1736
godina
(Preusmjereno sa stranice 1736.)
- Ovo je članak o godini 1736.
Godina 1736 (MDCCXXXVI) bila je prijestupna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u četvrtak po julijanskom kalendaru.
Milenijum: | 2. milenijum |
---|---|
Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
Decenija: | 1700-e 1710-e 1720-e – 1730-e – 1740-e 1750-e 1760-e |
Godine: | 1733 1734 1735 – 1736 – 1737 1738 1739 |
Gregorijanski | 1736. (MDCCXXXVI) |
Ab urbe condita | 2489. |
Islamski | 1148–1149. |
Iranski | 1114–1115. |
Hebrejski | 5496–5497. |
Bizantski | 7244–7245. |
Koptski | 1452–1453. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 1791–1792. |
• Shaka Samvat | 1658–1659. |
• Kali Yuga | 4837–4838. |
Kineski | |
• Kontinualno | 4372–4373. |
• 60 godina | Yang Vatra Zmaj (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 11736. |
Podrobnije: Kalendarska era |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 1735/36 - Pobuna u kapetanatu Šid u Podunavskoj granici.[1]
- januar - Upravnik Banata gen. Hamilton zatražio da se dozvoli vrbovanje Ličana i Primoraca za naseljavanje u Banat - mnogi Ličani i Krbavci prodaju stoku, zemlju pa i vojne činove.[2]
- januar - Nadir Afšar održao kurultaj na Muganskoj ravnici: pristali su na predlog da postane novi vladar Irana, umesto malog Abbasa III, što je kraj safavidske dinastije. Nadir zahtevao da se sunitske prakse prihvate kao legitimne.
- 26. 1. - Stanisław Leszczyński abdicira sa poljskog prijestolja, čime August III ostaje nesporni vladar Poljske. Stanisław na proljeće napušta Königsberg i nastanjuje se u zamku Meudon u Francuskoj.
- februar, početkom - Seljaci, Srbi i deo Hrvata, pobunili se na spahiluku Nuštar.[3]
- 12. 2. - Lotarinški vojvoda Franz Stephan se ženi za austrijsku princezu Mariju Tereziju (vladarski par 1740-65). Ovo je početak vladarskog doma Habsburg-Lothringen, koji će vladati Svetim rimskim/Austrijskim carstvom do 1918.
- c. 20. 2. - Pobuna srpskih i hrvatskih seljaka na spahiluku Vukovar, istočno od Vuke - vođe su bile u tamnici godinu dana, seljaci su dobili neke olakšice.[3]
- 8. 3. - Nader-šah Afšar je krunisan za šaha Irana (do 1747), smatraju ga jednim od najvećih vladara te zemlje. Afšaridska Monarhija traje do 1796.
- mart - Srpski seljaci se pobunili na spahilucima Ilok i Zemun, intervenisala vojska iz Petrovaradina i Beograda[3]. Dvor će kasnije uputiti komisiju da ispita uzroke nemira u Slavoniji i Sremu.[4]
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 4. 4. - Pera Segedinac pogubljen na točku u Budimu, zbog vođstva u pobuni.
- april - Niški muhafiz Nišandži Bećir-paša upućen za zapovednika Krima, a u Niš u maju stiže bosanski valija Abdulah-paša Muhsinzade.[5]
- 14. 4. - Nemački avanturista Theodor von Neuhoff krunisan za kralja Korzike, pošto je prošlog meseca stigao s nešto vojne pomoći - u početku ima uspeha, napušta ostrvo u novembru da bi tražio pomoć ali uhapšen je u Amsterdamu.
- 14. 4. - Porteousovi neredi u Edinburghu: izbijaju nakon pogubljenja jednog krijumčara, kapetan garde Porteous naređuje da se puca u masu - osuđen je na smrt i na kraju linčovan u septembru.
- 4. 5. - Car Karlo VI i zet Franjo su zaključili tajni ugovor: Franjo će se odreći Lorene u korist bivšeg poljskog kralja Lešćinskog, a dobiće Toskanu (1737).
- 26. 5. - Bitka kod Ackije: Francuzi i indijanski saveznici poraženi od Chickasawa na severoistoku dan. Misisipija.
- 7. 6. - Nakon Kyōhō, nova japanska era je Genbun ("prvobitna uljudnost", do 1741). Od ove godine u Japanu počinje praksa postavljanja imena ere na novac.
- 8. 6. - Sijuksi kod Šumskog jezera masakrirali grupu francuskih jezuita i trgovaca (Jean-Pierre Aulneau i Jean Baptiste de La Vérendrye).
- 12. 6. - Rusko-turski rat (RTR): Rusi na juriš zauzeli Perekop.
- 19. 6. - U Finskoj, pod vođstvom Pierrea Louisa Maupertuisa i uz pomoć Andersa Celsiusa započinje ekspedicija koju je organizirala Francuska akademija nauka, a kojoj je cilj odrediti stepen geografske širine.
- 28. 6. - RTR: Rusi na čelu sa Minihom zauzeli prestonicu Krimskih Tatara Bahčisaraj - grad je izgoreo, uključujući hanski dvorac - ova ruska vojska se tokom leta zbog iscrpljenosti vraća u Perekop pa Samaru.
- 30. 6. - RTR: Ruske snage na čelu sa Lasijem zauzimaju nakon opsade tursku tvrđavu Azov.
- 24. 6. (kal.?) - U Velikoj Britaniji je na snazi Zakon o veštičarenju, kojim su kriminalizovane optužbe za veštičarenje i magiju.
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 28. 7. - Mletački Senat je, zbog ratne opasnosti, dopustio pravoslavnima u Dalmaciji da izaberu vladiku - ali nadbiskup Vicko Zmajević je ishodio povlačenje dozvole, čak će uslediti rušenje nekoliko pravoslavnih crkava a Srbi će se početi seliti u Austriju.[6]
- 6. 8. - Rusko-austrijski sporazum: Austrija se obavezuje da će zauzeti Bosnu, Albaniju do ušća Drima, Vlašku do Braile i Moldaviju do Pruta.[7][8] Austrijska vojska se okuplja kod Smedereva, u očekivanju rata sa Osmanskim carstvom.[9]
- 12. 8. - Veliki požar u ruskoj prestonici Sankt Peterburg, stradalo 2.000 zgrada i nekoliko palata.
- 13. 9. - Utvrda Čeljabinsk osnovana na metu baškirskog sela Silabe, kako bi čuvala put prema Orenburgu od baškirskih napada.
- 24. 9. - Mir između Osmanskog carstva i Persije: Osmanlije prepuštaju Kavkaz, priznat je Nadir-šah.
- 29. 9. - U Velikoj Britaniji je na snazi Zakon o džinu: uvođenjem poreza se želi smanjiti potrošnja ali dolazi do nereda - slabo sprovođeni zakon opozvan 1743.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- 2. 10. - Sinod na planini Liban: oci Maronitske crkve odobravaju (arapski) tekst kanona, čiju je latinsku verziju doneo papin legat Giuseppe Simone Assemani. Uspostavljena je hijerarhijska organizacija crkve.
- oktobar, krajem - Blizu Nogalesa u Meksiku, na ranču zvanom Arizona, otkriveno srebro u vidu velikih ploča i lopti - tragači uskoro dolaze ali ih vojska sprečava.
- jesen - Izdat ferman organima vlasti između Niša i Podgorice o represiji neposlušnih - brdska plemena, naročito Vasojevići, odbijaju plaćanje harača, u Kolašinu je ranije pala jedna turska glava; nemiri su i u pirotskom kraju, poverenicima Porte odbijaju otkup žita.[10]
- jesen - Pokret kolona u primorskoj mletačkoj Dalmaciji: seljaci Kaštela i zadarske okolice uskratili plodove posjednicima zemlje - vlasti će tek 1739. pozatvarati vođe.[11]
- jesen, kasna - Iseljavanje iz Bosne u Karlovački generalat: Teodor Malbaša prešao sa 100 srpskih porodica.[12]
- novembar - RTR: pošto je veći tatarski odred probio Ukrajinsku liniju, pljačkaju okolna sela.
- 7. 12. - Uz učešće Benjamina Franklina, u Filadelfiji osnovana prva posvećena dobrovoljna vatrogasna brigada u Americi.
- decembar - Vojvoda Hildburgshausen stigao u Križevce, zadužen od cara da smiri situaciju u Varaždinskom generalatu i istraži pritužbe.[13] Nakon ovih nemira, najuticajnija osoba među oficirima u generalatu je kap. Petar Ljubojević.[14]
Kroz godinu
uredi- Bivši veliki vezir Ali-paša Hećimoglu dolazi prvi put za namesnika u Bosnu (do 1740). U zemlji je 1736-37. glad zbog vremenskih nepogoda.[15]
- Knez-nadbiskup Mainza Philipp Karl von Eltz-Kempenich kupio dobro Vukovar, na kome će kasnije biti izgrađen Dvorac Eltz (dobro u posedu Eltzovih do 1944).
- Mitropolit Vićentije Jovanović sklopio ugovor sa Emanuilom Kozačinskim, novim rukovodiocem škole u Karlovcima.[16] Ove godine je izvedena i tragedija Kozačinskog "o smerti Uroša Pjatago, posljednjago carja serbskago" (objavljena 1798. u preradi Jovana Rajića).[17]
- U Beogradu ima 400 nemačkih porodica i još nešto drugih nacionalnosti iz Austrijskog carstva.[18]
- U Beogradu bankrotirala pivara braće Kepiš - dozvoljeno pravljenje piva svakome ko plati 15 groša po akovu, u gradu ima još tri pivare.[19]
- Obnovljen živopis u manastiru Drači kod Kragujevca.[20] Na Fruškoj gori počinje gradnja crkve manastira Jazak (do 1758), podižu se i zgrade manastira Grabovac kod Seksarda (do 1741). Obnovljen je i proširen manastir Podmaine kod Budve.[21]
- U Jerusalimu pronađeno Asemanijevo evanđelje, glagoljski kodeks iz ranog 11. veka.
- Osnovan San José, danas glavni grad Kostarike.
- Francuska geodetska misija na čelu sa Maupertuisom meri stepen luka meridijana u Laponiji a Condamineova u Ekvadoru. La Condamine je odatle doneo i uzorak gume, o kojoj će napisati prvi naučni rad.
- Posmrtno je objavljen Newtonov "Metod fluksiona", njegov metod diferencijalnog računa.
Rođenja
uredi- 25. 1. - Joseph-Louis Lagrange, matematičar († 1813)
- 30. 1. - James Watt, engleski izumitelj († 1819.)
- 29. 5. - Patrick Henry, američki patriota († 1799)
- 14. 6. - Charles-Augustin de Coulomb, fizičar († 1806)
- 26. 8. - Jean-Baptiste Romé de L'Isle, geolog, pionir kristalografije († 1790)
- 15. 9. - Jean Sylvain Bailly, francuski astronom i političar († 1793)
- Franjo Balassa de Gyarmáth, hrvatski ban, carski komesar († 1807)
Smrti
uredi- 31. 1. - Filippo Juvarra, arhitekta (* 1678)
- 7. 2. - Stephen Gray, proučavalac elektriciteta (* 1666)
- 17. ožujka - Giovanni Battista Pergolesi, talijanski skladatelj (* 1710.)
- 4. 4. - Pera Segedinac, graničarski kapetan, vođa ustanika (* 1655)
- 21. 4. - Eugen Savojski, austrijski vojskovođa i državnik (* 1663.)
- 1. 7. - Ahmed III, bivši osmanski sultan (* 1673)
- 16. 9. - Gabriel Fahrenheit, njemački fizičar (* 1686.)
- 19. 9. - Teofan Prokopovič, bogoslov, arhiepiskop novgorodski (* 1681)
- 10. 6. - René Duguay-Trouin, francuski pomorac (* 1673.)
- 10. 12. - António Manoel de Vilhena, Veliki majstor Vitezova hospitalera (* 1663)
- Bartul Borelli Vranski, komandant kninske tvrđave (* 1674)
Reference
uredi- ↑ Istorija s. n. IV-1, 172-3
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 182
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Istorija s. n. IV-1, 173
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 174
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 103
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 50
- ↑ Historija n. J. II, 836
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 146
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 195
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 332
- ↑ Historija n. J. II, 1234
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 183
- ↑ Historija n. J. II, 1050
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 220
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 438-9
- ↑ Historija n. J. II, 1162
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 80
- ↑ Ćorović. Istorija srpskog naroda - Ruski uticaj među Srbima. rastko.rs
- ↑ "Politika", 19. avg. 1937, str. 6
- ↑ Medaković. Likovna umetnost 18. i 19. veka. rastko.rs
- ↑ Stamatović. Mitropolija crnogorska za vrijeme mitropolita Petrovića. rastko.rs
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)
Vanjske poveznice
urediU Wikimedijinoj ostavi ima još materijala vezanih za: 1736. |