Cieszyn (njemački: Teschen, latinski: Tessin) je pogranični grad od 34,424 stanovnika[1] na jugu Poljske u Šleskom vojvodstvu.

Cieszyn
Centralni trg
Centralni trg
Centralni trg
Koordinate: 49°44′N 18°37′E / 49.733°N 18.617°E / 49.733; 18.617
Država  Poljska
Vojvodstvo Šlesko
Povjat Cieszyn
Vlast
 - gradonačelnik Gabriela Staszkiewicz
Površina
 - Ukupna 28.61 km²[1]
Visina 379[1]
Stanovništvo (2019.)
 - Grad 34,424[1]
 - Gustoća 1,203 stan. / km²[1]
Vremenska zona UTC+1 (UTC+2)
Poštanski broj 43-400[1]
Pozivni broj 33[1]
Karta
Cieszyn na mapi Poljske
Cieszyn
Cieszyn
Pozicija Cieszyna u Poljskoj

Geografske karakteristike

uredi

Cieszyn leži na istočnoj obali rijeke Olze, nasuprot Češkog Těšína na zapadnoj obali, udaljen četrdesetak km od Bielsko-Białe, i isto toliko od češke Ostrave.

Historija

uredi
 
Panorama grada na Olzi

Cieszyn je izrastao tokom 8 / 9. vijeka kao slavensko naselje, u kom je tokom 9. vijeka podignut zamak. Prvi put je dokumentiran 1158. kao utvrđeno naselje, pa je gradska prava dobio vjerojatno i prije 1284.[2]

U periodu između 1291.-1653. bio je prijestolnica jednog od pjastovskih vojvodstava. Od 1291. je podpao pod vlast čeških vladara, i odtad dijeli sudbinu Češke i Austrijske Češke.[2]

U 16. vijeku kao razvijen zanatsko-trgovački grad, postao je jedan od centara reformacije. Tokom 19. vijeka bio je jedan od centara poljskog nacionalnog preporoda (časopisi, društva, organizacije, gimnazija).[2]

Nakon Prvog svjetskog rata i raspada Austro-Ugarske, postao je predmet spora između novonastalih država Čehoslovačke i Druge Poljske Republike. Čehoslovačka vojska u kratkom Sedmodnevnom ratu zauzela grad 26. januara 1919. ali je on nakon pregovora 1920. podijeljen na dva dijela.[2] Poljska vlada iskoristila je Sudetsku krizu i u oktobru 1938. anektira čehoslovački dio grada, zajedno sa Zaolziem. Za Napada Trećeg Reicha na Poljsku u septembru 1939. grad je neuspješno pokušala odbraniti 21 pješadijska divizija.[2]

Između 1941. - 1945. u Cieszynu je djelovao zarobljenički logor, od 1942. filijala logora iz Łambinowice, kroz koji je prošlo oko 75 000 sovjetskih, jugoslavenskih, francuskih, belgijskih i talijanskih zarobljenika.[2]

Nakon Drugog svjetskog rata 1. septembra 1945. grad je podjeljen na dva dijela rijekom Olzom, istočnij je pripao Narodnoj Republici Poljskoj a zapadni Čehoslovačkoj.[2]

Cieszyn danas

uredi

Današnji Cieszyn je kulturni (teatar, muzeji) i obrazovni centar (filijala Šleskog univerziteta iz Katowica).

On je grad elektroindustrije (Kombinat Celma), tekstilne (predionica), kemijske (boje i [[lakovi), konditorske (keksi Prince Polo) i prehrambene (pivovara, meso).[2]

Pobratimski gradovi

uredi

Cieszyn ima ugovore o partnerstvu sa slijedećim gradovima;[3]

Izvori

uredi
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Poland: Slaskie (poljski). City population. Pristupljeno 15.05. 2021. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Cieszyn (poljski). Encyklopedia PWN. Pristupljeno 15.05. 2021. 
  3. „Miasta Partnerskie Chojnic” (poljski). Cieszyn. Pristupljeno 15.05. 2021. 

Vanjske veze

uredi