Ovo je članak o godini 1525.

Godina 1525 (MDXXV) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 15. vijek16. vijek17. vijek
Decenija: 1490-e  1500-e  1510-e  – 1520-e –  1530-e  1540-e  1550-e
Godine: 1522 1523 152415251526 1527 1528
Bitka kod Pavije, zarobljen François I
1525. po kalendarima
Gregorijanski 1525. (MDXXV)
Ab urbe condita 2278.
Islamski 931–932.
Iranski 903–904.
Hebrejski 5285–5286.
Bizantski 7033–7034.
Koptski 1241–1242.
Hindu kalendari
Vikram Samvat 1580–1581.
Shaka Samvat 1447–1448.
Kali Yuga 4626–4627.
Kineski
Kontinualno 4161–4162.
60 godina Yin Drvo P(ij)etao
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11525.
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

uredi
  • 12. 3. - Ferenc Batthyány je novi hrvatski ban (utjecaj samo u Slavoniji), uz njega je i Ivan Tahi kojeg plemstvo ne priznaje.
  • 10. 4. - Dva dana nakon Krakovskog ugovora, Albert von Brandenburg-Ansbach se odriče položaja Velikog majstora Tevtonskih vitezova i postaje vladar sekularizovanog Pruskog Vojvodstva, kao vazal poljskog kralja Zigmunta (to je prva protestantska država)
  • 16. 4. (Uskrs) - Kardinal Lorenzo Campeggi zaredio za svećenika ostrogonskog nadbiskupa László Szalkay-a.
  • april, krajem - Afrički brodovi plove ispred Boke ka gornjem Jadranu; Novljanin Mistan-rajs ovih godina gusari oko južne Italije[2].
  • 13. 5. - Deputacija ugarskog nižeg plemstva zahtjeva od kralja Ludviga da se s dvora, kao luterani, uklone svi Nijemci, kao i njemački i mletački poslanik, da niže plemstvo učestvuje u Državnom vijeću, da se smijeni kancelar Salkaj i, kao prikriveni Židov, spali podblagajnik Emerik Szerencses - kralj uglavnom odbija ovo.
  • 15. 5. - Bitka kod Frankenhausena je odlučujući poraz nemačkih seljaka u Seljačkom ratu.
  • 18. 5. - Kralj Ludvig došao sam na Rakoško polje među niže plemstvo, gdje su izloženi novi zahtjevi[3].
  • 22. 5. - Deset prelata i 14 ugarskih magnata sklopilo savez za međusobnu obranu.
  • 24. 5. - Nemiri u Budimu i Pešti povodom puštanja iz pritvora podblagajnika Serenčeša, napadnut i židovski kotar[3].
  • 3. 7. - Ugarski sabor u Hatvanu počinje dolaskom kralja (koji mu se prvobitno protivio); dva dana kasnije za palatina izabran István Werbőczy umjesto pobjeglog Ištvana Batorija - pobjeda patriotske stranke.
  • 11. 7. - Sukob između novog i starog palatina Batorija i Verbeca (magnati se opiru nižem plemstvu, formirali su konfederaciju "kolednika")[4].
  • 19. 7. - U severnoj Nemačkoj osnovana kratkotrajna antiluteranska Liga iz Dessaua.
  • 29. 7. - Rodrigo de Bastidas osniva Santa Martu, najstariji postojeći grad u Kolumbiji.
  • 30. 8. - Sukob Krste Frankopana (koji traži stari obiteljski grad Senj) i ugarskog primasa Lasla Salkaja; Krsto ošamario nadbiskupa, zbog čega je bačen u tamnicu na neko vrijeme.
  • 1. 12. - Sultan Sulejman I poziva podanike na oružje i da se u Beograd dovozi građa za mostove - sprema se pohod na Budim[6].
  • decembar - Šumadijski vlastelin Pavle Bakić prešao na mađarsku stranu, u dogovoru sa Tomorijem.
+ Turska četa spalila Titel[5].
+ Poslanici hrvatskog plemstva izjavljuju kralju da će se nagoditi sa Turcima ako ne dobiju pomoć; istovremeno i kod nadvojvode Ferdinanda koji im daje nešto novca[7].
+ Lujza Savojska, majka zarobljenog francuskog kralja, šalje preko Jeana Frangipanija pismo sultanu Sulejmanu (prethodna misija izgubljena u Bosni?).

Tokom/tijekom godine

uredi
  • Iloku potvrđen status grada; prvi spomen Kraljevice (Portus Reginus).
  • Kosinj opustio u ovo vrijeme.
  • Obitelj Keglević dobija grad Lobor.
  • Govor O poreklu i zgodama Slovena Vinka Pribojevića.
  • Petar Kopić napravio kartu Istre i Balkanskog poluotoka.
  • Pedro de Alvarado osvaja Mixco Viejo u Gvatemali.
  • 1524-25 - Aleixo Garcia istražuje dan. Paragvaj, dolazi do periferije Carstva Inka.
  • 1525-27 - Epidemija boginja u Peruu, bolest se proširila iz centralne Amerike - umro i car Inka Huayna Cápac[8].
  • Kinesko ministarstvo rata naređuje presretanje i uništavanje brodova sa više od jednog jarbola na jugoistočnoj obali, kako bi se sprečilo gusarenje i ograničila spoljna privatna trgovina.

Rođenja

uredi

Smrti

uredi
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1525.

Reference

uredi
  1. V. Klaić, str. 339
  2. Dr Goran Ž. Komar, Planinska sela Dračevice pod vlašću Venecije 1687-1797, rastko.rs (pristup 25.01.2013.)
  3. 3,0 3,1 V. Klaić, str. 311
  4. V. Klaić, str. 332
  5. 5,0 5,1 V. Klaić, str. 333
  6. V. Klaić, str. 349
  7. V. Klaić, str. 346
  8. George C. Kohn, Encyclopedia of Plague and Pestilence, p. 301