30. 5.

30. maj/svibanj (30. 5.) je 150. dan godine po gregorijanskom kalendaru (151. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 215 dana.

Događaji uredi

1498. — Kristofor Kolumbo isplovio sa šest brodova iz španske luke Sanlukar na treće putovanje u Novi svet, tokom kojeg je otkrio Trinidad i obale Južne Amerike.
1536. — Engleski kralj Henri VIII venčao se s trećom ženom, Džejn Sejmor, 11 dana nakon što je pogubljena njegova druga žena Ana Bolen.
1848. — SAD i Meksiko ratifikovali sporazum potpisan u februaru 1848. nakon poraza Meksikanaca u američko-meksičkom ratu. Njime je za naknadu od 15 miliona dolara, u sastav SAD ušle su meksičke teritorije Novi Meksiko, Kalifornija, Nevada, Jute, Arizone i Kolorada.
1876. — Zbačen turski sultan Abdul Aziz, a na presto je stupio njegov nećak sultan Murat V, koji je svrgnut nekoliko meseci kasnije i stavljen u doživotni pritvor u jednu carigradsku palatu.
1913. — Londonskim mirom okončan Prvi balkanski rat.
1942. — Drugi svetski rat: Britansko ratno vazduhoplovstvo je sa 1.047 aviona bombardovalo nemački grad Keln.
1956. — Jugoslovenska državno-partijska delegacija s Josipom Brozom Titom na čelu doputovala je u SSSR, u prvu posetu nakon smrti Staljina i raskida s Moskvom 1948.
1973. — Zapadna Nemačka i Čehoslovačka postigle su dogovor o normalizaciji odnosa, nakon 32-godišnjeg prekida.
1976. — Prvi voz krenuo prugom Beograd-Bar. Prvi putnik je bio Josip Broz Tito u svom „plavom vozu“.
1980. — Papa Jovan Pavle II stigao je u Pariz, u prvu posetu jednog pape Francuskoj od 1814.
1990. — Konstituiran prvi Sabor Hrvatske temeljen na slobodnim višestranačkim izborima, a vlast preuzeli Franjo Tuđman i Hrvatska demokratska zajednica. Od 1991. do 2001. taj se službeno proslavljao kao Dan državnosti.
1992. — Ujedinjeni narodi izglasali embargo protiv Savezne republike Jugoslavije.
1995. — Rusija formalizovala odnose s NATO-om, ali je ponovila upozorenje da bi širenje zapadnog vojnog saveza na istok Evrope moglo da podeli kontinent.
1998. — U severnoj avganistanskoj provinciji Tahar u zemljotresu je poginulo najmanje 3.000 ljudi.
1999. —.
- U vazdušnim udarima NATO-a na SR Jugoslaviju pogođen je sanatorijum u Surdulici. Poginulo je 20 ljudi.
- Najmanje 54 osobe poginule su u Minsku, u jurnjavi nekoliko hiljada mladih, koji su nakon završetka koncerta rok muzike jurnuli u ulaz stanice podzemne železnice da se sklone od iznenadne provale oblaka.
2000. — Vojna komanda na Fidžiju proglasila je vanredno stanje da bi okončala krizu koju su izazvali pobunjenici držeći premijera i grupu vladinih službenika kao taoce.
2001. — Na poslednjem suđenju u Nemačkoj za zločine počinjene u drugom svetskom ratu, bivši oficir SS-a i nadzornik u koncentracionom logou Terezijenštat, 89-godišnji Anton Malot osuđen je na doživotni zatvor, zbog ubistva trojice i pokušaja ubistva četvrtog zatvorenika jevrejske nacionalnosti na svirep način.
2003. — Savet bezbednosti UN odobrio je slanje mirovnih trupa u severo-istočnu provinciju Ituri u Kongu, radi uspostavljanja mira i sigurnosti u regionu, koji je narušen nasiljem između etničkih milicija. EU je, takođe, odobrila odlazak oko 1.400 svojih trupa u tu zemlju.

Rođenja uredi

1672. — Petar Veliki (Pjotr Aleksejevič Romanov), ruski car.
1799. — Ferdo Livadić, hrvatski skladatelj († 1879.).
1814. — Mihail Bakunjin, ruski revolucionar anarhista († 1876.).
1846. — Peter Carl Fabergé, ruski zlatar.
1876. — Vladimir Nazor, hrvatski književnik († 1949.).
1896. — Howard Hawks, američki filmski redatelj († 1977.).
1908. — Hannes Alfvén, švedski fizičar.
1909. — Beni Gudmen, džez muzičar, američki klarinetista i kompozitor.
1936. — Slava Metreveli, gruzijski i sovjetski nogometaš i trener († 1998.).
1951. — Zdravko Čolić, srpski muzičar.
1955. — Safet Oručević, bošnjački političar iz Mostara.
1956. – David Sassoli, italijanski novinar i političar, predsjednik EP († 2022.)
1959. — Blaž Slišković, bosanskohercegovački nogometaš i trener.
1964. — Venko Andonovski, makedonski pisac.
1966. — Thomas Häßler, njemački nogometni reprezentativac i trener.
1970. — Nikolaj Pešalov, hrvatski dizač utega bugarskog porijekla.
1976. — Magnus Norman, švedski tenisač i trener.
1980. — Steven Gerrard, engleski nogometaš.
1989. — Lesia Tsurenko, ukrajinska tenisačica.
1990. — Sandro Sukno, hrvatski vaterpolista.

.

Smrti uredi

1431. — Ivana Orleanska, francuska nacionalna junakinja i svetica Katoličke crkve.
1593. — Christopher Marlowe, engleski književnik (* 1564.).
1640. — Peter Paul Rubens, flamanski slikar.
1744. — Alexander Pope, engleski književnik.
1778. — Voltaire, francuski književnik, historičar i filozof.
1807. — Jean-Baptiste-Donatien de Vimeur de Rochambeau, francuski vojskovođa (* 1725.).
1912. — Wilbur Wright, američki pionir aviacije i graditelj aviona (* 1867.).
1918. — Georgij Valentinovič Plehanov, ruski filozof.
1960. — Boris Leonidovič Pasternak, ruski književnik.
1961. — Rafael Truhiljo, dominikanski diktator.
1976. — Miroslav Feldman, hrvatski književnik (* 1899.).
1994. — Pavle Savić, srpski nuklearni fizičar i hemičar, profesor Beogradskog univerziteta.

.

Blagdani/Praznici uredi

Srpska pravoslavna crkva slavi:.

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar