1526

godina
(Preusmjereno sa stranice 1526.)
Ovo je članak o godini 1526.

Godina 1526 (MDXXVI) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 15. vijek16. vijek17. vijek
Decenija: 1490-e  1500-e  1510-e  – 1520-e –  1530-e  1540-e  1550-e
Godine: 1523 1524 152515261527 1528 1529
Mohačka bitka
1526. po kalendarima
Gregorijanski 1526. (MDXXVI)
Ab urbe condita 2279.
Islamski 932–933.
Iranski 904–905.
Hebrejski 5286–5287.
Bizantski 7034–7035.
Koptski 1242–1243.
Hindu kalendari
Vikram Samvat 1581–1582.
Shaka Samvat 1448–1449.
Kali Yuga 4627–4628.
Kineski
Kontinualno 4162–4163.
60 godina Yang Vatra Pas
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11526.
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

uredi
Januar/Siječanj
  • siječanj, početkom - Pavle Bakić na ugarskom dvoru izveštava o turskim planovima za osvajanje Budima[1].
  • 12. 1. - Pál Tomori, kaločki nadbiskup i branitelj južne Ugarske, došao u Budim da se odrekne titula jer njegove čete i posade 11 mjeseci nisu dobile plaću (vratio se u ožujku na molbu papinskog legata Burgija).
  • 14. 1. - Madridski ugovor: zarobljeni francuski kralj François I se morao odreći prava u Italiji, Flandriji i Artoa, te predati Burgundiju Karlu V.
  • 25. 1. - Veliki sabor Hrvatske i Slavonije u Križevcima, otkazuju posluh kralju Ljudevitu, Krsto Frankapan predlaže da se priklone caru Karlu i nadvojvodi Ferdinandu[2].
Februar/Veljača
Mart/Ožujak
  • 11. 3. - Stjepan Brodarić vrhovni državni kancelar Ugarske nakon nepopularnog Lasla Salkaja, takođe postavljen i za srijemskog biskupa.
+ Car Karlo V se oženio Izabelom Portugalskom.
  • 22. 3. - Kralj Fransoa (pušten 6. 3.) izjavljuje, uz papin blagoslov, da se neće pridržavati Madridskog ugovora jer je iznuđen.
  • 27. 3. - Nadvojvoda Ferdinand I odredio Nikolu Jurišića za vrhovnoga kapetana vojske protiv Turaka (o tome je obavestio kralja Ljudevita koji je na to pristao).
April/Travanj
Maj/Svibanj
Jun/Lipanj
Jul/Srpanj
Avgust/Kolovoz
  • 1. 8. - Ugovorom u Speyeru Krsto Frankopan stupio u službu nadvojvode Ferdinanda.
  • 6. 8. - Kralj Ludvig II stigao na zborište u Tolnu (u međuvremenu pao i Ilok).
  • 8. 8. - Osijek i Erdut se predali Mustafa-paši Jahjaogluu.
  • 14. 8. - Sulejman u Osijeku, gradi se most preko Drave kojim prelazi turska vojska (sam Sulejman zatim srušio most 23. 8.).
  • avgust - Francisco Pizzaro kreće iz Paname sa dva broda i 160 ljudi prema jugu; Bartolomé Ruiz prešao ekvator, zarobio indijanski splav sa vrednim predmetima.
  • 21. 8. - Alonso de Salazar (pripadnik de Loaísine ekspedicije) otkrio Maršalove Otoke.
  • 27. 8. - Reichstag u Speyeru, privremeno suspendovan Wormski edikt protiv protestantizma (vraćen 1529).
  • 29. 8. - Mohačka bitka, Turci na čelu sa Sulejmanom Veličanstvenim razbili mađarsku vojsku i državu, poginuo kralj Ljudevit II (kraj nada i za Srbiju).
Septembar/Rujan
  • 10. 9. - Sulejman ušao u Budim - varoš spaljena, kraljevski dvor opljačkan; isto se desilo i Pešti.
    • Sultan se 25. 9. vraća nazad, 7. 10. je u Petrovaradinu, u međuvremenu opustošeni krajevi između Dunava i Tise.
    • Turci iz Ugarske i Slavonije odvode 200.000 robova[5].
  • 23. 9. - Slavonski sabor u Koprivnici, plemstvo bira Krstu Frankopana za vođu (on zatim zaposjeda županije između Drave i Dunava)[6].
Oktobar/Listopad
  • jesen? - Bačkom zagospodario Jovan Nenad koji se proglasio za srpskog cara, sedište mu je u Subotici.
+ Despot Stevan Berislavić ima neke uspehe u Sremu.
Novembar/Studeni
  • 11. 11. - Ivan Zapolja krunisan za kralja u Stolnom Biogradu, kojeg je zaposeo Pavle Bakić[7] (Zapoljina stranka se poziva na zaključak iz 1505. kojim se strancima zabranjuje presto).
    • Krsto Frankopan tokom mjeseca prelazi na Zapoljinu stranu, ovaj ga postavlja za bana Hrvatske i Slavonije itd. (Ferdinandov ban je Franjo Baćan).
Decembar/Prosinac
  • 16. 12. - Ugarski sabor u Požunu/Bratislavi izabrao Ferdinanda za mađarskog kralja (bez krunisanja jer je kruna u Zapoljinim rukama).
  • 31. 12. - Počinje Cetinski sabor, hrvatsko plemstvo bira Ferdinanda.

Tokom/tijekom godine

uredi
  • Dubrovačka Republika priznaje osmanskog sultana za vrhovnog gospodara (danak plaćaju već decenijama).
  • Početak seoba iz Bosne u Hrvatsku[8].
  • Biskup Franjo Jozefić izrekao interdikt Senju zbog njegovih kapetana[9].
  • De vita et gestis Christi Jakova Bunića.
  • Vasilije III., veliki knez Moskve se oženio drugi put, Jelenom Glinskom, kćerkom Ane Jakšić.
  • Mlečani ukinuli javne gozbe u Kotoru povodom proslave sv. Trifuna[10].
  • Završena štampa Tyndale-ove Biblije na engleskom.
  • Oružar Maestro Bartolomeo Beretta osnovao firmu Beretta.
  • Kemal Pašazade postaje osmanski šeih-ul-islam.
  • Sebastian Cabot krenuo u oplovljavanje sveta, međutim vesti o bogatom carstvu (Inka) ga navode da krene uz Rio de la Platu.

Rođenja

uredi

Smrti

uredi
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1526.

Reference

uredi
  1. V. Klaić, str. 349
  2. V. Klaić, str. 347
  3. V. Klaić, str. 350
  4. V. Klaić, str. 336
  5. Jovan Hadži Vasiljević, Muslimani naše krvi u Južnoj Srbiji, rastko.rs
  6. V. Klaić, Svezak treći, dio prvi str. 59
  7. Vladimir Ćorović, Srbi pod tuđom vlašću, rastko.rs
  8. Ćorović, Nove srpske seobe, rastko.rs
  9. V. Klaić, Svezak treći, dio prvi str. 38
  10. Петар Д. Шеровић, Св. Трифун у Котору и Бокељска морнарица, rastko.rs