lawrence, američka filmska glumica.

.

Smrti

778. — Roland, franački vojskovođa, kasnije poznat kao junak istoimenog viteškog epa.
1038. — Sveti Stefan Mađarski, kralj Mađarske (r. 975.).
1057. — Magbet, škotski kralj, poznat kao inspiracija lik istoimene Shakespearove drame.
1935. — Paul Signac, francuski postimpresionistički slikar koji je, radeći sa Georgesom Seuratom, razvio stil poentilizam (r. 1863).
1936. — Grazia Deledda, talijanska književnica (r. 1871.).
1959. — Pavel Golia, slovenski pjesnik i dramatičar.
1967. — René Magritte, belgijski slikar nadrealizma (r. 1898.).
1996. — Sven Lasta, hrvatski glumac (r. 1925.).
2000. — Ena Begović, hrvatska glumica (r. 1960.).
2021. — Gerd Müller‎, njemački nogometaš (r. 1945.).

.

Praznici i dani sećanja

Velika Gospa.

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar