Ahmed Ben Bella
Ahmed Ben Bella arapski: حمد بن بلّة, Aḥmad bin Billah (25. decembar 1916., Magnia - 11. april 2012., Alžir) bio je lider Alžirske borbe za nezavisnost protiv Francuskog kolonijalizma, prvi premijer (1962.-63.) i prvi izabrani predsjednik Republike Alžir (1963.-65.) poznat po tom što je zemlju usmjerio prema socijalizmu.[1]
| Ahmed Ben Bella | |
 Portret Ahmeda Ben Belle | |
| Biografija | |
|---|---|
| Ime pri rođenju | حمد بن بلّة |
| Datum rođenja | 25. decembar 1916. |
| Mesto rođenja | Magnia (Francuski Alžir) |
| Datum smrti | 11. april 2012. |
| Mesto smrti | Alžir (Alžir) |
| Narodnost | Alžirac |
| Veroispovest | Musliman |
| Supružnik | Zohra Michelle Sellami |
| Potomstvo | Mehdia Ben Bella, Noria Ben Bella |
| Potpis | 
|
| Mandat(i) | |
| premijer | |
| 1962. — 1963. | |
| Prethodnik | Benyoucef Benkhedda |
| Naslednik | Mohamed Abdelghani |
| predsjednik | |
| 1963. — 1965. | |
| Prethodnik | - |
| Naslednik | Houari Boumédiène |
uredi  |
|
Biografija uredi
Ben Bella bio je sin farmera i malog poduzetnika iz Magnije, u tadašnjem Departmanu Oran, u Magniji je pohađao francusku osnovnu školu. Školovanje je nastavio u susjednom gradu Tlemsenu, u kom je postao svjestan rasne diskriminacije, i upoznao se pojedinim rubnim krilima alžirskih nacionalista.[1]
U francusku armiju je regrutiran - 1937., pa je sudjelovao u Drugom svjetskom ratu, u Bitci za Francusku 1940. za što je odlikovan ordenom Croix de Guerre 1940.[1]
Nakon francuske kapitulacije pridružio se dobrovoljačkom puku Slobodna Francuska sa kojim je sudjelovao u Bitci za Monte Cassino - 1944, gdje se istakao hrabrošću pa je dobio drugi još viši orden - Médaille Militaire.[1]
Po povratku u Maghniju - Ben Bella je nastavio sa nacionalističkim aktivnostima, ne plašeći se da će mu zbog tog Francuske kolonijalne vlasti konficirati očevu farmu. Napustio je Maghniju i pridružio se ilegalnom pokretu Messali Hadja i ubrzo postao jedan od "Mladoturaka" koji su nakon što je 1948. za guvernera Francuskog Alžira izabran tvrdi Marcel Naegelen, izgubili svaku nadu da bi se do alžirske nezavisnosti moglo doći nekim mirnim demokratskim putem. Zbog toga je sa istomišljenicima iz Hadjova pokreta osnovao paravojnu organizaciju pod imenom - Organisation Spéciale, čiji je cilj bio što brže početi oružanu borbu.[1]
Zbog sudjelovanja u pljački oranske pošte - 1950., koja je pokretu trebala osigurati novac, Ben Bella je osuđen je na zatvor, ali uspio je pobjeći nakon što je odslužio samo dvije godine kazne. U tajnosti se uspio prebaciti u Egipat, pod okrilje revolucionara Gamala Abdela Nassera.[1]
Ben Bella je sa istomišljenicima iz redova alžirske emigracije u Egiptu organizirao u [[novembar|novembaru 1954. - tajni sastanak u Švicarskoj na koji su došli i oni koji su živjeli u Alžiru. Na tom sastanku su donešene dvije krucijalne odluke; o osnivanju Fronte nacionalnog oslobođenja - FLN (Front de Libération Nationale) ) i o pokretanju Oružanog ustanka protiv francuskih kolonista.[1]
Ben Bella odigrao je važnu ulogu u politici FLN-a, ali je istovremeno radio i na logistici za njegovo vojno krilo, organiziravši dopremu naoružanja iz prijateljski naklonjenih zemalja u Alžir. U to burno vrijeme dva puta je izbjegao atentat - 1956., prvi put u Kairo|Kairu]]u, i drugi u libijskom Tripoliju. Te iste godine su ga u Alžiru uhapsile francuske vojne vlasti, dok je pregovarao o Mirovnom sporazumu sa Premijerom Francuske Guy Molletom.[1]
Godine provedene u zatvoru (1956.-62.) čak su mu dobrodošle, jer se nije kompromitirao u brojnim pogrešnim odlukama koje je na vojnom planu napravilo vodstvo FLN-a, pa je tako nakon što je oslobođen nakon potpisivanja Evianskog sporazuma sa Francuskom 1962., njegov ugled bio neokrnjen.[1]
Stvaranje države uredi
Situacija nakon proglašenja nezavisnosti u Alžiru bila je kaotična, sa jedne strane lideri FLN-a formirali su konzervativnu privremenu vladu (Gouvernement provisoire de la République Algérienne), dok je partijski kongres u Tripoliju održan krajem rata izabrao socijalistički orijentiranu vladu, zapravo politbiro koji je vodio Ben Bella.[1]
U tom je presudnu ulogu imao pukovnik Houari Boumédiène, načelnik Armije narodnog oslobođenja (Armée de Libération Nationale ALN]), čija je intervencija utjecala na to da Ben Bella i njegov politbiro budu izabrani ogromnom većinom glasova da vode državu 1963..[1]
Ben Bella je uspio ponovno uvesti red u zemlji, u anarhičnoj situaciji nakon masovnog odlaska francuskih kolonista i oružanih sukoba pojedih frakcija FLN-a. Uspio je stvoriti državu iz ničega i izdvojio 1 / 4 budžeta za obrazovanje. Pod geslom samoupravljanje (Autogestion) pokrenuo je niz velikih agrarnih reformi, uključujući i nacionalizaciju - ali ne direktnu državnu kontrolu - ogromnih farmi bivših kolonista.[1]
Na vanjsko političkom planu Ben Bella se pridružio Arapskoj ligi i anticionističkim arapskim državama i obnovio kulturne i ekonomske odnose s Francuskom. Također je izvukao zemlju iz važnog graničnog spora sa Marokom.[1]
Ben Bella je za svoje kratkotrajne vladavine bio izuzetno popularan u alžirskom narodu, ali efekti njegove politike nisu uvijek bili toliko dobri kao njegove velikodušne namjere. Zbog nedostatka vremena, političke lucidnosti ili planiranja, Ben Bella je upravljao iz dana u dan, nizom improviziranih rješenja, od kojih su neka - poput apela da alžirske žene svoj nakit doniraju državi - bila više spektakularna nego korisna. Ono što mu nije uspjelo i što ga je koštalo položaja, bila je činjenica da nije uspio reformirati i transformirati FLN iz ratne u mirnodopsku organizaciju, jer za to nije osigurao dovoljnu podršku. Da je to uspio mogao bi kontrolirati i držati na uzdi Boumédièna.[1]
Kraj uredi
Zbog toga je 19. juna 1965. svrgnut u državnom udaru koji je vodio Boumédièna, koji se nakon tog proglasio za predsjednika. Nakon tog je stavljen u kućni pritvor, tako da je slijedećih 14 godina imao zabranu kontakata sa vanjskim svijetom. Kad je 1978. umro Boumédiènograničenja su u jul 1979. nešto ublažena, iako je i nadalje ostao u kućnom pritvoru. Potpuno je oslobođen 30. oktobra 1980. pa je ponovno otišao u emigraciju. U zemlju se vratio nakon 10 godina - 1990.[1]
Ubrzo nakon povratka u zemlju - Ben Bella se vratio u političku arenu kao lider umjerene islamističke opozicijske partije - Alžirskog pokreta za demokraciju (Mouvement pour la Démocratie en Algérie), kog je osnovao 1984. u emigraciji. Sa njom je sudjelovao u prvom krugu parlamentarnih izbora 1991. koji su poništeni, pa je nakon toga zemlja ušla u građanski rat, nakon tog mu je 1997. partija i zabranjena.[1]
