Abimael Guzmán
Abimael Guzmán punim imenom Manuel Rubén Abimael Guzmán Reynoso (Ayabaca, 3. decembar 1934. - Callao, 11. septembar 2021.) bio je osnivač i lider peruanske revolucionarne organizacije Sendero Luminoso.[1]
| Abimael Guzmán | |
|---|---|
 Guzmánov fotoportret | |
Osnivač i lider Sendera Luminosa
| |
| Mandat 1970. – 1992. | |
| Prethodnik | - |
| Nasljednik | Óscar Ramírez |
| Rođenje | 3. decembar 1934. Arequipa, Peru |
| Smrt | 11. septembar 2021. Callao, Peru |
| Politička stranka | Komunistička partija Perua |
| Supružnik | Augusta La Torre (1964.-1988.), Elena Iparraguirre (2010. |
| Zanimanje | Profesor |
Biografija uredi
Guzmán je bio vanbračni sin bogatog peruanskog biznismena, kog je majka napustila dok je bio dječak. Bio je odličan učenik, i nije pokazivao interes za politiku sve do kraja adolescencije, kad se počeo družiti s ljevičarskim intelektualcima i postao štićenik slikara Carlosa de la Rive, velikog obožavatelja Josifa Staljina. Krajem 1950-ih postao je član Komunističke partije Perua.[1]
Guzmán je 1962. postavljen za profesor filozofije na Univerzitetu San Cristóbal de Huamanga, u perifernom i sirotinjskim Ayacuchu u kom su brojni studenti bili indijanskog porjekla i najčešće prvi u svojim familijama koji su stekli fakultetsko obrazovanje. Guzmán je na svom odjelu organizirao debatni klub u kom je strastveno govorio protiv nepravdi peruanskog društva i nužnosti indijanskih seljaka da se pobune. Iz tog kluba je krajem 1960-ih niknula jedna od frakcija Komunističke partije Perua.[1]
Guzmán je proučavao teorije Mao Zedonga, koji je smatrao da komunističku revoluciju ne mora nužno izvesti industrijski proletarijat, već to može izvesti i seoski proleterijat (ukoliko se dovoljno politički osvjesti) u agrarnom predindustrijskom društvu kakva je bila Kina. Između 1965.-1967. je nekoliko puta posjetio Kinu i vidio odvijanje Kulturne revolucije u praksi. Nakon tih iskustava postao je uvjeren da je brza i nasilna revolucija neophodna za transformaciju Perua.[1]
Sredinom 1970-ih se Komunistička partija Perua pod Guzmanovim vodstvom transformirala se u gerilski pokret Sendero Luminoso. Njegovi prvi sljedbenici sa fakulteta postali su najbliži suradnici, među njima i prva žena Augusta La Torre. Guzmán je svoju organizaciju vodio čvrstom rukom; novi članovi morali su se zakleti na vjernost ne samo Senderu Luminosu, već i njemu Drugu Gonzalu (kako mu je glasilo konspirativno ime). Kako je moć organizacije rasla, članovi su ga počeli smatrali četvrtim ideologom komunizma, nakon Marxa, Lenjina i Maoa. Njegova sposobnost da stekne potpunu lojalnost svojih članova, naročito komandanata - fakultetski obrazovanih intelektualaca srednje klase - bila je ključna za uspjeh pokreta.[1]
Svakog kog bi smatrao neprijateljem nije se oklijevao ubiti, a svi koji su imali i najmanju vezu s državom bili su mu je potencijalne mete.
Svoju prvu gerilsku akciju Sendero Luminoso izveo je 17. maja 1980. pored Ayacucha, ubrzo nakon tog slijedile su brojne druge akcije kojima je zadobio podršku seljaka. Do kraja 1980-ih Sendero Luminoso kontrolirao je većinu peruanskog sela.[1]
Guzmán se 1988. odlučio napasti samo srce Perua metropolitansku Limu, bombaški napadi, atentati i druge terorističke akcije slijedećih četiri godine dovedele su zemlju na rub anarhije. Zbog tog je u aprilu 1992. tadašnji predsjednik Alberto Fujimori suspendirao ustav i proglasio izvanredno stanje. Guzman je zajedno sa 14 vrhunskih suradnika uhapšen u policijskoj raciji u Limi u septembru 1992. i osuđen na vojnom sudu na doživotni zatvor zbog terorizma.[1]
Iz zatvora je 1993. pomagao u pregovorima o miru sa vladom, koji je omogućio amnestiju za bivše borce Sendero Luminosa. Te iste godine Ustavni sud je poništio njegovu presudu, ali je ponovno osuđen na doživotni zatvor, ovaj put na građanskom sudu, i premješten u novo izgrađen zatvor u Callau, zapadno od Lime. Iz zatvora se 2010. dopušteno da se oženio (uz dopuštenje) sa suradnicom i ljubavnicom i Elenom Iparraguirri, koja je također služila doživotni zatvor.[1]
Osam godina kasnije osuđen je za organiziranje atentata auto bombom 1992. u Limi u kom je ubijeno 25 ljudi, pa je dobio još jednu doživotnu kaznu[1], tako da je u zatvoru i umro.
