Vanadijum

(Preusmjereno sa stranice Vanadij)
Ti - V - Cr
 
V
Nb  
 
 

Opšti podaci
Ime, simbol, atomski broj Vanadijum, V, 23
Pripadnost skupu prelaznih metala
grupa, perioda VB, 4
gustina, tvrdoća 6110 kg/m3, 7,0
Boja čeličnosiva
Osobine atoma
atomska masa 50,9415 u
atomski radijus 135 (171) pm
kovalentni radijus 125 pm
van der Valsov radijus bez podataka
elektronska konfiguracija [Ar]3d34s2
e- na energetskim nivoima 2, 8, 11, 2
oksidacioni brojevi 5, 3
Osobine oksida amfoterni
kristalna struktura regularna prostorno
centrirana
fizičke osobine
agregatno stanje čvrsto
temperatura topljenja 2175 K
(1902 °C)
temperatura ključanja 3682 K
(3409 °C)
molska zapremina 8,32×10-3 m3/mol
toplota isparavanja 0,452 kJ/mol
toplota topljenja 20,9 kJ/mol
pritisak zasićene pare 3,06 Pa (2175 K)
brzina zvuka 4560 m/s (293,15 K)
Ostale osobine
Elektronegativnost 1,63 (Pauling)
1,45 (Alred)
specifična toplota 490 J/(kg*K)
specifična provodljivost 4,89×106 S/m
toplotna provodljivost 30,7 W/(m*K)
I energija jonizacije 650,9 kJ/mol
II energija jonizacije 1414 kJ/mol
III energija jonizacije 2830 kJ/mol
IV energija jonizacije 4507 kJ/mol
V energija jonizacije 6298,7 kJ/mol
Najstabilniji izotopi
izotop zast. v.p.r. n.r. e.r. MeV p.r.
48V (veš.) 15,9735 dana β+ 4,012 48Ti
49V (veš.) 330 dana z.e. 0,602 50Ti
50V 0,25% 1,4×1017 godina β- 1,037 50Cr
z.e. 2,208 50Ti
51V 99,75% stabilni izotor sa 28 neutrona
Tamo gde drugačije nije naznačeno,
upotrebljene su SI jedinice i normalni uslovi.

Objašnjenja skraćenica:

zast.=zastupljenost u prirodi,
v.p.r.=vreme polu raspada,
n.r.=način raspada,
e.r.=energija raspada,
p.r.=proizvod raspada,
z.e=zarobljavanje elektrona

Vanadijum (V, latinski - vanadium) je metal VB grupe. Ima 11 izotopa čije se atomske mase nalaze između 44-55. Postojan je samo 51. Zastupljen je u zemljinoj kori u količini od 80 ppm (eng. parts per million) u obliku minerala: patronita i vandanita.

Otkriven je 1801 od strane Andres Manuel del Ria. Ime je dobio po skandinavskoj boginji Vanadis.

Vandijum gradi nekoliko oksida sa oksidaconim brojem od 1 do 5 sa različitim kristalnim strukturama. Mnogi od njih su našli primenu u industriji kao katalizatori oksidacionih reakcija u organskoj hemiji.

Vandijum je lisnat, srebrnast metal, loših mehaničkih osobina. Ipak on se dodaje čeliku da bi poboljšao njegovu otpornost na otiranje i pucanje. Zbog malih količina njegovih ruda i zbog njegove vojne primene on predstavlja metal od straeške važnosti.

Biološki značaj - vanadijum se nalazi u čovekovom okruženju i u njegovoj ishrani. U čovekovom organizmu on se javlja u tragovima. Preporučljivo ga je unositi u količini od 10 mikrograma. Kod osoba koje se redovno i pravilno hrane ne dolazi do nedostatka vanadijuma. Vanadijumom može doći do industrijskog zagađenja životne sredine, najznačajniji efekti su: oštećenje bubrega, nadražaj sluzokože sistema za disanje i za varenje.

Vanadijum je element koji se nalazi u enzimima koji menjaju glukozu i druge šećere.